Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2019/2100 E. , 2019/2343 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2019/2100
Karar No : 2019/2343
KARARIN DÜZELTİLMESİNİ
İSTEYEN (DAVACI) :
VEKİLİ :
KARŞI TARAF (DAVALI) :
İSTEMİN_KONUSU : …. İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı iptal kararının bozulmasına dair Danıştay Onüçüncü Dairesi’nin 21/12/2018 tarih ve E:2012/951, K:2018/4268 sayılı kararının; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı hakkında 4733 sayılı Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun’un 8. maddesinin 5. fıkrasının (ı) bendi ve 8. maddesinin 7. fıkrası uyarınca 12.326,00.-TL idari para cezası verilmesine ilişkin 18/01/2011 tarihli işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …. İdare Mahkemesi’nce verilen kararda; Davalı idarece, davacının 4733 sayılı Kanun’un 8. maddesinin 5. fıkrasının (ı) bendindeki fiili ikinci kez işlediği gerekçesiyle dava konusu idari para cezası verilmiş ise de, 4733 sayılı Kanun’un 8. maddesinin 5. fıkrasının (ı) bendi uyarınca idari para cezasının verilebilmesi için enfiye, çiğneme, nargile tütünü veya yaprak sigara kâğıdı ya da makaron satma veya satışa arz etme fiilinin gerçekleştiğinin somut olarak tespit edilmesi gerektiği, olayda, davacının enfiye, çiğneme, nargile tütünü veya aracında bulunan sigara sarma kağıtlarını (makaron) sattığı veya satışa arz ettiği yönünde somut bir tespitin yapılmadığı gibi davacının ifadesinde belirtilen “satış yapılmadığı, arkadaşlarının isteği için getirdiği” hususlarının aksine bir durumun da ortaya konulamadığı, bu durum karşısında enfiye, çiğneme, nargile tütünü veya yaprak sigara kâğıdı ya da makaron satmak veya satışa arz etmek fiilinden dolayı davacı hakkında idari para cezası uygulanması yönündeki dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Daire kararının özeti: Davalının temyiz başvurusu üzerine Dairemizce, davacının olay tarihinden yaklaşık iki ay önce 10/11/2010 tarihinde benzer şekilde yakalandığı ve bu fiili nedeniyle de hakkında idari para cezası verildiği, yaklaşık iki ay gibi kısa bir sürede anılan miktarlarda ve ihtiyacının çok üzerinde kaçak sigara, kıyılmış tütün ve 5 adet sigara sarma makinesi ile yakalanan davacı hakkında, enfiye, çiğneme, nargile tütünü veya yaprak sigara kâğıdı ya da makaron satma veya satışa arz etme fiillerinin gerçekleştiği anlaşıldığından, nargile tütünü veya yaprak sigara kâğıdı ya da makaron satmak veya satışa arz etmek fiilinden dolayı idari para cezası uygulanması yönündeki dava konusu işlemde hukuka aykırılık, dava konusu işlemin iptali yönündeki İdare Mahkemesi kararında hukukî isabet görülmediği gerekçesi ile kararın bozulmasına karar verilmiştir.
KARAR DÜZELTME TALEP EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, kendisine isnat edilen eylemi gerçekleştirmediği, …’in … ilçesinde … İşletmesi’nde maden işçisi olarak çalıştığı, aynı zamanda hem alışveriş yapmak hem de ek gelir olması için yazın köyde topladığı ürünleri satmak amacıyla ara sıra eşinin memleketi olan …’nın … ilçesinde kurulan pazara gittiği, bu durumu bilen arkadaşlarının pazardan açık tütün ve kağıt almasını kendisinden istedikleri, ticarî amaçla satış yapmadığı hususunun arkadaşlarının ifadeleriyle de doğrulandığı ileri sürülerek Dairemizce verilen kararın düzeltilmesi istenilmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’NIN DÜŞÜNCESİ : Karar düzeltme isteminin lehe durum nedeniyle kabul edilmesi gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
Kararın düzeltilmesi dilekçesinde ileri sürülen nedenler, 2577 sayılı Kanun’un Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi hükmüne uygun bulunduğundan, karar düzeltme isteminin kabulü ile Dairemizin 21/12/2018 tarih ve E:2012/951, K:2018/4268 sayılı kararı kaldırılarak uyuşmazlık yeniden incelendi:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
13/01/2011 tarihinde davacının kaçak sigara sattığı yönünde kolluk kuvvetlerine ihbar yapıldığı, akabinde aynı gün saat 18:50 sıralarında davacının sevk ve idaresindeki … plakalı aracın seyir hâlindeyken kolluk kuvvetlerince durdurulduğu, araçta yapılan aramada 8.5 kg açık tütün, değişik markalara ait kaçak sigaralar, 2200 adet boş filtreli sigara sarma kağıdı (tütün doldurmaya yarayan) tespit edilerek muhafaza altına alındığı, davacının Kurum’dan alınmış yetki belgesinin olmadığı, davacının olaydan yaklaşık iki ay öncede 10/11/2010 tarihinde 23 kilo 800 gr açık tütün, 46 paket sigara sarma kağıdı ve filtresiyle yakalandığı ve hakkında 4733 sayılı Kanun’un 8. maddesinin 5. fıkrasının (ı) bendini ihlâl etmekten 15/11/2010 tarihli işlemle 5.723,00-TL idari para cezası tesis edildiği, bu kez 4733 sayılı Kanun’un 8. maddesinin 5. fıkrasının (ı) bendini ihlâl ettiğinden bahisle dava konusu 18/01/2011 tarihli işlemle davacıya aynı maddenin 7. fıkrasında düzenlenen tekerrür hükümleri uyarınca 12.326,00.-TL idari para cezası uygulandığı, davacının idari para cezasına konu edilen olayla ilgili alınan ifadesinde, “aramada ele geçirilen 5 paket boş sigara kağıdını ve kaçak sigaralar ile kıyılmış tütünün bir kısmını kendi ihtiyacı için eşinin memleketi olan ….da kurulan pazardan aldığı, sigara sarma makinesi ile geri kalan sigara sarma kağıtlarını, kaçak sigaraları, kıyılmış tütünleri ise yine aynı yerden …, … ve … isimli arkadaşlarının siparişi için aldığını, aramada ele geçirilen terazinin mutfak terazisi olduğunu ve bunu da ….’ndan aldığını, bu işle ilgili bir ticari faaliyetinin olmadığını” beyan ettiği, adı geçen kişilerin verdikleri ifadelerde bu hususları doğruladıkları, fakat idare tarafından bu ifadelerin davacının fiilinin aksini ispat etmediği ve fiili sabit görülerek tekerrür hükümleri uygulanmak suretiyle para cezası verildiği, anılan bu işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı görülmüştür.
İLGİLİ MEVZUAT VE HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
4733 sayılı Tütün, Tütün Mamulleri ve Alkol Piyasasının Düzenlenmesine Dair Kanun’un 8. maddesinin 5. fıkrasının (ı) bendinde, “Kurumdan uygunluk belgesi almadan enfiye, çiğneme, nargile tütünü veya yaprak sigara kâğıdı ya da makaron üretenler ile satan veya satışa arz edenlere, ticari amaçla sarmalık kıyılmış tütün üretenler ile satan veya satışa arz edenlere beşbin Yeni Türk Lirası idarî para cezası verilir.”; (o) bendinde, “Ticari amaçla sarmalık kıyılmış tütün üretenler ile satan veya satışa arz edenlere ürettikleri, sattıkları veya satışa arz ettikleri tütünün;
50 kilograma kadar (50 kilogram dâhil) olması hâlinde 250-TL.
50 kilogramdan 100 kilograma kadar (100 kilogram dâhil) olması hâlinde 500-TL.
100 kilogramdan 250 kilograma kadar (250 kilogram dâhil) olması hâlinde 1.500-TL.
250 kilogramdan 500 kilograma kadar (500 kilogram dâhil) olması hâlinde 3.000-TL.
500 kilogramdan fazla olması hâlinde 5.000-TL, idari para cezası verilir”; aynı maddenin 7. fıkrasında, “İdarî para cezaları, fiillerin tekrarı hâlinde, bir önceki cezanın iki katı olarak verilir…”; 9. fıkrasında, “Beşinci fıkranın (f), (g), (h), (ı) ve (j) bentlerinde yazılı fiiller hakkında idarî yaptırım uygulamaya ve bu fiillerin konusunu oluşturan her türlü eşyanın mülkiyetinin kamuya geçirilmesi kararını vermeye mahalli mülkî amirler, diğer bentlerde yazılı fiiller hakkında idarî para cezası vermeye Kurum yetkilidir. Mahalli mülkî amirlerce uygulanan idarî yaptırımlar onbeş gün içinde Kuruma iletilir.”; 10. fıkrasında, “Bu Kanun hükümlerine göre verilen idarî yaptırım kararlarına karşı 06/01/1982 tarihli ve 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu hükümlerine göre kanun yoluna başvurulabilir. Ancak, idare mahkemesinde dava, işlemin tebliği tarihinden itibaren onbeş gün içinde açılır. İdare mahkemesinde iptal davası açılmış olması, kararın yerine getirilmesini durdurmaz.” kuralına yer verilmiştir.
Aktarılan kurallardan, 4733 sayılı Kanun’un 8. maddesinin 5. fıkrasının (ı) bendinde yazılı fiiller hakkında idari yaptırım uygulamaya mülki amirlerin yetkili olduğu, bu Kanun hükümlerine göre verilen idarî yaptırım kararlarına karşı 06/01/1982 tarihli ve 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu hükümlerine göre kanun yoluna başvurulabileceği, idare mahkemesinde davanın, işlemin tebliği tarihinden itibaren on beş gün içinde açılacağı, iptal davası açılmış olmasının kararın yerine getirilmesini durdurmayacağı kurala bağlanmıştır.
Davacı hakkında, 10/11/2010 tarihinde yapılan ilk tespite dayalı olarak 23,8 kg açık tütün, 45 karton kaçak sigara, 46 paket tütün sarma kağıdı ve filtresi bulundurulduğundan bahisle 5.723,00-TL idari para cezası uygulanmış, sözü edilen idari para cezasının iptali istemiyle açılan davada, …. İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla; “uyuşmazlık konusu olayda, 23,8 kg kıyılmış tütünü Kurum’dan uygunluk belgesi almadan satışa arz ettiği gerekçesiyle 4733 sayılı Kanun’un 8. maddesinin 5. fıkrasının (ı) bendi uyarınca davacıya 5.723,00-TL idari para cezası verilmesine yol açan Kanun maddesinin 13/02/2011 tarih ve 6111 sayılı Kanun’un 175. maddesi ile değiştirilerek, maddenin (o) bendi ile, ticari amaçla sarmalık kıyılmış tütün satan veya satışa arz edenlere sattıkları veya satışa arz ettikleri tütünün, 50 kilograma kadar olması hâlinde 250,00-TL idari para cezası verileceğinin kurala bağlandığı, bu durumda, önceki yasal düzenleme ile işlem tarihinden sonra yürürlüğe giren yasal düzenlemelerin davaya konu eylem yönünden birlikte değerlendirilmesinden, yeni getirilen yasal düzenlemenin davacı lehine hükümler içerdiği, idari yaptırımlar yönünden de lehe olan kanun kuralının uygulanmasının gerekmesi nedeniyle aleyhe hüküm içeren kanun hükmü esas alınmak suretiyle 4733 sayılı Kanun’un 8. maddesinin 5. fıkrasının (ı) bendi uyarınca davacıya 5.723,00-TL idari para cezası verilmesine ilişkin dava konusu işlemin iptaline” karar verilmiş ve karar kesinleşmiştir.
Uyuşmazlık konusu olayda, ilk tespitten 2 ay sonra 13/01/2011 tarihinde davacının kaçak sigara sattığı ihbarı üzerine, davacının aracında yapılan aramada 8,5 kg açık tütün, 2200 adet boş filtreli tütün doldurmaya yarayan sigara kağıdı bulunduğu, yapılan tespitin davalının imzasını taşıyan belgeyle tutanak altına alındığı, tarafından 18/01/2011 tarihli işlemle anılan fiilin 4733 sayılı Kanun’un 8. maddesinin 5. fıkrasının (ı) bendi ve tekerrürü düzenleyen 7. fıkrası uyarınca, aynı kabahatin tekrarlandığından bahisle ve tekerrür hükümleri çerçevesinde, bir önceki ceza olan 5.723,00-TL idari para cezasının iki katı olarak toplam 12.326,00-TL idari para cezasının tesisi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda, ceza hukukunda kabul edilen “lehe olan yasa kuralının uygulanması” yolundaki ilkenin idari yaptırımlar yönünden de uygulanmasında tereddüt bulunmadığı, söz konusu ilke gereğince davacıya verilen ilk cezanın yargı kararı ile iptal edildiği, uyuşmazlıkta, davacı açısından oluşan yeni hukuki durumun dikkate alınması ve olaya uygulanması gerektiği, davalı idare tarafından, tekerrüre esas cezaya karşı açılan davada verilen iptal kararı göz önünde bulundurularak yeniden işlem tesis edilmesi gerekirken, davacı hakkında eksik incelemeye dayalı olarak tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Bu itibarla, dava konusu işlemde hukuka uygunluk, dava konusu işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararında ise sonucu itibarıyla hukukî isabetsizlik görülmemiştir.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin …. İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının 2577 sayılı Kanun’un 49. maddesi uyarınca yukarıda belirtilen GEREKÇEYLE ONANMASINA,
3. Dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine, 03/07/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.