Danıştay 13. Daire Başkanlığı         2020/3800 E.  ,  2020/3847 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2020/3800
Karar No:2020/3847

TEMYİZ EDEN (DAVACILAR) : 1. S.S. … Turizm Geliştirme Kooperatifi
2. …
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Bakanlığı
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 35. maddesi uyarınca kapalı teklif usulüyle gerçekleştirilen “Abant Gölü Tabiat Parkı Bisiklet Kiralama ve Bisiklet Gezi Turu İşletmeciliği” ihalesi sonrasında anılan işe ilişkin olarak davalı idare ile dava dışı … arasında imzalanan sözleşmenin faaliyet konusuna sıcak-soğuk içecek satışı hususunun eklenmesi için dava dışı Birlik Savunma Sanayi Ticaret Limited Şirketi (sözleşme devri nedeniyle) ile davalı idare arasında ek sözleşme imzalanmasına dair … tarih ve … sayılı Bakan Oluru’nun iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce verilen kararda; Abant Gölü Tabiat Parkı sınırları içerisinde bisiklet işletmeciliği faaliyeti için 2886 sayılı Kanun kapsamında “Abant Gölü Tabiat Parkı Bisiklet Kiralama ve Bisiklet Gezi Turu İşletmeciliği” ihalesinin gerçekleştirildiği ve akabinde 08/09/2016 tarihinde ihale üzerinde bırakılan …ile Doğa Koruma ve Milli Parklar 9. Bölge Müdürlüğü arasında noter huzurunda sözleşmenin imzalandığı, bu hususta gerek doktrin gerekse yerleşik Danıştay içtihatlarına göre, idari sözleşmelerin imzalanması aşamasına kadarki süreçte oluşan uyuşmazlıkların idarî yargıda, sözleşmenin imzalanmasından sonra ortaya çıkan uyuşmazlıkların adli yargıda görülmesi ve çözülmesinin kabul edildiği, uyuşmazlığın ise davalı idare ile dava dışı şirket arasında imzalanan sözleşme hükümlerinin ayakta olduğu ileri sürülen dönemde, faaliyet konusuna ek sözleşme ile sıcak-soğuk içecek satışının eklenmesinden, yani sözleşmenin tarafı olan davalı idarenin sözleşme hükümlerine aykırı davranıp davranmadığı noktasından kaynaklandığı, sözleşme akdedildikten sonra sözleşme şartlarının uygulanmasına ilişkin olan uyuşmazlığın sadece bu yönüyle idari nitelik kazanmayacağı, sözleşme hükümlerinin uygulanması/yanlış uygulanması/uygulanmaması nedeniyle ya da sözleşme ile bağlantılı olarak ortaya çıkan uyuşmazlığın sözleşme ve özel hukuk hükümlerine göre adlî yargı yerinde görülmesi gerektiği;
Bu itibarla, davaya konu 17/12/2019 tarihli Olur uyarınca imzalanan 14/05/2020 tarihli ek sözleşme ile 2886 sayılı Kanun kapsamında gerçekleştirilen ihale sonrası imzalanan 08/09/2016 tarihli ana sözleşmeye faaliyet konusu olarak sıcak-soğuk içecek satışının eklendiği, dolayısıyla uyuşmazlığın ihale sürecine değil ihale sonrası imzalanan sözleşme sürecine ilişkin olduğu ve sözleşme hükümlerinin uygulanması/uygulanmamasından kaynaklandığı anlaşıldığından, davanın görüm ve çözümünde adlî yargı yerlerinin görevli olduğu sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle davanın görev yönünden reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI : Davacılar tarafından, davalı idarece yeni bir ihale yapılmaksızın Abant Gölü Tabiat Parkı Bisiklet Kiralama ve Bisiklet Gezi Turu İşletmeciliği İhale Şartnamesi kapsamında olmayan bir faaliyete ilişkin olarak ek sözleşme imzalanmasına Olur verilmesinin ihale mevzuatına aykırı olduğu, bisiklet kiralama işi ile bisiklet kiralama yanında içecek satışı yapılması işi arasında muhammen bedel yönünden fark oluşacağı, ihale yapılmadan ek sözleşme yapılmasının kamu zararına neden olacağı, saydamlık, güvenirlik, eşit muamele, kamu kaynaklarının etkin ve verimli kullanımı ilkelerine aykırılık oluşturacağı, içecek satışının işletmeyi gayrisıhhi müessese hâline getireceği, mutlak koruma bölgesinde bu şekilde faaliyette bulunulamayacağı, kamu kurum ve kuruluşları tarafından, kamu hukuku kuralları uyarınca, tek taraflı olarak tesis edilen ve re’sen uygulanabilir nitelikte olan hukukî tasarrufların idari işlem olarak nitelendirildiği, işlemin mevcut sözleşmenin uygulanmasına ilişkin olmadığı, yeni bir sözleşme imzalanmasına Olur verilmesine dair ayrı bir idari işlem olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, davaya konu işlemin idari nitelik taşımadığı, bu nedenle temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’UN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davalı idarece, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 35. maddesi uyarınca kapalı teklif usulüyle gerçekleştirilen “Abant Gölü Tabiat Parkı Bisiklet Kiralama ve Bisiklet Gezi Turu İşletmeciliği” ihalesinin …üzerinde kalması üzerine, anılan şahıs ile Tarım ve Orman Bakanlığı Doğa Koruma ve Milli Parklar 9. Bölge Müdürlüğü arasında 08/09/2016 tarihinde sözleşme imzalanmıştır.
Anılan sözleşmenin faaliyet konusuna, sıcak-soğuk içecek satışı eklenmesini ve Birlik Savunma Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi (sözleşmenin devri nedeniyle) ile idare arasında anılan faaliyetin yürütülmesi için ek sözleşme imzalanabilmesini teminen Doğa Koruma ve Milli Parklar 9. Bölge Müdürlüğü’ne yetki verilmesinin … tarih ve … sayılı Bakan Oluru uygun bulunması üzerine, Birlik Savunma Sanayi Ticaret Limited Şirketi ile Doğa Koruma ve Milli Parklar 9. Bölge Müdürlüğü arasında imzalanan ek sözleşmeyle 08/09/2016 tarihli ana sözleşmeye sıcak-soğuk içecek satışı faaliyeti eklenmiştir.
Bakılan dava, … tarih ve … sayılı Bakan Oluru’nun iptali istemiyle açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “İdari dava türleri ve idari yargı yetkisinin sınırı” başlıklı 2. maddesinin 1. fıkrasında, “İdari dava türleri şunlardır: a) İdarî işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlâl edilenler tarafından açılan iptal davaları, b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları, c) Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar.” kuralına yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
2577 sayılı Kanun’un 2. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde, idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlâl edilenler tarafından açılan iptal davaları idarî dava türleri arasında sayılmış olup, idare tarafından, bir kamu hizmetinin yürütülmesi dolayısıyla kamu gücü kullanılarak tek taraflı iradeyle tesis edilen kesin ve yürütülmesi zorunlu idari işlemlere karşı açılacak davalarda idari yargı yerleri görevli bulunmaktadır.
Kamu ihaleleri çerçevesinde ortaya çıkan uyuşmazlıklar açısından ise, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu veya sair ihale mevzuatı çerçevesinde ihale aşamasında tesis edilen işlemlerden doğabilecek uyuşmazlıkların idarî yargı yerlerince; ihale safhası tamamlanıp, taraflar arasında sözleşme imzalandıktan sonra sözleşmenin uygulanmasından kaynaklanan uyuşmazlıkların ise, adlî yargı yerinde ele alınması gerekmektedir. Nitekim, Danıştay içtihadı da bu doğrultudadır ve ihale aşamasındaki işlemler idarenin kamu gücüne dayalı olarak tesis ettiği idari işlemler olarak değerlendirilmektedir.
Bununla birlikte, sözleşme imzalandıktan sonra tesis edilse bile, sözleşmenin uygulanmasından kaynaklanmayan, sözleşmeden doğan bir hak veya alacağın takibi niteliği taşımayan, idarenin kamu gücüne dayanarak ve tek yanlı olarak tesis edilen işlemlerin iptali istemiyle açılan davaların da idarî yargı yerinde görülüp çözümlenmesi gerekmektedir.
Dava konusu işlemle, Abant Gölü Tabiat Parkı’nda sıcak-soğuk içecek satışı işine ilişkin olarak muhammen bedel belirlenerek, söz konusu işin ihaleye konu edilmeksizin doğrudan “Abant Gölü Tabiat Parkı Bisiklet Kiralama ve Bisiklet Gezi Turu İşletmeciliği İşi”ne ilişkin ana sözleşmeye ek bir sözleşme kapsamında verilmesini teminen sözleşme yapma yetkisi verilmiştir.
Bakılan dava ise, sözleşmeye taraf olmayan üçüncü kişi konumunda bulunan davacılar tarafından, davalı idarece gerçekleştirilen ihalenin konusunun bisiklet kiralanmasına ilişkin olduğu ve ihaleye ait muhammen bedelin de bisiklet kiralama işine ilişkin olarak belirlendiği hâlde, sıcak-soğuk içecek satışı işine dair davalı idare tarafından ihale yapılmaksızın söz konusu işin ek sözleşme ile ana sözleşmeye eklenemeyeceği iddialarıyla açılmış olup, bu kapsamda sözleşmenin tarafları arasındaki bir nizadan söz edilemeyeceği açıktır.
Bu itibarla, uyuşmazlığın, sözleşmenin tarafları arasında sözleşme hükümlerinin uygulanmasından ve/veya yorumlanmasından kaynaklanmadığı; sıcak-soğuk içecek satışı işine ilişkin olarak davalı idarece ihale yapılıp yapılmaması noktasından kaynaklandığı dikkate alındığında, söz konusu işe ilişkin olarak muhammen bedel tespit edilmek suretiyle bisiklet kiralama ve bisiklet gezi turu işletmeciliği sözleşmesine ek bir sözleşme imzalanması hususunda yetki verilmesine ilişkin, kamu gücüne dayanan, re’sen ve tek yanlı olarak tesis edilen idari işlemden kaynaklanan uyuşmazlığın görüm ve çözümünün idari yargının görev alanına girdiği anlaşıldığından, uyuşmazlığın özel hukuk sözleşmesinden doğan bir ihtilaf olarak nitelendirilmesi suretiyle adli yargının görev alanına girdiği gerekçesiyle davanın görev yönünden reddi yolunda verilen temyize konu Mahkeme kararında usul hükümlerine uygunluk bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacıların temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca davanın görev yönünden reddi yolundaki … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun’un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 23/12/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.