Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2019/1343 E. , 2023/324 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2019/1343
Karar No:2023/324
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Fonu (…)
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: … Tarım Taahhüt Ticaret ve Sanayi A.Ş.’nin kanuni temsilcisi sıfatı ile 4.178.070,50-TL borç üzerinden davacıya ait menkul, gayrimenkul ve 3. kişilerdeki hak ve alacakları üzerine ihtiyati haciz uygulanmasına ilişkin … tarih ve … sayılı işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce Dairemizin 06/03/2018 tarih ve E:2018/93, K:2018/866 sayılı bozma kararına uyularak verilen kararda; … tarih ve …sayılı Fon Kurulu kararı ile davacının yönetim kurulu üyesi olarak görev yaptığı … Tarım Taah. Tic. ve San. A.Ş. unvanlı şirkete aktarılan 464.510,00-TL’nin Fon alacağı sayılarak takip işlemlerinin başlatılmasına karar verildiği, bu kapsamda dava konusu … tarih ve … sayılı işlem ile 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un 13. maddesi uyarınca 4.178.070,50-TL borç üzerinden davacıya ait menkul, gayrimenkul ve 3. kişilerdeki hak ve alacakları üzerine ihtiyati haciz uygulanmasına karar verildiği, bu karar uyarınca tanzim edilen … tarih ve … sıra numaralı haciz varakasında işlemin yasal dayanağının 6183 sayılı Kanun’un 13. maddesinin 3. fıkrası ile 64. maddesi olarak gösterildiği, dava konusu haciz kararından sonra 05/12/2012 tarihinde ödemeye çağrı mektubu düzenlenerek davacıya tebliğ edildiği, ödemeye çağrı mektubunun tebliğinden sonra … tarih ve …sayılı ödeme emrinin tanzim edildiği, davacının 16/06/1993-11/11/1997 ve 09/06/2005-29/05/2008 tarihleri arasında … Peyzaj Dekorasyon San. ve Tic. A.Ş. (Eski Unvanı: … Tarım Taah. Tic. ve San. A.Ş.)’de yönetim kurulu üyeliği yaptığı, Fon Kurulu’nun … tarih ve … sayılı kararıyla; 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’nun Geçici 11. maddesinin verdiği yetkiye istinaden mülga 4389 sayılı Bankalar Kanunu’nun 15. maddesinin 7/b bendi ve 5411 sayılı Kanun’un 134. maddesi hükümleri çerçevesinde yapılan değerlendirme sonucunda, 18/09/1998 tarihinde … A.Ş. Mecidiyeköy Şubesince … A.Ş. eski hâkim ortak grubu … Grubuna dahil Anadolu İhracat İthalat ve Ticaret A.Ş. ve … İhracat ve Ticaret A.Ş. tarafından toplam 2.200.000-TL nakit kredi kullanıldığı, söz konusu tutarların aynı gün … A.Ş. Merkez Şubesine EFT yoluyla havale yapıldığı ve …’a nakden ödenmiş gösterildiği, …’a nakden ödenmiş gösterilen 2.200.000,00-TL’den 274.586,40-TL’sinin 3 kalemde …’ın, 210.000,00-TL’sinin 3 kalemde … Pazarlama ve Kum Ltd. Şti.’nin, 210.000,00-TL’sinin 3 kalemde … Tekstil Tic. A.Ş.’nin, 710.000,00-TL’sinin 9 kalemde …Tic. A.Ş.’nin, 464.510,00-TL’sinin 5 kalemde …Tarım Taahhüt Ticaret ve Sanayi Tic. A.Ş.’nin, 330.903,60-TL’sinin 4 kalemde … Makina Sanayi Ticaret A.Ş.’nin vadesiz hesaplarına nakit olarak yatırıldığı hususları dikkate alınarak bu tutarların Fon alacağı sayılmasına karar verildiği, anılan Fon Kurulu kararı uyarınca, 6183 sayılı Kanun’un Mükerrer 35. maddesine istinaden 6183 sayılı Kanun’un 51. maddesi kapsamında davacının yönetim kurulu üyesi olduğu … Tarım Taahhüt Ticaret ve Sanayi Tic. A.Ş.’ye aktarılan 464.510,00-TL anapara, 18/09/1998 tarihinden 15/11/2012 tarihine kadar işleyen 3.713.560,50-TL faiz ile birlikte toplam 4.178.070,50-TL’nin tahsili amacıyla dava konusu … tarih ve … sayılı işlem ile 6183 sayılı Kanun’un 13. maddesi uyarınca 4.178.070,50-TL borç üzerinden davacıya ait menkul, gayrimenkul ve 3. kişilerdeki hak ve alacakları üzerine ihtiyati haciz uygulanmasına karar verildiği; uyuşmazlığın çözümü açısından, davacı tarafından dava konusu ihtiyati haciz işleminin dayanağı Fon Kurulu’nun … tarih ve … sayılı kararında belirtilen Fon alacağının var olup olmadığı, alacağın varlığının tespit edilmesi durumunda alacağın miktarının mevzuata uygun olarak hesaplanıp hesaplanmadığı, davacının kanuni temsilci sıfatıyla bu borçtan sorumlu tutulup tutulamayacağı ve ihtiyati haciz uygulanması için mevzuatta belirlenen koşulların gerçekleşip gerçekleşmediği noktasında irdeleme yapılarak bir karar verilmesi gerektiği, 4.178.070,50-TL Fon alacağının tahsili amacıyla davacı adına TMSF II. Tahsilat Daire Başkanlığı tarafından düzenlenen … tarih ve …sayılı ödemeye çağrı mektubunun iptali istemiyle …İdare Mahkemesi nezdinde açılan davada yapılan yargılamada, anılan Mahkeme’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile davanın reddine karar verildiği, anılan Mahkeme kararı uyarınca davacının yönetim kurulu üyesi olarak görev yaptığı …Tarım Taah. Tic. ve San. A.Ş. unvanlı şirkete aktarılan 464.510,00-TL’lik alacaktan sorumlu olduğu görüldüğünden, ihtiyati haciz uygulanabilmesi bakımından 13. maddede sınırlı bir biçimde sayılan ve varlığı zorunlu olan durumların gerçekleştiğinin davalı idarece bilgi ve belgelerle kanıtlanmış olması karşısında, davacı hakkında 6183 sayılı Kanun’un 13. maddesi uyarınca tesis edilen dava konusu ihtiyati haciz işleminde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI :Davacı tarafından, ödemeye çağrı mektubuna karşı açılan davanın henüz kesinleşmediği, dava konusu kredinin çekildiği ve … Peyzaj Dekorasyon San. ve Tic. A.Ş.’ne aktarıldığı dönemde şirketi temsil ve ilzam yetkisinin olup olmadığının incelenmediği, o dönemde şirketi tek temsile yetkili kişinin … olduğu, … A.Ş. ile imzalanmış bulunan genel kredi sözleşmelerindeki imzaların şirket yetkilisi …’ya ait olmadığı, olmayan bir borç nedeniyle kanuni temsilci olmayan yalnızca yönetim kurulu üyeliği yapan birinin takip edilmesinin mümkün olmadığı, kendisinin görev yaptığı dönemde şirkete tebliğ edilen herhangi bir borcun söz konusu olmadığı ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, 5411 sayılı Bankacılık Kanunu’nun Geçici 26. maddesi uyarınca banka kaynağının kullanıldığı/kullandırıldığı tarihten itibaren borcun devam ettiği dönem boyunca kanunî temsilci sıfatını haiz kişilerin 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un Mükerrer 35. maddesine göre kanunî temsilci olarak addedildiği, davacının … Peyzaj Dekorasyon San. ve Tic. A.Ş.’de yönetim kurulu üyesi olarak görev yaptığı dönemin aktarımın gerçekleştirildiği tarihten önce veya sonra olmasının bir öneminin bulunmadığı, Fon alacağı tahsil edilinceye kadar sorumluluğunun devam edeceği, dolayısıyla dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı, bu nedenle istemin reddi gerektiği savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
18/09/1998 tarihinde … A.Ş. Mecidiyeköy Şubesinden … A.Ş. eski hâkim ortak grubu …Grubuna dahil Anadolu İhracat İthalat ve Ticaret A.Ş. ve … İhracat ve Ticaret A.Ş. tarafından toplam 2.200.000,00-TL nakit kredi kullanıldığı, söz konusu tutarların aynı gün …A.Ş. Merkez Şubesine EFT yoluyla havale yapıldığı ve …’a nakden ödenmiş gösterildiği, …’a nakden ödenmiş gösterilen 2.200.000,00-TL’den 274.586,40-TL’sinin 3 kalemde …’ın, 210.000,00-TL’sinin 3 kalemde …Pazarlama ve Kum Ltd. Şti.’nin, 210.000,00-TL’sinin 3 kalemde … Tekstil Tic. A.Ş.’nin, 710.000,00-TL’sinin 9 kalemde K… Tic. A.Ş.’nin, 464.510,00-TL’sinin 5 kalemde … Tarım Taahhüt Ticaret ve Sanayi Tic. A.Ş.’nin, 330.903,60-TL’sinin 4 kalemde … Makina Sanayi Ticaret A.Ş.’nin vadesiz hesaplarına nakit olarak yatırıldığı hususları dikkate alınarak, … tarih ve … sayılı Fon Kurulu kararıyla bu tutarların fon alacağı sayılmasına ve 18/09/1998 tarihinden itibaren 6183 sayılı Kanun’un 51. maddesi gereğince gecikme zammı işletilmesine, anılan şahıs ve şirketler hakkında 6183 sayılı Kanun kapsamında takibe başlanılmasına, anılan şirketlerin sorumluluk dönemlerinde görevli kanunî temsilcileri hakkında ihtiyati haciz de dahil olmak üzere 6183 sayılı Kanun’un 35. ve Mükerrer 35. maddeleri gereğince takibe başlanılmasına karar verildiği, bu kapsamda dava konusu … tarih ve … sayılı işlem ile 6183 sayılı Kanun’un 13. maddesi uyarınca 4.178.070,50-TL borç üzerinden davacıya ait menkul, gayrimenkul ve 3. kişilerdeki hak ve alacakları üzerine ihtiyati haciz uygulandığı anlaşılmaktadır.
İhtiyati haciz işleminin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
5411 sayılı Bankacılık Kanunu’nun Geçici 11. maddesinde, “Bu Kanunun yayımı tarihinden önce, 26/12/2003 tarihine kadar temettü hariç ortaklık hakları ile yönetim ve denetimi Fon’a intikal eden ve/veya bankacılık işlemleri yapma ve mevduat kabul etme izin ve yetkileri ilişkili Bakan, Bakanlar Kurulu veya Kurul tarafından kaldırılarak tasfiyeleri Fon eliyle yürütülen veya Fon tarafından tasfiye işlemleri başlatılan bankalar hakkında başlatılan işlemler sonuçlanıncaya ve her türlü Fon alacakları tahsil edilinceye kadar bu Kanunla yürürlükten kaldırılan 4389 sayılı Kanun’un 14, 15, 15/a, 16, 17, 17/a ve 18’inci maddeleri, ek 1, 2, 3, 4, 5 ve 6’ncı maddeleri ile geçici 4’üncü maddesi hükümlerinin uygulanmasına devam edilir.” kuralına yer verilmiştir.
4389 sayılı Bankalar Kanunu’nun 15. maddesinin yedinci fıkrasının (b) bendinde, hisseleri kısmen veya tamamen Fon’a intikal eden bir bankanın yönetim ve denetimini doğrudan veya dolaylı olarak tek başına veya birlikte elinde bulunduran ortaklarının veya yöneticilerinin, yönetim kurulu, kredi komiteleri, şubeler, diğer yetkili ve görevliler aracılığıyla veya sair suretlerle banka kaynaklarını ve varlıklarını doğrudan veya üçüncü kişilere rehnetmek, teminat göstermek, ekonomik gücü olmayan kişilere kredi vermek, karşılığında kredi temin etmek amacıyla kredi kullandırmak, yurt içi veya yurt dışı banka ve malî kuruluşlar nezdinde depo veya sair adlarla hesap açtırmak veya bu hesapları teminat göstermek ve sair şekillerde kullanmak suretiyle veya başkaca dolanlı işlemlerle edindikleri veya bu suretle üçüncü kişilere edindirdikleri para, mal, her türlü hak ve alacakların temininde kullanılan banka kaynakları ve varlıkları nedeniyle doğan alacakların Fon alacağı sayılacağı ve bu alacaklar hakkında 6183 sayılı Kanun hükümlerinin uygulanacağı kurala bağlanmış; bu fıkraya 5020 sayılı Kanunla eklenen paragrafta, Fon alacaklarından; yönetim ve denetimi Fon’a geçen ve/veya bankacılık yapma ve mevduat kabul etme izin ve yetkileri ilgili Bakan, Bakanlar Kurulu veya Kurul tarafından kaldırılan bankalar ile tasfiyeye tâbi tutulan veya tasfiye işlemi başlatılan bankaların kaynağını kullanmış olmasından dolayı Fon’a borçlu olması kaydıyla Fon’a intikal eden bir bankadan ilk kredinin ve/veya banka kaynağının kullanılmasından sonra, bu bendin birinci cümlesinde belirtilen gerçek ve tüzel kişilerin, edindikleri ve/veya bu suretle üçüncü kişilere edindirdikleri para, her türlü mal, hak ve alacaklarının banka kaynağı kullanılmak suretiyle edinildiği ve/veya edindirildiğinin kabul edileceği ve bu gerçek kişiler ile tüzel kişiler tarafından edinilen para, her türlü mal, hak ve alacaklar hakkında bu fıkrada yer alan kuralları uygulamaya Fon’un yetkili olduğu belirtilmiştir.
Yine bu fıkraya 5020 sayılı Kanun’la eklenen son paragrafta da, bu fıkranın (a) bendinin birinci cümlesinde ve bu bendin birinci cümlesinde sayılan gerçek ve tüzel kişilerin yönetim ve/veya denetimindeki şirketlerde ve/veya işletmelerinde iş akdine bağlı ve/veya bağlı olmaksızın geçici ve/veya sürekli olarak istihdam edilen şahısların kurucusu, ortağı, yöneticisi veya denetçisi olduğu şirketlerin; bir iş akdine bağlı olmaksızın, yukarıda sayılan şahısların vekâleten ve/veya ticarî mümessil ve/veya ticarî vekil sıfatıyla ve/veya vekâletsiz iş görme hükümleri gibi herhangi bir hukukî ilişkiye dayanarak geçici ve/veya sürekli olarak temsil eden şahıslar ile temsil ettikleri gerçek ve/veya tüzel kişilerin; bu bentte belirtilen şahıslar dışındaki ve/veya bunlar tarafından kurulan şirketlere bankacılık mevzuatına ve/veya teamüllerine uyulmadan ve/veya teminatsız ve/veya yetersiz teminat ile kredi kullandırılan ve/veya genellikle faaliyet yeri olarak aynı adresi kullanan ve/veya yapılan sözleşmelere cayma hakkı ve/veya borcun nakli gibi hükümler koymak suretiyle kullandıkları kredileri ve/veya banka kaynaklarını bankanın yönetim ve denetimini doğrudan ve/veya dolaylı olarak tek başına ve/veya birlikte elinde bulunduran gerçek ve tüzel kişilere ve/veya bunların ve/veya bankanın iştiraklerine ve/veya doğrudan veyahut dolaylı bağı bulunan şahıs ve şirketlere yukarıdaki bentlerde sayılan gerçek veya tüzel kişilere aktarılmasını sağlayan gerçek veya tüzel kişilerin kullanmış oldukları krediler ve/veya banka kaynaklarının bankanın yönetim ve denetimini doğrudan ve/veya dolaylı olarak, tek başına veya birlikte elinde bulunduran ortaklar tarafından kullanılmış banka kaynağı sayılacağı ve bu şahıslar ile edindikleri ve/veya üçüncü kişilerce edindirdikleri para, her türlü mal, alacak ve haklar hakkında bu fıkrada yer alan düzenlemelerin uygulanacağı kurala bağlanmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
18/09/1998 tarihinde … İhracat İthalat ve Ticaret A.Ş. ile … İhracat ve Ticaret A.Ş. tarafından … A.Ş.’den toplam 2.200.000,00-TL nakit kredi kullanıldığı, aynı gün paranın … A.Ş.’ye EFT yapıldığı ve paranın nakit olarak çekilmiş gösterildiği, yine 18/09/1998 tarihinde aralarında davacının yönetim kurulu üyesi olduğu … Peyzaj Dekorasyon San. ve Tic. A.Ş. (Eski Unvanı: … Tarım Taah. Tic. ve San. A.Ş.)’nin de bulunduğu 6 farklı gerçek ve tüzel kişinin hesabına aynı miktarda paranın nakit olarak yatırıldığı, davacının yönetim kurulu üyesi olduğu şirketin hesabına yatırılan 464.510,00-TL ile şirketin …A.Ş.’den 30/06/1997 tarihinde kullandığı kredinin kapatıldığı dosyada yer alan bilgi ve belgelerden anlaşılmaktadır.
Davacının yönetim kurulu üyesi olduğu … Peyzaj Dekorasyon San. ve Tic. A.Ş.’nin (Eski Unvanı: … Tarım Taah. Tic. ve San. A.Ş.) yönetim kurulu başkanı olan ve şirketin … A.Ş. ile ilgili genel kredi sözleşmelerinde imzası olduğu görülen … ile ilgili olarak; … Peyzaj Dekarasyon Sanayi ve Ticaret A.Ş. (Eski Unvanı: … Tarım Ticaret Taahhüt A.Ş.) adına düzenlenen … tarih ve …sayılı ödemeye çağrı mektubunun iptali istemiyle açılan davada, Dairemizin 23/10/2012 tarih ve E:2010/4258, K:2012/2581 sayılı kararıyla, … A.Ş. ile imzalanmış bulunan genel kredi sözleşmelerindeki imzaların şirket yetkilisi …’ya ait olup olmadığının tespiti amacıyla konusunda uzman bilirkişilerce rapor düzenlendikten sonra hüküm kurulması gerekçesiyle kararın bozulmasına karar verildiği, yine …’nın kanuni temsilcisi olduğu başka bir şirket olan … Turizm ve İnşaat Sanayi Yatırım ve Dış Tic. A.Ş. tarafından Fon’a karşı açılan davada ilgili şirketin … A.Ş. ile olan genel kredi sözleşmelerindeki imzanın …’ya ait olmadığının bilirkişi incelemesi ile tespit edildiği ve Dairemizin 18/02/2016 tarih ve E:2010/1640, K:2016/382 sayılı kararı ile işlemin iptal edildiği görülmekte olup, davacının yönetim kurulu üyesi olduğu … Peyzaj Dekorasyon San. ve Tic. A.Ş. (Eski Unvanı: … Tarım Taah. Tic. ve San. A.Ş.) ile ilgili olarak da …A.Ş.’den kredi alınması için imzalanan genel kredi sözleşmelerindeki imzanın şirket yetkilisine ait olmadığı iddia edildiğinden yapılacak bilirkişi incelemesi ile genel kredi sözleşmesindeki imzanın şirketin yönetim kurulu başkanı …’ya ait olup olmadığının öncelikle incelenmesi gerekmektedir.
Ayrıca, … Peyzaj Dekorasyon San. ve Tic. A.Ş. (Eski Unvanı: … Tarım Taah. Tic. ve San. A.Ş.) tarafından 30/06/1997 tarihinde kullanılan krediye ilişkin olarak genel kredi sözleşmesi dışında bankaya kredi kullandırım talebini içeren bir belgenin gönderilip gönderilmediği, gönderildiyse bu belgenin kim tarafından imzalandığı, 30/06/1997 tarihinde şirket tarafından kullanıldığı iddia edilen kredinin şirketin hesabına ödenip ödenmediği, 18/09/1998 tarihinde şirketin vadesiz mevduat hesabına 464.510,00-TL’nin nakit olarak 5 kalemde yatırıldığı ve şirketin kredi hesabına virman yapıldığı görüldüğünden söz konusu paranın kim tarafından yatırıldığı ve virman talimatının kim tarafından verildiği hususlarının araştırılması gerekmektedir.
Öte yandan, davalı idarece … A.Ş.’nin kaynaklarının dolanlı işlemlerle edinildiği ve davacının yönetim kurulu üyesi olduğu şirketin de bu dolanlı işlemlerin içinde yer aldığı, …Tarım Taah. Tic. ve San. A.Ş.’nin … A.Ş.’nin hâkim ortağı … Grubu şirketlerinden olduğu iddia edildiğinden, bu hususu açıklayan bilgi ve belgelerin de araştırılması gerekmekte olup, tüm bu hususlar incelenmeden ve araştırılmadan davanın reddine karar verilmesinde hukuka uygunluk görülmemiştir.
Bu itibarla, davanın reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararında hukukî isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun’un Geçici 8. maddesi uyarınca, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 25/01/2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.