Danıştay 13. Daire Başkanlığı         2020/1831 E.  ,  2020/3294 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2020/1831
Karar No:2020/3294

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : …
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN_KONUSU : … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacının hissedarı olduğu şirketin, İstanbul ili, Avcılar ilçesi, …’de bulunan … ada, … parsel sayılı taşınmazı, kendi adına ancak … hâkim ortağı … hesabına edindiğinden bahisle taşınmaz bedelinin Fon alacağı sayılmasına, bu alacağın 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun uyarınca takip ve tahsili ile taşınmaz üzerine ihtiyati haciz uygulanmasına ve tüm bu işlemler sonucunda yapılacak tahsilatların … Grubunun Fon’a olan borçlarına mahsup edilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Fon Kurulu kararının davacıya ilişkin kısmının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce, Dairemizin 20/01/2017 tarih ve E:2016/1381, K:2017/270 sayılı bozma kararına uyularak verilen kararda; … tarafından, Fon’un el konulan …’den kaynaklı alacaklarının banka hâkim ortağı ve ilişkili kişi ve şirketlerden tahsilini engellemek amacıyla belli bir organizasyon içinde satış ve devirlerinin yapılarak Banka hâkim ortağı … hesabına gayrimenkul alışverişinde bulunduğu ve bu kişi menfaatine hareketle kendi adına ve … hesabına mal varlığı edindiği, … tarafından davacının hissedarı olduğu şirkete satılan davaya konu İstanbul İli, Avcılar İlçesi, …’de bulunan … ada, … parsel sayılı taşınmazın satışı karşılığında … adına düzenlenen çekleri tahsil ettiren … isimli şahsın, muhtelif taşınmazların satışı konusunda sadece … ile irtibat hâlinde olduğunu beyan ettiği de dikkate alındığında, anılan taşınmazın da … tarafından … adına davacının kanuni temsilcisi olduğu şirkete satıldığının anlaşıldığı; diğer taraftan, davacının hissedarı olduğu

… Proje Geliştirme ve İnşaat Ltd. Şti. tarafından taşınmaz satışı karşılığında … adına düzenlenen çeklerin o dönemde davacının kanuni temsilcisi olduğu şirkette çalıştıkları tespit edilen şahıslar ile bu şirketin kanuni temsilcilerinden …’nın arkadaşı olduğu tespit edilen şahıs tarafından bankadan tahsil edildiği, ayrıca Fon alacağının tahsilini sağlamak üzere el konulmasını önlemek amacıyla …’e ait taşınmazların gizlenmeye çalışıldığı ve bu kapsamda oluşturulan bir organizasyonla taşınmazların el değiştirdiği ve sürekli alım satıma konu edildiği, bu satışların çok kısa bir süre içinde gerçekleştiği ve değerinin altında işlem gördüğü veya kısa bir süre önce alınmış olmasına rağmen zararına satıldığı, bu satışların … ile vekil müvekkil ilişkisinin ötesinde yakınlığı bulunan Av. …’ın vekâletiyle yapıldığı, davacının kanuni temsilcisi olduğu … Proje Geliştirme ve İnşaat Ltd. Şti.’nin … adına hareket eden …’dan 02/02/2007 tarihinde 11.192.000,00-TL bedelle satın aldığı taşınmazın yaklaşık 3 ay sonra 88/100 hissesinin 9.450.000,00-TL (satılan hisse oranına göre zarar edilerek) bedelle … İnş. Tic. ve San. A.Ş.’ne satılması hususunda gayrimenkul satış vaadi sözleşmesi imzalandığı, bilahare bu sözleşmenin 20/06/2008 tarihli sözleşme ile feshedildiği, bu süreçte Av. …’ın … Proje Geliştirme ve İnşaat Ltd. Şti.’nin vekâletini üstlendiği hususları birlikte değerlendirildiğinde, davacının kanuni temsilcisi olduğu şirketin bahsi geçen organizasyon kapsamında yer aldığı, uyuşmazlığa konu gayrimenkulün, Fon’un Banka’dan kaynaklı alacaklarının Banka hakim ortağı ve ilişkili kişi ve şirketlerden tahsilini engellemek amacıyla, belli bir organizasyon içinde, satış ve devirlerinin yapıldığı ve bu kapsamda davacının hissedarı olduğu şirketin, Banka hakim ortağı … menfaatine hareketle kendi adına ve … hesabına mal varlığı edindiği anlaşıldığından, dava konusu Fon Kurulu kararında hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, kendisinin ve kanuni temsilcisi olduğu şirketin … Grubu veya … ile hiçbir bağlantısının olmadığı, davaya konu edilen gayrimenkulün, kanuni temsilcisi olduğu şirket tarafından ticari amaçlarla ve iyiniyetle alındığı, gerek kendisinin gerekse de kanuni temsilcisi olduğu şirketin 5411 sayılı Kanun’un 134. maddesinde sayılan kişilerden olmadığı, dava konusu işlemin gerekçesi olarak gösterilen ceza soruşturması sonrasında, …’in de aralarında bulunduğu 18 sanık hakkında 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’a muhalefet, hileli iflas, nitelikli dolandırıcılık, suç işlemek amacıyla örgüt kurma, örgüte üye olma suçlarından açılan davalar sonucunda tüm sanıklar yönünden beraat kararı verildiği, Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’nun, 20/05/2019 tarih ve E:2017/3549, K:2019/2461 sayılı kararının davacıya yönelik olmadığı ve Mahkemenin bu kararı esas alarak karar vermesinin hatalı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, Fon’un, Bankalar/Bankacılık Kanunu hükümleri çerçevesinde alacağın tahsilini teminen, yine aynı yasal mevzuat uyarınca sorumlu olanlar hakkında işlem tesis etmeye görevli ve yetkili olduğu, muvazaanın her türlü delille ispatlanabileceği ve mevzuat uyarınca davacının, iyi niyet iddiasını ispatlamakla yükümlü olduğu, dava konusu işlemin tesisine dayanak maddi ve hukukî olayların, aynı konuda Fon tarafından evvelce başlatılan takiplere ilişkin davalarda verilen Danıştay kararları ile teyit edildiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
İstanbul ili, Avcılar, …, … mevkiinde bulunan … ada, … parsel sayılı arsa … tarafından 14/04/2006 tarihinde …’a satılmış, … tarafından da anılan taşınmaz 14/04/2006 tarihinde … Proje Geliştirme ve İnşaat A.Ş.’ye (eski unvanı … Proje Geliştirme ve İnşaat Ltd. Şti.) 14.950.000-TL bedelle satılmıştır.
Maliye Bakanlığı Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı’nın … tarih ve … sayılı araştırma ve inceleme raporuyla, alacaklılarını zarara sokmak kastıyla mevcudunu eksik göstermek ve borçlulardan alacaklarını gizlemek maksadıyla nitelikli dolandırıcılık ve hileli iflas suçunu işlediği değerlendirilen … ve … hakkında suç duyurusunda bulunulması üzerine başlatılan soruşturma sonucu düzenlenen iddianame ile … Ağır Ceza Mahkemesi’nin E:… sayılı dosyasıyla, aralarında …’in de bulunduğu 18 sanık hakkında ceza davası açılmış, bu arada … Proje Geliştirme ve İnşaat Ltd. Şti. 05/04/2007 tarihinde nev’i değişikliğine giderek … Proje Geliştirme ve İnşaat A.Ş. unvanını almış ve 11/04/2008 tarihinde … Gayrimenkul Geliştirme Ticaret Ltd. Şti. ile … Gayrimenkul Geliştirme ve Ticaret A.Ş. unvanı altında birleşmiştir.
Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı’nın … tarih ve … sayılı araştırma ve inceleme raporu ile … Ağır Ceza Mahkemesi’nin E:… sayılı dosyası kapsamında toplanan delillerin değerlendirilmesiyle, söz konusu … ada, … parsel sayılı taşınmazın ve … Gayrimenkul Geliştirme ve Ticaret A.Ş.’nin … Gayrimenkul Geliştirme Ticaret Ltd. Şti. olarak satın aldığı aynı yerdeki … ada, … parsel sayılı taşınmazın edinim tarihlerindeki bedelinin Fon alacağı sayılmasına ve … Gayrimenkul Geliştirme ve Ticaret A.Ş. ve şirket yöneticisi …’ün Fon alacağından sorumlu tutularak haklarında takip işlemlerinin başlanmasına ilişkin … tarih ve … sayılı Fon Kurulu kararı alınmış; bu Fon Kurulu kararı üzerine haklarında 6183 sayılı Kanun uyarınca işlem başlatılan … Gayrimenkul Geliştirme ve Ticaret A.Ş. ve şirket yetkilisi … tarafından, 04/09/2014 tarihli başvuruyla, Fon alacağı sayılan borçlarına karşılık 12.000.000-TL ödeme teklifinde bulunulmuş; bu ödeme teklifi … tarih ve … sayılı Fon Kurulu kararıyla kabul edilmiş; tahsil edilen 12.000.000-TL’nin … ada, … parsel ve … ada, … parsel sayılı taşınmazların edinim bedelleri oranına göre taşınmaz bazında ayrıştırılmasına ve ayrıştırılan bedellerin her bir taşınmaz edinim bedellerinden düşülmesine, bu suretle tespit olunacak taşınmaz bazında kalan bedellerin Fon alacağı sayılmasına ve belirtilen hesaplamaya göre, … ada … parsel için, … Proje Geliştirme ve İnşaat Ltd. Şti.’nin taşınmazı …’dan edindiği 14/04/2006 tarihindeki hissedarları olan …, …, …, … ve …’nun müştereken ve müteselsilen sorumlu tutulmalarına ve haklarında 6183 sayılı Kanun uyarınca takip işlemlerine başlanmasına ilişkin … tarih ve … sayılı Fon Kurulu kararı alınmıştır.
Anılan Fon Kurulu kararının davacıya ilişkin kısmının iptali için bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
4389 sayılı Bankalar Kanunu’nun 15. maddesinin 3. fıkrasında, “Fon kaynakları ile her türlü alacaklarının ve hisseleri kısmen veya tamamen Fona intikal eden bankaların; yönetim ve denetimini doğrudan ya da dolaylı olarak tek başına veya birlikte elinde bulunduran ortaklarından, bu ortakların yönetim ve denetimini doğrudan ya da dolaylı olarak tek başına veya başkalarıyla birlikte elinde bulundurdukları şirketlerden ve iştiraklerinden, yönetim ve denetim kurulu üyeleri, genel müdür ve yardımcıları, kredi komitesi başkan ve üyeleri ile imzaları bankayı ilzam eden memurları ve bunların eş ve çocuklarından olan alacakları ile hisseleri Fona intikal eden diğer bankaların bunlardan olan alacaklarından Fon tarafından devralınanlar ile (7) numaralı fıkranın (b) bendinde belirtilen kişilere ait olup Fon tarafından devralınan alacakların takip ve tahsilinde 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri uygulanır.” kuralına; aynı maddenin 7-b bendinde, “Hisseleri kısmen veya tamamen Fona intikal eden bir bankanın yönetim ve denetimini doğrudan veya dolaylı olarak tek başına veya birlikte elinde bulunduran ortaklarının veya yöneticilerinin, yönetim kurulu, kredi komiteleri, şubeler, diğer yetkili ve görevliler aracılığıyla veya sair suretlerle banka kaynaklarını ve varlıklarını doğrudan veya üçüncü kişilere rehnetmek, teminat göstermek, ekonomik gücü olmayan kişilere kredi vermek, karşılığında kredi temin etmek amacıyla kredi kullandırmak, yurt içi veya yurt dışı banka ve mali kuruluşlar nezdinde depo veya sair adlarla hesap açtırmak veya bu hesapları teminat göstermek ve sair şekillerde kullanmak suretiyle veya başkaca dolanlı işlemlerle edindikleri veya bu suretle üçüncü kişilere edindirdikleri para, mal, her türlü hak ve alacakların temininde kullanılan banka kaynakları ve varlıkları nedeniyle doğan alacak Fon alacağı sayılır. Bu alacaklar hakkında 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümleri uygulanır. Fon, bu para, mal, her türlü hak ve alacaklara ihtiyati haciz koymaya, muhafaza altına almaya ve bunlardan değeri Fon tarafından belirlenemeyenleri 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun 72’nci maddesine göre kurulan takdir komisyonlarının Fon tarafından belirlenecek kurum ve kuruluşlarca hazırlanacak raporları da dikkate alarak tespit edeceği değeri üzerinden, alacağına ve/veya bu bankaların Fon tarafından devralınan zararlarına mahsuben devralmaya yetkilidir. Bu alacaklara zararın ve/veya alacağın doğmasına sebebiyet veren haksız işlemin yapıldığı tarihten itibaren 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 51’inci maddesinde belirtilen oranda gecikme zammı uygulanır.” kuralına yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Yukarıda aktarılan mevzuat hükümlerine göre, bankacılık işlemleri yapma ve mevduat kabul etme izin ve yetkileri ilgili Bakan, Bakanlar Kurulu veya Kurul tarafından kaldırılan bankalar ile, tasfiyeye tâbi tutulan veya tasfiye işlemi başlatılan bankaların kaynaklarının usulsüz bir şekilde kullandırılmasından doğan alacakların, ilgililerin sorumluluğu somut bir şekilde ortaya konulan hâller dışında, özellikle olayla ve olaya karışan kişilerle herhangi bir bağlantısı olmadığını ileri süren kişilerden tahsili yoluna gidilebilmesi için, bu kişilerin banka kaynağını edindiği/edindirdiği konusunda sorumlulukları bulunduğunun somut bir şekilde ortaya konulması gerekmektedir. Banka kaynağını edindiği/edindirdiği konusunda bir tespitin bulunması hâlinde, sorumlulukları tespit edilen kişiler hakkında amme alacağının tahsili hususunda Fon’un takip ve tahsil yetkisinin bulunduğu açıktır.
Dosyanın incelenmesinden, Vergi Denetim Kurulu Başkanlığı’nın … tarih ve … sayılı araştırma ve inceleme raporu ve … Ağır Ceza Mahkemesi’nin E:… sayılı dosyası kapsamında toplanan delillerin değerlendirilmesiyle, … ada, … parsel sayılı taşınmazın ve … Gayrimenkul Geliştirme ve Ticaret A.Ş.’nin … Gayrimenkul Geliştirme Ticaret Ltd. Şti. olarak satın aldığı, … ada, … parsel sayılı taşınmazın alım satım işlemlerinin muvazaalı olduğu ve …’den olan amme alacağının tahsilini engelleme amacıyla kurulan örgüt çerçevesinde gerçekleştirildiği belirtilerek, …’ın … adına taşınmaz alım ve satımı yaptığı, bu nedenle … ada … parsel için, … Proje Geliştirme ve İnşaat Ltd. Şti.’nin taşınmazı …’dan edindiği 14/04/2006 tarihindeki hissedarlarından olan davacının sorumlu tutulduğu anlaşılmaktadır.
UYAP entegrasyon ekranından yapılan sorgulamada, aralarında … ve …’ın da yer aldığı 18 sanık hakkında, taşınmazların kurulan örgüt çerçevesinde alım ve satımının yapıldığı, planlı olarak gerçekleştirilen işlemlerin muvazaalı olduğu iddiasıyla, örgüt kurma, örgüt üyeliği, hileli iflas, nitelikli dolandırıcılık ve amme alacağının tahsilini engelleme suçlarından açılan davada, … Ağır Ceza Mahkemesi’nce … tarih ve E:…, K:… sayılı beraat kararı verildiği ve anılan kararın … Bölge Adliye Mahkemesi … Ceza Dairesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla onanarak kesinleştiği görülmektedir.
Dava konusu işlemde, … ada … parsel sayılı taşınmazın, … Gayrimenkul Geliştirme ve Ticaret A.Ş.’nin alım satım işlemlerinin muvazaalı olduğu ve …’den olan amme alacağının tahsiline engelleme amacıyla kurulan örgüt çerçevesinde gerçekleştirildiği, davacının hissedarı olduğu … Proje Geliştirme ve İnşaat Ltd. Şti’nin, banka kaynağını edindiği/edindirdiği konusunda … ile ilişkisinin bulunduğu, …’in muvazaalı bir şekilde gayrimenkul alım satımı yaptığı, bu işlemleri … üzerinden gerçekleştirdiği tespitlerine yer verilmiş olmasına karşılık; … Ağır Ceza Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı beraat kararında, … ve …’ın gerçekleştirdiği gayrimenkul alım ve satım işlemlerinin hukuken geçerli işlemler olduğu, muvazaa içermediği, …’ın … adına ve hesabına işlemler yaptığının somut olarak tespit edilemediği belirtilmiştir.
Öte yandan, davacının hissedarı olduğu … Proje Geliştirme ve İnşaat Ltd. Şti.’nin taşınmaz alım satımından kaynaklanan bedelin Fon alacağı sayılması yönünde alınan … tarih ve … sayılı Fon Kurulu kararının iptaline ilişkin … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı, Dairemizin 08/06/2020 tarih ve E:2017/1779, K:2020/1252 sayılı kararıyla onanmış; anılan karara yönelik karar düzeltme istemi de Dairemizin 25/11/2020 tarih ve E:2020/2624, K:2020/3320 sayılı kararıyla reddedilmiştir.
Bu itibarla, … ada … parsel için, … Proje Geliştirme ve İnşaat Ltd. Şti.’nin taşınmazı …’dan edindiğinden bahisle, şirketin 14/04/2006 tarihindeki hissedarlarından olan davacı hakkkında 6183 sayılı Kanun uyarınca takip işlemlerine başlanmasına ilişkin … tarih ve … sayılı Fon Kurulu kararında hukuka uygunluk, davanın reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Kullanılmayan …-TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davacıya iadesine,
4. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine,
5. 2577 sayılı Kanun’un Geçici 8. maddesi uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 24/11/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.