Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2020/2039 E. , 2023/1896 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2020/2039
Karar No:2023/1896
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Sanayii ve Ticaret Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Belediye Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:…. sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: 17/04/2006 tarihinden itibaren 14 yıllığına, Bağlum Belediye Meclisi’nin 10/03/2006 tarih ve 29 sayılı kararına istinaden kiralanan Bağlum-Sarayköy arasında imarda …-…-…-…-… ve … adalar arasında bulunan … no.lu park alanına ilişkin kira sözleşmesinin feshine dair Keçiören Belediye Encümeni’nin … tarih ve … sayılı kararına istinaden tesis edilen … tarih ve … sayılı davalı idare işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce, Mahkemenin … tarih ve E:…, K:… sayılı davanın görev yönünden reddine ilişkin kararının Dairemizin 26/11/2018 tarih ve E:2016/1690, K:2018/3333 sayılı bozma kararına uyularak verilen kararda; … Asliye Hukuk Mahkemesi’nin E:… sayılı dosyası ile … Asliye Hukuk Mahkemesi’nin E:… sayılı dosyasının birleştirilmesine karar verilerek, davanın … Asliye Hukuk Mahkemesi’nin E…. sayılı dosyası üzerinden görüldüğü, anılan Mahkemenin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile, “…Ankara İli, Keçiören İlçesi, … Mahallesinde bulunan … Caddesi, … Caddesi ve … Caddesi ile çevrili olan kamuya ait yeşil alana beton santrali yapılması şeklindeki müdahalenin men’ine ve yeşil alan kullanımına aykırı olarak inşa edilen beton santralinin kal’ine…” karar verildiği, bununla birlikte, davaya konu alanın imar planında ‘park alanı’ kullanımında iken, Bağlum Belediye Başkanlığı’nca kiraya verildiği, daha sonra Keçiören Belediye Meclisi’nin … tarih ve … sayılı kararı ile uygun görülen 1/1000 ölçekli Bağlum 1. Etap Uygulama İmar Planı Değişikliği teklifinin 5216 sayılı Kanun uyarınca Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi’nin … tarih ve … sayılı kararı ile onaylandığı, söz konusu Meclis kararlarının yürürlükte olduğu, bu kararlar dolayısıyla onaylı imar planına göre, söz konusu alanın ‘kreş alanı’ kullanımına ayrıldığı, … ada, … parsel, 16394 m2 büyüklüğünde tescil olunan taşınmazın, Hazine adına kayıt olduğunun görüldüğü;
Bu durumda, davaya konu taşınmazın, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’na göre, ihale sonrasında davacı şirkete kiraya verildiği, söz konusu kira akdinin taraflarının Bağlum Belediyesi Başkanlığı ile davacı şirket olduğu, anılan akdin niteliği itibarıyla özel hukuk hükümlerine tabi olduğu, Bağlum Belediyesi’nin kapanarak davalı idare bünyesine bağlanması nedeniyle söz konusu kira sözleşmesinin kiraya veren tarafının tüzel kişiliğinin sona erdiği, ‘kira sözleşmesinin nispiliği’ ilkesi uyarınca da sözleşmenin sadece tarafları arasında hüküm doğuracağı, dolayısıyla Bağlum Belediyesi ile davacı şirket arasında akdedilen kira sözleşmesinin davalı idareye karşı ileri sürülmesinin hukuken mümkün olmadığı, bir başka anlatımla kira sözleşmesinde yer alan hükümlerin ‘halefiyet prensibi’ kuralları çerçevesinde davalı idareye karşı öne sürülemeyeceği;
Öte yandan, davaya konu taşınmazın, 1/1000 ölçekli Bağlum 1. Etap Uygulama İmar Planı Değişikliği teklifinin Ankara Büyükşehir Belediye Meclisi’nin … tarih ve … sayılı kararı ile onaylandığı ve söz konusu alanın “kreş alanı” kullanımına ayrıldığı, Hazine adına kaydolduğu, … Asliye Hukuk Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile de, kamuya ait yeşil alana beton santrali yapılması şeklindeki müdahalenin men’ine ve yeşil alan kullanımına aykırı olarak inşa edilen beton santralinin kal’ine karar verildiği hususları da göz önünde bulundurulduğunda, davacı şirketin anılan taşınmaza yönelik olarak herhangi bir ayni hak talebinde bulunamayacağının yargı kararı ile sabit olduğu anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, Keçiören Belediye Başkanlığı’nın … tarih ve … sayılı işlemiyle beton santralinin tahliyesine ilişkin işlemin iptali için … İdare Mahmekemesi’nin E:… sayılı dosyasında açılan davanın derdest olduğu, davalı idarece henüz kesinleşmiş bir yargı kararı olmamasına rağmen keyfi olarak sözleşmenin iptal edilmesi için … tarih ve … sayılı kararın alındığı, ancak alınan kararın şekil, yetki, sebep bakımından hukuka aykırı olduğu, taşınmaz malın malikinin Hazine olması nedeniyle davalının sözleşmeyi iptal etme yetkisinin bulunmadığı, Keçiören Belediyesi’nin taraf sıfatının kalmadığı, söz konusu taşınmaz üzerinde Keçiören Belediyesi’nin herhangi bir ayni hakkı bulunmadığından dava konusu işlemin yetki bakımından hukuka aykırı olduğu, özel hukuka tabi kira sözleşmesinin idari kararla iptal edilemeyeceği, kira sözleşmesinin feshi veya tahliyesi için hukuk mahkemelerinde dava açılması gerektiği, belediye meclisince özel hukuk kurallarına göre sözleşmenin feshedilmesi veya iptali gerekirken belediye encümeni tarafından alınan sözleşmenin iptali kararının yetki ve şekil yönünden hukuka aykırı olduğu, dava konusu işlemin idarenin sürekliliği ve güvenilirliği ilkelerine göre tesis edilmediği, kira sözleşmesinin nispiliği gibi bir gerekçelendirmenin kabul edilemeyeceği, ayrıca kira sözleşmesi uyarınca beton santralinin bulunduğu …, … ve … Caddeleri arasında yer alan arsa için Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’ndan 13/07/2018 tarihinde yapı kayıt belgesi alındığı ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Mahkeme kararının gerekçeli olarak onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Ankara ili, Keçiören ilçesi, Mahmudiye, Tataristan ve Fırtına Caddeleri arasında kalan parsel, Bağlum Belediye Meclisi’nin … tarih ve … sayılı kararına istinaden 17/04/2006 tarihinden itibaren 14 yıllığına davacı şirkete kiralanmış, kira sözleşmesine göre söz konusu parsel üzerinde davacı şirket tarafından beton santrali inşa edilmiştir.
Dava dışı … tarafından, davalı idare sınırları içerisinde bulunan, …, … ve … Caddeleri arasındaki yeşil alanın beton santrali yaptırılması için tahsis edilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Belediye Meclisi kararının geri alınması ve inşa edilen beton santralinin kaldırılması istemiyle yapılan başvurunun reddine dair … tarih ve … sayılı işlemin iptali istemiyle açılan davada, … İdare Mahkemesi’nin .. tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile işlemin iptaline karar verilmiş, anılan Mahkeme kararı Danıştay Altıncı Dairesi’nin 25/04/2011 tarih ve E:2010/2895, K:2011/994 sayılı kararıyla onanmıştır.
Anılan iptal kararının uygulanmasını teminen davalı idarece, beton santralinin kaldırılması/faaliyetten men edilmesine yönelik … tarih ve … sayılı işlem tesis edilmiş (… tarih ve … sayılı işlemin iptali istemiyle davacı şirket tarafından açılan davada, … İdare Mahkemesi’nce … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile davanın reddine karar verilmiş, anılan karar Danıştay Sekizinci Dairesi’nin 13/09/2015 tarih ve E:2012/6071, K:2015/1769 sayılı kararıyla onanmıştır.), ancak davacı şirket tarafından, … Sulh Hukuk Mahkemesi’nden ihtiyati tedbir kararı alınması üzerine tahliye işlemi durdurulmuş, Yargıtay … Hukuk Dairesi’nin …-… sayılı kararı ile Asliye Hukuk Mahkemesi’nin görevli olduğuna karar verilmesi sonucunda … Asliye Hukuk Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile ihtiyati tedbir kaldırılmış ve el atmanın önlenmesi davasının reddine karar verilmiştir. (Bu karar Yargıtay … Hukuk Dairesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile onanmış, bu karara karşı yapılan karar düzeltme isteminin de reddine karar verilmiştir.)
Bunun üzerine söz konusu beton santralinin kaldırılması yolunda … tarih ve … sayılı işlem tesis edilmiş, anılan işlemin iptali istemiyle açılan davada, … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile davanın reddine karar verilmiş, bu karar Danıştay Sekizinci Dairesi’nin 17/03/2021 tarih ve E:2016/10307, K:2021/1633 sayılı kararı ile onanmış, bu karara karşı yapılan karar düzeltme isteminin de reddine karar verilmiştir.
Diğer taraftan, Bağlum Belediyesi’nin tüzel kişiliği kaldırılarak Keçiören Belediyesi’ne katılmış, söz konusu alanda yeni imar planı çalışmaları yürütülmüştür.
Dava konusu Keçiören Belediye Encümeni’nin … tarih ve … sayılı kararında ise, İmar ve Şehircilik Müdürlüğü’nün … tarih ve … sayılı yazısında onaylı imar planına göre söz konusu alanın “kreş alanı” kullanımına ayrıldığı, … ada, .. parselin, 16394 m2 büyüklüğünde tescil olduğu ve mülkiyetinin “maliye hazinesi” adına kayıtlı olduğunun belirtildiği, ayrıca … Asliye Hukuk Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı nedeniyle Belediye Encümeni’nin … tarih ve … sayılı kararı ile söz konusu yerin kira sözleşmesinin 10/06/2015 tarihi itibarıyla iptaline karar verildiği belirtilmiş, bu kararın iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 1. maddesinin 1. fıkrasında, genel bütçeye dâhil dairelerle katma bütçeli idarelerin, özel idare ve belediyelerin alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işleri bu Kanun’da yazılı hükümlere göre yürütüleceği; 75. maddesinde, Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malların, gerçek ve tüzel kişilerce işgali üzerine, işgal edilen taşınmaz malın, idarenin talebi üzerine, bulunduğu yer mülkî amirince en geç on beş gün içinde tahliye ettirilerek idareye teslim edileceği kurala bağlanmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
22/03/2008 tarih ve 26824 (Mükerrer) sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 5747 sayılı Büyükşehir Belediyesi Sınırları İçerisinde İlçe Kurulması ve Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un 2. maddesinin 1. fıkrası uyarınca büyükşehir belediye sınırları içinde bulunan ve ekli (42) sayılı listede bulunan Bağlum Belediyesi’nin tüzel kişiliği kaldırılarak aynı listede belirtilen Keçiören Belediyesi’ne mahalleleri veya mahalle kısımları ile birlikte katıldığı ve 5747 sayılı Kanun’un Geçici 2. maddesinin 4. fıkrası uyarınca, tüzel kişiliği kaldırılan belediyelerin malvarlıkları, hak, alacak ve borçlarının, mahalle olarak katıldıkları belediyelere intikal edeceğine yer verildiğinden, Bağlum Belediyesi ile davacı şirket arasında imzalanan dava konusu kira sözleşmesine ilişkin olarak Keçiören Belediyesi’nin işlem tesis edebileceği açıktır.
Dosyanın incelenmesinden, …, … ve … Caddeleri arasında kalan parselin, Bağlum Belediye Meclisi’nin … tarih ve … sayılı kararına istinaden 17/04/2006 tarihinden itibaren 14 yıllığına davacıya kiralandığı, söz konusu parsel üzerinde beton santralinin davacı şirket tarafından inşa edildiği, dava dışı … tarafından, … tarih ve … sayılı Belediye Meclisi kararının geri alınması ve inşa edilen beton santralinin kaldırılması istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin iptali istemiyle açılan davada, … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile, uyuşmazlık konusu taşınmazın mevcut imar planında … numaralı park alanı olarak gösterildiği, park alanı olarak öngörülen taşınmazlarda büfe, havuz, pergole, açık çayhane ve genel hela yapılabileceği, bunun dışında herhangi bir tesis yapılmasına ya da alanın, mevcut plan esaslarına ve kullanım kararlarına aykırı olarak farklı maksatla kullanılamayacağı, bu anlamda beton santrali yapılmasının uygun olmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verildiği, anılan Mahkeme kararının Danıştay Altıncı Dairesi’nin 25/04/2011 tarih ve E:2010/2895, K:2011/994 sayılı kararıyla onandığı, dolayısıyla kira sözleşmesinin dayanağı olan … tarih ve … sayılı Belediye Meclisi kararının iptal edilmesine ilişkin İdare Mahkemesi kararının kesinleştiği;
… Asliye Hukuk Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile, “Asıl ve birleşen dava dosyaları birlikte değerlendirilerek davaların kabülüne, buna göre davalıların Ankara ili, Keçiören ilçesi, … Mahallesinde bulunan … caddesi, … caddesi ve … caddesi ile çevrili olan ortasında kalan kamuya ait olan yeşil alana beton santrali yapılması şeklindeki haksız müdahalelerinin menine, yeşil alan kullanımı alanına aykırı olarak inşa edilen davalı şirkete ait beton santralinin kaline” karar verildiği, bu kararın temyizi üzerine Yargıtay … Hukuk Dairesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla onanmasına karar verildiği, karar düzeltme isteminin de Yargıtay …. Hukuk Dairesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla reddine karar verildiği, dava konusu Keçiören Belediye Encümeni’nin … tarih ve …-… sayılı kararı ile de, İmar ve Şehircilik Müdürlüğü’nün .. tarih ve … sayılı yazısında onaylı imar planına göre söz konusu alanın kreş alanı kullanımına ayrıldığı, … ada, … parselin, 16394 m2 büyüklüğünde tescil olduğu ve mülkiyetinin maliye hazinesi adına kayıtlı olduğunun belirtildiği, ayrıca … Asliye Hukuk Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı nedeniyle söz konusu yerin kira sözleşmesinin 10/06/2015 tarihi itibarıyla iptal edildiği görülmüştür.
Bu itibarla, uyuşmazlık konusu taşınmaz üzerindeki beton santraline ilişkin olarak açılan davalarda verilen ve kesinleşen yargı kararları dikkate alındığında, dava konusu işlemde hukuka aykırılık, davanın reddi yolunda verilen Mahkeme kararında ise sonucu itibarıyla hukukî isabetsizlik bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. Davanın reddi yolundaki … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı temyize konu kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından anılan Mahkeme kararının yukarıda belirtilen GEREKÇEYLE ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. Dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine,
5. 2577 sayılı Kanun’un Geçici 8. maddesi uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 13/04/2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.