Danıştay 13. Daire Başkanlığı         2020/1145 E.  ,  2023/1705 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2020/1145
Karar No:2023/1705

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Akaryakıt Dağıtım Pazarlama İç ve Dış Ticaret A.Ş.
VEKİLİ : Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Kurumu
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Dağıtıcı lisansı sahibi davacı şirketin, uzaktan erişim sistemini Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’na (Kurum) açma yükümlülüğünü tam olarak yerine getirmediğinin tespit edildiğinden bahisle 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu’nun 20. maddesi uyarınca piyasa faaliyetinin 30 gün süre ile durdurulmasına ilişkin … tarih ve … sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (Kurul) kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; dağıtıcı lisansı sahibi davacı şirket tarafından E-7 bildirimi vasıtası ile davalı idareye sunulan uzaktan erişim sistemi bilgileri ile sisteme erişimin sağlanamadığı, davalı idarece davacı şirketten erişim bilgilerinin 15 gün içerisinde bildirilmesinin istenildiği, davacı şirket tarafından uzaktan erişim sistemine ilişkin bilgilerin süresi içerisinde davalı idareye sunulmadığı anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’nce; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının usul ve hukuka uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, uzaktan erişim sisteminin eksiksiz çalıştığı, bayi otomasyon verilerinin davalı idareye sağlıklı bir şekilde iletildiği, ön araştırma ve soruşturmanın maddi delilleri ortaya koyar nitelikte usulüne uygun olarak yapılmadığı, eksik inceleme sonucu rapor düzenlendiği, mal alım ve satımlarına ilişkin verilerin incelenmesi durumunda herhangi bir tutarsızlığın olmadığının ortaya çıkacağı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
Davalı idare tarafından, … tarih ve … sayılı dağıtıcı lisansı sahibi davacı şirketin uzaktan erişim sistemini Kurum’a açma yükümlülüğünü yerine getirmediğinden bahisle … tarih ve …sayılı Başkanlık Olur’u kapsamında doğrudan soruşturmaya başlanılmış, yapılan soruşturma neticesinde düzenlenen … tarih ve … sayılı Soruşturma Raporu’nda, “davacı şirketin uzaktan erişim sistemini Kuruma açma yükümlülüğünü tamamen yerine getirmediğinin ve hâlihazırda aykırılıkların devam ettiğinin” tespit edildiği belirtilmiştir.
Petrol Piyasasında Yapılacak Denetimler ile Ön Araştırma ve Soruşturmalarda Takip Edilecek Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’in 23. maddesi uyarınca davacı şirketten savunma talep edilmiş, ancak davacı şirketin yazılı savunmasında ileri sürülen hususların lisans sahibini haklı gösterecek nitelikte olmadığı ve kendisine tanınan 15 günlük süre içerisinde söz konusu sistemi Kuruma tam olarak açmayarak ilgili mevzuat hükmüne aykırılığı gidermediğinden bahisle … tarih ve … sayılı Kurul kararıyla piyasa faaliyetinin 30 gün süreyle geçici olarak durdurulmasına karar verilmiştir.
Bunun üzerine bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu’nun (işlem tarihinde yürürlükte bulunan hâliyle) 20. maddesinin birinci fıkrasında “Lisans sahibi kişiler hakkında, bu Kanuna, bu Kanuna göre yürürlüğe konulmuş yönetmeliklere, Kurumun yazılı talimatlarına veya lisanslarına kayıtlı hususların herhangi birine riayet edilmediği takdirde, Kurum tarafından ön araştırma veya soruşturma başlatılır. Ayrıca ilgiliye on beş gün içerisinde aykırılıkların giderilmesi, aksi hâlde bahse konu piyasa faaliyetlerinin geçici bir süre için durdurulabileceği veya doğrudan doğruya iptal yaptırımının uygulanacağı ihbar edilir. Bu ihbara rağmen onbeş günlük sürenin bitiminde aykırılıklar giderilmezse, Kurum piyasa faaliyetini otuz günden az yüzseksen günden çok olmamak üzere geçici olarak durdurur. Geçici durdurma süresince, tehlikeli eylemin veya kötüniyetin veya ürünlerde zarar oluşmasının önlenmesi ile faaliyetin durdurulmasına neden olan durumun ortadan kaldırılmasına ilişkin faaliyetler dışında hiçbir piyasa faaliyeti yapılamaz. Lisans iptalleri Kurumca yapılacak soruşturma neticesine göre karara bağlanır.” kuralına yer verilmiştir.
Yine işlem tarihinde yürürlükte bulunan hâliyle Petrol Piyasasında Yapılacak Denetimler ile Ön Araştırma ve Soruşturmalarda Takip Edilecek Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’in 19. maddesinde, Kurul’un, re’sen veya kendisine intikal eden ihbar veya şikâyetler üzerine, petrol piyasasında faaliyette bulunan gerçek veya tüzel kişilerin ilgili mevzuat hükümlerine aykırı faaliyet ve işlemleri nedeniyle, doğrudan soruşturma açılmasına ya da soruşturma açılmasına gerek olup olmadığının tespiti için ön araştırma yapılmasına karar verebileceği kurala bağlanmış; 21. maddesinde, (1) Doğrudan veya ön araştırma neticesinde soruşturma açılmasına karar verildiği takdirde soruşturma Daire Başkanı tarafından görevlendirilen Uzman ve/veya Uzman Yardımcıları eliyle veya Uzman koordinesinde Yönetim Hizmetleri Uzmanları vasıtasıyla Daire Başkanlığı koordinasyonunda yürütülür. (…) (2) Soruşturma raporu, soruşturma açılmasına karar verildiği tarihten itibaren en geç altı ay içerisinde tamamlanır. Gerekli görüldüğü hâllerde bir defaya mahsus olmak üzere Daire Başkanı tarafından üç aya kadar ek süre verilebilir. (3) Daire Başkanlığı’nca, hakkında soruşturma açılan gerçek veya tüzel kişiye başlatılan soruşturma bildirilerek, varsa ilgili mevzuat hükümlerine aykırılığın on beş günlük süre içinde giderilmesi gerektiği, aksi hâlde yapılmakta olan piyasa faaliyetinin geçici bir süre için durdurulabileceği veya lisansının doğrudan iptal edilebileceği ihbar edilir. (…) (4) Yapılan ihbar üzerine ilgili mevzuat hükümlerine aykırılığın verilen süre içinde giderilmiş olduğunun tespit edilmesi hâlinde, geçici durdurma işlemi yapılmaksızın soruşturmaya devam edilir. Verilen süre içerisinde, aykırılığın tam olarak giderilmemiş olduğunun tespit edilmesi hâlinde ise Daire Başkanlığı tarafından konu Başkanlığa bildirilir. Başkan, konuyu Kurul gündemine öncelikle alır. Kurul, piyasa faaliyetinin otuz günden az yüzseksen günden çok olmamak üzere geçici olarak durdurulmasına karar verebilir. (5) Geçici durdurma süresince, tehlikeli eylemin veya kötü niyetin ya da ürünlerde zarar oluşmasının önlenmesi ile faaliyetin durdurulmasına neden olan durumun ortadan kaldırılmasına ilişkin faaliyetler dışında hiçbir piyasa faaliyeti yapılamaz.” kuralı yer almıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Aktarılan mevzuatın birlikte değerlendirilmesinden, lisans sahibi kişiler hakkında, 5015 sayılı Kanun’a, bu Kanuna göre yürürlüğe konulmuş yönetmeliklere, Kurumun yazılı talimatlarına veya lisanslarına kayıtlı hususların herhangi birine riayet edilmediği takdirde, geçici durdurma kararı verilebilmesi için; öncelikle Kurum tarafından ön araştırma veya soruşturma başlatılacağı, ayrıca ilgiliye on beş gün içerisinde aykırılıkların giderilmesi, aksi hâlde bahse konu piyasa faaliyetlerinin geçici bir süre için durdurulabileceği veya doğrudan doğruya iptal yaptırımının uygulanacağının ihbar edileceği, bu ihbara rağmen onbeş günlük sürenin bitiminde aykırılıklar giderilmezse, Kurumun piyasa faaliyetini otuz günden az yüzseksen günden çok olmamak üzere geçici olarak durduracağının kurala bağlandığı anlaşılmaktadır.
Bu kapsamda, dava konusu olayda 5015 sayılı Kanun ve ilgili yönetmelikte belirtildiği şekliyle geçici durdurma kararı öncesinde yapılması gereken ihbarın mevzuata uygun olarak yapılıp yapılmadığının değerlendirilmesi gerekmektedir.
Dosyanın incelenmesinden, dava konusu Kurul kararına dayanak teşkil eden davacı şirketin “uzaktan erişim sistemini Kuruma açma yükümlülüğünü tam olarak yerine getirmemesi” fiiline yönelik olarak davalı idare tarafından davacıya gönderilen … tarih ve E… sayılı yazıda “… Uzaktan eğitim sistemini Kuruma açmanız ve söz konusu raporda belirtilen hususlarla ilgili olarak (…) yapacağınız yazılı savunmanız (…) 30 gün içerisinde Kurumumuza gönderilmesi gerekmekte olup, süresi içerisinde gönderilmeyen savunmanızın dikkate alınmayacağının bilinmesi (…)” ifadelerine yer verildiği görülmüştür.
Anılan yazıda sadece geçici durdurma kararı öncesinde ihbar yapılması zorunluluğunu belirten, 5015 sayılı Kanun’un 20. maddesi ve Petrol Piyasasında Yapılacak Denetimler ile Ön Araştırma ve Soruşturmalarda Takip Edilecek Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’in 21. maddesinde düzenlenen mevzuat hükmüne yer verildiği, ancak davalı idare tarafından mevzuatta belirtildiği şekliyle aykırılığın giderilmesi için verilmesi gereken on beş günlük sürenin davacı şirkete verildiğine ve verilen süre içinde aykırılıkların giderilmemesi hâlinde davacı şirketin piyasa faaliyetinin geçici bir süre için durdurulabileceğine ilişkin açık ve anlaşılır bir ifadeye yer verilmediği, bu hâliyle ortada hukuka uygun şekilde yapılmış bir ihbarın mevcut olmadığı anlaşılmıştır.
Piyasa faaliyetinin geçici olarak durdurulmasına karar verilmesi, mevzuatta öngörülen şekilde bir ihbarın yapılmasına bağlı olduğundan ve olayda bu nitelikte bir ihbar mevcut olmadığından, davacı şirketin piyasa faaliyetinin 30 gün süreyle geçici olarak durdurulmasına ilişkin dava konusu Kurul kararında hukuka uygunluk görülmemiştir.
Bu itibarla, davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddine ilişkin temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında hukukî isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’ne gönderilmesine, 06/04/2023 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.