Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2020/2186 E. , 2023/862 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2020/2186
Karar No:2023/862
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Kütahya ili, Merkez ilçesi, … Mahallesi, … Sokak, No:… adresinde bulunan mülkiyeti davalı belediyeye ait olan ve davacının kiracı olarak işletmekte olduğu iş yerinin de aralarında bulunduğu, kiralama süresinin dolacağı ifade edilen taşınmazın 2886 sayılı Kanun’un 45. maddesi uyarınca 3 yıllık süre için kiralanması hususunda ihaleye çıkılmasına ilişkin Kütahya Belediyesi Encümeni’nin … tarih ve … sayılı kararının anılan taşınmaza ilişkin kısmının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce verilen kararda; davalı idareye ait taşınmazın 20/07/2007 tarihinde yapılan ihale sonucunda 10 yıllığına davacıya kiralandığı, … tarih ve … sayılı Kütahya Belediye Encümen Kararı ile dava konusu taşınmazın iş yeri ruhsatı alarak düğün salonu olarak kullanılmasına izin verildiği, … tarih ve … sayılı Encümen kararı ile kira sözleşmesinin 31/12/2017 tarihine kadar uzatıldığı, … tarih ve … sayılı Encümen kararı ile kira sözleşmesinin 31/12/2018 tarihine kadar uzatıldığı ve son olarak … tarih ve … sayılı Encümen kararı ile kira süresinin 31/12/2019 tarihine kadar uzatıldığı, kira süresinin bitiminden önce dava konusu … tarih ve …sayılı Encümen kararı ile 31/12/2019 tarihinde kira süresi sona erecek tüm iş yerlerinin kira sürelerinin uzatılmayarak açık teklif usulü ile kiraya verilmek üzere ihaleye çıkartılmasına karar verilmesi üzerine, dava konusu işlemin davacıya bakan kısmının iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı,
Uyuşmazlıkta, Sayıştay denetimi sonucunda ulaşılan tespitler doğrultusunda, yalnızca uyuşmazlığa konu iş yerinin değil, Kütahya Belediyesi’nin mülkiyetinde olan ve öncesinde kiraya verilmiş tüm iş yerlerinin 2886 sayılı Kanun’un 45. maddesine göre açık teklif usulü ile kiraya verilmesine karar verildiği; böylece ilgili mevzuatın öngördüğü açıklık ve rekabetin sağlanarak idareye ait taşınmazlardan en fazla verimin sağlanmaya çalışıldığı, kaldı ki idare açısından bu durumun kanunî bir zorunluluk olduğu anlaşıldığından, dava konusu işlemin davacıya ilişkin kısmında hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, uzatılan sözleşmenin Türk Borçlar Kanunu hükümlerine tâbi olduğu, 2886 sayılı Kanun hükümleri uyarınca tahliye edilmesinin mümkün olmadığı, adli yargıda açılan tespit davası neticesinde kiracılık sıfatının Mahkeme kararı ile tespit edildiği, kira ilişkisi devam ederken ilgili taşınmazın kiralanmasına ilişkin ihaleye çıkılmasının mümkün olmadığı ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’NİN DÜŞÜNCESİ : Kiracılık ilişkisinin devam ettiği kesinleşmiş mahkeme kararı ile tespit edildiğinden, temyiz isteminin kabulü ile İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
Kütahya ili, Merkez ilçesi, … Mahallesi, … Sokak, No:… adresinde bulunan davalı idareye ait taşınmaz 20/07/2007 tarihinde yapılan ihale sonucunda 10 yıllığına davacıya kiralanmış, …tarih ve … sayılı Kütahya Belediye Encümen Kararı ile dava konusu taşınmazın iş yeri ruhsatı alarak düğün salonu olarak kullanılmasına izin verilmiş, … tarih ve … sayılı Encümen kararı ile kira sözleşmesi 31/12/2017 tarihine, … tarih ve … sayılı Encümen kararı ile 31/12/2018 tarihine, son olarak … tarih ve …sayılı Encümen kararı ile ise 31/12/2019 tarihine kadar uzatılmış, kira süresinin bitiminden önce dava konusu … tarih ve … sayılı Encümen kararı ile 31/12/2019 tarihinde kira süresi sona erecek tüm iş yerlerinin kira sürelerinin uzatılmayarak 3 yıllık süre için açık teklif usulü ile kiraya verilmek üzere ihaleye çıkartılmasına karar verilmesi üzerine, dava konusu işlemin davacının kiracısı olduğu taşınmaza ilişkin kısmının iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun “Kapsam” başlıklı 1. maddesinde, “Genel bütçeye dahil dairelerle katma bütçeli idarelerin, özel idare ve belediyelerin alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işleri bu Kanun’da yazılı hükümlere göre yürütülür. …”;
“İlkeler” başlıklı 2. maddesinde, “Bu Kanun’un yürütülmesinde, ihtiyaçların en iyi şekilde,uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ve ihalede açıklık ve rekabetin sağlanması esastır.”;
“Kiralarda sözleşme süresi” başlıklı 64. maddesinde, “Kiraya verilecek taşınır ve taşınmaz malların kira süresi, on yıldan çok olamaz. Turistik tesis kurulacak yerlerin ve turistik tesislerin ve enerji üretimi tesisleri ile iletim ve dağıtım tesis ve şebekelerinin ihtiyacı olan arazilerin ve doğal gaz iletim, dağıtım ve depolama tesis ve şebekelerinin ihtiyacı olan arazilerin on yıldan fazla süre ile kiraya verilmesi mümkündür. …”
“Ecrimisil ve tahliye” başlıklı 75. maddesinde, “… Kira sözleşmesinin bitim tarihinden itibaren, işgalin devam etmesi hâlinde, sözleşmede hüküm varsa ona göre hareket edilir. Aksi hâlde ecrimisil alınır. İşgal edilen taşınmaz mal, idarenin talebi üzerine, bulunduğu yer mülkiye amirince en geç 15 gün içinde tahliye ettirilerek, idareye teslim edilir.” kuralı bulunmaktadır.
5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 15. maddesinde, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 75. maddesi hükümlerinin belediye taşınmazları hakkında da uygulanacağı hükmü yer almaktadır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Uyuşmazlık konusu olayda, ihaleye çıkılmasına karar verilen taşınmaz bakımından davacı … tarafından … Sulh Hukuk Mahkemesi’nin E:… esas sayılı dosyasında davalı Kütahya Belediye Başkanlığı aleyhine açılan “kiracılık sıfatının tespiti istemli” davada, anılan Mahkeme tarafından … tarih ve K:… sayılı karar ile,
“…Bu bilgiler ışığında somut olay incelendiğinde; davaya konu kiralananın davacıya ilk olarak Kütahya Belediye Encümeni’nin … tarih ve … sayılı kararı ile ihale yoluyla 10 süreyle kiraya verildiği ve bu sürenin hitamına müteakip kira ilişkisinin ihale yapılmaksızın 1’er yıllık dönemler halinde yeni sözleşme yapılmak suretiyle uzatıldığı, taraflar arasındaki en son sözleşmenin 01/01/2019 başlangıç ve 31/12/2019 bitiş tarihli olduğu anlaşılmıştır.
Davacı ile yapılan ilk kira sözleşmesi 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’na göre yapılmış olup, bu kira dönemi içinde bu kanunun uygulanacağı açıktır. Ancak ihale neticesi yapılan kira sözleşmesinin süresi dolduktan sonra encümen kararına istinaden ihale yapılmaksızın yeni kira sözleşmesi yapılması ve sonra kira süresinin Belediye tarafından uzatılmasına ilişkin işlemler 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine göre yapılmamıştır. Bu nedenle taraflar arasındaki kira ilişkisinde 08/03/2017 tarihinden itibaren 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerinin değil, Türk Borçlar Kanunu hükümlerinin uygulanması gerektiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, kiraya veren … Belediye Başkanlığı tarafından Türk Borçlar Kanunu hükümlerine göre fesih ve tahliyeye ilişkin karar alınmadan kiralananın 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümleri uyarınca tahliyesinin istenmesi mümkün olmadığı anlaşılmakla davacı kiracının (…) kiracılık sıfatının tespitine karar vermek gerekmiş (…)” şeklinde karar verilmiştir.
Kiracılığın tespiti davasına dair bu kararın kaldırılması istemiyle yapılan istinaf başvurusu, …Bölge Adliye Mahkemesi … Hukuk Dairesi’nin … tarih ve E:…, K:…sayılı kararı ile reddedilmiş ve karar bu şekilde kesinleşmiştir.
Bu kapsamda, adlî yargı mercileri tarafından verilen “kiracılık sıfatının devam ettiğine” dair kesinleşmiş mahkeme kararının varlığı dikkate alındığında, ilgili taşınmazın ihale yoluyla 3 (üç) yıllık süre için kiralanmasına ilişkin dava konusu Encümen kararında hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Bu itibarla, davanın reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca Kütahya İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. DAVA KONUSU İŞLEMİN İPTALİNE,
4. Ayrıntısı aşağıda gösterilen ilk derece ve temyiz yargılama giderleri toplamı …-TL ile Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca …-TL vekâlet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
5. Posta giderleri avansından artan tutarın ve istemi hâlinde ilk derece aşamasında kullanılmayan …-TL yürütmeyi durdurma harcının davacıya iadesine,
6. Dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine,
7. 2577 sayılı Kanun’un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 28/02/2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.