Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2019/4002 E. , 2020/74 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2019/4002
MÜDAHALE İSTEMİ HAKKINDA KARAR
… Elektrik Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi tarafından, Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Deniz … Komutanlığı’nca gerçekleştirilen … ihale kayıt numaralı 300 adet kule projektör tedariki mal alımı ihalesinin … Led Aydınlatma Teknolojileri Toprak San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin üzerinde bırakılmasına ilişkin 06.09.2019 karar, 10.09.2019 onay tarihli kesinleşen ihale kararının iptali istemiyle Milli Savunma Bakanlığı’na karşı açılan davada, dava konusu işlemin iptali yolundaki …. İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararına karşı davalı idare tarafından temyiz isteminde bulunulması üzerine, … Led Aydınlatma Teknolojileri Toprak Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. vekili Av. … tarafından verilen davalı idare yanında davaya müdahale istemini içeren dilekçe incelenerek gereği görüşüldü:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 31. maddesinde, üçüncü kişilerin davaya katılması konusunda Hukuk Muhakemeleri Kanunu hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiş, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 66. maddesinde ise, üçüncü kişinin, davayı kazanmasında hukukî yararı bulunan taraf yanında ve ona yardımcı olmak amacıyla fer’î müdahil olarak davada yer alabileceği kurala bağlanmıştır.
Dosyanın incelenmesinden, müdahale isteminde bulunan … Led Aydınlatma Teknolojileri Toprak Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.’nin davaya müdahalede hukukî yararının bulunduğu anlaşıldığından, davalı idare yanında MÜDAHALE İSTEMİNİN KABULÜNE, 08/01/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2019/4002
Karar No:2020/74
TEMYİZ EDEN (DAVALI): Milli Savunma Bakanlığı
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI): … Elektrik Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi
VEKİLİ : Av. …
MÜDAHİL
(DAVALI İDARE YANINDA) : … Led Aydınlatma Teknolojileri Toprak San. ve Tic. Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : …. İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Deniz Kuvvetleri Komutanlığı … İkmal Komutanlığı tarafından gerçekleştirilen … ihale kayıt numaralı “300 Adet Kule Projektör Tedariki Mal Alımı” ihalesinin … Led Aydınlatma Teknolojileri Toprak San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin üzerinde bırakılmasına ilişkin kesinleşen ihale kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …. İdare Mahkemesi’nce verilen kararda; idari şartnameye (alım dokümanı) göre tedarik edilecek 300 adet kule projektörün 600 watt gücünde olacağı, buna göre teknik isterlerde belirtilen TSE standartları ve belgelerin dokümanda miktarı, türü, vasfı ve güç olarak değer aralıkları belirtilen alım konusu mala yani 600 watt gücünde projektörlere ilişkin olması gerektiği, ihale üzerinde bırakılan şirketin 50 watt – 300 watt güç aralığında TSE belgesi ibraz etmiş olması karşısında, ihale konusu malın değer aralığında olmayan TSE belgesi sunulmasının; idari şartnamenin 7-ı maddesinde belirtilen “bahse konu alım ile ilgili olarak istekli firmalar tarafından Teknik İsterlerde belirtilen belgeler talep edilen hiyerarşide sunulacaktır” düzenlemesine uygun olmadığı gibi, Deniz Kuvvetleri Komutanlığı’nın ihtiyacı olan 600 watt gücündeki projektörlerin temini hususunda ihtiyaçların uygun şartlarla karşılanması ilkesine de aykırı olduğu, ihale konusu 600 watt gücündeki projektörlere ilişkin teknik isterlerde belirtilen TSE belgesine sahip olmadığı sabit olan şirket üzerine ihalenin bırakılmasına ilişkin kesinleşen ihale kararında hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’na ve Milli Savunma Bakanlığı Teknik Şartname Hizmetleri Yönergesi’nin 1. kısım 1.f maddesine göre, belli bir marka, model, patent, menşei, kaynak veya ürün belirtilemeyeceği ve belirli bir marka ve modele yönelik özel tanımlamalara yer verilemeyeceği, alım işlerinde talep edilen belgelerin, alım konusu iş kolunda faaliyet gösteren isteklilerin yeterliliklerinin tespiti maksadıyla istenildiği, 600 watt’lık projektörün piyasada mutat olarak satılan bir ürün olmadığı, ihaleye katılan firmaların hiçbirinin 600 watt’lık TSE belgesinin olmadığı, ihaleyi kazanan firma dışındaki 4 firmanın belgelerinin bire bir aynı olduğu, hepsinin … Aydınlatma Sistemleri San. ve Tic. Ltd. Şti.’ye ait belgeleri sunduğu, bu şirketin, davacının internet sitesinin incelenmesinden kendi fabrikası olduğunun anlaşıldığı, normal bir ihalede tekliflerin birbirinden farklı olması beklenirken 4 firmanın birbirine çok yakın fiyatlar sunduğu ve aynı anda ihaleden çekildiği, davacı şirketin yalnızca kendisinde bulunan bir belgeden yola çıkarak diğer firmaların ihaleye katılımını ve dolayısıyla rekabeti engellemek suretiyle ihale bedelinin iki misli fiyatla mal satmaya çalıştığı, alımda 600 watt’lık TSE belgesi istenecek olursa bunun tek bir firmayı işaret etmiş olacağı ve devletin asgari 2.250.000-TL zarara uğrayacağı, ihale dokümanında talep edilmeyen bir belgeden yola çıkarak ihale kararının değiştirilemeyeceği, yüklenici firma tarafından malın tesliminden sonra uzman personel tarafından ihale dokümanında belirtilen teknik isterlere göre ayrıntılı olarak test ve muayene işlemlerinin yapılacağı, idarenin istediği mala ilişkin teknik gereksinimleri karşılamayan bir malın kabul edilmesinin mümkün olmadığı, malın muayene aşamasında reddedilmesi durumunda yüklenici firmanın kesin teminatının hazineye gelir kaydedilerek hakkında ihalelerden yasaklama sürecinin başlatılacağı, 50-300 watt aralığında TSE belgesi ibraz eden bir firmanın, teknik isterdeki 3.2.1.20 maddesinde belirtilen led modülü dizilimine bağlı kalarak 2×300 watt gücünde bir ürün üretmek koşuluyla alıma konu ihtiyacı karşılayabileceği, TSE belgesinin yalnızca yüklenicinin o iş kolunda faaliyet gösterdiğini belgelendirmek için talep edildiği, istenen malın teknik özelliklerinin ihale dokümanı eklerinde ayrıntılı olarak açıklandığı, ihale dokümanında yer almayan, ihale öncesi hiçbir isteklinin itirazda bulunarak talep etmediği bir belgeden yola çıkarak ihalenin iptal edilmesinin kamu zararına sebep olacağı ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, dava konusu ihalenin dokümanında 600 watt gücünde projektöre ilişkin TSE belgesi istenildiği, buna rağmen ihalenin bu belgeyi sunmayan şirket uhdesinde bırakıldığı, davalı idarenin TSE belgesini önemsemiyorsa ihale dokümanında bu belgeyi istememesi gerektiği, ihale dokümanı yayımlandıktan sonra ihalenin dokümana göre sonuçlandırılması gerektiği, idari şartname gereğince açık eksiltme usulünde teklifini güncelleyecek olan isteklinin en düşük teklifin altında teklif sunmak zorunda olduğu, kendileri dâhil hiçbir isteklinin kalite belgesi olmayıp ihale üzerinde kalan şirketin teklifinin altına inemediğinden yeni bir teklif sunamadığı, ihale komisyonu kararında yaklaşık maliyetin 2.910.000-TL olarak göründüğü, ihale üzerinde kalan şirketin teklifinin bundan %64 düşük olduğu, kendi tekliflerinin ekonomik açıdan en uygun ikinci teklif olduğu, diğer tekliflerin bundan yüksek olduğu, ihale komisyonu kararında bir firmanın teknik isterler 3.2.1.3’te istenen standart belgelerini sunmadığı için elendiği, burada belirtilen belgelerin teklifle beraber istendiği, belgeleri sunmayanların elendiğinin görüldüğü belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’UN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin işin gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Deniz Kuvvetleri Komutanlığı … İkmal Komutanlığı tarafından, 06/09/2019 tarihinde pazarlık usûlü (açık eksiltme) ile … ihale kayıt numaralı “300 Adet Kule Projektör Tedariki Mal Alımı” ihalesi gerçekleştirilmiştir.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 3. maddesinin (b) bendine göre istisna kapsamında bulunan, yaklaşık maliyetin 2.910.000,00-TL olduğu ihalede, 7 adet doküman satın alınmış, toplam 7 adet teklif içerisinde 5 adet geçerli teklif verilmiştir.
Fiyat üzerine yapılan açık eksiltme sonucunda 4’üncü tura kadar pazarlığa devam edilmiş, bu tura kalan firmanın daha fazla indirim yapamayacağını belirtmesi üzerine, ihalenin, en avantajlı teklif olarak belirlenen 1.050.000,00-TL’lik teklif veren … Led Aydınlatma Teknolojileri Toprak San. ve Tic. Ltd. Şti.’nin üzerinde bırakılmasına karar verilmiştir.
Davacı şirket tarafından, ihale üzerinde bırakılan şirketin ihale dokümanında istenen TSE belgesine sahip olmadığı iddiasıyla idareye yaptığı başvurunun reddedilmesi ve kesinleşen ihale kararının bildirilmesi üzerine bu kararın iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
Milli Savunma Bakanlığı birimlerince, 04/01/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 3. maddesinin (b) bendi uyarınca yapılacak mal, hizmet ve danışmanlık hizmeti alımları ile yapım işlerinde uygulanacak esas ve usuller, Bakanlar Kurulu’nun 17/07/2017 tarih ve 2017/10606 sayılı kararnamesiyle belirlenmiştir.
Kararname ekinde bulunan Esaslar’ın “Temel ilkeler” başlıklı 5. maddesine göre, idarenin, bu esaslara göre yapılacak alımlarda; ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamaktan sorumlu olduğu; “Alıma katılabilmek için gerekli belgeler ve yeterlik kuralları” başlıklı 8. maddesinin ikinci fıkrasına göre, alım konusu işin niteliğine göre istenilen bilgi ve belgelerden hangilerinin yeterlik değerlendirmesinde kullanılacağı ve belgelerin taşıması gereken yeterlik kriterlerinin dokümanda belirtileceği; “Pazarlık usulü” başlıklı 12. maddesinin dördüncü fıkrasında, davet edilen isteklilerden istenilecek ekonomik, mali, mesleki ve teknik yeterliklerine ilişkin hususların alım dokümanında belirtileceği; altıncı fıkrasında, idarenin, teknik kriterleri görüşerek ya da bu kriterleri görüşmeksizin yalnızca fiyat üzerinde görüşme yaparak sonuçlandırmakta serbest olduğu; “Tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 18. maddesinin dördüncü fıkrasında, idarenin, herhangi bir yükümlülük üstlenmeksizin, verilen teklifleri kabul edip etmemekte, teklifleri değerlendirip değerlendirmemekte, tekliflerin tamamını reddetmekte ve alımın iptal edilmesinde tamamen serbest olduğu, bu hususların dokümanda belirtileceği kurala bağlanmıştır.
Alım dokümanına ekli Ek-10 LED Projektörlere Ait Teknik İsterler’in 3.2 Teknik Hususlar maddesinde; “3.2.1.3. LED projektörler, TS EN 60598-2-5 & TS EN 602598-1, LED Çevre Aydınlatma Armatürleri, TSE 8700 EN 60598-2-3 & 60598-1 standartları kapsamında TSE belgelerine sahip olmalı ve belgeler fiyat görüşmeleri öncesi ihale komisyonuna sunulmalıdır.” düzenlemesi bulunmaktadır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Aktarılan kuralların değerlendirilmesinden, idarelerin, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamaktan sorumlu olduğu, alım konusuna göre teknik kriterlerin belirlenmesinde ve yeterlik değerlendirmesinin yapılmasında takdir yetkisinin bulunduğu, ihaleyi teknik kriterleri görüşerek veya yalnızca fiyat üzerinde görüşme yaparak sonuçlandırmakta serbest olduğu anlaşılmaktadır.
Dava konusu ihalede, TSE belgelerinin yeterlik kriteri olarak belirlendiği açık olmakla birlikte, uyuşmazlık, bu belgenin 600 watt güç değerini kapsayıcı olmasının aranıp aranmadığı noktasında toplanmaktadır.
İhale dosyasının incelenmesinden, davacı ve ikinci oturuma katılan diğer 3 isteklinin davacıya ait fabrikaya (… Aydınlatma Sistemleri San. ve Tic. Ltd. Şti.) verilmiş olan aynı TSE belgelerini sunduğu, bunlarla beraber ihale üzerinde kalan şirket dışında TSE belgelerini tamamlayan istekli olmadığı, zarf açma ve belge kontrol tutanaklarına göre, uyuşmazlık konusu TSE belgelerinde herhangi bir güç değerinin aranmadığı anlaşılmaktadır.
Güç değeri teknik bir bilgi olmasına rağmen, teknik isterlerin uyuşmazlığa konu olan TSE belgelerine ilişkin maddeleri dâhil olmak üzere hiçbir maddesinde güç değerinden bahsedilmediği, davalı idare tarafından, 600 watt LED projektörlere ilişkin TSE belgesi yalnız bir şirkette bulunduğundan ve 600 watt’lık TSE belgesi istenmesi durumunda bunun tek bir firmayı işaret etmek anlamına geleceğinden böyle bir yol izlendiği görülmektedir.
Bu itibarla, ihalenin tek bir firmayı işaret etmesinin önüne geçerek ihaleye katılımı artırmak ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlayarak kamu zararını önlemek amacıyla teknik isterlerde aranılan TSE belgelerine 600 watt kıstası getirilmediği sonucuna ulaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka aykırılık, dava konusu işlemin iptali yönündeki İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca …. İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. DAVANIN REDDİNE,
4. Ayrıntısı aşağıda gösterilen …-TL ilk derece yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
5. Kullanılmayan …-TL ilk derece aşamasındaki yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davacıya iadesine,
6. Davalının …-TL temyiz posta gideri ile Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca ….-TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
7. Harçtan muaf olan davalı idareden başlangıçta alınmayan …-TL temyiz başvuru harcı ve …-TL temyiz karar harcının davacıdan tahsili için Mahkemece ilgili vergi dairesine müzekkere yazılmasına,
8. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam …-TL müdahil yargılama giderinin davacıdan alınarak davalı yanında müdahile verilmesine,
9. Posta giderleri avansından artan tutarın taraflara iadesine,
10. Dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine,
11. 2577 sayılı Kanun’un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak, 08/01/2020 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
(X) KARŞI OY :
Temyize konu İdare Mahkemesi kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği oyuyla karara katılmıyorum.