Danıştay 13. Daire Başkanlığı         2019/3259 E.  ,  2019/3054 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2019/3259
Karar No:2019/3054

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : …

KARŞI TARAF (DAVALI) : …
VEKİLİ : …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile … tarih ve E:…, K:…, Temyiz No:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı şirket tarafından, 16/07/2016 tarihine münhasır olmak üzere LPG otogaz satış fiyatını artırarak yüksek fiyattan otogaz satışı yapmak suretiyle 5307 sayılı Kanun’un 1. maddesinin 1. fıkrasına, 4. maddesinin 1. ve 2. fıkralarına ve Sıvılaştırılmış Petrol Gazları Piyasası Lisans Yönetmeliği’nin 45. maddesine aykırı hareket ettiğinden bahisle anılan Kanun’un 16/2-(b)-3 maddesi uyarınca …-TL idarî para cezası verilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (Kurul) kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; 5307 sayılı Kanun’da lisans ile tanınan hakların bu Kanunun, ilgili diğer mevzuatın ve lisansta yer alan hususların yerine getirilmesi koşuluyla kullanılacağının kurala bağlandığı, 16/09/2005 tarih ve 25938 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sıvılaştırılmış Petrol Gazları Piyasası Lisans Yönetmeliği’nin “Piyasaya müdahale” başlıklı 45.maddesinde, haksız rekabete ve rekabetin korunmasına ilişkin mevzuatın ihlâline sebebiyet verildiği hususunda belirgin emarelerin oluşması ve bunların ulusal güvenliği veya kamu düzenini tehdit eder boyuta eriştiğine kanaat getirilmesi hâlinde, gerekli girişimlerin Kurul kararıyla Kurum tarafından başlatılacağı ve bu kapsamda, Kurum talimatlarının yerine getirilmediğinin anlaşılması hâlinde, yetkili merciler nezdinde gerekli işlemlerin başlatılmasıyla birlikte soruşturmanın da açılacağı kuralına yer verildiği;
Davacı şirkete ait istasyonda 09/09/2016 tarihinde otomasyon sistemi üzerinden yapılan denetimde tavan fiyatı … -TL olan ve tavan fiyatın altında …-TL’den satılan otogazın 16/07/2016 tarihinde saat 01:49’da satış fiyatının …-TL’den …-TL’ye yükseltildiği, aynı gün saat 15:48’den itibaren ise …-TL’ye geri çekildiği, tavan fiyatın …-TL olduğu, dolayısıyla fiyat artışıyla tavan fiyatın aşılmadığı görülmekle birlikte, fiyat artışının gece 01:49’da yapıldığı ve darbe teşebbüsünün yaşandığı gece olduğu hususu birlikte değerlendirildiğinde, fiyat artırmak suretiyle yapılan satışın ekonomik gerekçelerle izah edilemeyeceği ve yukarıda aktarılan Kanun’un 1. maddesinde yer alan amaç ve kapsam göz önünde bulundurulduğunda, fiyat artışının kamu düzenini olumsuz yönde etkileyecek sonuçlara yol açabileceği anlaşıldığından, dava konusu Kurul kararında hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi .. İdari Dava Dairesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile istinaf başvurusunun reddine karar verilmiş, bu kararın davacı tarafından temyiz edilmesi üzerine … tarih ve E:…, K:…, Temyiz No:… sayılı kararla; istinaf başvurusunun reddine ilişkin kararın davacı vekiline 24/06/2019 tarihinde tebliğ edildiği, bu karara karşı 24/07/2019 tarihine kadar temyiz isteminde bulunulması gerekirken, bu süre geçtikten sonra 25/07/2019 tarihinde yapılan temyiz başvurusunun süresinde olmadığı gerekçesiyle 2577 sayılı Kanun’un 48. maddesinin 6. fıkrası uyarınca temyiz isteminin süre aşımı nedeniyle reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, usul yönünden temyiz başvurusunun süresinde olduğu, esasa ilişkin olarak ise, eylemlerinin ceza gerektirmediği, tavan fiyatın aşılmadığı, tamamen ekonomik gerekçelerle stok eritmek ya da yaklaşan ödemeleri karşılamak amacıyla tavan fiyatın altında olmak kaydıyla fiyatın yükseltilip azaltılabildiği, mevzuatta buna engel bir düzenlemenin bulunmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, işlemin hukuka uygun olduğu, davacının fiilinin darbe teşebbüsünün yaşandığı gecede kişilerin zor durumundan faydalanmak anlamına geldiği belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ ….NIN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin süre aşımı nedeniyle reddine ilişkin kararın kaldırılması ve istinaf başvurusunun reddine dair temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararının gerekçeli onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
USUL YÖNÜNDEN:
Temyizen incelenerek bozulması istenilen Bölge İdare Mahkemesi kararının, davacı vekiline 24/06/2019 tarihinde e-tebligat yoluyla tebliğ edildiği, otuz günlük temyiz süresinin son gününün çalışmaya ara verme zamanına rastladığı ve 25/07/2019 tarihinde kayda alınan dilekçeyle temyiz başvurusunda bulunulduğu dikkate alındığında, temyiz isteminin süresinde olduğu anlaşıldığından, süre aşımı nedeniyle temyiz isteminin reddine dair karar kaldırıldı; istinaf başvurusunun reddine dair Bölge İdare Mahkemesi kararının esasının incelenmesine geçildi,
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
Davacı şirkete ait, otogaz istasyonunda 09/09/2016 tarihinde denetim yapılmıştır.
Yapılan denetimde, otomasyon satışı kayıtlarına da bakılmış, …-TL’den satılan otogazın 16/07/2016 tarihinde saat 01:49’da fiyatının …-TL’den … -TL’ye yükseltildiği, aynı gün saat 15:48’den itibaren ise …-TL’ye geri çekildiği, fiyat artışıyla tavan fiyatın aşılmadığı tespit edilmiştir.
Anılan tarihe mahsus olarak fiyat artışı yapılmasının mevzuata aykırılık oluşturduğundan bahisle davalı idare tarafından soruşturma açılarak davacının savunması istenmiş, savunmada ileri sürülen hususlar yeterli görülmeyerek …-TL idarî para cezası uygulanmasına ilişkin …. tarih ve … sayılı Kurul kararı alınmıştır.
Anılan Kurul kararının iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
5307 sayılı Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Piyasası Kanunu ve Elektrik Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 4. maddesinin 1. fıkrasında, lisansın sahibine lisansta yer alan faaliyetin yapılması ile bu konularda taahhütlere girişilmesi haklarını verdiği; 2. fıkrasında, lisans ile tanınan hakların bu Kanunun, ilgili diğer mevzuatın ve lisansta yer alan hususların yerine getirilmesi koşuluyla kullanılacağı; işlem tarihinde yürürlükte bulunan 16. maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendinin (3) numaralı alt bendinde, sahip olunan lisansın verdiği haklar dışında faaliyet gösterilmesi hâlinde sorumlulara … Türk Lirası idari para cezası verileceği kurala bağlanmıştır.
7164 sayılı Maden Kanunu ile Bazı Kanunlarda Ve Kanun Hükmünde Kararnamede Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 35. maddesi ile 5307 sayılı Kanun’un 16. maddesi yeniden düzenlenmiş ve birinci fıkrasının (c) bendinin (2) numaralı alt bendinde, otogaz bayilik lisansı sahiplerince lisansın verdiği haklar dışında faaliyet gösterilmesi hâlinde … Türk Lirasından az olmamak ve … Türk Lirasını geçmemek üzere fiilin işlendiği tarihten bir önceki yılda ilgili lisansa konu LPG piyasası faaliyetine ilişkin net satış hasılatının binde onbiri oranında idarî para cezası uygulanacağı kurala bağlanmıştır.
7164 sayılı Kanun’un 37. maddesi ile 5307 sayılı Kanun’a eklenen geçici 8. maddenin ikinci fıkrasında, “bu maddenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla Kurul kararına bağlanmış ancak tahsilatı tamamlanmamış olan idarî para cezaları, işlenen fiil için bu Kanunla birlikte daha düşük bir idarî para cezası uygulanmasının öngörülmesi hâlinde, ilgili vergi dairesince 16. maddenin ilgili bentlerinde belirlenmiş olan asgarî maktu hadden tahsil edilir. Kısmen veya tamamen tahsil edilen idarî para cezaları iade edilmez.” kuralına yer verilmiştir.
5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 2. maddesinde, “Kabahat” deyiminin, Kanun’un karşılığında idarî yaptırım uygulanmasını öngördüğü haksızlık anlamına geldiği; 3. maddesinde, bu Kanun’un, idarî yaptırım kararlarına karşı kanun yoluna ilişkin hükümlerinin, diğer kanunlarda aksine hüküm bulunmaması hâlinde, diğer genel hükümlerinin, idarî para cezası ve mülkiyetin kamuya geçirilmesi yaptırımını gerektiren bütün fiiller hakkında uygulanacağı; “Zaman bakımından uygulama” başlıklı 5. maddesinde, 26/09/2004 günlü, 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu’nun zaman bakımından uygulamaya ilişkin hükümlerinin kabahatler bakımından da uygulanacağı, kabahatler karşılığında öngörülen idarî yaptırımlara ilişkin kararların yerine getirilmesi bakımından ise derhâl uygulama kuralının geçerli olduğu; bu maddenin atıf yaptığı 5237 sayılı Kanun’un 7. maddesinin ikinci fıkrasında ise suçun işlendiği zaman yürürlükte bulunan kanun ile sonradan yürürlüğe giren kanunların hükümleri farklı ise, failin lehine olan kanunun uygulanacağı ve infaz olunacağı kurala bağlanmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Kanun koyucu, Kurul tarafından karara bağlanmış, ancak tahsilatı tamamlanmamış idarî para cezalarının, işlenen fiil için 5307 sayılı Kanun’un 7164 sayılı Kanun’un 35. maddesi ile değişik 16. maddesinde daha düşük bir idarî para cezası uygulanması öngörülmüş ise asgarî maktu hadden tahsil edilmesini vergi dairesine bir görev olarak vermiştir. İlgili vergi dairesinin kanunen üstlendiği bu görevi yerine getirmesi açısından önemli olan husus, idarî para cezasının keşinleşmesi değil, tahsilatının tamamlanmamış olmasıdır. Dolayısıyla söz konusu düzenleme, tamamen tahsilat aşamasına özgü bir kural niteliğindedir. İdarî para cezasının iptali istemiyle dava açılsın veya açılmasın, bu kuralın tahsilatı tamamlanmamış idarî para cezalarına uygulanması vergi dairesi açısından bir zorunluluktur.
İlgili vergi dairesi, dava açılıp açılmadığına bakılmaksızın tahsilatı tamamlanmamış idarî para cezasının miktarında lehe bir değişiklik varsa bunu tespit etmekle ve uygulamakla yükümlü bulunduğundan, tahsilat aşamasına özgü olan anılan kuralın, idarî para cezasının iptali istemiyle açılan davalarda dikkate alınmasına gerek bulunmamaktadır.
Bu itibarla, idarî para cezasına konu olan fiilin sübûta ermiş olması ve idarî para cezasının miktarında lehe olan değişikliğin tahsilat aşamasında vergi dairesince dikkate alınacak olması sebebiyle davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddine ilişkin temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında sonucu itibarıyla hukukî isabetsizlik görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. Davanın reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının yukarıda belirtilen GEREKÇEYLE ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın ve istemi hâlinde kullanılmayan …-TL yürütmeyi durdurma harcının davacıya iadesine,
5. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 50. maddesi uyarınca, bu gerekçeli onama kararının taraflara tebliğini ve bir örneğinin de … Bölge İdare Mahkemesi …İdari Dava Dairesi’ne gönderilmesini teminen dosyanın … İdare Mahkemesi’ne gönderilmesine, 14/10/2019 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.