Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2019/4327 E. , 2020/384 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2019/4327
Karar No:2020/384
TEMYİZ EDEN (DAVACI): … Taşımacılık Gıda İnşaat İthalat İhracat Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.
VEKİLİ: …
KARŞI TARAF (DAVALI): Kamu İhale Kurumu
VEKİLİ: …
MÜDAHİL (DAVALI YANINDA): … Kooperatifi
VEKİLİ: …
İSTEMİN_KONUSU: … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: … İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü’nce 09/07/2019 tarihinde açık ihale usulü ile yaptığı “… İlçesi 2019-2020 Eğitim ve Öğretim Yılının (8 Grubun) 53 Taşıma Merkezi İlk/Ortaokulu ve İmam-Hatip Ortaokuluna Öğrenci Taşıma İşi” ihalesine ilişkin olarak davacı tarafından yapılan itirazen şikâyet başvurusunun reddine dair Kamu İhale Kurulu’nun 18/09/2019 tarih ve … sayılı kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce; … İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü’nün 09/07/2019 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirdiği ihalenin şikâyete konu 6. kısmına 7 isteklinin teklif verdiği, bu isteklilerden müdahil … Kooperatifi’nin teklifinin sınır değerin altında kaldığı, ihale makamının 09/07/2019 tarihli yazısıyla anılan istekliden aşırı düşük teklif açıklama talebinde bulunduğu, müdahil … Kooperatifi’nin sunduğu aşırı düşük teklif açıklamasının “araç kira sözleşmeleri ve şoför belgeleri” olmaması nedeniyle uygun bulunmadığı, ihalenin 12/07/2019 tarih ve… sayılı komisyon kararıyla davacı şirketin üzerinde bırakıldığı, müdahilin ihaleyi yapan idareye 22/07/2019 tarihli dilekçe ile şikâyet başvurusu yaptığı, ihale komisyonu tarafından müdahilin aşırı düşük teklif açıklaması yeniden incelenerek 24/07/2019 tarih ve … sayılı ihale komisyonu kararıyla; müdahil … Kooperatifi’nin aşırı düşük teklif açıklamasının uygun bulunduğu ve ihalenin müdahilin üzerinde bırakıldığı, davacının teklifinin ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlendiği, daha sonra davacı tarafından 26/07/2019 tarihli dilekçe ile ihaleyi yapan idareye şikâyet başvurusu yapıldığı, şikâyet başvurusunun 29/07/2019 tarihli yazı ile reddi üzerine davacı tarafından Kamu İhale Kurumu’na 05/08/2019 tarihinde itirazen şikâyet başvurusunda bulunulduğu, Kamu İhale Kurulu tarafından davacının iddialarının yerinde olmadığı sonucuna varılarak 18/09/2019 tarih ve … sayılı işlem ile itirazen şikâyet başvurusunun reddedildiği, davacının itirazen şikâyet başvurusunda ileri sürülen 1’inci iddiası alt başlıklar hâlinde incelendiğinde;
1.1. Aşırı düşük teklif açıklamasının idare tarafından belirlenen önemli teklif bileşenleri dikkate alınmadan yapıldığı iddiasının ileri sürüldüğü, dava konusu ihalede teklifi aşırı düşük olan müdahil … Kooperatifi’nden idarenin 09/07/2019 tarih ve 1 sayılı yazısı ile talepte bulunulan aşırı düşük teklif açıklaması için “1) Araç kiralama ve bileşenleri, 2) Sosyal güvenlik gideri ve bileşenleri, 3) Resim, vergi, harç 4) Yakıt, 5) Sigorta-kasko, 6) İş sağlığı ve güvenliği, 7) GPRS ve kamera kayıt, 8) Şoför belgeleri ve bileşenlerinin” önemli teklif bileşenleri olarak belirlediği, müdahil S.S 38 Nolu Reha Minibüsçüler ve Motorlu Taşıyıcı Kooperatifi’nin aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında; “1) Araç kiralama maliyeti, 2) Araç yakıt maliyeti, 3)Araç sigorta giderleri maliyeti (trafik, kasko ve koltuk sigortları), 4) Araç muayene maliyeti, 5) MTV maliyeti, 6) Egzoz gazı emisyon ölçümü maliyeti, 7) Araçlara yönelik bakım ve onarım maliyeti, 8) Lastik maliyeti, 9) İşçilik maliyeti, 10) İş sağlığı ve güvenliği hizmeti maliyeti 11) Sözleşme, damga vergisi ve karar pulu giderlerini” açıkladığı; “şoför belgeleri ve bileşenleri” konusunda ise idareye verilen 22/07/2019 tarihli dilekçe ile “istekli konumunda herhangi bir yüklenime tabi tutulmadıkları hâlde 71 araç kiralama ve 71 adet şoför belgesi sunmalarının istenilmesinin hakkaniyete uygun olmadığı” belirtilerek şikâyet başvurusu yapıldığı ve başvurunun idarece kabul edilerek 24/07/2019 tarih ve 9 sayılı ihale komisyonu kararıyla aşırı düşük teklif açıklamasının uygun bulunduğu tespit edildiğinden müdahilin aşırı düşük teklif açıklamasında ihaleyi yapan idare tarafından istenilen tüm önemli teklif bileşenlerini açıkladığı kanaatine varılarak Kurul kararının bu kısmında hukuka aykırılık görülmediği,
1.2. Araç giderlerinin tevsiki için sunulan fiyat teklifinin üzerinde mevzuata göre bulunması gereken ibarelerin bulunmadığı ve ilgili meslek mensubunun imzası ve iletişim bilgilerinin yer almadığının ileri sürüldüğü; ihale üzerinde bırakılan müdahilin araç kiralama maliyetini tevsik etmek üzere 71 aracın 181 gün için günlük kiralama hizmet bedelini gösterir “… Otomotiv San. ve Tic. Ltd. Şti.”den alınmış 11/07/2019 tarihli fiyat teklifi sunulduğu, anılan fiyat teklifinin meslek mensubu tarafından iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle imzalanıp kaşelendiği anlaşıldığından Kurul kararının bu kısmında hukuka aykırılık görülmediği,
1.3. Fiyat teklifinde zorunlu trafik sigortası, kasko, araç muayene ve egzoz giderleri, araç vergileri, bakım onarım ve amortisman giderlerinin teklif tutarına dâhil olduğuna ilişkin ibarenin yer almadığı, söz konusu fiyat teklifine dayanak teşkil eden maliyet/satış tutarı tespit tutanağında araç kira bedeli, trafik ve kasko gideri, bakım onarım, araç vergisi ve amortisman bedelinin ayrı ayrı gösterilmediği, bu şekilde yapılan aşırı düşük teklif açıklamalarının mevzuata aykırı olduğunun ileri sürüldüğü; ihale üzerinde bırakılan müdahilin araç kiralama maliyetini tevsik etmek üzere sunduğu … Otomotiv San. ve Tic. Ltd. Şti.’den alınmış fiyat teklifinde; “Teklife, bakım onarım, yedek parça, MTV, muayene giderleri, lastik, şoför, yakıt, egzoz emisyon maliyetleri dâhil değildir.” ifadesinin yer aldığı ve meslek mensubu tarafından “Bu fiyat teklifindeki birim fiyatın mükellefin yasal defter ve belgelerine göre tarafımca düzenlenerek onaylanan 11/07/2019 tarih ve 1 sayılı maliyet tespit tutanağındaki ortalama/toplam birim maliyet tutarının altında olmadığını beyan ederim.” ibaresinin bulunduğu, fiyat teklifine dayanak teşkil eden maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarının ise idare tarafından fiyat teklifi makul bulunarak takdir hakkı kapsamında istenilmediği ve istekli tarafından da aşırı düşük teklif açıklamaları kapsamında sunulmadığı anlaşıldığından Kurul kararının bu kısmında hukuka aykırılık görülmediği,
1.4. Anılan isteklinin teklif ettiği araca ait kira bedeli öngörmediği ve ayrıca aracın kendi malı olduğuna ilişkin tevsik edici belgeleri sunmadığının ileri sürüldüğü; ihale üzerinde bırakılan müdahilin araç kiralama maliyetini tevsik etmek üzere 71 aracın 181 gün için günlük kiralama hizmet bedelini gösterir … Otomotiv San. ve Tic. Ltd. Şti.’den alınmış 11/07/2019 tarihli fiyat teklifini sunduğu, ihale konusu işte çalıştıracağı araçları kiralayacağı içinde araçlarla ilgili amortisman maliyeti hesaplamasına gerek olmadığı anlaşıldığından Kurul kararının bu kısmında hukuka aykırılık görülmediği,
1.5. İhale üzerinde bırakılan müdahil tarafından araç bakım ve onarım maliyetini tevsik etmek üzere, ihale konusu işte çalıştırılacak 71 araç için bakım ve onarım, akü, yedek parça ve yağ maliyetinin ayrı ayrı belirtildiği … Oto Tamiri ve Yedek Parça Satışı iş yerinden alınmış 11/07/2019 tarihli fiyat teklifinin sunulduğu, araç muayene maliyetini tevsik etmek üzere Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleştirme Bakanlığı Karayolu Düzenleme Müdürlüğünün 07/12/2018 tarih ve 27671673-249-91998 sayılı (KDGM-2018/19) Genelgesi esas alınarak ihale konusu işte çalıştırılacak 71 araç için KDV hariç tutar esas alınarak araç muayene maliyetinin belirlendiği, araç muayene maliyeti bileşenlerinin mevzuata uygun olduğu, araç sigorta giderleri maliyetini tevsik etmek üzere zorunlu mali sorumluluk sigortası, zorunlu koltuk ferdi kaza sigortası ve kasko giderini tevsik etmek üzere 11/07/2019 tarihinde … Sigorta A.Ş.’den alınmış başlangıç ve bitiş tarihleri (12/07/2019-12/07/2020) olan fiyat teklifinin sunulduğu, araç motorlu taşıtlar vergisi maliyetini tevsik etmek üzere Maliye Bakanlığı’nın 31/12/2018 tarih ve 30642 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Motorlu Taşıtlar Vergisi Genel Tebliği’ne (Seri No:51) göre, ihale konusu iş kapsamında kullanılacak araçların 2018 model minibüs olduğu ve araçların 1-6 yaş kategorisinde olduğu belirtilerek 1 araç için … TL öngörülerek ihale konusu işte çalıştırılacak 71 araç için ise … TL esas alınarak hesaplama yapıldığı, araç motorlu taşıt vergisi bileşenlerinin mevzuata uygun olduğu, aşırı düşük teklif açıklaması isteme yazısında araçlara ilişkin lastik maliyetinin açıklanması istenilen önemli teklif bileşeni olarak belirtilmediği hâlde ihale üzerinde bırakılan müdahilin araç lastik maliyetini tevsik etmek üzere fiyat teklifi sunduğu görüldüğünden Kurul kararının bu kısmında hukuka aykırılık görülmediği,
1.6. 2019 yılı için geçerli olan araç muayene giderleri maliyetlere yansıtılmadığı için hatalı hesaplama yapıldığı, ayrıca egzoz muayene ücretinin anılan gider kalemine ilişkin aşırı düşük teklif açıklamalarına dâhil edilmesi gerektiğinin ileri sürüldüğü, ihale üzerinde bırakılan müdahilin araç muayene maliyetini tevsik etmek üzere Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleştirme Bakanlığı Karayolu Düzenleme Müdürlüğü’nün 07/12/2018 tarih ve 27671673-249-91998 sayılı (KDGM-2018/19) sayılı Genelgesi esas alınarak ihale konusu işte çalıştırılacak 71 araç için KDV hariç tutar esas alınarak araç muayene maliyetinin belirlendiği, anılan belgede 2019 yılında uygulanacak araç muayene ücretleri, 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu uyarınca 2019 yılında uygulanacak ceza miktarları ve 2019 yılında uygulanacak araç muayene yetki belgesi ücretlerinin belirtildiği, araç muayene maliyeti bileşenlerinin mevzuata uygun olduğu, araç egzoz gazı emisyon ölçüm maliyetini tevsik etmek üzere TÜVTÜRK resmi sitesinden alınan fiyat tarifeleri kullanılarak maliyet hesabı yapıldığı, maliyetleri tevsik etmek üzere TÜVTÜRK tarafından yayımlanan egzoz gazı emisyon ölçüm bedelini gösterir resmi web sitesi ekran görüntüsünün sunulduğu, anılan belgede “Egzoz gazı emisyon ölçümü 1 Ocak 2019 tarihi itibarıyla KDV dâhil … TL’dir” ifadesinin yer aldığı, müdahilin KDV hariç olmak üzere … TL egzoz gazı emisyon ölçüm bedeli öngördüğü, emisyon gazı ölçüm bedeli bileşeninin mevzuata uygun olduğu dikkate alındığında Kurul kararının bu kısmında hukuka aykırılık görülmediği,
1.7. MTV giderinin mevzuata uygun şekilde teklif bedeline yansıtılmadığının ileri sürüldüğü, ihale üzerinde bırakılan müdahilin araç motorlu taşıtlar vergisi maliyetini tevsik etmek üzere Maliye Bakanlığı’nın 31/12/2018 tarih ve 30642 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Motorlu Taşıtlar Vergisi Genel Tebliği’ne (Seri No:51) göre, ihale konusu iş kapsamında kullanılacak araçların 2018 model minibüs olduğu ve araçların 1-6 yaş kategorisinde olduğu belirtilerek 1 araç için … TL öngörülerek ihale konusu işte çalıştırılacak 71 araç için ise … TL esas alınarak hesaplama yapıldığı, araç motorlu taşıt vergisi bileşenlerinin mevzuata uygun olduğu anlaşıldığından Kurul kararının bu kısmında hukuka aykırılık görülmediği,
1.8. Araçların bakım onarım giderleri için alınacak fiyat tekliflerinin aracın yetkili servisinden alınması gerektiği, aksi hâlde marka ve modele göre maliyet değişiklik göstereceğinden yapılan açıklamanın beyan ile sınırlı kalacağı ve uygun olmayacağının iddia edildiği, ihale üzerinde bırakılan müdahilin araç bakım ve onarım maliyetini tevsik etmek üzere, ihale konusu işte çalıştırılacak 71 araç için bakım ve onarım, akü, yedek parça ve yağ maliyetinin ayrı ayrı belirtildiği … Oto Tamiri ve Yedek Parça Satışı iş yerinden alınmış 11/07/2019 tarihli fiyat teklifinin sunulduğu, anılan fiyat teklifinde araçların marka model yılı belirtilerek ayrı ayrı olmak üzere bakım ve onarım, akü, yedek parça ve yağ maliyetinin tevsik edildiği, fiyat teklifi üzerinde mevzuata göre bulunması gereken ibarelerin yer aldığı ve ilgili meslek mensubu tarafından iletişim bilgilerine yer verilmek suretiyle imzalandığı görüldüğündenKurul kararının bu kısmında hukuka aykırılık görülmediği,
1.9. İhale üzerinde bırakılan müdahilin araç sigorta giderleri maliyetini tevsik etmek üzere zorunlu mali sorumluluk sigortası, zorunlu koltuk ferdi kaza sigortası ve kasko giderini tevsik etmek üzere 11/07/2019 tarihinde … Sigorta A.Ş’den alınmış başlangıç ve bitiş tarihleri (12/07/2019-12/07/2020) olan fiyat teklifinin sunulduğu, anılan fiyat teklifinin … Sigorta A.Ş. Genel Müdürlüğü tarafından düzenlenerek imzalandığı, iki imzanın bulunduğu, anılan fiyat teklifinin ihale konusu işin süresini kapsadığı ve sigorta şirketinin genel müdürlüğü tarafından imzalandığından Kamu İhale Genel Tebliği’nin 79.3.4. maddesi uyarınca teyit alınmasına gerek olmadığı anlaşıldığından Kurul kararının bu kısmında hukuka aykırılık görülmediği,
1.10. Lastik değişim gideri ve egzoz emisyon ölçüm gideri için bedel öngörülmediğinin ileri sürüldüğü, müdahile gönderilen aşırı düşük teklif açıklama isteme yazısında araçlara ilişkin lastik ve lastik değişim maliyetinin açıklanması istenilen önemli teklif bileşeni olarak belirtilmediği hâlde, ihale üzerinde bırakılan müdahilin araç lastik maliyetini tevsik etmek üzere fiyat teklifi sunulduğu, araç egzoz gazı emisyon ölçüm maliyetini tevsik etmek üzere TÜVTÜRK resmi sitesinden alınan fiyat tarifeleri kullanılarak maliyet hesabı yapıldığı, maliyetleri tevsik etmek üzere TÜVTÜRK tarafından yayımlanan egzoz gazı emisyon ölçüm bedelini gösterir resmi web sitesi ekran görüntüsünün sunulduğu dikkate alınarak Kurul kararının bu kısmında hukuka aykırılık görülmediği,
1.11. GPRS ve kamera kayıt bedelinin gerçeği yansıtmadığının ileri sürüldüğü; ihale üzerinde bırakılan müdahilin araç kiralama maliyetini tevsik etmek üzere 71 aracın 181 gün için günlük kiralama hizmet bedelini gösterir … Otomotiv San. ve Tic. Ltd. Şti.’den alınmış 11/07/2019 tarihli fiyat teklifi belgesinde, “…Araçlarda oturmaya duyarlı koltuk sensörü, GPS araç takip sistemi 30 gün süreli kayıt yapabilen iç ve dış kamera sistemi mevcuttur.” bilgisinin yer aldığı, araçların önemli teklif bileşeni olarak belirlenen GPRS ve kamera kayıt sistemi dâhil olarak kiralanacağı ve fiyat teklifinin bu donanımı ihtiva eden araçlar için düzenlendiği, maliyet bileşeninin mevzuata uygun olarak tevsik edildiği anlaşıldığından Kurul kararının bu kısmında hukuka aykırılık görülmediği,
Öte yandan, davacı tarafından dava dilekçesinde GPS araç takip sistemi ile GPRS araç takip sistemi arasında farklılıklar olduğunun ileri sürüldüğü, açıklama istem yazısında idarenin GPRS giderlerinin açıklanmasını istediği, müdahilin ise GPRS giderlerini tevsik edici belge sunmadığı, aşırı düşük teklif açıklamasında yalnızca GPS araç takip sisteminin kiralanan araçlarda takılı olduğunu belirttiği ileri sürülmüş ise de; idari davaya konu olabilecek ihale mevzuatından kaynaklı uyuşmazlıkların şikâyet ve itirazen şikâyet aşamaları tamamlanıp Kamu İhale Kurumunca verilen kararlar olduğundan söz konusu iddianın davacının 26/07/2019 tarihli şikâyet ve 05/08/2019 tarihli itirazen şikâyet dilekçelerinde yer almadığı, dolayısıyla şikâyet ve itirazen şikâyet dilekçelerinde ileri sürülmeyen iddianın dava dilekçesinde ileri sürülmesi durumunda ortada hukuken var olan bir uyuşmazlıktan bahsedilemeyeceği, söz konusu iddianın Mahkemece res’en inceleme konusu yapılamayacağı anlaşıldığından anılan hususun Mahkemece değerlendirilmediği,
1.12. İşyeri sağlık hizmetleri ve İSG uzmanı hizmetleri giderleri için alınan fiyat teklifinde meslek mensubu kaşe ve imzasının yer almadığının ileri sürüldüğü; ihale üzerinde bırakılan müdahilin iş sağlığı ve güvenliği hizmeti maliyetini tevsik etmek üzere iş güvenliği uzmanı maliyeti ve ve iş güvenliği eğitimi için Sistem … San. ve Tic. Ltd. Şti.’den alınmış 11/07/2019 tarihli fiyat teklifinin sunulduğu, anılan fiyat teklifinin meslek mensubu tarafından iletişim bilgileri de belirtilmek suretiyle imzalanıp kaşelendiği, belgede “Fiyatlar kişi başı aylık KDV hariç rakamlardır. İş yeri sınıfına uygun teklif belirlenmiştir. İş güvenliği eğitimleri de dâhildir. İş güvenliği eğitimleri 5 ayda bir defa olmak üzere toplam iki defa ve 2’şer gün olarak verilecektir.” ifadelerinin yer aldığı, bahse konu maliyet bileşeninin mevzuata uygun olarak tevsik edildiği anlaşıldığından Kurul kararının bu kısmında hukuka aykırılık görülmediği,
Öte yandan, davacının dava dilekçesinde müdahilin aşırı düşük teklif açıklamasında iş sağlığı ve güvenliği giderleri kapsamında yalnızca iş sağlığı ve güvenliği eğitimi ve uzman giderlerini açıkladığı, iş yeri hekimliği giderleri ile iş sağlığı ve güvenliği sağlık giderlerinin açıklanmadığı iddia edilmekte ise de idari davaya konu olabilecek ihale mevzuatından kaynaklı uyuşmazlıklar şikâyet ve itirazen şikâyet aşamaları tamamlanıp Kamu İhale Kurumunca verilen kararlar olduğundan söz konusu iddianın davacının 26/07/2019 tarihli şikâyet ve 05/08/2019 tarihli itirazen şikâyet dilekçelerinde yer almadığı, dolayısıyla şikâyet ve itirazen şikâyet dilekçelerinde ileri sürülmeyen iddianın dava dilekçesinde ileri sürülmesi durumunda ortada hukuken var olan bir uyuşmazlıktan bahsedilemeyeceği, bu iddianın Mahkemece res’en inceleme konusu yapılamayacağı kanaatine varıldığından anılan hususun Mahkemece değerlendirilmediği,
1.13. Araçların akaryakıt gideri ve akaryakıt sarfiyatı bilgisine yer verilmediği, amortisman hesabının Vergi Usul Kanunu’na göre yapılmadığının ileri sürüldüğü; ihale üzerinde bırakılan müdahilin araç yakıt maliyetini tevsik etmek üzere, 18/06/2019 tarihinde … iline ilişkin yayımlanan … marka motorinin EPDK akaryakıt bayi fiyatı raporu çıktısının sunulduğu, anılan belgede belirtilen … TL (%18 KDV dâhil) motorin fiyatının, %18 KDV hariç tutarının … TL olduğu ve… TL üzerinden akaryakıt maliyet hesabının yapıldığı, akaryakıt maliyeti için ihale ilan tarihi 10/06/2019 ile ihale tarihi 09/07/2019 arasında yer alan EPDK tarafından il bazında yayımlanmış olan fiyatın kullanıldığı, ayrıca … minibüs teknik ve donanım özellikleri katoloğunun sunulduğu, anılan belgede ihale konusu işte çalıştırılacak araçların şehir içi 100 km yakıt tüketimi değerinin 9 litre olduğu bilgisinin yer aldığı, müdahilin ihale konusu işte kullanılacak araçların akaryakıt maliyetine ilişkin hesaplamayı söz konusu veriler doğrultusunda hesapladığı, araç yakıt maliyetini bileşeninin mevzuata uygun olarak tevsik edildiği, ayrıca araçlarla ilgili amortisman maliyeti öngörülebilmesi için araçların isteklinin kendi malı olması gerektiği, ancak … Kooperatifi’nin ihale konusu işte çalıştıracağı araçları kiralayacağı için bu araçlarla ilgili amortisman hesabı yapmasına gerek olmadığı anlaşıldığından Kurul kararının bu kısmında hukuka aykırılık görülmediği,
1.14. Sözleşme giderleri ve genel giderlerin mevzuata uygun olarak hesaplanmadığının ileri sürüldüğü; ihale üzerinde bırakılan müdahilin toplam sözleşme ve genel giderler maliyeti için sözleşme giderleri kapsamında Kamu İhale Kanunu’nun 53 üncü maddesinde belirlenen ve sözleşme bedelinin %0,05 oranındaki bedeli; %0,948 oranında sözleşme damga vergisi; %0,569 oranında ihale karar pulu bedeli öngördüğü ve söz konusu giderlerin toplam maliyete dâhil edildiği anlaşıldığından Kurul kararının bu kısmında hukuka aykırılık görülmediği,
Yukarıda yer verilen tespitler ve açıklamalar doğrultusunda, uyuşmazlık konusu ihalenin 6. kısmı üzerinde bırakılan müdahil S.S. 38 nolu … Minibüsçüler ve Motorlu Taşıyıcı Kooperatifi’nin aşırı düşük teklif açıklamasının mevzuata uygun olduğu anlaşıldığından davacının 1’inci iddiasının reddine ilişkin Kamu İhale Kurumu işleminde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Davacının itirazen şikâyet başvurusunda ileri sürülen 2’nci iddiası incelendiğinde, ihaleye katılacak isteklilerin ihale dokümanı kapsamında verilen birim fiyat teklif mektubu ve eki olan birim fiyat teklif cetvelinin standart formuna uygun olarak verilmesi gerektiği, müdahil tarafından sunulan birim fiyat teklif cetvelinde, isteklinin sadece ihalenin 6 ncı kısmına teklif verdiği, “kısım toplam tutarı” satırını boş bıraktığı ve birim fiyat teklif cetvelinin en sonunda yer alan “genel toplam” satırına 6 ncı kısma verdiği teklif tutarını yazdığı, teklif verilen 6 ncı kısım için miktar ve birim fiyat çarpılarak bulunan tutar ile genel toplam tutarının aynı olduğu ve birim fiyat teklif mektubundaki toplam bedel ile birim fiyat teklif cetvelindeki genel toplamın da aynı olduğu hususları birlikte değerlendirildiğinde anılan isteklinin birim fiyat teklif cetvelinde “kısım toplam tutarı” bilgisine yer vermemesinin esasa etkili bir eksiklik olmadığı dikkate alındığında, davacının 2 nci iddiasının reddine ilişkin Kamu İhale Kurul kararında hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Öte yandan, davacının dava dilekçesindeki, ihale üzerinde bırakılan isteklinin sunmuş olduğu aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında maliyet satış tutarı tespit tutanaklarının usulüne uygun düzenlenmediği, anılan tutanaklar istenilmeden yapılan incelemenin mevzuata aykırı olduğu iddiasının incelenmesinde; maliyet ve satış tutarı tespit tutanaklarının sunulmasının zorunlu olmadığı, ancak ihaleyi yapan idarenin veya Kamu İhale Kurumu’nun gerekli görmesi hâlinde söz konusu tutanakları isteyebileceği, maliyet ve satış tespit tutanaklarının idare veya Kamu İhale Kurumu tarafından istenmesini gerektiren somut bir olaydan bahsedilmediği, bu konuda davacı tarafından herhangi bir bilgi ve belgenin sunulmadığı, meslek mensubunca usulüne uygun olarak onaylanan belgelerin aksi ortaya konulmadığı sürece geçerli belge niteliği taşıdığı anlaşıldığından davacının iddiasına itibar edilmediği belirtilmiştir.
Açıklanan nedenlerle, dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, aşırı düşük teklif açıklamasında GPRS giderlerine ilişkin açıklama yapılmadığına dair iddianın itirazen şikâyet aşamasında ileri sürüldüğü, şoför belgelerinin maliyetinin de aşırı düşük teklif açıklamasına konu edilmesi gerektiği, iş sağlığı ve güvenliği giderlerinin eğitim ve uzman giderlerinden ibaret olmadığı, sigorta giderlerinin mevzuata uygun olarak açıklanmadığı, yapılan aşırı düşük teklif açıklamasında güzergâh mesafelerinin yanlış hesaplandığı ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Davalı idare tarafından, müdahil tarafından önemli teklif bileşenlerinin tamamına yönelik açıklamada bulunulduğu, araç kiralama maliyetini tevsik etmek üzere sunulan fiyat teklifi üzerinde “(…) GPS araç takip sistemi 30 gün süreli kayıt yapabilen iç ve dış kamera sistemi mevcuttur” ibaresinin yer aldığı, söz konusu ibareden araçların önemli teklif bileşeni olarak belirlenen GPRS ve kamera kayıt sistemi dâhil olarak kiralanacağının anlaşıldığı, araç yakıt maliyeti, sigorta giderleri maliyeti, işçilik maliyeti, iş sağlığı ve güvenliği hizmeti maliyetini tevsik etmek üzere sunulan belgelerin mevzuata uygun olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.
Davalı idare yanında müdahil tarafından, maliyet satış tutarı tespit tutanaklarının usulüne uygun olarak düzenlendiği, tutanakların idarece gerekli görülmesi hâlinde istenebileceği, fiyat teklifinin gerçeği yansıtmadığı ve olmayan faturalara dayanılarak tutanak düzenlendiği konusunda ciddi ve somut bir iddia bulunmadığı belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin işin gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY:
… İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü’nce 09/07/2019 tarihinde açık ihale usulü ile “… İlçesi 2019-2020 Eğitim ve Öğretim Yılının (8 Grubun) 53 Taşıma Merkezi İlk/Ortaokulu ve İmam-Hatip Ortaokuluna Öğrenci Taşıma İşi” ihalesi gerçekleştirilmiştir.
Teklifi sınır değerin altında kalan müdahil … Kooperatifi’nin aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunmamasına rağmen, daha sonra yaptığı şikâyet başvurusu idare tarafından kabul edilerek ihale üzerinde bırakılmıştır.
12/07/2019 tarih ve … sayılı komisyon kararıyla ihale üzerinde bırakılan ve müdahilin şikâyet başvurusu üzerine teklifi ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif olarak belirlenen davacı tarafından, müdahilin yapmış olduğu aşırı düşük teklif açıklamasının hukuka ve gerçeğe uygun olmadığına dair iddialarla şikâyet ve itirazen şikâyet yollarına başvurulduğu ve başvurularının reddedilmesi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhalelere yönelik başvurular” başlıklı 54. maddesinin 1. fıkrasında, ihale sürecindeki hukuka aykırı işlem veya eylemler nedeniyle bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya istekli ile istekli olabileceklerin, Kanun’da belirtilen şekil ve usul kurallarına uygun olmak şartıyla şikâyet ve itirazen şikâyet başvurusunda bulunabilecekleri; aynı maddenin 4. fıkrasının (d) bendinde, başvurunun konusu, sebepleri ve dayandığı delillerin dilekçelerde gösterilmesi gerektiği; “Kuruma itirazen şikâyet başvurusu” başlıklı 56. maddesinin 2. fıkrasında, Kurum’un itirazen şikâyet başvurularını başvuru sahibinin iddiaları ile idarenin şikâyet üzerine aldığı kararda belirlenen hususlar ve itiraz edilen işlemler bakımından eşit muamele ilkesinin ihlâl edilip edilmediği açılarından inceleyeceği kurala bağlanmıştır.
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Yönetmeliğin “Başvuruların şekil unsurları” başlıklı 8. maddesinin onuncu fıkrasında, “İdarenin şikâyet üzerine aldığı kararda belirtilen hususlar hariç, şikâyet başvurusunda belirtilmeyen hususlar itirazen şikâyet başvurusuna konu edilemez.” kuralına yer verilmiştir.
Dava konusu ihalenin Teknik Şartnamesinin “Yüklenici kişi veya firmalar tarafından okul servis aracı olarak çalıştırılacak araçlarda aranacak şartlar” başlıklı 25. maddesinin (d) fıkrasının son cümlesinde; “(…) okul servis araçlarında tüm koltukları görecek şekilde Araçların, İmal, Tadil ve Montajı Hakkında Yönetmelik ekinde belirtilen standartlara uygun GPRS ve en az otuz gün süreli kayıt yapabilen iç – dış kamera bulundurulacaktır” şartı bulunmaktadır.
Dava konusu ihalenin İdari Şartnamesinin “Teklif fiyata dâhil olan giderler” başlıklı 25. maddesinin 1. fıkrasında; “Her türlü ulaşım, sigorta, araçların her türlü bakım onarım giderleri, araç yakıt giderleri, araç muayene giderleri, zorunlu trafik sigorta giderleri, araç egzoz emisyon muayene giderleri, araç sürücü giderleri, iş güvenlik giderler ve GPRS giderleri, araç kamera giderleri ve benzeri tüm giderler” şartı yer almaktadır.
Öte yandan, Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45. maddesinin birinci fıkrasının ondördüncü bendinde, “Aşırı düşük teklif sorgulaması sonucunda; (45.1.3 – 45.1.13) maddelerine uygun açıklamada bulunmayan, açıklamaları idarece tanımlanan yapım şartlarına uymayan veya teknik şartnameye aykırı hususlar içeren isteklilerin teklifleri gerekçeleri belirtilmek suretiyle reddedilecektir.” kuralı bulunmaktadır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
1) Mahkeme kararının, dava konusu işlemin, itirazen şikâyet başvurusundaki 1. 11. iddiası haricindeki iddialarla ilgili kısmı yönünden davanın reddine ilişkin kısmında hukuki isabetsizlik bulunmamaktadır.
2) Şikâyet ve itirazen şikâyet dilekçelerinde ileri sürülmeyen iddiaların dava konusu edilemeyeceği gerekçesiyle ihale konusu hizmet temin edilirken kullanılacak araçlarda bulunması gereken araç takip sisteminin GPS veya GPRS olarak sunulmasının farklılık göstereceği iddiasının Mahkemece re’sen inceleme konusu yapılamayacağına ilişkin kısma gelince;
Aktarılan mevzuat hükümlerine göre bir hak kaybına veya zarara uğradığını veya zarara uğramasının muhtemel olduğunu iddia eden aday veya istekli ile istekli olabileceklerin iddialarını şikâyet ve itirazen şikâyet başvurularında ileri sürmeleri hâlinde dava konusu edebileceği, dava konusu ihalenin Teknik Şartnamesinde hizmetin gerçekleşmesini sağlayacak okul servis araçlarında GPRS sisteminin yer alacağı, idare tarafından aşırı düşük teklif açıklaması isteme yazısında önemli teklif bileşenleri arasında “GPRS ve kamera kayıt” bileşeninin sayıldığı, davacı tarafından şikâyet ve itirazen şikâyet dilekçelerinde de ihale üzerinde bırakılan firmanın GPRS ve kamera teklif bedelinin yanlış verildiği, aşırı düşük teklif açıklamasının gereken tutarı yansıtmadığı ve GPRS ve kamera kayıt bedelinin mevzuata uygun gerçeği yansıtmadığı iddiasına yer verildiği, istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklamasında GPRS yerine GPS sisteminin teklif edilmiş olduğunun davacı tarafından idari denetim yoluna başvurma aşamasında bilinemeyeceği, aşırı düşük teklif açıklamasında belirtilen maliyetin mevzuata uygun gerçeği yansıtmadığına yönelik iddianın davacı tarafından ileri sürüldüğü, dolayısıyla şikâyet ve itirazen şikâyet başvurularında ileri sürülen GPRS sistemine ilişkin sunulan maliyetin gerçeği yansıtmadığı iddiasının dava dilekçesinde ileri sürülen GPRS yerine GPS sisteminin teklif edildiği, iki sistemin farklı sistemler olduğu ve farklı maliyetlere sahip olduğu iddiasını da içerdiği anlaşılmıştır.
Bu itibarla, GPRS ile GPS sistemlerinin farklarına yönelik davacı tarafından ileri sürülen iddiaların inceleme konusu yapılamayacağı yönündeki İdare Mahkemesi kararında hukukî isabet bulunmamaktadır.
Davacı tarafından şikâyet ve itirazen şikâyet dilekçelerinde ileri sürülen “ihale üzerinde bırakılan firmanın GPRS ve kamera teklif bedelinin yanlış verildiği, aşırı düşük teklif açıklamasının gereken tutarı yansıtmadığı ve GPRS ve kamera kayıt bedelinin mevzuata uygun gerçeği yansıtmadığı” iddiası bakımından yapılan değerlendirmede;
İhale üzerinde bırakılan müdahil şirket tarafından, hem aşırı düşük teklif açıklamasında hem de sunulan fiyat teklifinde okul servis araçlarının GPS sistemine sahip olacağının belirtildiği, sunulan belgelerde GPRS sistemine ilişkin herhangi bir bilgi olmadığı, fiyat teklifinde ihale üzerinde bırakılan müdahil tarafından sağlanacak okul servis araçlarında GPS sistemi yer alacağının belirtildiği, Kurul tarafından ihale dokümanlarında yer alan GPRS sistemi ile aşırı düşük teklif açıklamasında bulunan ve ihale üzerinde bırakılan firma tarafından teklif edilen GPS sisteminin aynı sistemler olup olmadıkları, işlevleri yönünden benzerlikleri ve farklılıkları, dolayısıyla ihale üzerinde bırakılan firmanın şartları sağlayıp sağlamadığı yönünden irdelenmesi gerekirken; fiyat teklifinde yer alan “(…) GPS araç takip sistemi, 30 gün süreli kayıt yapabilen iç ve dış kamera sistemi mevcuttur” ifadesinden temin edilecek servis araçlarında “GPRS ve kamera kayıt sisteminin yer alacağının” anlaşıldığı belirtilerek eksik inceleme sonucu iddianın geçerli görülmediği anlaşıldığından Kurul kararının bu kısmında hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Bu itibarla, temyize konu İdare Mahkemesi kararının, davacının 1.11. iddiası yönünden itirazen şikâyet başvurusunun reddine dair Kurul kararında hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine ilişkin kısmında hukukî isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kısmen reddine,
2. … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararının 1.11. iddia haricindeki kısmında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, anılan Mahkeme kararının bu kısmı ile davalı idare lehine hükmedilen vekâlet ücretine ilişkin kısmının ONANMASINA,
3. Davacının temyiz isteminin kısmen kabulüne;
4. Mahkeme kararının, “GPS sistemi sunulmasının GPRS sistemi sunulması şartını sağladığına ilişkin” kısmının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca BOZULMASINA,
5. DAVA KONUSU İŞLEMİN BU KISMININ İPTALİNE,
6. Dava kısmen ret, kısmen iptal kararı ile sonuçlandığından, ayrıntısı aşağıda gösterilen …-TL ilk derece yargılama giderinin yarısı olan …-TL’nin davacı üzerinde bırakılmasına, kalan …-TL’nin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine; müdahil tarafından yatırılan …-TL tutarındaki harcın yarısı olan …-TL’nin davacıdan alınıp müdahile verilmesine, kalan kısmın müdahil üzerinde bırakılmasına;
7. …-TL temyiz yargılama giderinin yarısı olan …-TL’nin davacı üzerinde bırakılmasına, kalan …-TL’nin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
8. Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca …-TL vekâlet ücretinin davalıdan alınarak davacıya verilmesine,
9. Posta giderleri avansından artan tutar ile istemi hâlinde kullanılmayan toplam …-TL (…-TL+…-TL) ilk derece ve temyiz yürütmeyi durdurma harçlarının davacıya iadesine,
10. Dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine,
11. 2577 sayılı Kanun’un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 10/02/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.