Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2019/3085 E. , 2020/3715 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2019/3085
Karar No:2020/3715
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Kurulu
VEKİLİ : Av.
KARŞI TARAF : 1. (DAVACI) … Televizyon Yayıncılık A.Ş.
VEKİLİ : Av. …
2. (DAVACI YANINDA MÜDAHİL): …Laboratuarları A.Ş.
VEKİLİ : Av. …
İİSTEMİN_KONUSU : … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı şirkete ait “…” logosuyla yayın yapan televizyon kanalında farklı tarih ve saatlerde 10-11 saniye süreli iki ayrı formatla yayınlanan “…” markalı ürünlere ait reklamların 6112 sayılı Kanun’un 9. maddesinin 6. fıkrasının (b) bendinde yer alan ilkeye aykırı olduğundan bahisle uyarı yaptırımı uygulanmasına ilişkin 25/04/2012 tarih ve 31 sayılı Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (Kurul) kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce Dairemizin 04/05/2018 tarih ve E:2014/5027, K:2018/1625 sayılı bozma kararına uyularak verilen kararda; reklamların birinci versiyonunda, 4-5 saniye süre ile Adolf Hitler’in ana karakter olarak kullanılarak eski tarihte çekilmiş orijinal görüntüsünün üzerine montaj yapılmak suretiyle “kadın elbisesi giymiyorsan kadın şampuanı da kullanma” sesiyle verilmesi ve ardından ürünün tekrar ekrana getirilmesini müteakip “erkeksen … kullanırsın” ifadesiyle reklamın bitirildiği, reklamın ikinci versiyonunda ise, siyah beyaz eski film görüntüsünde kadın elbisesi giymiş vaziyette sağa sola sallanan üç erkeğin yer aldığı ve arka fonda seste yer alan “kadın elbisesi giymiyorsan, kadın şampuanı da kullanma, artık yüzde yüz erkek şampuanı … var, erkeksen … kullanırsın” ifadesinin duyulduğu ve reklamın bitirildiği, söz konusu reklamın cinsiyet ve ırk ayrımcılığı ögelerini özendirdiğinden bahisle dava konusu işlemin tesis edildiği; 6112 sayılı Kanun’un ilgili maddeleri uyarınca yaptırıma tâbi tutulan ihlâlin gerçekleşip gerçekleşmediğine dair tespitin somut bir şekilde yapılması, ihlâlin yasaklandığı maddelerde korunması amaçlanan unsurların, reklam sahnelerinde ihlâl ile ilgili bağlantıları içerip içermediğinin dikkate alınması, reklamlarda kullanılan tema, arka plan, ses ve görüntü özellikleriyle dış dünyada ihlâlin gerçekleştirildiğine dair tespitin somut bir şekilde ortaya konularak işlem tesis edilmesi gerektiği; dosyada yer alan bilgi ve belgeler ile uyuşmazlığa konu yayının yer aldığı CD’nin izlenmesinden, Hitler figürünün kullanıldığı reklam sahnesinde ırk ayrımcılığını içerecek sembollere yer verilmediği, ırk ayrımcılığını somut bir şekilde destekleyecek söz, yazı ve temaların kullanılmadığı, sadece Hitler’in sesinin montajlanarak reklam konusu sözlerin söyletildiği; kadın elbisesi giymiş erkeklere ilişkin reklamda ise kadın erkek eşitliği yönünden ayrımcılık amacı güdecek sahnelere yer verilmediği, mizahî bir anlayışla ürünün akılda kalmasının amaçlandığı anlaşıldığından, söz konusu reklamın cinsiyet ve ırk ayrımcılığı ögelerini özendirdiğinden bahisle tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka aykırı bulunarak işlemin iptaline karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, bahse konu reklamlardan ilkinde, kadın elbisesi giymiş erkek görüntülerine yer verilerek ‘’kadın elbisesi giymiyorsan, kadın şampuanı da kullanma, atık yüzde yüz erkek şampuanı … var, erkeksen … kullanırsın’’ ifadelerinin kullanılması suretiyle kadın-erkek eşitliği yönünden ayrımcı bir yaklaşımın sergilendiği, ikincisinde ise Hitler figürüne yer verilerek ırkçı sembolleri içerdiği ve reklamların cinsiyet ve ırk ayrımcılığı ögelerinin ‘’olumlu özendirici’’ niteliklerinin ön plana çıkarılarak izleyicilere empoze edilmesinin hedeflendiği, buna göre, davacının uyarılmasına ilişkin tesis edilen işlemin hukuka uygun olduğu, Mahkemenin dava konusu işlemin iptali yönünde verdiği kararın bozulması gerektiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, dava konusu yayınlarının amacının, sıra dışı reklamlarla ürünü tüketicinin dikkat ve ilgisine sunmak, ürünün tanıtımını yapmak ve mizah anlayışı içerisinde tüketici ile buluşturmak olduğu belirtilerek, temyiz isteminin reddi ile Mahkeme kararının onanması gerektiği savunulmuştur.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’NIN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
İdare ve vergi mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin reddine,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı temyize konu kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından anılan Mahkeme kararının ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. Dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine,
5. 2577 sayılı Kanun’un Geçici 8. maddesi uyarınca, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 17/12/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.