Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2020/625 E. , 2023/1603 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2020/625
Karar No:2023/1603
TEMYİZ EDEN (DAVALILAR) : 1. … Genel Müdürlüğü (… Genel Müdürlüğü)
VEKİLİ : Av. …
2. … Bakanlığı
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …
KARŞI TARAF (DAVACI) : … Enerji Petrol Otomotiv İnşaat Gıda Taşımacılık Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı şirkete ait geçici teminat mektubunun haksız olarak irat kaydedilmesi nedeniyle uğranılan 31.000,00-TL zararın yasal faiziyle birlikte tazminine karar verilmesinin istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce verilen kararda; davacının bütün kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılmaktan bir yıl süreyle yasaklanmasına ilişkin karar uyarınca, sunduğu 31.000,00-TL tutarlı geçici teminat mektubunun paraya çevrilerek irat kaydedildiği, geçici teminatın irat kaydedilmesine yönelik işlemin dayanağını oluşturan ihalelerden yasaklanmasına yönelik işlemin ise Mahkeme kararıyla iptal edildiği, anılan işlemin hukukî anlamda geçerliğini kaybettiği;
Hukuka aykırılığı mahkeme kararıyla sabit idari işlem nedeniyle davacı tarafından uğranılan zararın tazmin edilmesi gerektiği, bu kapsamda da geçici teminat bedeli olan 31.000,00 TL’nin davacıya ödenmesi gerektiği;
Öte yandan, her ne kadar davacı şirket hakkında yasaklama kararı Milli Eğitim Bakanlığı tarafından alınmış ise de, davanın konusunu oluşturan geçici teminatın irat kaydedilmesine yönelik işlemin Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtlar Kurumu Genel Müdürlüğü … Bölge Müdürlüğü tarafından tesis edilmiş olması nedeniyle söz konusu işleme herhangi bir dahli olmayan Milli Eğitim Bakanlığı’nın herhangi bir sorumluluğunun bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, davanın kabulüne karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı…Genel Müdürlüğü tarafından, davanın süresinde açılmadığı, davacı hakkında bir yıl süreyle kamu ihalelerine katılmaktan yasaklanmasına ve geçici teminatın irat kaydedilmesine karar verildiği, yasaklama kararının Mahkeme tarafından iptal edildiği, geçici teminatın irat kaydedilmesine yönelik işlemin hukuka uygun olduğu, geçici teminatın iadesine yönelik bir düzenlemenin bulunmadığı, davacı tarafından taahhüde aykırı beyanda bulunulduğu ileri sürülmektedir.
Davalı … Bakanlığı tarafından, Bakanlığın hasım mevkiinden çıkarılarak davanın doğru hasım olan … Genel Müdürlüğü husumetiyle görülmesi gerektiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, temyize konu Mahkeme kararının hukuka uygun olduğu, kararın bozulmasını gerektiren bir neden bulunmadığı belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Mahkeme kararının gerekçeyle onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Kredi ve Yurtlar Kurumu … Bölge Müdürlüğü tarafından 01/10/2007 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen … ihale kayıt numaralı “Bölge Müdürlüğümüz ve Bağlı Yurt Müdürlükleri İçin 22/10/2007-31/12/2007 Tarihleri Arası Kalorifer Yakıtı Alımı” ihalesinde davacı şirket en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlenmiş, sözleşmeye davet aşamasında en avantajlı teklif sahibi istekli ile davacı şirketin ortağı ve müdürü hakkında ihalelere fesat karıştırmak isnadıyla 24/09/2009 tarihinde hazırlanan iddianamenin kabul edilmesi üzerine 09/10/2007 tarihli tensip tutanağı düzenlenerek … Ağır Ceza Mahkemesi’nde kamu davası açılmıştır.
Bunun üzerine, idarece ihale iptal edilerek davacı şirketin … T.A.Ş. Bornova Şubesi tarafından düzenlenen 28/09/2007 tarihli, 31.000-TL miktarlı teminat mektubu irat kaydedilmiş, ayrıca yasaklama işleminin tesisi için düzenlenen formlar Milli Eğitim Bakanlığı’nın onayına sunulmuştur.
Milli Eğitim Bakanlığı tarafından verilen yasaklama kararının iptali ve geçici teminatın irat kaydedilmesine ilişkin işlemlere karşı davacı tarafından ayrı ayrı dava açılmış, teminatın irat kaydına ilişkin işleme karşı açılan davada idari başvuru yolları tüketilmeden dava açıldığından merci tecavüzü bulunduğu gerekçesiyle dava dilekçesinin davalı idareye tevdiine karar verilmiş, temyiz ve karar düzeltme başvuruları üzerine merciine tevdi kararı kesinleşmiş, Mahkeme kararı üzerine idarece yapılan inceleme sonrasında şikâyet başvurusunun süresinde yapılmadığından bahisle başvurunun reddine karar verilmiş; davacının ihalelere katılmaktan yasaklanmasına ilişkin işlemin iptali istemiyle açmış olduğu davanın kabulüne karar verilerek işlemin iptaline karar verilmesi üzerine, irat kaydedilen geçici teminat miktarının irat kaydetme tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte ödenmesi istemiyle yapılan başvurunun reddi üzerine, 31.000,00-TL’nin irat kaydedildiği tarihten itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte ödenmesi istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 11. maddenin 1. fıkrasının (a) bendinde, “Bu Kanun ve diğer kanunlardaki hükümler gereğince geçici veya sürekli olarak kamu ihalelerine katılmaktan yasaklanmış olanlar ile 12/04/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlardan veya örgütlü suçlardan veyahut kendi ülkesinde ya da yabancı bir ülkede kamu görevlilerine rüşvet verme suçundan dolayı hükümlü bulunanların ihalelere katılamayacakları” kurala bağlanmışken, 01/11/2012 tarih ve 6359 sayılı Kanun’un 1. maddesiyle; bu bentte yer alan “olarak” ibaresinden sonra gelmek üzere “idarelerce veya mahkeme kararıyla” ibaresi eklenmiştir. Bu değişiklikten sonra (a) bendi; “Bu Kanun ve diğer kanunlardaki hükümler gereğince geçici veya sürekli olarak idarelerce veya mahkeme kararıyla kamu ihalelerine katılmaktan yasaklanmış olanlar ile 12/04/1991 tarihli ve 3713 sayılı Terörle Mücadele Kanunu kapsamına giren suçlardan veya örgütlü suçlardan veyahut kendi ülkesinde ya da yabancı bir ülkede kamu görevlilerine rüşvet verme suçundan dolayı hükümlü bulunanlar” şeklini almıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden, uyuşmazlığa konu ihalede davacı şirket adına vekâleten teklif veren kişi hakkında idarelerce veya mahkeme tarafından verilmiş bir yasaklama kararının bulunmadığı anlaşılmaktadır. 6359 sayılı Kanun’la yapılan düzenleme ile, haklarında kamu davası açılmasına karar verilmesi nedeniyle, yargılama sonuna kadar Kanun kapsamında yer alan kamu kurum ve kuruluşlarının ihalelerine katılamayacak durumda olanların, 4734 sayılı Kanun’un 11. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendi kapsamı dışına çıkartılmış olması karşısında, mülkiyetin kamuya geçirilmesi sonucunu doğuran bir “idarî yaptırım” niteliğinde olan geçici teminatın irat kaydedilmesinin dayanağı kuralda lehe düzenleme yapılması yoluyla ortaya çıkan yeni hukuki durumun dikkate alınması gerekmektedir.
Bu itibarla, hakkında açılan kamu davası sebebiyle yasaklı olmasına rağmen davacı şirket adına vekâleten ihaleye teklif veren kişi nedeniyle, davacı şirkete 4734 sayılı Kanun’un 11. maddesi uyarınca geçici teminatın irat kaydına yönelik yaptırımın uygulanması mümkün olmadığından, irat kaydedilen geçici teminat tutarının yasal faiziyle birlikte davacıya ödenmesi yolundaki temyize konu Mahkeme kararında sonucu itibarıyla hukukî isabetsizlik bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalıların temyiz istemlerinin reddine,
2. Davanın kabulü yolundaki … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı temyize konu kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından anılan Mahkeme kararının yukarıda belirtilen GEREKÇEYLE ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunanlar üzerinde bırakılmasına,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın davalılara iadesine,
5. Dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine,
6. 2577 sayılı Kanun’un Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 54. maddesinin 1. fıkrası uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 04/04/2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.