Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2019/3048 E. , 2020/1314 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2019/3048
Karar No:2020/1314
TEMYİZ EDEN (DAVALI): … Genel Müdürlüğü (…)
KARŞI TARAF (DAVACI): …
İSTEMİN_KONUSU: … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Davacı şirket tarafından, Ağustos 2013 dönemine ilişkin olarak, “Kullanıcının bağlı olduğu fidere arıza intikal ederek kesicinin açması” ve “İletim sisteminin her bir ölçüm noktasında çekecekleri endüktif reaktif enerjinin/verecekleri kapasitif reaktif enerjinin, aktif enerjiye oranının ilgili mevzuata uygun olmaması” şeklinde tanımlanan ihlaller nedeniyle hakkında düzenlenen tarih ve … -TL tutarlı ceza faturasının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce verilen kararda; 28/05/2014 tarihli Elektrik Şebeke Yönetmeliğiyle, reaktif enerji kullanımı ile ilgili mevcut kuralların tümüyle değişmiş olması nedeniyle, davacı şirket ile davalı … arasında imzalanmış olan Sistem Kullanım Anlaşmasının cezai şart hükmünün uygulanma kabiliyetinin kalmamış olması karşısında, anılan hükme dayanılarak tesis edilen işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka aykırı bulunarak işlemin iptaline karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Davalı idare tarafından, usul yönünden, davanın süre aşımı nedeniyle reddi gerektiği; esas yönünden, davaya konu ceza faturasının Ağustos 2013 dönemine ilişkin olduğu ve davacı ile aralarında imzalanmış olan Sistem Kullanım Anlaşmasına göre düzenlendiği, söz konusu dönem için 28/05/2014 tarihinde yürürlüğe giren Elektrik Şebeke Yönetmeliğinin geçici 7. maddesinin uygulanmasının mümkün olmadığı, mezkur maddeye göre ceza uygulamasının Mayıs 2014 döneminden itibaren başladığı, somut olaya uygulanması mümkün olmayan mevzuatın iptali gerekçe gösterilerek karar verilmesinin hukuka aykırı olduğu, davacının ne dava dilekçesinde, ne de sonraki dilekçelerinde faturaya konu ihlallerin gerçekleşmediğine veya faturanın haksız olduğuna ilişkin bir itirazının bulunmadığı ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Davacı tarafından, sistem kullanım anlaşmasının sözleşme serbestisi kapsamında imzalanmadığı, anlaşmaların … tarafından hazırlandığı, EPDK tarafından onaylandığı, bu anlaşmaları imzalamaya mecbur kalındığı, 5326 sayılı Kabahatler Kanunu gereği, bir fiil nedeniyle uygulanacak yaptırımın türü, süresi ve miktarının mutlaka kanunla belirlenmesi gerektiği, somut olayda ihlal olarak belirtilen cezaya dayanak fiilin işlenmesi hâlinde hangi cezanın verileceğine ilişkin herhangi bir kanun hükmünün bulunmadığı, Anayasanın 73. maddesi gereğince, vergi, resim, harç ve benzeri mali yükümlülüklerin kanunla konulacağı, değiştirileceği veya kaldırılacağı, yasada yer almayan, tarif edilmeyen ve müeyyide öngörülmeyen bir cezai yaptırımın yönetmelik veya tebliğ ile düzenlenemeyeceği, bunun Kurul kararı veya yöntem bildirimiyle düzenlenmesinin de mümkün olmadığı, ceza miktarının hesaplanmasında hangi verilerin esas alındığının belli olmadığı, bazı faturalarda sonradan hatalı hesaplama nedeniyle iptal yoluna gidildiği belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
USUL YÖNÜNDEN:
Davalı idarenin süre aşımı itirazı geçerli görülmeyerek esasın incelenmesine geçildi.
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
Elektrik dağıtım lisansı sahibi davacı şirket ile … arasında imzalanan İletim Sistemi Sistem Kullanım Anlaşması’nın “Cezaî Şartlar” başlıklı 9. maddesinde, “… tesislerinde kullanıcının bağlı olduğu fidere 00.00-24.00 saatleri arasında 4 (dört) veya daha fazla arıza intikal ederek kesicinin açması” ve “İletim sistemine doğrudan bağlı tüketiciler ve dağıtım lisansına sahip tüzel kişilerin iletim sisteminin her bir ölçüm noktasında çekecekleri endüktif reaktif enerjinin/verecekleri kapasitif reaktif enerjinin, aktif enerjiye oranının ilgili mevzuata uygun olmaması” cezaî şart uygulanmasını gerektiren ihlâller arasında sayılmış, belirtilen kuralları ihlal ettiğinden bahisle davacı hakkında Ağustos 2013 dönemine ilişkin … -TL tutarındaki sistem kullanım ceza faturası düzenlenmiş, söz konusu ceza faturasının iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nun 1. maddesinde, bu Kanunun amacının; elektriğin yeterli, kaliteli, sürekli, düşük maliyetli ve çevreyle uyumlu bir şekilde tüketicilerin kullanımına sunulması için, rekabet ortamında özel hukuk hükümlerine göre faaliyet gösteren, mali açıdan güçlü, istikrarlı ve şeffaf bir elektrik enerjisi piyasasının oluşturulması ve bu piyasada bağımsız bir düzenleme ve denetimin yapılmasının sağlanması olduğu; 2. maddesinde, bu Kanunun; elektrik üretimi, iletimi, dağıtımı, toptan veya perakende satışı, ithalat ve ihracatı, piyasa işletimi ile bu faaliyetlerle ilişkili tüm gerçek ve tüzel kişilerin hak ve yükümlülüklerini kapsadığı; 3. maddesinde, bu Kanunun uygulanmasında, bağlantı anlaşmasının, bir üretim şirketi, dağıtım şirketi ya da tüketicinin iletim sistemine ya da dağıtım sistemine bağlantı yapması için yapılan genel ve özel hükümleri içeren anlaşmayı; sistem kullanım anlaşmasının, bir üretim şirketi, tedarik lisansı sahibi şirket veya tüketicinin iletim sistemini ya da dağıtım sistemini kullanımına ilişkin genel hükümleri ve ilgili kullanıcıya özgü koşul ve hükümleri içeren anlaşmayı ifade edeceği; 5. maddesinin birinci fıkrasında, lisans sahibi tüzel kişilerin lisansları kapsamında sahip oldukları haklarına ve yükümlülüklerine ilişkin usul ve esasların Kurum tarafından çıkarılan yönetmelikle düzenleneceği kurala bağlanmıştır.
6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nun 30. maddesiyle başlığı “Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun” olarak değiştirilen 4628 sayılı Kanun’a dayanılarak çıkarılan mülga Elektrik İletim Sistemi Arz Güvenilirliği ve Kalitesi Yönetmeliği’nin 23/10/2010 tarih ve 27738 sayılı Resmî Gazete’de yayınlanan Yönetmelikle değişik 11. maddesinde, “İletim sistemine doğrudan bağlı tüketiciler ve dağıtım lisansına sahip tüzel kişiler tarafından; iletim sistemine bağlantıyla ilgili her bir ölçüm noktasında ve her bir uzlaşma periyodunda, sistemden çekilen endüktif reaktif enerjinin sistemden çekilen aktif enerjiye oranı yüzde yirmiyi, sisteme verilen kapasitif reaktif enerjinin sistemden çekilen aktif enerjiye oranı ise yüzde onbeşi geçemez. Bu oranlar … tarafından uygun görülen iletim sistemine bağlı tüketiciler için farklı olarak uygulanabilir.
İletim sisteminin her bir ölçüm noktasında öngörülen orana uyulmaması durumunda kullanıcılara uygulanacak yaptırımlar bağlantı ve sistem kullanım anlaşmalarında düzenlenir. … tarafından iletim sistemine bağlı tüketicilere farklı oranlar uygulanmasının uygun görülmesi hâlinde, buna ilişkin uygulanacak oranlar, yaptırımlar ve diğer hükümler bağlantı ve sistem kullanım anlaşmalarında ayrıca özel hükümler olarak düzenlenir.
Oranların kontrolü ilgili mevzuat hükümleri çerçevesinde yapılır.” kuralı yer almıştır.
Davacı şirket ile … arasında imzalanan Sistem Kullanım Anlaşmaları’nın “Cezai Şartlar” başlıklı 9. maddesinde; kullanıcının, ilgili mevzuat, taraflar arasında imzalanan bağlantı anlaşması ve bu anlaşma hükümlerinin herhangi birini ihlal etmesi durumunda, …’ın, maddede belirtilen cezai şartları uygulayacağı, … tesislerinde kullanıcının bağlı olduğu fidere 00:00-24:00 saatleri arasında 4 (dört) veya daha fazla arıza intikal ederek kesicinin açması durumunda, 00:00-24:00 saatleri arasındaki her 4 açma için, içinde bulunulan aya ait sistem kullanım fiyatına göre hesaplanan bedelin %1’i oranında; günde 4 (dört) ve katlarında açma olmasa dahi aylık toplamda 20’nin (yirmi) üzerinde açma olursa, bu miktarın aşıldığı her bir açma için kullanıcıya, içinde bulunulan aya ait Sistem Kullanım Fiyatına göre hesaplanan bedelin %0,2’si oranında ceza uygulanacağı; iletim sisteminin her bir ölçüm noktasında çekecekleri endüktif reaktif enerjinin/verecekleri kapasitif reaktif enerjinin, aktif enerjiye oranının ilgili mevzuata uygun olmaması durumunda, kullanıcının o ayki Sistem Kullanım Fiyatına göre hesaplanan bedelin %0,5’i oranında ceza uygulanacağı, 10. maddesinin son fıkrasında, bu anlaşmanın birinci bölümünde yer alan genel hükümlerin, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu kararı ile değiştirilebileceği, “
Anlaşmazlıkların Çözümü” başlıklı 13. maddesinde; … ile kullanıcının bu anlaşmanın hükümleri üzerinde mutabakata varamamaları hâlinde, tarafların, anlaşmazlığın çözümü konusunda Kuruma yazılı olarak başvuruda bulunabileceği ifade edilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Mevzuat hükümlerinin değerlendirilmesinden, elektrik iletim hizmetinin tekel niteliğinde bir kamu hizmeti olduğu, bu hizmetin bir yasal tekel olan … tarafından gerçekleştirildiği, iletim hizmetinin elektrik dağıtım şirketleri açısından zorunlu unsur niteliğinde olduğu ve bu hizmetin bir kamu tüzel kişisi olan … ile dağıtım şirketleri arasında akdedilen sistem kullanım ve bağlantı anlaşmaları imzalanarak gerçekleştirildiği, anlaşmaların bir kamu hizmetinin ifası amacıyla akdedildiği, … tarafından hazırlanan, EPDK tarafından onaylanan ve dağıtım şirketi tarafından lisansına konu faaliyeti yürütebilmesi açısından idarî sözleşme niteliğinde olduğu anlaşılan bu anlaşmaların imzalanmasının zorunlu olduğu anlaşılmaktadır.
Davacı şirket ile davalı … arasında iletim sistemini kullanması için trafo merkezi bazında İletim Sistemi Sistem Kullanım Anlaşmalarının imzalandığı, anlaşmada tarafların hak ve yükümlülüklerinin yanı sıra sistemin anlaşmaya aykırı kullanılması durumunda tâbi olunacak cezaî şartların da düzenlendiği ve anlaşmanın cezaî şartlara ilişkin maddelerinin işlem tarihinde yürürlükte olduğu anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, İletim Sistemi Sistem Kullanım Anlaşmalarının “Cezai Şartlar” başlıklı 9. maddesinde tanımlanan “bağlı olduğu fidere arıza intikal ederek kesicinin açması” ve “iletim sisteminin her bir ölçüm noktasında çekecekleri endüktif reaktif enerjinin/verecekleri kapasitif reaktif enerjinin, aktif enerjiye oranının ilgili mevzuata uygun olmaması” ihlallerinin faturaya konu Ağustos 2013 döneminde gerçekleşmiş olduğu ve ceza miktarının taraflar arasında imzalanmış olan ve yürürlükte bulunan anlaşmaya uygun olarak hesaplanmış olduğu anlaşıldığından, dava konusu işlemde hukuka aykırılık, dava konusu işlemin iptali yönündeki İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine,
4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 10/06/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.