Danıştay 13. Daire Başkanlığı         2019/1577 E.  ,  2019/2218 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2019/1577
Karar No:2019/2218

TEMYİZ EDEN (DAVACI): …
VEKİLİ : …
KARŞI TARAF (DAVALI): Kamu İhale Kurumu
VEKİLİ : …

İSTEMİN_KONUSU : … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: … Anonim Ortaklığı Genel Müdürlüğü Tedarik ve Lojistik Daire Başkanlığı’nca 17/07/2018 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen “…” ihalesine ilişkin olarak davacı şirket tarafından yapılan itirazen şikâyet başvurusunun reddine ilişkin Kamu İhale Kurulu’nun (Kurul) 04/10/2018 tarih ve … sayılı kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce verilen kararda; dava konusu ihalede, 17/08/2018 tarihli kesinleşen ihale komisyonu kararı ile … Hizm. Taah. Temz. İnş. Turzm. Taş. Otom. Gıda ve Dayanıklı Tüketim Malları Ltd. Şti.’nin ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi, davacının ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlendiği, davacı şirketin şikâyet başvurusunun reddedilmesi üzerine itirazen şikâyet başvurusunda bulunduğu, itirazen şikâyet başvurusunun Kurul’un … tarih ve … sayılı kararıyla reddedilmesi üzerine anılan kararın iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı, davacının, ihale üzerinde kalan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının uygun olmadığı, temizlik malzemeleri ile araç ve gereçlere ilişkin olarak sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının teknik şartnameye uygun olmadığı, sunulan belgelerin mevzuata uygun olmadığı, malzemeler ile araç ve gereçlerin teknik şartnamede belirtilen özellikleri karşılamadığına ilişkin iddiaları yönünden yapılan incelemede, ihale üzerinde kalan isteklinin aşırı düşük teklif açıklaması incelendiğinde, temizlik malzemelerine ilişkin olarak her ne kadar aşırı düşük teklif açıklaması ile birlikte sunulması zorunlu olmasa da fiyat teklifine esas satış tutarı tespit tutanaklarının da açıklama ile birlikte sunulduğu, araç ve gereçlere ilişkin olarak sunulan açıklamalar incelendiğinde, … Tem. Ür. Ekipmanları San. Tic. Ltd. Şti. tarafından verilen fiyat teklifinin sunulduğu, sunulan belgenin meslek mensubu onaylı olduğu, belgede gerekli ibarelere ve meslek mensubu iletişim bilgilerine yer verildiği, fiyat teklifi eki satış tutarı tespit tutanaklarının sunulduğu, aşırı düşük teklif açıklamasında fiyat teklifi alınmak suretiyle maliyeti açıklanan ve idari şartnamede liste hâlinde belirtilen temizlik malzemeleri ile araç ve gereçlerin teknik özelliklerinin, Teknik Şartname ile uyumlu olup olmadığının kontrolü hususunun fiyat teklifleri üzerinden aşırı düşük teklif sorgulaması aşamasında yapılamayacağı, idarece teknik değerlendirmelerin şikâyete konu olayda işin yürütülmesi, yani sözleşmenin uygulanması aşamasında yapılabileceği, idarece önemli maliyet bileşeni olarak belirlenen ve Teknik Şartname’de sayılan temizlik malzemeleri ile araç ve gereçlere ilişkin sunulan fiyat tekliflerinin mevzuata uygun düzenlendiği anlaşıldığından, davacının bu iddiasının yerinde olmadığı; davacının İhale üzerinde kalan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının uygun olmadığı, açıklamaların belli kısımları itibarıyla belgelere dayalı olmadığı, sunulan belgelerin mevzuata uygunluğunun denetlenmesi gerektiği, fiyat teklifini düzenleyen firmalar ile meslek mensupları arasında bir sözleşme olmadığı, ayrıca maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarının istenilerek belgelerin teyit edilmesi gerektiği, fiyat teklifini düzenleyen firmalar ile meslek mensupları arasında bir sözleşme olmadığı, ayrıca maliyet/satış tutarı tespit tutanaklarının istenilerek belgelerin teyit edilmesi gerektiğine ilişkin iddiaları yönünden yapılan incelemede, ihale üzerinde kalan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamalarının mevzuata uygun düzenlenen belgelere dayandığı, fiyat teklifini onaylayan meslek mensubuna ait faaliyet belgesi ve imza beyannamesinin de açıklamalar ile birlikte sunulduğu, satış tutarı tespit tutanaklarının da aşırı düşük teklif açıklaması ile birlikte sunulduğu, meslek mensubundan tekrar istenilmesinin gerekli olmadığı anlaşıldığından, davacının bu iddiasının da yerinde olmadığı, bu durumda, temizlik malzemeleri ile araç ve gereçlerin teknik özelliklerinin, teknik şartname ile uyumlu olup olmadığının kontrolü hususunun fiyat teklifleri üzerinden aşırı düşük teklif sorgulaması aşamasında yapılamayacağı, idarece teknik değerlendirmelerin şikâyete konu olayda işin yürütülmesi, yani sözleşmenin uygulanması aşamasında yapılabileceği anlaşıldığından, davacının itirazen şikayet başvurusunun reddine ilişkin dava konusu Kurul kararında hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, Mahkemenin, itirazen şikâyette ileri sürdüğü ancak dava dilekçesinde yer vermediği iddiaları da inceleyerek bunlara ilişkin de hüküm kurduğu, bu sebeple kararın bozulması gerektiği, temizlik malzemeleri ile araç ve gereçlere ilişkin olarak sunulan aşırı düşük teklif açıklamalarının Teknik Şartname’ye uygun olmadığı, sunulan belgelerin mevzuata uygun olmadığı, malzemeler ile araç ve gereçlerin Teknik Şartname’de belirtilen özellikleri karşılamadığı, Teknik Şartname’deki özellikleri karşılayacak kalitede ürünlerin fiyatlarına göre maliyetler belirlenip aşırı düşük açıklaması yapılması gerektiği, teklif fiyatlarının Teknik Şartname’de özellikleri verilen ürünler dikkate alınarak oluşturulması gerektiği, Teknik Şartname’ye göre tuvalet kağıdının çift katlı, temizlik bezinin mikrofiber olması gerektiği, aşırı düşük açıklamasının Teknik Şartname’ye uygunluğunun değerlendirilmediği, davalı idare tarafından iddialarının tamamının değerlendirilmediği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, aşırı düşük teklif açıklamasında fiyat teklifi alınmak suretiyle maliyeti açıklanan ve İdari Şartname’de liste hâlinde belirtilen temizlik malzemeleri ile araç ve gereçlerinin teknik özelliklerinin, Teknik Şartname ile uyumlu olup olmadığının kontrolünün fiyat teklifleri üzerinden aşırı düşük teklif sorgulaması aşamasında yapılamayacağı, idarece teknik değerlendirmelerin sözleşmenin uygulanması aşamasında yapılabileceği, bu hususun 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu kapsamında değerlendirilmesi gerektiği, ihale üzerinde kalan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamalarının mevzuata uygun düzenlenen belgelere dayandığı, fiyat teklifini onaylayan meslek mensubuna ait faaliyet belgesi ve imza beyannamesinin de açıklamalar ile birlikte sunulduğu, satış tutarı tespit tutanaklarının da aşırı düşük teklif açıklaması ile birlikte sunulduğu, meslek mensubundan tekrar istenilmesinin gerekli olmadığı belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … ‘İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Mahkeme kararının gerekçeli onanması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Uyuşmazlık konusu ihalede, idarece teklif fiyatı sınır değerin altında olan isteklilere 24/07/2018 tarihli yazılar ile aşırı düşük teklif sorgulaması yapılmıştır. Bunun üzerine … Hizmet Taahhüt Temizlik İnşaat Turizm Taş. Otom. Gıda ve Dayanıklı Tüketim Malları Ltd. Şti. ve davacı şirket tarafından aşırı düşük teklif açıklaması yapılmış, 17/08/2018 tarihli kesinleşen ihale komisyonu kararı ile de, … Grup Hizm. Taah. Temz. İnş. Turzm. Taş. Otom. Gıda ve Dayanıklı Tüketim Malları Ltd. Şti. ekonomik açıdan en avantajlı teklif sahibi, davacı ise ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olarak belirlenmiştir. Anılan ihale komisyonu kararı üzerine, davacı şirket tarafından yapılan 27/08/2018 tarihli şikâyet başvurusunun idarenin 31/08/2018 tarihli yazısı ile reddi üzerine davacı şirket tarafından itirazen şikâyet başvurusunda bulunulmuş, itirazen şikâyet başvurusunun Kurul’un 04/10/2018 tarih ve … sayılı kararıyla reddi üzerine, anılan Kurul kararının iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Aşırı düşük teklifler” başlıklı 38. maddesinde: ”İhale komisyonu verilen teklifleri değerlendirdikten sonra, diğer tekliflere veya idarenin tespit ettiği yaklaşık maliyete göre teklif fiyatı aşırı düşük olanları tespit eder. Bu teklifleri reddetmeden önce, belirlediği süre içinde teklif sahiplerinden teklifte önemli olduğunu tespit ettiği bileşenler ile ilgili ayrıntıları yazılı olarak ister.
İhale komisyonu;
a) İmalat sürecinin, verilen hizmetin ve yapım yönteminin ekonomik olması,
b) Seçilen teknik çözümler ve teklif sahibinin mal ve hizmetlerin temini veya yapım işinin yerine getirilmesinde kullanacağı avantajlı koşullar,
c) Teklif edilen mal, hizmet veya yapım işinin özgünlüğü, gibi hususlarda yapılan yazılı açıklamaları dikkate alarak, aşırı düşük teklifleri değerlendirir. Bu değerlendirme sonucunda, açıklamaları yeterli görülmeyen veya yazılı açıklamada bulunmayan isteklilerin teklifleri reddedilir.” kuralına yer verilmiştir.
Kamu İhale Genel Tebliği’nin “Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer tespiti ve aşırı düşük tekliflerin değerlendirilmesi” başlıklı 79. maddesinde:
“79.1.Hizmet alımı ihalelerinde sınır değer aşağıdaki kurallara göre tespit edilir. 79.1.1. Personel çalıştırılmasına dayalı hizmet alımı ihalelerinde kâr hariç yaklaşık maliyet tutarı sınır değer olarak kabul edilir.
79.2.1. Aşırı düşük tekliflere yönelik açıklama istenmesine ilişkin yazıda, isteklilerin yapacakları açıklamalara esas olacak önemli teklif bileşenlerinin, bütün istekliler için aynı unsurları içerecek şekilde belirtilmesi zorunludur. Aşırı düşük teklif açıklaması sunulması için isteklilere üç (3) iş gününden az olmamak üzere uygun bir süre verilir… ” açıklamasına yer verilmiştir.
Teknik Şartname’nin “İşin yürütülmesinde yüklenici tarafından temin edilecek temizlik malzemesi ve araç ve gereçler” başlıklı 4.1 maddesinde: ”İhale konusu hizmette Yüklenici tarafından temin edilecek, aşağıda cins ve asgari oranda miktarları belirtilen ve sözleşme süresinde kullanılacak temizlik malzemeleri sözleşme başlangıcında, 6 ayda bir dönemler halinde İdare yetkililerine (kontrol teşkilatı) teslim edecek ve 6 aylık dönemler halinde eşit taksitlerle ödemesi yapılacaktır. Yüklenici, temin edeceği temizlik malzemelerini İdare tarafından belirlenecek depoda stok ve muhafaza edilmek üzere İdarenin kontrol teşkilatına teslim edecektir. Malzemelerin giriş ve çıkışları İdarenin sorumluluğunda bulunacaktır. Temizlik uygulamaları esnasında İdare tarafından tespit edilen kullanım süresi geçmiş/özelliğini kaybetmiş temizlik ürünlerinin yenisi ile değiştirilmesi ve stokta kalmayan temizlik malzemelerinin temini Yükleniciye aittir. Yüklenici, temizlik faaliyetlerini aksatmayacak şekilde, aşağıda belirtilen malzemeleri temin etmekle yükümlüdür.” kuralına yer verilmiş, maddenin devamında cinsi, birimi ve miktarı verilen 48 kalemden oluşan “temizlik malzemeleri” listesine yer verilmiş, listenin devamındaki maddelerde ise temizlik malzemelerinin taşıması gereken özellikler belirlenmiş, 4.2 maddesinde: İşin Yürütülmesinde Yüklenici Tarafından Temin Edilecek Araç ve Gereçlerin Teknik Özellikleri ve Sayısı: Yüklenici, aşağıda cins ve miktarları yazılı temizlik araç ve gereçlerin tamamını (Tüm aparatları ile birlikte) temin ederek en geç işin başlama tarihinde hizmet verecek yerde hazır bulundurulmak zorundadır. Söz konusu makinelerin bakım-onarım, yedek parça gereksinimleri ile bu araçları kullanacak işçilerin eğitimi Yüklenici tarafından sağlanacaktır. Motor akşamlı makineler sessiz ve sanayi tipi özellikleri haiz olarak 1 yaşından büyük olmayacaktır. Bu araçların arızalanmaları halinde en fazla 3 gün içerisinde arızası giderilecek veya yerine yenisi temin edilecektir. İdare istediği takdirde makine parkında bulundurulması gereken temizlik makinelerinin sayısında değişiklik yapma yetkisine sahiptir….” kuralı yer almış, maddenin devamında makine cinsi, birimi ve miktarı verilen 5 kalemden oluşan listeye yer verilmiş, listenin devamındaki maddelerde ise makinelerin taşıması gereken özellikler belirlenmiştir.
İdarece isteklilere gönderilen 24/07/2018 tarihli aşırı düşük teklif sorgulama yazısında açıklama istenilecek önemli maliyet bileşenleri “… Teklif cetvelinin 2. Ara toplamına esas 1. Kalemde yer alan 48 kalem Temizlik Malzemeleri (Teknik Şartnamesine uygun)”, “Teklif cetvelinin 2. Ara toplamına esas 2. Kalemde yer alan Teknik Ekipmanlar (Teknik Şartnamenin 4.2 maddesinde belirtilen özelliklerde 5 kalem ekipman, ekipmanların ekonomik ömürleri 3 yıl olacaktır)… ” olarak belirtilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Davacı vekili tarafından, temyiz dilekçesinde; itirazen şikâyet başvurusunda ileri sürdüğü, ancak dava dilekçesinde yer vermediği iddialarına Mahkeme kararında yer verildiği, bu sebeple Mahkeme kararının bozulması gerektiği ileri sürülmekle birlikte, dava dilekçesinin “dava konusu” ile “sonuç ve istem” başlıklı kısımlarında herhangi bir sınırlama yapılmaksızın itirazen şikâyet başvurusunun reddine ilişkin … tarih ve … sayılı Kurul kararının iptalinin talep edildiği, dava dilekçesinin içeriğinde de Kurul kararındaki bazı iddiaları dava konusu etmediği yönünde bir ifadenin yer almadığı anlaşıldığından, Mahkeme tarafından itirazen şikâyet başvurusunda yer alan ve Kurul tarafından reddedilen iddialarının tamamına ilişkin hüküm kurulmasında usule aykırılık bulunmamaktadır.
Öte yandan, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan fiyat teklifine ilişkin listelerde temizlik malzemeleri ile araç ve gereçlerin isimlerinden, Teknik Şartname’de belirtilen özellikleri karşılayıp karşılamadığı anlaşılamamakla birlikte, ihale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük açıklamasını tevsik amacıyla sunduğu fiyat teklifindeki listelerin Teknik Şartname’de yer alan listeler ile aynı olduğu, malzeme ve araç isimlerinin Teknik Şartname’deki listelerden aynen alındığı anlaşıldığından, Teknik Şartname’deki listeyi kullanarak açıklama yapan ihale üzerinde bırakılan isteklinin teklifinin bu sebeple değerlendirme dışı bırakılması gerektiğine yönelik itirazen şikâyet başvurusunun reddine ilişkin dava konusu Kurul kararında hukuka aykırılık, davanın reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararında ise sonucu itibarıyla hukukî isabetsizlik bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. Davanın reddi yolundaki … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı temyize konu kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından anılan Mahkeme kararının yukarıda belirtilen GEREKÇEYLE ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın davacıya iadesine,
5. Kullanılmayan …-TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davacıya iadesine,
6. Dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine,
7. 2577 sayılı Kanun’un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 24/06/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.