Danıştay 13. Daire Başkanlığı         2019/2428 E.  ,  2019/2657 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2019/2428
Karar No:2019/2657

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : …
KARŞI TARAF (DAVALILAR) : 1. …
VEKİLİ : …
2. …
VEKİLİ : …

İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi …. İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı şirket tarafından, … tarafından tanzim edilen Eylül 2016 dönemine ilişkin 17/10/2016 tarih ve … sayılı ceza faturasının, bu faturaya yapılan itirazın reddine ilişkin 02/11/2016 tarih ve … sayılı işlemin ve ceza faturasının dayanağı olduğu ileri sürülen Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (Kurul) tarafından onaylanarak yürürlüğe giren 28/06/2016 tarihinde imzalanan İletim Sistemi Sistem Kullanım Anlaşması’nın (Anlaşma) 9. maddesinin ve 26/11/2012 tarihinde imzalanan Anlaşmanın 9. maddesinin iptali istenilmiştir.

İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; olayda, davacı şirket ile … arasında imzalanan Anlaşmanın “cezai şartlar” başlıklı 9. maddesinde yer alan, iletim sistemine doğrudan bağlı tüketiciler ve dağıtım lisansına sahip tüzel kişilerin iletim sistemini her bir ölçüm noktasında çekecekleri endüktif reaktif enerjinin/verecekleri kapasitif reaktif enerjinin, aktif enerjiye oranının ilgili mevzuata uygun olmaması ve … tesislerinde kullanıcının bağlı olduğu fidere 00:00-24:00 saatleri arasında 4 veya daha fazla arıza intikal ederek kesicinin açması fiilleri nedeniyle Anlaşmanın 9. maddesi ve/veya İletim Sistemi Sistem Kullanım ve Sistem İşletim Tarifelerini Hesaplama Yöntem Bildiriminin 1.4 maddesi uyarınca Eylül 2016 dönemine ilişkin 17/10/2016 tarih ve … sayılı ceza faturasının düzenlendiği, bu faturaya karşı yapılan itirazın 02/11/2016 tarih ve E…. sayılı işlemle reddedildiği, ret işleminin davacı şirkete 10/11/2016 tarihinde tebliğ edildiği, dava konusu ceza faturası düzenlenmesine yönelik işlemin, 28/05/2014 tarih ve 29013 (Mükerrer) sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik Şebeke Yönetmeliği’nin (Yönetmelik) geçici 7. maddesi uyarınca tesis edildiği, Yönetmeliğin geçici 7. maddesinin iptali ve yürütülmesinin durdurulması istemi ile açılan davada, Danıştay Onüçüncü Dairesi’nin 18/02/2015 tarih ve E:2014/2924 sayılı kararı ile geçici 7. maddenin yürütmesinin durdurulduğu, bu karara yapılan itiraz talebinin de Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’nun 02/07/2015 tarih ve YD İtiraz No: 2015/360 sayılı kararı ile reddedildiği, bakılan davada Yönetmeliğin 14. maddesi ile, reaktif enerji kullanımı ile ilgili mevcut kuralların bütünüyle değişmiş olduğu, mevcut sözleşmenin, reaktif enerji ile ilgili, her bir sayaç için ayrı ayrı ve saatlik ölçüm uygulamasını esas alan cezai şart kuralının uygulama kabiliyetinin kalmadığı, Anlaşma kurallarında gerekli değişiklikler yapılıncaya kadar Yönetmelikle getirilen yeni uygulamaya göre sınır değerleri aşan kullanıcılara ceza uygulamaya imkân veren, geçiş dönemi kuralı olan Yönetmeliğin geçici 7. maddesinin ise, yargı kararı ile yürütmesinin durdurulduğu, bu durumda; sözleşme kuralı olmayan ve hukuken geçerli bir dayanağı bulunmayan cezai şart kuralının uygulanmasına imkân verdiği gerekçesiyle yürütmesi durdurulan Yönetmeliğin geçici 7. maddesine dayanılarak tesis edilen dava konusu ceza faturası ile faturaya karşı yapılan itirazın reddine dair işlemde ve yine Yönetmeliğin geçici 7. maddesine dayanılarak sözleşmeye eklenen cezai şarta ilişkin 28/06/2016 tarihinde imzalanan Anlaşmanın 9. maddesi ile 26/11/2012 tarihinde imzalanan Anlaşmanın 9. maddesinde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlemler hukuka aykırı bulunarak işlemlerin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesince verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; istinaf incelemesine konu İdare Mahkemesi kararında, davanın konusu; taraflar arasında akdedilen Anlaşmanın “Cezai şartlar” başlıklı 9. maddesi ve Yöntem Bildiriminin 1.4. maddesinde yer alan, “İletim sistemine doğrudan bağlı tüketiciler ve dağıtım lisansına sahip tüzel kişilerin iletim sisteminin her bir ölçüm noktasında çekecekleri endüktif reaktif enerjinin/verecekleri kapasitif reaktif enerjinin, aktif enerjiye oranının ilgili mevzuata uygun olmaması ve … tesislerinde kullanıcının bağlı olduğu fidere 00.00-24.00 saatleri arasında 4 (dört) veya daha fazla arıza intikal ederek kesicinin açması” kuralının ihlâli nedeniyle tesis edilen işlemin iptali olarak belirtilerek uyuşmazlığının çözümünün gerçekleştirildiği ve Danıştay Onüçüncü Dairesi’nin 18/02/2015 tarih ve E:2014/2924 sayılı kararı ile yürütmesi durdurulan Yönetmeliğin geçici 7. maddesine dayanılarak tesis edilen dava konusu ceza faturası ile faturaya karşı yapılan itirazın reddine dair işlemde ve yine Yönetmeliğin geçici 7. maddesine dayanılarak sözleşmeye eklenen cezai şarta ilişkin 28/06/2016 tarihinde imzalanan Anlaşmanın 9. maddesi ile 26/11/2012 tarihinde imzalanan Anlaşmanın 9. maddesinde hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemlerin iptaline karar verilmiş ise de; davalı idarelerden … tarafından sunulan savunma ve istinaf dilekçesinde; dava konusu işlemin; davacı şirket ile imzalanmış olan Anlaşmanın 9. maddesinde yer alan; “… tesislerinde kullanıcının bağlı olduğu fidere 00.00-24.00 saatleri arasında 4 (dört) veya daha fazla arıza intikal ederek kesicinin açması” kuralının ihlâli nedeniyle uygulanan cezai işlem olduğunun açıklandığı ve buna ilişkin belgelerin sunulduğu, dolayısıyla İdare Mahkemesince dava konusu işlemin sebep unsurunda hataya düşülerek, hatalı değerlendirme yapıldığının görüldüğü,
Davacı şirket ile davalı … arasında … – … TM tesisinin iletim sisteminin kullanılması için Anlaşmanın 26/11/2012 tarihinde ve … TM tesisinin iletim sistemini kullanması için Anlaşmanın da 28/06/2016 tarihinde davacı şirket tarafından şerh düşülmeden imzalandığı ve anlaşmaların Kurul tarafından onaylanarak Resmî Gazete’de yayımlandığı Anlaşmaların cezaya ilişkin maddelerinin işlem tarihinde yürürlükte olduğu, 26/11/2012 tarihli ve 28.06.2016 tarihli Anlaşmaların 9. maddesinin iptali isteminin incelenmesinden; Anlaşmaların “Cezai Şartlar” başlıklı 9. maddesinde; kullanıcının, ilgili mevzuat, taraflar arasında imzalanan bağlantı anlaşması ve bu anlaşma hükümlerinin herhangi birini ihlâl etmesi durumunda, …’ın belirlenen cezai şartları uygulayacağının kurala bağlandığı, anılan maddede; ihlâlin: “… tesislerinde kullanıcının bağlı olduğu fidere 00.00-24.00 saatleri arasında 4(dört) veya daha fazla arıza intikal ederek kesicinin açması” olarak tanımlandığı, ödenmesi gereken cezaya ilişkin olarak ise; “00.00-24.00 saatleri arasındaki her 4(dört) açma için içinde bulunulan aya ait Sistem Kullanım Fiyatına göre hesaplanan bedelin %1’i oranında ceza uygulanır. 4’ün katına ulaşmayan açma sayıları 4’ün katına doğru aşağı çekilerek hesaplanır. Buna ilave olarak, günde 4 ve katlarında açma olmasa dahi aylık toplamda 20’nin üzerinde açma olursa, bu miktarın aşıldığı her bir açma için kullanıcının, içinde bulununlan aya ait Sistem Kullanım Fiyatına göre hesaplanan bedelin %0,2 si oranında ceza uygulanır…Test, tekrar kapama ve paralel arıza kapsamındaki fider açmaları bu hesaplamalarda dikkate alınmaz.” kuralının yer aldığı, mevzuat ve sözleşme kurallarının birlikte değerlendirilmesinden, elektrik iletim hizmetinin tekel niteliğinde bir kamu hizmeti olduğu, bu hizmetin bir yasal tekel olan … tarafından gerçekleştirildiği, elektrik dağıtım hizmetinin ise bölgesel tekel niteliğinde bir kamu hizmeti olduğu ve davacı şirket gibi lisanslı dağıtım şirketleri tarafından yerine getirildiği, iletim hizmetinin elektrik dağıtım şirketleri açısından zorunlu unsur niteliğinde olduğu ve bu hizmetin bir kamu tüzel kişisi ve doğal tekel olan … ile dağıtım şirketleri arasında akdedilen sistem kullanım ve bağlantı anlaşmaları ile gerçekleştirildiği, bu bağlamda bu sözleşmelerin bir kamu hizmetinin ifası amacıyla akdedildiği, anlaşmanın … tarafından hazırlandığı ve Kurul tarafından onaylandığı, sözleşme kurallarının aynı zamanda Kurul tarafından çıkarılan ikincil düzenlemelerde de yer aldığı, dağıtım şirketinin, lisansa konu faaliyeti yürütebilmesi açısından bu anlaşmaların imzalanmasının zorunlu olduğu, bu çerçevede sözleşme serbestisinden söz edilemeyeceği, Kurulun sözleşmenin genel hükümlerinde tek taraflı olarak değişiklik yapma yetkisine sahip olduğu, sözleşmede ödenmesi öngörülen bedellerin Kurul tarafından belirlendiği, söz konusu bedellerin ödenmesinde gecikmeye düşülmesi halinde 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun uyarınca faiz uygulanacağı, sözleşmeden kaynaklanan uyuşmazlıkların çözümünde tarafların Kurula başvurabilecekleri, bu durumda uyuşmazlıkların çözümüne ilişkin Kurul kararlarının bağlayıcı olduğu sistem kullanım anlaşmalarının özel hukuku aşan bir rejime tabi olduğu ve tüm değerlendirme kıstasları açısından idari sözleşme özelliklerini taşıdığında kuşku bulunmamakla birlikte, idari sözleşmelere, özel hukuk sözleşmelerinde olduğu gibi, tarafların sözleşmeden kaynaklanan yükümlülüklerini tam ve gereği gibi ifa etmeleri amacıyla cezai hükümler konulmasına engel olan bir yasal düzenleme bulunmadığı, bu itibarla, bağlantı ve sistem kullanım anlaşmalarında, bu anlaşmalar kapsamında iletim hizmeti alan kullanıcıların, bu hizmeti alırken uymaları gereken yükümlülüklerin belirlenmesinde ve bu yükümlülüklere uyulmaması halinde cezai şart uygulanacağına dair kural konulmasında hukuka aykırı yön bulunmadığı gibi kuralın içeriğinin de elektrik dağıtım hizmetinin istikrarlı ve kaliteli şekilde yürütülmesini temine yönelik olduğu anlaşıldığından, kanuna ve ikincil düzenlemelere aykırılık bulunmadığı,
Bu durumda, dava dosyasında mevcut olan, arızadan dolayı açma yapan fiderlerin listeleri, diğer bilgi ve belgeler ile Anlaşmalar birlikte değerlendirildiğinde, davalı idarece yapılan arıza tespitine göre Eylül 2016 dönemine ilişkin … Trafo Merkezinde 31 açma karşılığı … -TL, … Trafo Merkezinde 32 açma karşılığı … -TL olmak üzere toplam … -TL ceza faturası tahakkuk ettirilmesine ve bu faturaya yapılan itirazın reddine ilişkin 02/11/2016 tarih ve 393116 sayılı işlemde de hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılarak davalı idarelerin istinaf başvurusunun kabulü ile … İdare Mahkemesi’nce verilen …tarih ve E:…, K:… sayılı kararın kaldırılmasına; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun değişik 45. maddesinin 4. fıkrası uyarınca esastan incelenen davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, genel düzenleyici işlem niteliğinde olan Anlaşmalarda para cezası kuralına yer verilemeyeceği, davalı … tarafından tesis edilen işlemde para cezasına karşı hangi hukuki yollara başvurulabileceği, hangi mahkemelerde ne kadar süre içinde dava açılacağının belirtilmediği, dolayısıyla Anayasa’nın “Temel hak ve hürriyetlerin korunması” başlıklı 40. maddesinin ihlâl edildiği, Anlaşmaların 9. maddesinin kanunilik ilkesine aykırı şekilde para cezası öngördüğü, 5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 4. maddesinin 2. fıkrası uyarınca kabahat karşılığı olan yaptırımların türü, süresi ve miktarının ancak kanunla belirlenebileceği, dava konusu para cezasını verme hususunda … ‘ ın yetkisinin bulunmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı … tarafından, İdare Mahkemesi kararında ceza faturasının “reaktif ihlâli” sonucunda düzenlendiği belirtilmek suretiyle dava konusunun yanlış yorumlandığı, Bölge İdare Mahkemesi kararında ise ceza faturasının “fider ihlâli” neticesinde tanzim edildiğinin vurgulandığı, Anlaşmaların 9. maddesinde para cezasına değil “cezai şarta” yer verildiği, Anlaşmaların yasal dayanağının 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nun 3. maddesi olduğu, Davalı Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu tarafından, davacı şirket ile … arasında imzalanan ve iptali talep edilen Anlaşmaların 9. maddesinin “fider açma”ya ilişkin olduğu ve cezai şart uygulamasına yer verildiği, ihlâlin “… tesislerinde kullanıcının bağlı olduğu fidere 00.00-24.00 saatleri arasında 4 (dört) veya daha fazla arıza intikal ederek kesicinin açması” şeklinde tanımlandığı, Kurum tarafından tesis edilen işlemlerin mevzuat ve sözleşme kurallarına uygun olduğu, Anlaşmaların 9. maddesinde davacı şirketin iddia ettiği gibi para cezası düzenlemesi getirilmediği belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan Bölge İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin işin gereği görüşüldü:

HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Bölge idare mahkemesi kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. Dava konusu işlemlerin iptaline ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun kabulüyle, kararın kaldırılması ve davanın reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın davacıya iadesine,
5. Kullanılmayan …-TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davacıya iadesine,
6. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 50. maddesi uyarınca, bu onama kararının taraflara tebliğini ve bir örneğinin de … Bölge İdare Mahkemesi ….İdari Dava Dairesine gönderilmesini teminen dosyanın … İdare Mahkemesine gönderilmesine, 19/09/2019 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.