Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2018/416 E. , 2023/1617 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2018/416
Karar No:2023/1617
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Çevre Su Altı ve Su Üstü Sporları Turizm Ltd. Şti.
VEKİLLERİ : Av. …
Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Bakanlığı
VEKİLLERİ : Hukuk Müşaviri …
Hukuk Müşaviri …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü’nce 04/08/2015 tarihinde 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 46. maddesi uyarınca açık teklif usulü ile gerçekleştirilen “Antalya İli, Manavgat İlçesi, …, …, …Mahalleleri ile …ve …Köyü Kıyı Kesimlerindeki Kumsal Alan Üzerine, Antalya Valiliği’nce İlan Edilen Su Sporları Parkur Alanına Ait Toplam 15 Adet 6 m² yi Geçmeyen Su Sporları Noktasının 3 Yıl Süreyle İşletilmesi İşi” ihalesine katılan ve ihale üzerinde bırakılan davacı tarafından, verilen süre içerisinde sözleşme imzalanmadığından bahisle geçici teminatının nakde çevrilmesi üzerine nakde çevrilen 366.000,00-TL geçici teminat bedelinin dava tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce verilen …tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; ihale dokümanında, yeterlik belgesinin aslının veya noter tasdikli suretinin ihaleyi kazanan gerçek veya tüzel kişilerce sözleşme imzalanmadan önce ibraz edileceğinin, belgenin ibraz edilememesi hâlinde ihalenin iptal edileceğinin düzenlendiği, davacı şirket tarafından, davalı idarece yeterlik belgesinin ihaleden önce veya sonra alınıp alınamayacağı hususunda yeterli araştırmanın yapılmadığı, belgenin alınamaması durumunun kendi istek ve iradeleri dışında gerçekleştiği ileri sürülmüş ise de, davacı şirketin ihale dokümanı hükümlerini ve şartları bilerek ihaleye katıldığı, ihale dokümanı hükümlerine karşı dava açılmadığı ve dokümanın kesinleştiği, basiretli bir tacir olarak hareket etmekle yükümlü olan davacı şirketin kendi eylemlerinin sonuçlarından sorumlu olduğu, öte yandan, davacı tarafından, idare ile sözleşme imzalayabilmek için gerekli belge olan yeterlik belgesinin… Kaymakamlığı’ndan talep edildiği, fakat talebin hukuka aykırı olarak reddedildiği, Kaymakamlığın bu işlemine karşı dava açıldığı iddia edilmiş ise de, açılan bu davanın … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:…sayılı kararıyla reddedildiği;
Bu itibarla, kesinleşen ihale dokümanı gereği sözleşme imzalanmadan önce sunması gereken yeterlik belgesini sunmayan ve mevzuatta öngörülen süre içerisinde geçici teminatı kesin teminata çevirip idare ile sözleşme imzalamayan davacı şirketin geçici teminatının irat kaydedilmesinin hukuka uygun olduğu anlaşıldığından, davacının gelir kaydedilen geçici teminat tutarının yasal faiziyle birlikte iadesine karar verilmesi isteminin reddi gerektiği sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’nce; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının usul ve hukuka uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, 27/07/2015 tarihinde Manavgat Kaymakamlığı’na yeterlik belgesi düzenletmek için başvuruda bulunulduğu, anılan başvurunun … tarih ve …sayılı işlemle reddedildiği, Kaymakamlığın … tarih ve …sayılı yazısında yeterlik belgesi verilebilmesi için şart koştuğu “Söz konusu kurumdan (ihaleyi yapan davalı kurumdan) muvafakatname, kiralama sözleşmesi, akit vb.” gibi bir yazı alınmasının İhale Şartnamesi uyarınca imkânsız olduğu, davalı idarece düzenlenen İhale Şartnamesi gereği yeterlik belgesi ibraz edilmeden muvafakatname, kiralama sözleşmesi, akit vb. bir belge tanzim edilmeyeceği, görüldüğü üzere davalı idarenin hazırlamış olduğu İhale Şartnamesi ile yasal olarak yapılamayacak bir şey istediği, yeterlik belgesinin ihaleden önce veya sonra alınıp alınamayacağı konusunda yeterli araştırmanın yapılmadığı, davalı idarenin anılan ihaleden yaklaşık bir yıl sonra yaptığı işlemin yanlışlığını anladığı, 17/03/2016 tarihinde aynı yer için yapılan ihalenin şartnamesine yeterlik belgesinin sözleşme imzalandıktan sonra sunulması gerektiği şartının getirildiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, verilen kararın hukuka uygun olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE :
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü’nce 04/08/2015 tarihinde açık teklif usulü ile “Antalya İli, Manavgat İlçesi, …, …, …Mahalleleri ile …ve …Köyü Kıyı Kesimlerindeki Kumsal Alan Üzerine, Antalya Valiliği’nce İlan Edilen Su Sporları Parkur Alanına Ait Toplam 15 Adet 6 m² yi Geçmeyen Su Sporları Noktasının 3 Yıl Süreyle İşletilmesi İşi” ihalesi gerçekleştirilmiş, anılan ihale davacının üzerinde bırakılmıştır.
Davalı idarenin … tarih ve E… sayılı yazısı ile davacı sözleşmeye davet edilmiş, anılan yazıda “bu yazının tebliğ tarihini izleyen günden itibaren en geç 15 gün içinde ihaleye ait karar pulu, damga vergisi, ihale bedelinin %6’sı oranında kesin teminat ve kira bedelinin %25’lik ilk ödemesine ilişkin banka dekontu ve ihale şartnamesinde istenilen belgeler ile birlikte sözleşme imzalamak ve notere tasdik ve tescil ettirmek üzere Bakanlığımıza (Tabiat Varlıklarını Koruma Genel Müdürlüğü’ne) müraacat etmeniz, aksi halde ihalenin bozularak geçici teminatınızın nakde çevrileceği..” bildirilmiş, bu yazı 25/08/2015 tarihinde davacıya tebliğ edilmiştir.
Davacı tarafından, 03/09/2015 ve 30/09/2015 tarihlerinde ihaleyi gerçekleştiren idareye yapılan başvurularda, şartnamede belirtilen yeterlik belgesi için Kaymakamlığa başvuruda bulundukları, ancak başvurunun reddedildiği, anılan ret işleminin iptali istemiyle … İdare Mahkemesi’nde dava açıldığı belirtilerek bu davanın beklenmesi talep edilmiş, ancak bu başvurular reddedilmiştir.
Bilahare, davacı tarafından 18/11/2015 tarihli dilekçe ile geçici teminatının durumu hakkında bilgi verilmesi talep edilmiş, … tarih ve E… sayılı cevabi yazıda, öngörülen süre içerisinde geçici teminat kesin teminata çevrilip idarece düzenlenen sözleşme imzalanmadığından, ihalenin bozularak geçici teminatın nakde çevrildiği hususu davacıya bildirilmiştir.
Bunun üzerine davacı tarafından 366.000,00-TL geçici teminat bedelinin dava tarihinden itibaren yasal faiziyle birlikte iadesine karar verilmesi talebiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun “Şartnameler” başlıklı 7. maddesinde, “İhale konusu işlerin her türlü özelliğini belirten şartname ve varsa ekleri idarelerce hazırlanır. …”; “İhale işlem dosyasının düzenlenmesi” başlıklı 15. maddesinin 2. fıkrasında, “Şartnamelerde tekniğe uygun olmayan veya gerçekleşmesi mümkün bulunmayan kayıt ve şartların bulunduğu anlaşıldığı takdirde, komisyonlar ilgili idareye şartnameleri düzelttirmek üzere ihaleyi erteler. Bu durumda ihale, yeniden düzenlenecek şartnameye ve 19 uncu madde uyarınca yapılacak ilana göre göre yürütülür.”; “Sözleşme yapılmasında müteahhit veya müşterinin görev ve sorumluluğu” başlıklı 57. maddesinde, “Sözleşme yapılması gerekli olan hallerde müteahhit veya müşteri 31 inci maddeye göre onaylanan ihale kararının veya Maliye Bakanlığının vizesi gereken hallerde bu vizenin yapıldığının bildirilmesini izleyen günden itibaren 15 gün içinde geçici teminatı kesin teminata çevirerek noterlikçe tescil edilmiş sözleşmeyi, idareye vermek zorundadır.
Satışlara ilişkin ihalelerde müşterinin aynı süre içinde ihale bedelini ve müşteriye ait bulunan vergi, resim ve harçları yatırması, diğer giderleri ödemesi gerekir.
Bu zorunluluklara uyulmadığı takdirde, protesto çekmeye ve hüküm almaya gerek kalmaksızın ihale bozulur ve varsa geçici teminat gelir kaydedilir.” kurallarına yer verilmiştir.
İhaleye ilişkin İhale İlanı’nın 7. maddesinde, “İhale evrakının konulduğu zarf kapalı, imzalı ve kaşeli olarak işin adına hazırlanmış olacak ve aşağıdaki belgeleri içerecektir.
(…)
I)İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü’nce verilen yeterlik belgesinin aslı veya noter onaylı tasdikli sureti. (Bu belge ihaleyi kazanan gerçek veya tüzel kişilerce sözleşme imzalanmasından önce ibraz edilecektir. Bu belgenin ibraz edilememesi hâlinde ihale iptal edilecektir.)” düzenlemesi yer almıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Aktarılan kuralların incelenmesinden, ihale konusu işlerin her türlü özelliğini belirten şartname ve varsa eklerinin idarelerce hazırlanacağı, şartnamelerde tekniğe uygun olmayan veya gerçekleşmesi mümkün bulunmayan kayıt ve şartların bulunduğunun anlaşıldığı durumlarda, komisyonların ilgili idareye şartnameleri düzelttirmek üzere ihaleyi erteleyeceği, bu durumda ihalenin yeniden düzenlenecek şartnameye ve 19. madde uyarınca yapılacak ilana göre göre yürütüleceği, sözleşme yapılması gerekli olan hâllerde müşterinin onaylanan ihale kararının bildirilmesi üzerine 15 gün içinde geçici teminatı kesin teminata çevirerek noterlikçe tescil edilmiş sözleşmeyi idareye vermek zorunda olduğu, belirtilen zorunluluklara uyulmaması hâlinde ihalenin bozulacağı ve varsa geçici teminatın gelir kaydedileceği anlaşılmaktadır.
Dava konusu ihalenin ilanından sonra davacı tarafından 27/07/2015 tarihinde Manavgat Kaymakamlığı’na ihale ilanında belirtilen yeterlik belgesi için başvuruda bulunulduğu, 30/07/2015 tarih ve 07 sayılı Sportif Turizm Kurulu Su Üstü Toplantı Kararı ile davacının başvurusunun “Turizm Amaçlı Sportif Faaliyetler Yönetmeliği’nin 12. maddesinin 1. fıkrasının (g) bendindeki sözleşme olmadığı anlaşıldığından talep edilen ‘Yeterlik Belgesi’ düzenlenemiştir.” gerekçesiyle reddedildiği, davacı tarafından anılan karara karşı … İdare Mahkemesi’nde açılan davada, Mahkemenin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla, “su üstü sporları parkur alanlarının işletilebilmesi için her parkur için ayrı ayrı yeterlilik belgesinin alınmak suretiyle işletilebildiği, yeterlilik belgesinin su üstü sporları parkurlarının, sportif faaliyet işletmecisi ile parkurların turizm tesisi önünde bulunuyorsa tesis işletmecisi ile seyahat işletmecisi veya deniz turizmi aracısı ile kiralama sözleşmesinin düzenlenmesi gerektiği, su üstü sporları parkurunun bulunduğu alanın Devletin hüküm ve tasarrufu altında bulunan yerlerde ise kamu kurum ve kuruluşları ile protokol yapılması gerektiği hususu açık olup, yeterlilik belgesinin verilebilmesi için kiralama sözleşmesinin bulunmasının istenilen zorunlu belgeler arasında bulunduğu, dava konusu işlemin tesis edildiği tarihte ve 04/08/2015 tarihinde su üstü sporları parkur alanlarının işletilmesi için yapılan ihalede yeterlilik belgesinin bulunmadığı anlaşıldığından tesis edilen dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.” gerekçesiyle davanın reddine karar verildiği, anılan kararın temyiz incelemesi neticesinde Danıştay Altıncı Dairesi’nin 17/12/2019 tarih ve E:2019/9552, K:2019/14346 sayılı kararıyla onandığı ve 01/07/2020 tarihinde kesinleştiği görülmektedir.
Dosyanın incelenmesinden, ihale ilanında istenilen yeterlik belgesinin …Kaymakamlığı’ndan temin edilerek ihaleyi gerçekleştiren idareye sözleşmenin imzalanmasından önce verilmesine imkân bulunmadığı, başka bir anlatımla, davacının anılan yeterlik belgesini temin etmesi için öncelikle davalı idare ile sözleşme imzalaması, sözleşme imzalandıktan sonra yeterlik belgesinin temin edilmesi için sözleşme ile birlikte Kaymakamlığa başvurması gerektiği, bu durumun kesinleşen yargı kararıyla sabit olduğu, gerçekleşmesi mümkün bulunmayan kayıt ve şartların bulunduğunun anlaşılması hâlinde komisyonlar tarafından ilgili idareye şartnameleri düzelttirmek üzere ihaleyi erteleyeceği hususundaki bağlı yetki de dikkate alındığında, anılan yeterlik belgesinin ihale ilanında belirtildiği üzere sözleşmenin imzalanmasından önce ihaleyi gerçekleştiren idareye sunulması konusunda imkânsızlık bulunduğu anlaşıldığından, ihale ilanında gerçekleşmesi hukuken mümkün olmayan bir şart getirilmesi ve davacının bu şartı yerine getirememesi nedeniyle 366.000,00-TL geçici teminatının nakde çevrilerek irat kaydedilmesinde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Bu itibarla, irat kaydedilen geçici teminat bedelinin yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istemiyle açılan davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddine ilişkin temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’ne gönderilmesine, 04/04/2023 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.