Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2018/356 E. , 2023/1775 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2018/356
Karar No:2023/1775
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … İnşaat A.Ş.
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Kurumu
VEKİLİ : Av. …
MÜDAHİL (DAVALI YANINDA) : … İnşaat Nakliye Turizm Petrol Ürünleri Sanayi ve
Ticaret Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü Barajlar ve Hes Dairesi Başkanlığı’nca 14/04/2017 tarihinde 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 21. maddesi uyarınca pazarlık usulü ile gerçekleştirilen 2017/160298 ihale kayıt numaralı “Ilısu Barajı ve Hes Gölü Altında Kalacak Köy Yollarının Rölekasyonu Yapımı (Siirt-Şırnak)” ihalesine ilişkin olarak davacı şirket tarafından yapılan itirazen şikâyet başvurusunun reddine dair 31/05/2017 tarih ve 2017/UY.I-1507 sayılı Kamu İhale Kurulu (Kurul) kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce verilen kararda; başvurunun itirazen şikâyet başvurusu niteliğinde olabilmesi için öncelikle bir hukuka aykırılık iddiası içermesi gerektiği gibi 4734 sayılı Kanun’un 54. maddesinde öngörüldüğü şekilde iddianın gerekçe ve delilleri ile de ortaya konulması gerektiği, davacının başvuru dilekçesinde herhangi bir hukuka aykırılık iddiasında bulunmadığı, ilgili belgelerin yeniden incelenmesi talebiyle yapılan başvurunun anılan Kanun’un 54. maddesinin dördüncü fıkrasının (d) bendi ile Yapım İşleri İhaleleri Uygulama Yönetmeliğinin 8. maddesinin (ç) bendine aykırı olduğu ve şekil yönünden de uygun olmadığı, kaldı ki ihale üzerinde bırakılan istekliye ait teklif dosyası incelendiğinde, idarece değerlendirmesi yapılan İdari Şartname’nin 7. maddesinde düzenlenen ilgili belgelerin sunuluş şeklinin mevzuata aykırı olduğunu gösteren bir bilgi veya belgenin idarece ihale işlem dosyası içerisinde anılan istekliye ait olarak gönderilen teklif dosyası kapsamında yer almadığı, idarece hazırlanan yaklaşık maliyet belgeleri incelendiğinde, ihale üzerinde bırakılan istekli tarafından sunulan iş deneyim belgesinde yer alan baraj yapımına yönelik işlerin ve karayolu işlerinin benzer işler kapsamında yer aldığı, kaldı ki anılan belgeye konu iş kapsamında yer alan yol yapımı işlerine ilişkin belge tutarının toplamının (151.858.971,15 USD) olduğu, anılan Yönetmeliğin 49. maddesine göre, belge tutarının sözleşme tarihinde Resmî Gazete’de yayımlanan Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz alış kuru üzerinden (182.980) Türk Lirasına çevrilmesi durumunda bulunan tutarın (27.787.154.541,027 TL) olduğu, söz konusu belge tutarının güncellenmesi durumunda güncel belge tutarının (829.988.922.894,27 TL) olduğu ve bu tutardan 6 sıfır atıldığında, iş yönetme belgeleri tutarlarının beşte birinin alınması sebebiyle iş deneyiminde esas alınması gereken tutarın (165.997.784,58 TL) olduğu, söz konusu yol işlerinin tek başına anılan isteklinin ilk yazılı teklif tutarı uyarınca iş deneyim belgesinin değerlendirmesine esas asgari karşılanması gereken tutarı (158.282.390,00 x % 55=87.055.314,50-TL) karşıladığı,
İdari Şartname incelendiğinde, idarece ihale dokümanı kapsamında teklif geçerlik süresinin ihale tarihinden itibaren 120 (yüz yirmi) gün olarak belirlendiği ve bu doğrultuda geçici teminat olarak sunulacak teminat mektuplarında geçerlik tarihinin 10/09/2017 tarihinden önce olmamak üzere isteklilerce belirleneceğine yönelik düzenlemeye yer verildiği, ayrıca idarece tekliflerin geçerlik sürelerinin ve bu doğrultuda geçici teminat mektuplarının sürelerinin uzatılmasına dair bir talebine ilişkin bilgi veya belgenin ise ihale işlem dosyası kapsamında yer almadığı, bu kapsamda anılan istekli tarafından teklif dosyası kapsamında sunulan geçici teminat mektubunun (10/10/2017) tarihine kadar geçerli olmak üzere düzenlendiği, söz konusu sürenin ihale dokümanı düzenlemeleri uyarınca idarece teklif dosyası kapsamında sunulacak geçici teminat mektuplarında aranan asgari karşılanması gereken geçerlik süresini kapsadığı;
İdarece ihale işlem dosyası içerisinde anılan istekliye gönderilen 25/04/2017 tarihli yazı ekinde yer alan aşırı düşük teklif açıklaması incelendiğinde, imza sirkülerinin, idarece açıklama istenilen 4 adet iş kalemine ilişkin analizlerin, açıklama istenilen iş kalemleri üzerinden kâr ve genel masraf başlıklı fiyat tablosunun, Kamu İhale Kurumu internet adresi üzerinde yer alan İşçilik Hesaplama Modülü üzerinden oluşturulmuş saatlik asgari ücret hesabını gösteren tablonun, idarece açıklama istenilen iş kalemlerine ilişkin ayrı ayrı düzenlenen analiz formatlarında yer alan iş kalemlerinde kullanılan kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanmış rayiçlere ait poz numaralarının, poz tanımlarının, pozlara ilişkin kamu kurumlarında 2017 yılı birim fiyatlarının ve teklif edilen tutarların gösterildiği listenin, nakliye imalatlarına ilişkin Karayolları Genel Müdürlüğü poz numaralarında yer alan poz numaraları ve tanımları ile bunlara ilişkin birim fiyat tutarlarının teklif edilen tutarların ve mesafe bilgilerinin, ve işçilik maliyetlerine ilişkin olarak ise Çevre ve Şehircilik Bakanlığı birim fiyatları ile teklif edilen birim fiyatların, ilave belge ile açıklanacak girdiler listesi başlıklı belgenin, güzergahların, güzergahlara ait mesafe bilgilerinin depo ve ariyet ocaklarına ilişkin taşıma mesafelerinin gösterildiği brükner nakliye metrajı başlıklı belgenin, bununla birlikte nakliye formülleri ile hesaplanan poz numaraları belirtilen iş kalemlerinin gösterildiği, nakliyeler başlıklı belgenin sunulduğu;
İdarece aşırı düşük teklif açıklama yazısı ekinde anılan istekliye gönderilen IYRS-01, IYRS-02, IYRS-05, IYRS-14 iş kalemlerine ilişkin sıralı analiz girdileri tablolarının idareye sunulduğu ve söz konusu iş kalemlerine ilişkin sıralı analiz girdileri tabloları incelendiğinde, söz konusu analizlerde belirlenen rayiçlerin girdi miktarı ve cinslerinin, idarece aşırı düşük teklif açıklama yazısı ekinde isteklilere gönderilen analizlerde yer alan girdi miktarları ve cinslerine ilişkin tanımlara uygun olarak düzenlendiği, idarenin 21/04/2017 tarih ve 1222 sayılı EKAP üzerinden anılan istekliye gönderilen aşırı düşük teklif açıklama konulu yazısında açıklama istenilen iş kalemleri içerisinde yer alan IYRS-01 iş kalemi içerisinde yer alan “Traktör buldozer (185 HP)” rayicine ilişkin saatlik miktarın yeniden “IYRS-01 iş kaleminde traktör buldozer girdi miktarı 0,0004 alınacaktır.” şekliyle belirlendiği ve anılan isteklinin açıklaması kapsamında söz konusu rayice ilişkin anılan miktarın aynı şekilde söz konusu iş kalemine ilişkin analiz formatında gösterildiği, ayrıca sunulan analiz formatlarında kârsız olarak hesaplanan tutarlara yüklenici kârı ve genel giderlerin, IYRS-01 iş kalemi için (%0,2=, IYRS-02 iş kalemi için (%14,2), IYRS-05 iş kalemi için (%22,915), IYRS-14 iş kalemi için (%21,15) olarak gösterildiği, bununla birlikte başvuru sahibinin iddiaları kapsamındaki ilgili giderlerin analizlere ilişkin açıklama kapsamında belirlenecek kâr oranı içerisinde ayrıca gösterilmesi ile aşırı düşük teklif açıklamalarındaki kâr oranının uygunluğunun değerlendirilmesi gerektiğine ilişkin bir hükmün kamu ihale mevzuatı kapsamında yer almadığı, aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunulan analizlerde belirlenen rayiçlerin girdi miktarı ve cinslerinin, idarece aşırı düşük teklif açıklama yazısı ekinde isteklilere gönderilen analizlerde yer alan girdi miktarları ve cinslerine ilişkin tanımlara uygun olarak düzenlendiği, kâr oranlarının istekli tarafından belirlenerek analiz formatlarında gösterildiği, sunulan açıklamalarda ayrıca anılan istekli tarafından analizlere ilişkin kâr ve genel giderler dahil analizlere ilişkin hesapladığı tutarların birim fiyatlara ilişkin birim fiyat teklif mektubu eki birim fiyat teklif cetvelinde teklif ettiği tutarlar ile aynı olduğu ve davacının iddiaları kapsamında yer verdiği analiz formatlarına veya teklifte öngörülen kâr tutarlarına ilişkin mevzuata aykırı bir durumun açıklama kapsamında bulunmadığı;
Anılan istekli tarafından açıklama istenilen iş kalemleri içerisinde yer alan ve açıklama istenilen malzeme, makine ve ekipman için analiz formatlarında makine ve ekipmanlar için idarece belirlenen çalışma saatleri ve malzeme miktarlarının esas alınarak 2017 yılı Çevre ve Şehircilik Bakanlığı birim fiyatlarında yer alan rayiçlerin kullanıldığı, ayrıca söz konusu rayiçlere ilişkin listenin de açıklama kapsamında sunulduğu ve söz konusu rayiçlere yönelik çalışma sürelerine ilişkin açıklamaların bu hâliyle Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.6. maddesinde yer alan açıklamalara uygun olduğu, 2017 yılına ait brüt asgari ücretin 1.777,50 TL olduğu ve saatlik asgari işçilik tutarının ise (1.777,50/30/7,5=7,9 TL) olduğu, söz konusu istekli tarafından açıklama istenilen iş kalemlerine ilişkin sunulan analizlerde yer alan işçilik rayiçlerinin tümüne ilişkin saatlik asgari işçilik maliyetinin 7,90 TL olarak hesaplandığı ve söz konusu açıklamalarda Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.9. maddesinde yer alan, “İş kalemleri/gruplarına ait analizler ile yardımcı ve/veya alt analizlerde yer alan işçilik fiyatları ihale tarihinde yürürlükte olan saatlik asgari ücretin altında olamaz.” açıklamalarına aykırılık bulunmadığı, anılan istekli tarafından aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında, açıklama istenilen iş kalemlerine ilişkin sunulan analizlerde yer alan açıklama istenilen analiz girdilerinin Karayolları Genel Müdürlüğü ve Çevre ve Şehircilik Bakanlığı rayiçleri kullanılmak suretiyle açıklandığı, bunun dışında Kamu İhale Genel Tebliği’nin 45.1.13. maddesinde açıklanan yöntemlerin (Üçüncü kişilerden alınan fiyat teklifleri, maliyet ve satış tutarı tespit tutanağı vb.) aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında kullanılmadığı, nakliye imalatlarına ilişkin açıklamaların ihale dokümanı kapsamında düzenlenen proje vb. belgeler esas alınarak hesaplanmasının ve söz konusu projelerden idarece hesaplanamayan nakliye iş kalemlerine ilişkin olarak ise esas alınması istenen mesafe bilgilerinin idarece tespit edilerek bu doğrultuda açıklama sunulmasının istendiği ve yaklaşık maliyet hesap cetvelleri incelendiğinde söz konusu açıklama istenilen iş kalemlerine ilişkin taşımaların esasen 10 km mesafeye kadar olan taşıma işleri olduğu, ayrıca aşırı düşük teklif açıklama yazısı ekinde yer alan analiz formatları kapsamında idarece nakliye formüllerinin düzenlenmediği;
Aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında açıklama istenilen nakliye veya taşımalara ilişkin sunulan açıklamalar incelendiğinde, nakliye imalatlarına ilişkin IYRS-02 iş kalemi içerisinde yer alan dolgu malzemesi taşınması ve IYRS-14 iş kalemi içerisinde yer alan açıklama istenilen iş kalemine ilişkin mesafelerin idarece ihale dokümanı düzenlemelerine göre hesaplanan ve açıklamada esas alınması istenen 7.379 m olarak dikkate alındığı, açıklama istenilen kazıların depoya taşınmasına yönelik nakliye iş kalemlerine ilişkin olarak ise, açıklamaya ilişkin proje genelindeki depo ve ariyet ocaklarına ilişkin hesaplanan nakliye güzergahları uyarınca mesafe bilgilerinin ve hesaplamaların yapıldığını gösteren tablonun ve Karayolları Genel Müdürlüğü birim fiyat kitaplarında yer alan 10 km’ye kadar olan taşıma formülleri uyarınca söz konusu mesafeler dikkate alınarak nakliye hesaplamalarının sunulduğu, ayrıca açıklama istenilen nakliye iş kalemlerine ilişkin mesafelerin idarece ihaleye ait ihale dokümanı kapsamında yer alan yaklaşık maliyet hesabındaki mesafeler ile de uyumlu ve söz konusu mesafelerin üzerinde hesaplandığı, anılan tespitler uyarınca söz konusu taşımalara ilişkin açıklama kapsamında sunulan hesaplamalarda doküman düzenlemelerine göre istenen açıklamalara aykırılığı gösteren bir durumun bulunmadığı, davacının anılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklaması kapsamında sunduğu nakliye mesafelerinin dayanağının bulunmadığı ve hesaplamaların şartnamelere aykırı olduğu yönündeki iddialarına itibar edilmediği; bu itibarla, ihalenin kamu ihale mevzuatına uygun şekilde yapıldığı anlaşıldığından, davacı şirket tarafından yapılan itirazen şikâyet başvurusunun reddine dair dava konusu Kurul kararında hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, ihale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasına ilişkin fiyat teklifine esas alınan analizlerde kullanılan işçilik maliyetinin yürürlükte bulunan asgari işçilik maliyetinin altında olduğu, güncel olmayan asgari işçilik maliyetlerini kullanarak kamu ihale mevzuatına aykırı olarak lehine maliyet avantajı sağladığı, analiz girdisi olan her dozda çimento harcı hazırlanması pozuna ilişkin açıklamanın mevzuata uygun olmadığı ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, yapılan incelemede 2017 yılına ait brüt asgari ücretin 1.777,50-TL ve saatlik asgari işçilik tutarının ise (1.777,50/30/7,5=7,9-TL) olduğu, ihale uhdesinde kalan istekli tarafından açıklama istenilen iş kalemlerine ilişkin sunulan analizlerde yer alan işçilik rayiçlerinin tümüne ilişkin saatlik asgari işçilik maliyetinin 7,90-TL olarak hesaplandığı ve söz konusu açıklamanın Kamu İhale Genel Tebliğine uygun olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
İdare ve vergi mahkemelerinin nihai kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
Temyizen incelenen karar usul ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddi yolundaki … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı temyize konu kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından anılan Mahkeme kararının ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın davacıya iadesine,
5. Dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine,
6. 2577 sayılı Kanun’un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 11/04/2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.