Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2019/2926 E. , 2020/2775 K.
T.C.
DANIŞTAY
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2019/2926
Karar No:2020/2775
DAVACI : … Tekstil Turizm İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş.
VEKİLİ : Av. …
DAVALILAR : 1- …
2- … Başkanlığı
VEKİLİ : Av. …
DAVANIN KONUSU :
… Başkanlığı’nın 12/07/2019 tarih ve 118896 sayılı yazısıyla bildirilen, T.C. Cumhurbaşkanlığı’nın 25/12/2018 tarih ve 505 sayılı kararının, “… Şeker Fabrikası’nın nihai devrine yönelik 09/05/2018 tarih ve 2018/61 sayılı Özelleştirme Yüksek Kurulu kararının ve bu fabrikaya ilişkin ihalenin iptaline” dair kısmının iptali istenilmektedir.
DAVACININ İDDİALARI :
703 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 85. maddesinin son fıkrası ile eklenen 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun’un Geçici 29. maddesi uyarınca Özelleştirme Yüksek Kurulu olarak Cumhurbaşkanı’nın belirlendiği, Geçici 29. maddeye göre Cumhurbaşkanı’nın ihaleyi iptal yetkisinin bulunmadığı, ihalenin gerekçe gösterilmeksizin ve bildirimde bulunmaksızın iptal edildiği, işlemin Resmî Gazete’de yayımlanmadığı, ek süre istemine ilişkin olarak davalı idarece cevap verilmediği, sözleşme imzalama iradeleri devam ettiğinden 10/07/2019 tarihinde idareye başvurulduğu, verilen cevap üzerine ihalenin iptal edildiğinin öğrenildiği, ihaleye çıkarılan diğer şeker fabrikalarına ilişkin ihalelerin iptal edilmediği, … Şeker Fabrikası’na ilişkin ihalenin iptal edilmesinin eşitlik ilkesine aykırı olacağı, değerinin çok üzerinde teklif verildiği, işlemin kamu yararı ve gereklerine aykırı olduğu, ek sürenin son günü olan 25/12/2018 tarihinde hiçbir gerekçe göstermeksizin ve kamu yararı gözetilmeksizin ihalenin iptaline karar verildiği, hukukî güvenlik, belirlilik ve öngörülebilirlik ilkelerine aykırı olarak işlem tesis edildiği ileri sürülmüştür.
DAVALILARIN SAVUNMASI :
Öncelikle, usule ilişkin olarak, … Başkanlığı’nın 12/07/2019 tarih ve 118896 sayılı yazısının kesin ve yürütülebilir bir işlem olmadığı; geçici ve ek geçici teminat mektuplarının davacı şirkete teslim edildiği 31/12/2018 tarihinden itibaren otuz günlük dava açma süresi içinde davanın açılmadığı, süre aşımı nedeniyle davanın reddine karar verilmesi gerektiği ileri sürülmüştür.
Esasa ilişkin olarak, davacı şirkete en son 25/12/2018 tarihine kadar süre verildiği, davacı şirketin 21/12/2018 tarihli başvurusunda ek süre talebinde bulunulduğu, ek süre talebinin reddi hâlinde ihaleden çekilme haklarının ve ihale için verilen geçici teminat mektuplarının iadesinin değerlendirilmesinin talep edildiği, Cumhurbaşkanı tarafından fabrikaların devir kararının iptaline ve teminatların iadesine karar verildiği, kararın idareyi bağlayıcı karar olduğu, İhale Şartnamesi’nin 9.1.1. maddesi uyarınca davacı şirket tarafından idareye bildirilen telefon numarasından şirkete bilgi verildiği, 28/12/2018 tarih ve 629 sayılı yazı ile geçici ve ek geçici teminat mektuplarının şirket personeli …’ye elden teslim edildiği, ihalenin iptal edildiğinden haberi olmadığı beyanının ve sözleşme imzalama için verilen 25/12/2018 tarihinden başvuru tarihine kadar geçen 10/07/2019 tarihine kadar herhangi bir bilgilendirmeye ihtiyaç duymamasının hayatın olağan akışına aykırı olduğu, ihalenin iptal edildiğinin ulusal basında çıktığı, İhale Şartnamesi’nin 13.8. maddesinde, ihalenin iptali hâlinde teminatların iade edileceği kuralına yer verildiği, 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun’da ihalenin iptaline ilişkin kararların Resmî Gazete’de yayımlanma zorunluluğunun olmadığı, İhale Şartnamesi’nin 31. maddesi uyarınca idarenin ihaleyi yapıp yapmamakta serbest olduğu, idare tarafından verilen sürelere rağmen davacı tarafından yeniden ek süre isteminde bulunulduğu, ihaleye konu fabrikanın Şubat 2018 tarihinde değer tespitinin yapıldığı, ihalenin iptali işleminin iptali hâlinde kamu zararının ortaya çıkacağı, Cumhurbaşkanı kararının iptali hâlinde teminatların teklif sahiplerinden tekrar alınması gibi hukuksal sorunlara neden olabileceği savunulmuştur.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’UN DÜŞÜNCESİ : Davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.
DANIŞTAY SAVCISI …’UN DÜŞÜNCESİ :
Dava; … Başkanlığının (…) 12/07/2019 tarih ve 118896 sayılı işlemi ile bu işlemle haberdar olunan 25/12/2018 tarih ve 505 sayılı … kararının, “… Şeker Fabrikasının nihai devrine yönelik 09/05/2018 tarih ve 2018/61 sayılı Özelleştirme Yüksek Kurulu kararının ve bu Fabrikaya ilişkin ihalenin iptaline” ilişkin kısımının iptali istemiyle açılmıştır.
Dava dosyasının incelenmesinden; … A.Ş.’ne ait … Şeker Fabrikasının özelleştirilmesi amacıyla yapılan ihale sonucunda ihale üzerinde kalan davacı şirket ile sözleşme imzalanması için davalı idarenin 21/05/2018 tarih ve 65786 sayılı yazısı ile davacıya 21/06/2018 tarihine kadar süre verildiği, 19/06/2018 tarihli yazı ile ek süre talebinde bulunan davacının bu talebinin davalı idarenin 20/06/2018 tarih ve 70626 sayılı yazısı ile, Fabrika ihalesi için vermiş olduğu …-TL geçici teminat tutarı kadar ek geçici teminat vermesi kaydıyla kabul edilmesi üzerine davacıya 21/06/2018 tarihine kadar verilen sürenin 09/08/2018 tarihine kadar uzatılmasının uygun görüldüğü, daha sonra bu sürenin davalı idarenin 09/08/2018 tarih ve 78179 sayılı yazısı ile 31/08/2018 tarihine, 31/08/2018 tarih ve 79900 sayılı yazı ile 21/09/2018 tarihine, davacı şirketin 20/09/2018 tarihli yazısı ile başvurması üzerine de, davalı idarenin 21/09/2018 tarih ve 82644 sayılı yazısı ile 25/12/2018 tarihine kadar uzatıldığı; bu sürenin bitimine 4 gün kala davacı şirket tarafından 21/12/2018 tarihli yazı ile davalı idareye yapılan başvuruda, bir kez daha ek süre talebinde bulunularak, bu taleplerinin reddedilmesi halinde ihaleden çekilme haklarının ve ihaleye katılım için vermiş oldukları geçici teminat mektuplarının iadesinin değerlendirilmesinin istendiği, bu aşamada dava konusu Cumhurbaşkanlığı kararı ile, … Şeker Fabrikasının nihai devrine yönelik 09/05/2018 tarih ve 2018/61 sayılı Özelleştirme Yüksek Kurulu kararının ve bu Fabrikaya ilişkin ihalenin iptaline, teminat mektuplarının iadesine karar verilmesi sonucunda, davacı şirkete ait teminat mektuplarının şirket yetkilileri ile yapılan telefon görüşmesi doğrultusunda, davacı şirketin isteği üzerine şirket personeli …’e elden teslim edildiği, bu arada davacı şirket tarafından ek süre istemine ilişkin son başvurunun yapıldığı 21/12/2018 tarihli yazı ilgi kurularak davalı idareye yapılan 10/07/2019 tarihli yazı ile, 21/12/2018 tarihli ek süre talebi ile ilgili olarak; ihale sürecinin ne şekilde devam ettirileceği, ek süre taleplerinin kabul veya reddi gibi hususların hiçbirinde neticelendirmeye gidilmediği, taraflarına herhangi bir bildirim yapılmadığı, ihale hakkında varılan kararın taraflarına bildirilmesinin istenilmesi üzerine, …’nin davaya konu 12/07/2019 tarih ve 118896 sayılı işlemi ile; 25/12/2018 tarih ve 505 sayılı … kararından bahisle, şirket yetkilileri ile yapılan telefon görüşmesinde bilgilendirmenin yapıldığının, teminat mektuplarının söz konusu telefon görüşmesi doğrultusunda 31/12/2018 tarihinde şirket personeli …’e imza karşılığı elden teslim edildiğinin bildirilmesi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Davalı idarelerin, 12/07/2019 tarih ve 118896 sayılı işlemin hukuk aleminde sonuç doğuracak bir idari işlem niteliğinde olmadığına ilişkin iddiası yönünden;
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanununun 14. maddesinin 3/d bendinde; dilekçenin, idari davaya konu olacak kesin ve yürütülmesi gereken bir işlem olup olmadığı yönünden inceleneceği düzenlemesine yer verilmiştir.
Uyuşmazlıkta dava konusu edilen …’nin 12/07/2019 tarih ve 118896 sayılı işleminin, davacının … Şeker Farikasının ihalesi hakkında herhangi bir bildirim yapılmadığından bahisle ihale hakkında verilen kararın taraflarına bildirilmesi için yapılan 10/07/2019 tarihli başvurusuna yanıt niteliği taşımakla birlikte, esasen 25/12/2018 tarih ve 505 sayılı … kararının bildirimi niteliğinde olduğu anlaşılmakta olup, davacıyı bilgilendirme amacıyla tesis edilen anılan işlem, davacının hukukunu etkileyen kesin ve yürütülebilir nitelikte bir işlem olmadığından, idari davaya konu edilmesi olanaklı değildir.
Davalı idarelerce; İhale Şartnamesinin 13.8.2. maddesinde, “ŞARTNAME’de geçici ve ek geçici teminatın gelir kaydedilmesine ilişkin durumlar saklı kalmak kaydıyla ihalenin iptal edilmesi durumunda alınan geçici ve var ise ek geçici teminatlar TEKLİF SAHİPLERİ’ne iade edilir.” hükmü uyarınca teminat mektuplarının şirket personeline elden teslim tarihi olan 31/12/2018 tarihinde davacının ihalenin iptal edildiğinden haberdar olduğunun kabulü gerektiğinden, bu tarihten itibaren 30 gün içerisinde açılmayan davada süre aşımı bulunduğu öne sürülmektedir.
İhale Şartnamesinin 33.1. maddesinde, “İDARE’ce ŞARTNAME hükümlerine istinaden TEKLİF SAHİBİ/ALICI’ya yapılacak bildirimler; alma haberli taahhütlü mektup, APS ve bunlarla teyidi gönderilmek üzere faks ile yapılabilecektir. Bu şekilde yapılan bildirimlerde teyidi iadeli taahhütlü posta yoluyla yapılmak kaydıyla, İDARE’ce gönderilen faksın ilgiliye ulaştığı tarih tebliğ tarihi sayılır.” düzenlemesi yer almakta olup, bu düzenleme uyarınca davacıya ihale ile ilgili olarak yapılacak tüm bildirimlerin “alma haberli taahhütlü mektup, APS ve bunlarla teyidi gönderilmek üzere faks” ile yapılması gerektiğinden, ihalenin iptal edildiği yolunda davacıya bu şekilde bir bildirim yapılmadığı gibi, davalı idarelerin savunmalarında da ifade edildiği üzere şirket yetkilileri ile yapılan telefon görüşmesinde gerekli bildirimin yapılmış olmasının, yukarıda yer verilen yükümlülüğün yerine getirildiği şeklinde yorumlanmasına da olanak bulunmamaktadır. Kaldı ki, teminat mektuplarının hangi yolla iade edileceğine ilişkin telefon görüşmesinin idari işlem niteliğinde olmadığı, bu şekilde kabul edilse dahi “idari işlemlerin gerekçeli olması yükümlülüğü” ne de aykırı olduğu açıktır.
Öte yandan, davacı şirket tarafından en son 21/12/2018 tarihli yazı ile davalı idareye yapılan başvuru ile bir kez daha ek süre talebinde bulunulmuş olup, bu başvuruya davalı idarece bir yanıt verilmemesi üzerine, davalı idareyi bu konuda işlem tesisine zorlamak amacıyla yapılan 10/07/2019 tarihli başvurunun, 2577 sayılı Yasanın 10. maddesi kapsamında yapılan bir başvuru olduğunun kabulü gerektiğinden, anılan başvuruya davalı idarece verilen 12/07/2019 tarihli yanıttan (anılan yanıt kesin ve yürütülebilir bir işlem olmamakla birlikte davaya konu 25/12/2018 tarih ve 505 sayılı Cumhurbaşkanlığı kararı bu işlem ile öğrenildiğinden) itibaren 25/12/2018 tarih ve 505 sayılı Cumhurbaşkanlığı kararına karşı 30 gün içinde 07/08/2019 tarihinde açılan davada süre aşımı bulunmamaktadır.
Anayasa’da yapılan değişikliklere uyum sağlanması amacıyla bazı kanun ve kanun hükmünde kararnamelerde değişiklik yapılması için 18/05/2018 tarih ve 30425 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 7142 sayılı Kanun’un verdiği yetkiye dayanılarak, Bakanlar Kurulunca 02/07/2018 tarihinde kararlaştırılan ve 09/07/2018 tarih ve 30473 (3. Mükerrer) sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 02/07/2018 tarih ve 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararname (KHK)’nın 85. maddesinin (f) bendi ile 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanuna eklenen Geçici 29. maddede, “Bu Kanun Hükmünde Kararnamenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla Özelleştirme Yüksek Kurulunca görülmekte olan işler Cumhurbaşkanı veya yetkilendireceği makam tarafından sonuçlandırılır.” kuralına yer verilmiştir.
Buna göre, 703 sayılı KHK’nın yürürlüğe girdiği 09/07/2018 tarihi itibarıyla Özelleştirme Yüksek Kurulunca görülmekte olan işler Cumhurbaşkanı veya yetkilendireceği makam tarafından sonuçlandırılacak olup, madde metninde geçen “görülmekte olan işler” ile kastedilenin, bu tarih itibarıyla devam eden özelleştirmeye ilişkin işler olduğu açıktır.
Uyuşmazlık konusu olayda, ihale davacı üzerinde kalmakla birlikte davacı tarafından bir çok kez ek süre talebinde bulunulduğu ve bu taleplerin bir kısmının davalı idarece kabul edilmesine rağmen verilen sürelerde de sözleşmenin imzalanmadığı dikkate alındığında, ortada sözleşme imzalanmak suretiyle kesinleşmiş bir ihalenin varlığından söz edilemeyeceğinden, ihalenin iptaline ve geçici teminatların iadesine yönelik dava konusu 25/12/2018 tarih ve 505 sayılı Cumhurbaşkanlığı kararının, 09/07/2018 tarihi itibarıyla devam eden işler kapsamında değerlendirilmesi gerekmekte olup, anılan kararda yetki yönünden hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Uyuşmazlığın esasına gelince;
… A.Ş.’ne ait … Şeker Fabrikasının özelleştirilmesi amacıyla yapılan ihale sonucunda ihale üzerinde kalan davacı şirket ile sözleşme imzalanması için davalı idarenin 21/05/2018 tarih ve 65786 sayılı yazısı ile davacıya 21/06/2018 tarihine kadar süre verildiği, 19/06/2018 tarihli yazı ile ek süre talebinde bulunan davacının bu talebinin davalı idarenin 20/06/2018 tarih ve 70626 sayılı yazısı ile, Fabrika ihalesi için vermiş olduğu …-TL geçici teminat tutarı kadar ek geçici teminat vermesi kaydıyla kabul edilmesi üzerine davacıya 21/06/2018 tarihine kadar verilen sürenin 09/08/2018 tarihine kadar uzatılmasının uygun görüldüğü, daha sonra bu sürenin davalı idarenin 09/08/2018 tarih ve 78179 sayılı yazısı ile 31/08/2018 tarihine, 31/08/2018 tarih ve 79900 sayılı yazı ile 21/09/2018 tarihine, davacı şirketin 20/09/2018 tarihli yazısı ile başvurması üzerine de, davalı idarenin 21/09/2018 tarih ve 82644 sayılı yazısı ile 25/12/2018 tarihine kadar uzatıldığı; bu sürenin bitimine 4 gün kala davacı şirket tarafından 21/12/2018 tarihli yazı ile davalı idareye yapılan başvuruda, bir kez daha ek süre talebinde bulunularak, bu taleplerinin reddedilmesi halinde ihaleden çekilme haklarının ve ihaleye katılım için vermiş oldukları geçici teminat mektuplarının iadesinin değerlendirilmesinin istendiği dikkate alındığında, verilen tüm ek sürelere rağmen davacı şirketin sözleşmeyi imzalama yükümlülüğünü yerine getirmediği gibi, en son süre uzatım talebinde bulunurken, bu istemin idarece reddedilmesi hâlinde ihaleden çekilme haklarının ve ihaleye katılım için vermiş oldukları geçici teminat mektuplarının iadesinin değerlendirilmesinin istenilmesinden, geleceğe yönelik olarak sözleşmeyi imzalama gibi bir iradesinin olmadığı da anlaşıldığından, 25/12/2018 tarih ve 505 sayılı … kararının, “… Şeker Fabrikasının nihai devrine yönelik 09/05/2018 tarih ve 2018/61 sayılı … Kurulu kararının ve bu Fabrikaya ilişkin ihalenin iptaline” ilişkin kısımında hukuka aykırılık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, … Başkanlığının 12/07/2019 tarih ve 118896 sayılı işlemi yönünden davanın incelenmeksizin reddine, 25/12/2018 tarih ve 505 sayılı … kararının, “…Şeker Fabrikasının nihai devrine yönelik 09/05/2018 tarih ve 2018/61 sayılı … Kurulu kararının ve bu Fabrikaya ilişkin ihalenin iptaline” ilişkin kısım yönünden ise davanın esastan reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
Davalı idarelerin usule yönelik itirazları geçerli görülmeyerek esasın incelenmesine geçildi.
MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
… A.Ş.’ye ait Ilgın Şeker Fabrikası’nın 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun hükümleri çerçevesinde “Satış” yöntemi ile özelleştirilmesini teminen yapılan ihale sonucunda alınan ihale komisyonu kararının onaylanmasına ilişkin … Kurulu’nun 09/05/2018 tarih ve 2018/61 sayılı kararıyla, “… Şeker Fabrikası’nın özelleştirme ihalesinde … (…) Türk Lirası bedelle en yüksek teklifi veren … Tekstil Turizm İnşaat Sanayi ve Ticaret A.Ş.’ye ihale şartnamesi çerçevesinde satılmasına…” karar verilmiştir.
Davalı idarenin 21/05/2018 tarih ve 65786 sayılı “Sözleşmeye Davet” konulu yazısı ile, ihale üzerinde kalan davacı şirkete sözleşmenin imzalanması için 21/06/2018 tarihine kadar süre verilmiştir.
Davacı şirket tarafından, kredi taleplerinin sonuçlanması için davalı idareden ek süre talebinde bulunulması üzerine, davalı …Başkanlığı’nın 20/06/2018 tarih ve 70626 sayılı yazısı ile, 20/07/2018 tarihine kadar …-TL ek geçici teminat yatırılması şartıyla, sözleşme imzalama süresinin 09/08/2018 tarihine kadar uzatıldığı davacı şirkete bildirilmiştir.
Davalı idarece, 09/08/2018 tarih ve 78179 sayılı yazı ile verilen sürenin 31/08/2018 tarihine kadar, 31/08/2018 tarih ve 79900 sayılı yazı ile verilen sürenin 21/09/2018 tarihine kadar, 21/09/2018 tarih ve 82644 sayılı yazı ile de verilen sürenin 25/12/2018 tarihi saat 15.00’a kadar uzatılmasına karar verilmiştir.
Davacı şirketin 24/12/2018 tarihinde idare kaydına alınan dilekçesi ile, ulusal ve uluslararası finans kuruluşları ile yapılan görüşmelerden 25/12/2018 tarihine kadar kesin sonuç alınabilmesinin mümkün olmadığı, ihale sürecinin ve fabrikanın devrinin tamamlanabilmesi için ek süre verilmesi; ek süre talebinin reddi hâlinde ise mücbir sebebe dayalı olarak ihaleden çekilme haklarının ve mücbir sebebin varlığı nedeniyle geçici teminat mektuplarının iadesinin değerlendirilmesi talebinde bulunulmuştur.
…’nın 25/12/2018 tarih ve 505 sayılı kararı ile, özelleştirme kapsam ve programında bulunan … A.Ş.’ye ait; … Şeker Fabrikasının nihai devrine yönelik 04/05/2018 tarih ve 2018/46 sayılı, …Şeker Fabrikasının nihai devrine yönelik 09/05/2018 tarih ve 2018/61 sayılı, …Şeker Fabrikasının nihai devrine yönelik 31/05/2018 tarih ve 2018/67 sayılı Özelleştirme Yüksek Kurulu kararlarının ve bu fabrikalara ilişkin ihalelerin iptaline, bahse konu kararlarda yer alan teklif sahiplerinin teminat mektuplarının iadelerine, 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun’un 3. ve Geçici 29. maddeleri gereğince karar verilmiştir.
Davacı şirketin 31/12/2018 tarihinde idare kaydına alınan dilekçesi ile, …Şeker Fabrikası ihalesine ilişkin olarak verilen geçici ve ek geçici teminat mektuplarının şirket personeli …’ye teslim edilmesinin istenilmesi üzerine, söz konusu teminat mektupları … tarafından 31/12/2018 tarihinde elden teslim alınmıştır.
Davacı şirketin 10/07/2019 tarihinde idare kaydına alınan dilekçesi ile, şirketlerinin 21/12/2018 tarihli dilekçesiyle talep edilen ek süre hakkında karar verilmediği, bu nedenle yeniden ek süre talebinde bulundukları, ihale sürecinin devam etmesinin istenilmekle birlikte, ihaleye ilişkin olarak varılan kararın taraflarına bildirilmesi istenilmiş; davalı idarenin 12/07/2019 tarih ve 118896 sayılı yazısıyla, …’nın 25/12/2018 tarih ve 505 sayılı kararıyla, …Şeker Fabrikası’nın ihale kararının onaylanmasına ilişkin … Kurulu’nun 09/05/2018 tarih ve 2018/61 sayılı kararı ile özelleştirme ihalesinin iptaline karar verildiğinin bidirilmesi üzerine, …’nın 25/12/2018 tarih ve 505 sayılı kararının, “… Şeker Fabrikası’nın nihai devrine yönelik 09/05/2018 tarih ve 2018/61 sayılı … Kurulu kararının ve bu fabrikaya ilişkin ihalenin iptaline” dair kısmının iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmıştır.
İNCELEME VE GEREKÇE:
İLGİLİ MEVZUAT:
4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun’un “Özelleştirme Yüksek Kurulu ve Görevleri” başlıklı 3. maddesinin 2. fıkrasında Kurul’un görevleri sayılarak, (d) bendinde, özelleştirme programına alınan kuruluşların “satış, kiralama, işletme hakkı devri, mülkiyetin gayri ayni hakların tesisi ve işin gereğine uygun sair hukukî tasarruflarla gerçek ve/veya özel hukuk tüzel kişilerine devredilmesi” yöntemleriyle yapılan ihaleler sonucunda ihale komisyonlarınca verilen nihaî kararları onaylama yetkisinin, Kurul’un görevleri arasında olduğu belirtilmiştir.
09/07/2018 tarih ve 30473 (3. Mükerrer) sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 703 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 85. maddesinde, “24/11/1994 tarihli ve 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanunun; … e) … 3. maddesinin birinci fıkrası … yürürlükten kaldırılmıştır. f) Geçici 28. maddesinden sonra gelmek üzere aşağıdaki geçici madde eklenmiştir. GEÇİCİ MADDE 29- Bu Kanun Hükmünde Kararnamenin yürürlüğe girdiği tarih itibarıyla Özelleştirme Yüksek Kurulunca görülmekte olan işler Cumhurbaşkanı veya yetkilendireceği makam tarafından sonuçlandırılır.”; “Kurulların görevleri” başlıklı Geçici 8. maddesinde, “Bu Kanun Hükmünde Kararname ile yürürlükten kaldırılan kanun ve kanun hükmünde kararnamelerle bakanlıklar ve kamu kurum ve kuruluşları bünyesinde danışma kurulu, koordinasyon kurulu, değerlendirme komitesi ve benzer adlar altında yapısı ve görevleri düzenlenmiş olan kurul, komisyon, komite, çalışma grubu ve benzeri birimlerden; ilgili bakanlık ve kamu kurum ve kuruluşuna dair bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte yayımlanan Cumhurbaşkanlığı kararnamesine aktarılmayanlara ait politika belirlemeye ilişkin görev ve yetkiler Cumhurbaşkanlığı politika kurullarına, bunların dışındaki görev ve yetkiler Cumhurbaşkanlığına veya yetkilendirilecek kurum ya da makama devredilmiş sayılır.” kurallarına yer verilmiştir.
4046 sayılı Kanun’un 37. maddesinin 1. fıkrasının (b) bendinde, özelleştirme uygulamaları ile ilgili olarak, bu Kanun hükümleri gereğince yapılacak uygulamalar ile ihale usûllerine ilişkin esasların İdarece çıkarılacak yönetmeliklerle belirleneceği kurala bağlanmıştır.
Özelleştirme Uygulamalarında Değer Tespiti ve İhale Yönetmeliği’nin (Yönetmelik) ”Sözleşmeye Davet” başlıklı 19. maddesinde, ihale sonuçlarının onaylanmasından sonra İdare tarafından süre belirtilmek suretiyle sözleşme imzalanması hususunda ihale üzerinde kalan teklif sahibine yazılı bildirimde bulunulacağı, idarece uygun görülmesi hâlinde bir defaya mahsus olmak üzere ek süre verilebileceği belirtilmiştir.
… Fabrikaları A.Ş.’ye Ait … Şeker Fabrikası’nın Özelleştirilmesine İlişkin İhale Şartnamesi’nin 13.4.1. maddesinde, komisyonun ihale sonucuna ilişkin nihai kararının Kurul tarafından onaylanmasını müteakip ihale üzerinde kalan teklif sahibine, süre belirtilmek suretiyle sözleşme imzalanması hususunda yazılı bildirimde bulunulacağı; 13.4.2. maddesinde, sözleşme imzalanması için kendisine verilen süre içerisinde ek süre talep eden teklif sahibine, bir defaya mahsus olmak üzere ihalede verilen geçici teminat tutarı kadar ek geçici teminatın getirilmesi şartıyla ek süre verilebileceği; 13.8.2. maddesinde, Şartname’de geçici ve ek geçici teminatın gelir kaydedilmesine ilişkin özel olarak belirtilen durumlar saklı kalmak kaydıyla ihalenin iptal edilmesi durumunda alınan geçici ve ek geçici teminatların teklif sahiplerine iade edileceği; 27.10. maddesinde, ihale sonucunda Kurul tarafından devrin yapılmasına karar verilen teklif sahibine veya 27.2. madde uyarınca teklif sahibi tarafından bildirilecek şirkete idarece sözleşmeyi imzalamak üzere süre verileceği; 27.11. maddesinde, kararın çıkmaması, gecikerek çıkması veya başka bir nedenle sözleşme imzalanmaması, fabrikanın, alıcıya devrinin gecikmesi veya yapılamaması sebebiyle alıcının, idare veya …’den kazanç kaybı, sebepsiz zenginleşme, masraf, zarar, ziyan vb. isim altında hiçbir talepte bulunmayacağı; 31. maddesinde, idarenin ihaleyi yapıp yapmamakta veya dilediğine yapmakta serbest olduğu; 34.5. maddesinde, teklif sahibi ve/veya alıcının, herhangi bir nedenden ötürü ihalenin iptal edilmesi veya herhangi bir başka nedenle ihalenin ve buna bağlı olarak sözleşmenin hüküm ifade etmemesi veya iptal edilmesi, yetkili kurum ve kuruluşların gerekli onayları vermemesi hâllerinde İdare ve/veya …’den masraf, zarar kazanç kaybı ve sair isim altında hiçbir talepte bulunmayacaklarını kabul ve taahhüt ettiği kurala bağlanmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Anayasa’da yapılan değişikliklere uyum sağlanması amacıyla bazı kanun ve kanun hükmünde kararnamelerde değişiklik yapılması için 18/05/2018 tarih ve 30425 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 7142 sayılı Kanun’un verdiği yetkiye dayanılarak, Bakanlar Kurulu’nca 02/07/2018 tarihinde kararlaştırılan 703 sayılı KHK’nın 85. maddesi ile, 4046 sayılı Kanun’un “Özelleştirme Yüksek Kurulu ve Görevleri” başlıklı 3. maddesinin 1. fıkrasında yer alan “Başbakanın başkanlığında, Başbakanın belirleyeceği dört bakandan oluşan Özelleştirme Yüksek Kurulu (Kurul) kurulmuştur. Kurul, üyelerin tamamının katılımı ile toplanır ve kararları oybirliği ile alır. Kurulun sekretarya hizmetleri Özelleştirme İdaresi Başkanlığınca yürütülür.” düzenlemesi yürürlükten kaldırılmış olmakla birlikte, 4046 sayılı Kanun’un 3. maddesinin 2. fıkrasında Kurul’un görevlerinin sayıldığı metin yürürlükte bulunmaya devam etmekte olup; 703 sayılı KHK’nın Geçici 8. maddesi ile de, bu Kanun Hükmünde Kararname ile yürürlükten kaldırılan kanun ve kanun hükmünde kararnamelerle bakanlıklar ve kamu kurum ve kuruluşları bünyesinde yapısı ve görevleri düzenlenmiş olan kurul ve benzeri birimlerin bu maddenin yürürlüğe girdiği 09/07/2018 tarihinde yayımlanan Cumhurbaşkanlığı Kararnamesine aktarılmayanlara ait ve politika belirlemeye ilişkin görev ve yetkiler haricindeki diğer görev ve yetkilerin ise Cumhurbaşkanlığına veya yetkilendirilecek kurum ya da makama devredilmiş sayılacağı belirtilerek, 703 sayılı KHK’nın 85. maddesinin 1. fıkrasının (e) bendi uyarınca yürürlükten kaldırılan 4046 sayılı Kanun’un 3. maddesinin 1. fıkrasında oluşumuna yer verilen Özelleştirme Yüksek Kurulu’nun görev ve yetkilerinin Cumhurbaşkanına veyahut yetkilendirilecek kurum ya da makama devredileceği kurala bağlanmış olup, … Şeker Fabrikası’nın nihai devrine yönelik Özelleştirme Yüksek Kurulu kararının ve bu fabrikaya ilişkin ihalenin iptaline, 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun’un 3. ve Geçici 29. maddeleri uyarınca karar verildiği, işbu davaya konu kararının Özelleştirme Yüksek Kurulu kararı mahiyetinde tesis edildiği anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, anılan Yönetmelik ve Şartname kuralları uyarınca, sözleşme imzalanması hususunda ihale üzerinde kalan teklif sahibine yazılı bildirimde bulunulacağı ve idarece uygun görülmesi hâlinde bir defaya mahsus olmak üzere ek süre verilebileceği dikkate alındığında, davacı şirketin varlık satış sözleşmesini imzalamaya davet edilerek sözleşmenin imzalanması için 21/06/2018 tarihine kadar süre verildiği, davacı şirketin ek süre talebi üzerine, sözleşme imzalama süresinin 09/08/2018 tarihine kadar uzatıldığı ve davalı idarece en son olarak 25/12/2018 tarihi saat 15.00’e kadar sözleşme imzalama süresinin uzatılmasına karar verildiği hâlde, davacı şirket tarafından sözleşme imzalama süresi içinde sözleşmenin imzalanmadığı; davacı şirketin 24/12/2018 tarihinde idare kaydına alınan dilekçesi ile, ulusal ve uluslararası finans kuruluşları ile yapılan görüşmelerden 25/12/2018 tarihine kadar kesin sonuç alınabilmesinin mümkün olmadığı, ihale sürecinin ve fabrikanın devrinin tamamlanabilmesi için ek süre verilmesi; ek süre talebinin reddi hâlinde ise mücbir sebebe dayalı olarak ihaleden çekilme haklarının ve mücbir sebebin varlığı nedeniyle geçici teminat mektuplarının iadesinin değerlendirilmesi talebinde bulunulduğu, davalı idarece davacıya ek süre verildiğine ilişkin bir bildirim yapılmadığı gibi, davacı şirket tarafından ihaleye ilişkin olarak verilen geçici ve ek geçici teminat mektuplarının da davalı idareden teslim alındığı anlaşıldığından, …’nın 25/12/2018 tarih ve 505 sayılı kararının, “… Şeker Fabrikası’nın nihai devrine yönelik 09/05/2018 tarih ve 2018/61 sayılı … Kurulu kararının ve bu fabrikaya ilişkin ihalenin iptaline” dair kısmında hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVANIN REDDİNE,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam …-TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
3. Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca …-TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idarelere verilmesine,
4. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’na temyiz yolu açık olmak üzere, 26/10/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.