Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2019/2974 E. , 2020/163 K.Ö.K
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2019/2974
Karar No:2020/163
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : Giresun İl Özel İdaresi
VEKİLLERİ : …
KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLLERİ : …
İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: … İl Encümeni’nin … tarih ve … sayılı kararı ile davacı şirkete 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu kapsamında satışı yapılan … ili, ..ya ilçesi, … Mahallesi, … Cad., No:… adresinde bulunan 507 m² yüzölçümlü 6 katlı binanın satış bedelinden …-TL bedelin düşürülmesi ile ilgili 08/05/2017 tarih ve … sayılı olurun iptal edilerek satış bedeli olan …-TL’nin 2018 yılında 2 ayda bir 2’şer aylık eşit miktarda ödenmesine, aksi takdirde, İl Encümeni’nin … tarih ve … sayılı kararının iptal edilmesine yönelik olarak tesis edilen ‘nin … tarih ve … sayılı işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce verilen kararda; Encümeni’nin … tarih ve … sayılı işlemiyle ..-TL’nin satış bedelinden düşülmesine ilişkin Valilik Makamının … tarih ve … sayılı olurunun yetersiz sayılarak iptal edilmesine, satış bedeli olan …-TL’nin 2018 yılında iki ayda bir ikişer aylık eşit miktarda ödenmesine, aksi takdirde İl Encümeni’nin … tarih ve … sayılı ihale kararının iptal edilmesine karar verildiği, ancak söz konusu işlemin sebebinin işlemde gösterilmediği gibi hangi mevzuat hükmüne dayanılarak tesis edildiğinin anlaşılamadığı, hangi sebeple tesis edildiği ve kanuni idare ilkesi uyarınca hangi mevzuata dayalı olarak tesis edildiği belli olmayan, dolayısıyla sebep unsuru ve kanuni dayanağı ortaya konulmayan dava konusu işlemde bu yönüyle hukuka uyarlık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka aykırı bulunarak dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, idarenin hukuka aykırı işlemini her zaman geri alabileceği, ihale bedelinden …-TL bedelin düşürülmesi ile ilgili olurun hukuka aykırı olduğu için iptal edildiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin işin gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
… İl Encümeni tarafından, 26/04/2017 tarihinde … ili, … ilçesi, … Mahallesi, … Cad., No:… adresinde bulunan 507 m² yüzölçümlü 6 katlı binanın, 2886 sayılı Kanun’a göre, pazarlık usulüyle, …-TL muhammen bedelle satış ihalesi yapılmış ihaleye iki istekli katılmış, 26/04/2017 tarih ve … sayılı kararla taşınmaz …-TL bedelle davacı şirkete satılmıştır.
… Valiliği’nin … tarih ve … sayılı oluru ile, ihale satış bedelinden …-TL bedelin düşürülmesi yönünde karar alınmış, akabinde Encümeni’nin 08/02/2018 tarih ve … sayılı kararıyla, “…-TL’nin satış bedelinden düşülmesine ilişkin Valilik Makamının … tarih ve … sayılı olurunun yetersiz sayılarak iptal edilmesine, satış bedeli olan …-TL’nin 2018 yılında iki ayda bir ikişer aylık eşit miktarda ödenmesine, aksi takdirde İl Encümeni’nin … tarih ve … sayılı ihale kararının iptal edilmesine” karar verilmiştir.
Bunun üzerine bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanununun 10. maddesinin (f) bendinde, taşınmaz mal alımına, satımına, trampa edilmesine, tahsisine, tahsis şeklinin değiştirilmesine veya tahsisli bir
taşınmazın akar haline getirilmesine izin; üç yıldan fazla kiralanmasına ve süresi yirmibeş yılı geçmemek kaydıyla bunlar üzerinde sınırlı aynî hak tesisine karar vermek, il genel meclisinin görev ve yetkileri arasında sayılmış; aynı Kanunun 26. Maddesinin (g) bendinde, taşınmaz mal satımına, trampa edilmesine ve tahsisine ilişkin kararları uygulamanın il encümeninin görev ve yetkilerinden olduğu kurala bağlanmıştır.
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun “Kapsam” başlıklı 1. maddesinde, genel bütçeye dâhil dairelerle katma bütçeli idarelerin, özel idare ve belediyelerin kira işlerinin bu Kanun’da yazılı hükümlere göre yürütüleceği; “İlkeler” başlıklı 2. maddesinde, bu Kanun’un yürütülmesinde, ihtiyaçların en iyi şekilde, uygun şartlarla ve zamanında karşılanması ve ihalede açıklık ve rekabetin sağlanmasının esas olduğu; “İhale kararlarının onayı veya iptal edilmesi” başlıklı 31. maddesinde ise, ihale komisyonları tarafından alınan ihale kararlarının, ita amirlerince karar tarihinden itibaren en geç 15 iş günü içinde onaylanacağı veya iptal edileceği, ita amirince karar iptal edilirse ihalenin hükümsüz sayılacağı kurala bağlanmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Geri alma, bir idari işlemin yapıldığı andan itibaren hukuk aleminden çıkarılması amacını taşır. Hukuk devleti ilkesinin bir gereği olarak idarenin; hukuka aykırı olan idari işlemlerini geri almak suretiyle hukuka uygunluğu sağlaması gerekir. Danıştay İçtihatları Birleştirme Kurulu’nun 22/12/1973 tarih ve E:1968/8, K:1973/14 sayılı kararı ile, idarenin yokluk, açık hata, memurun gerçek dışı beyanı ve hilesi hâllerinde süre aranmaksızın kanunsuz terfi veya intibaka dayalı ödediği meblağı her zaman geri alabileceği, belirtilen istisnalar dışında kalan hatalı ödemelerin geri alınmasının, hatalı ödemenin ilk yapıldığı tarihten başlamak üzere idari dava açma süresi içinde mümkün olduğu, bu süre geçtikten sonra geri alınamayacağı karara bağlanmıştır. Anılan karar, hatalı terfi ve intibaktan doğan ödemelerin geri alınmasına ilişkin ise de, bu karar ile idari işlemlerin geriye alınmasında uyulması gereken temel ilkeler ortaya konulmuş bulunduğundan, anılan kararın tüm hatalı işlemlerin idarece geri alınmasında da dikkate alınması gerekmektedir.
Bu bağlamda, Danıştay İçtihatları Birleştirme Kurulu’nun anılan kararında da belirtildiği üzere; hukuka aykırı tüm işlemlerini geri almaya yetkili olan idarenin, dava açma süresi geçtikten sonra açık hataya düşerek tesis ettiği idari işlemleri, geri alması mümkün bulunmaktadır. Ayrıca, mevzuat hükmünün yoruma ihtiyaç göstermeyecek kadar açık olduğu, idare edenlerin kasıt ya da ihmal içinde olmadıkları sürece hükmü uygularken hataya düşmelerinin beklenemeyeceği hâllerde, maddî olaya ve mevzuatın açık hükmüne aykırı davranılmış ve bu durum da işlemi yok denilecek kadar sakatlamış ise idarenin açık hatasından bahsedilebilecektir.
Öte yandan, 2886 sayılı Kanun uygulamasında temel ilkeler arasında yer alan açıklık ilkesi, saydamlık ve güvenirlik ilkelerini de içerisinde barındırır. Bu ilkelere göre, ihalelerde isteklilerin adil ve eşit şartlarda katılımının ve ihale işlemlerinin hukuka uygunluğu noktasında en ufak bir kuşkunun oluşmamasının sağlanması ihaleyi yapan idarelerin yasal yükümlülüğüdür.
Uyuşmazlık konusu ihalede, 26/04/2017 tarih ve … sayılı kararla taşınmazın …-TL karşılığında satışına yönelik ihale kararının kesinleştiği, 08/05/2017 tarih ve .. sayılı olur ile ihale satış bedelinden …-TL’nin düşürüldüğü, dava konusu kararla da 08/05/2017 tarih ve ve … sayılı kararın geri alındığı anlaşılmaktadır.
İhale konusu taşınmazın …-TL karşılığında satışına yönelik ihale kararının kesinleşmesinden sonra, satış bedeli ve ihale şartlarını değiştirme noktasında ihale komisyonunun ya da ita amirinin yetkisi bulunmadığından, kesinleşen ihale kararı sonrasında taşınmaz satış bedelinin düşürülmesine yönelik tesis edilen 08/05/2017 tarih ve … sayılı kararın açıkca hukuka aykırı olduğu, anılan işlemin yoruma ihtiyaç göstermeyecek mevzuat karşısında açık hata sonucu tesis edildiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, açık hata sonucu tesis edilen 08/05/2017 tarih ve … sayılı kararın geri alınması mahiyetinde olan dava konusu Encümeni’nin … tarih ve … sayılı kararında hukuka aykırılık görülmemiştir.
Bu itibarla, dava konusu işlemin iptali yönündeki İdare Mahkemesi kararında hukukî isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. DAVANIN REDDİNE,
4. Ayrıntısı aşağıda gösterilen ..-TL ilk derece yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
5. …-TL temyiz yargılama gideri ile Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca …-TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
6. Posta giderleri avansından artan tutar ile istemi hâlinde kullanılmayan …-TL yürütmeyi durdurma harcının davalı idareye iadesine,
7. Dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine,
8. 2577 sayılı Kanun’un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 15/01/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.