Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2018/224 E. , 2023/1997 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2018/224
Karar No:2023/1997
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Kurulu
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : … Radyo ve Televizyon İletişim Reklam Yayıncılık A.Ş.
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’nin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının, istinaf başvurusunun kabulüne ilişkin kısmının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı şirkete ait “… (… )” logosuyla yayın yapan televizyon kanalında 04/01/2016 tarihinde 24 saat boyunca Dr. … tarafından yapılan ürün tanıtımlarında 6112 sayılı Kanun’un 9. maddesinin altıncı fıkrasının (c) bendi hükmünün tekraren ihlâl edildiğinden bahisle aynı Kanun’un 32. maddesinin 2. fıkrası uyarınca 14.359,00-TL idari para cezası uygulanmasına ve aynı Kanun’un 14. maddesine istinaden 32. maddesinin altıncı fıkrası uyarınca 3 ay süre ile yayın durdurma cezası ile cezalandırılmasına ilişkin … tarih ve … sayılı Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (Üst Kurul) kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce verilen … tarih ve E:… , K:… sayılı kararda; 4 Ocak 2016 tarihinde 24 saat boyunca yapılan yayının tamamında Dr. … tarafından üretilen ve başta çağımızın yaygın hastalıklarından kanser, şeker, kıkırdak zedelenmesi, beyin, romatizma, obezite, damar sertliği, akciğer ve prostat hastalıkları olmak üzere neredeyse literatüre giren bütün hastalıklara iyi geldiği veya tedavi ettiği iddia edilen bitkisel ürünlerin tanıtımının ve pazarlamasının yapıldığı, 24 saatlik yayın süresince dönüşümlü olarak yukarıda sayılan hastalıkların dışında cinsel problemleri giderdiği, hatta bazılarını tedavi ettiği iddia edilen ve yine Dr. … tarafından formüle edilerek üretilen, cinsel performansı arttırdığı, cinsel organları büyüttüğü, ereksiyonu uzattığı, erkeğin boşalmasını geciktirdiği, sperm üretimini arttırdığı, kadının ve erkeğin cinsel arzularını arttırdığı idda edilen cinsel içerikli ürünlerin tanıtım ve pazarlamasına yer verildiği, sağlık problemleri ile uğraşan vatandaşlar için yeni bir umut ışığı olarak gördükleri bu ürünün kullanımının sonucunda beklenen fayda elde edilmediği takdirde bir hayal kırıklığına sebep olacağı, tedavide etkinliği ve güvenilirliği kanıtlanmamış bilimsel yönden eksik veya doğru olmayan bilgilerle tüketicileri yanlış yönlendirebileceği ve bu ürünlerin bilinçsiz tüketimine neden olarak toplum sağlığı açısından risk oluşturabileceği anlaşıldığından, davacı yayın kuruluşunun 6112 sayılı Kanun’un 9. maddesinin altıncı fıkrasının (c) bendi hükmünün tekraren ihlâl edilmesi nedeniyle aynı Kanun’un 32. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca hakkında tesis edilen 14.359,00-TL idari para cezası verilmesine ve aynı Kanun’un 14. maddesine istinaden 32. maddesinin altıncı fıkrası uyarınca 3 ay süre ile yayın durdurma cezası ile cezalandırılmasına ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti:… Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’nce; mahkeme kararının 6112 sayılı Kanun’un 9. maddesinin altıncı fıkrasının (c) bendi hükmünün tekraren ihlâl edildiğinden bahisle aynı Kanun’un 32. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca verilen 14.359,00-TL idari para cezasının iptali istemine yönelik olarak davanın reddine ilişkin kısmında hukuka aykırılık görülmediğinden, davacı yayın kuruluşunun kararın bu kısmı yönünden istinaf başvurusunun reddi gerektiği;
İstinaf başvurusuna konu kararın, dava konusu işlemin 6112 sayılı Kanun’un 14. maddesine istinaden 32. maddesinin 6. fıkrası uyarınca 3 ay süre ile yayın durdurma cezası ile cezalandırılmasına ilişkin Üst Kurul kararının iptali istemi yönünden davanın reddine ilişkin kısmına gelince; davalı idare tarafından dava konusu işlem, 6112 sayılı Kanun’un 14. ve 32. maddesinin altıncı fıkrasında düzenlenen “yayın lisansı verilmesi için bu Kanunda aranan şartlardan birinin kaybedilmesi” hâli kapsamında değerlendirilerek tesis edilmiş ise de; dava konusu olayda “yayın lisansı verilmesi için bu kanunda aranan şartlardan birinin kaybedilmesi” hâli değil, “lisansa uygun yayın yapma yükümlülüğüne aykırılık” hâlinin bulunduğu, her ne kadar 6112 sayılı Kanun’da, yayın lisansı verilmesi için aranan şartlar açıkça sayılmamış olsa da, 14. maddesinde, lisans belgesinde belirtilen türe uygun yayın yapmayan kuruluşun lisans şartlarını ihlâl etmiş sayılacağının açıkça düzenlendiği, “idari yaptırımlar” başlıklı 32. maddesinin ikinci fıkrasında da, bu Kanunda belirlenen ilke ve yükümlülüklere uyulmaması hâlinde uygulanacak yaptırımın, yayın kuruluşunun uyarılmasından sonra idari para cezası verilmesi şeklinde gösterildiği, lisansa uygun yayın yapma yükümlülüğünün ihlâlinden dolayı, davacının durumunun değerlendirilerek işlem tesis edilmesi gerekirken, lisans verilmesinin koşulları kanunda düzenlenmediği hâlde, lisansa uygun yayın yapmamanın koşul kaybı olarak nitelendirilmek suretiyle, 6112 sayılı Kanun’un 32. maddesinin altıncı fıkrasındaki yaptırım uygulanarak tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, dava konusu işlemin 6112 sayılı Kanun’un 9. maddesinin altıncı fıkrasının (c) bendi hükmünün tekraren ihlâl edildiğinden bahisle aynı Kanun’un 32. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca verilen 14.359,00-TL idari para cezasının iptali istemine yönelik olarak davanın reddine ilişkin kısmı yönünden istinaf başvurusunun reddine; dava konusu işlemin aynı Kanun’un 14. maddesine istinaden 32. maddesinin altıncı fıkrası uyarınca 3 ay süre ile yayın durdurma cezası ile cezalandırılmasına ilişkin kısım yönünden ise istinaf başvurusunun kabulü ile kararın bu kısmının kaldırılmasına, 2577 sayılı Kanun’un değişik 45. maddesinin 4. fıkrası uyarınca esastan incelenen davada dava konusu işlemin bu kısmının iptaline karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, davacı şirkete ait televizyon kanalının sağlık/spor türünde tematik yayın lisansı bulunduğu hâlde 24 saatlik yayının tamamında bitkisel ürün tanıtım ve pazarlaması yapıldığı, bitkisel ürün tanıtım ve pazarlamasının sağlık türünde yayın olarak değerlendirilemeyeceği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … ‘IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
“Sağlık-Spor” içerikli “Tematik Yayın” lisansı bulunan davacı şirkete daha önceki yayınları nedeniyle 6112 sayılı Kanun’un 14. maddesinin ikinci fıkrasını ihlâl ettiğinden bahisle Üst Kurul’un … tarih ve … sayılı kararıyla yayınlarını 30 gün içerisinde “Sağlık-Spor” içerikli “Tematik Yayın” lisansına uygun olarak düzeltmesi aksi takdirde üç ay süreyle yayınlarının durdurulacağı yönünde uyarı yapılmış, ayrıca davacı şirkete Üst Kurul’un … tarih ve … sayılı kararı ile … tarih ve … sayılı kararıyla 6112 sayılı Kanun’un 9. maddesinin altıncı fıkrasının (c) bendi uyarınca uyarı yaptırımı uygulanmış, davacı şirketin incelenen 04/01/2016 tarihli yayınında 24 saatin tamamının Dr. … tarafından üretilen bitkisel ürünlerin kanser, şeker, kıkırdak zedelenmesi, beyin, romatizma, obezite, damar sertliği, akciğer ve prostat hastalıkları ve benzeri hastalıklara iyi geldiği veya tedavi ettiği iddiasıyla tanıtım ve pazarlamasının yapıldığının tespit edilmesi üzerine davacı şirkete 14.359,00-TL idari para cezası verilmesine ve “Sağlık-Spor” içerikli “Tematik Yayın” lisansı olmasına rağmen sahip olunan lisans kapsamında yayın yapılmadığından ve yayın lisansı şartlarının ihlâl edildiğinden bahisle üç ay süre ile yayınlarının durdurulmasına ilişkin … tarih ve … sayılı Üst Kurul kararı alınmıştır.
Bunun üzerine bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun’un 3. maddesinin birinci fıkrasının (y) bendinde, tematik yayının, günlük yayın süresinin en az yüzde yetmişini haber, belgesel, eğitim, ekonomi, kültür, tarih, spor, müzik, sinema, dizi film, pazarlama veya benzeri konularda olmak üzere sadece belli bir türe veya genel izleyici kitlesi dışında belli bir izleyici kesimini hedef alan programlara ayıran yayını ifade ettiği; 14. maddesinin birinci fıkrasında, yayın hizmetlerinde, genel veya tematik içerikli yayın yapılabileceği, medya hizmet sağlayıcı kuruluşların yayın lisansı başvurusu sırasında yayınlarının türünü Üst Kurula yazılı olarak bildireceği, Üst Kurul tarafından bu kuruluşlara verilecek yayın lisans belgesinde yayının türünün açıkça belirtileceği; ikinci fıkrasında, yayın hizmetlerinin Üst Kurula bildirilen türde ve seçilen dilde yapılmasının zorunlu olduğu, yayın türünün talep üzerine Üst Kurulun izniyle değiştirilebileceği, yayın türünün değiştirilmesine ilişkin şartların Üst Kurulca belirleneceği, lisans belgesinde belirtilen türe uygun yayın yapmayan kuruluşun yayın lisansı şartlarını ihlâl etmiş sayılacağı; işlemin tesis edildiği tarih itibarıyla yürürlükteki hâliyle 32. maddesinin altıncı fıkrasında, yayın lisansı verilmesi için bu Kanunda aranan şartlardan birinin kaybedilmesi hâlinde, ilgili medya hizmet sağlayıcı kuruluşa bu şartı yerine getirmesi için otuz günlük süre verileceği, verilen süreye rağmen şartı yerine getirmeyen kuruluşun yayınlarının üç ay süreyle durdurulacağı, bu süre zarfında şartın yerine getirilmemesi hâlinde ise, ilgili kuruluşun yayın lisansı iptal edilerek kanal ve frekans kullanımına son verileceği; 37. maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde, medya hizmet sağlayıcı kuruluşların yayın lisansı talebinde bulunabilmeleri için gerekli idarî, malî ve teknik şartları belirlemenin ve bu kuruluşlardan şartları sağlayanlara yayın lisansı vermenin, denetlemenin ve gerektiğinde iptal etmenin Kurul’un görev ve yetkileri arasında olduğu kurala bağlanmıştır.
Medya Hizmet Sağlayıcı Kuruluşlar İle Platform ve Altyapı İşletmecilerinin Uymaları Gereken İdari ve Mali Şartlar Hakkında Yönetmeliğin “Gerekli koşulların yitirilmesi, lisans iptali, idarî ve adlî müeyyideler” başlıklı 17. maddesinin birinci fıkrasında, “Yayın lisansı verilmesi için Kanunda aranan şartlardan birinin kaybedilmesi hâlinde, ilgili medya hizmet sağlayıcı kuruluşa bu şartı yerine getirmesi için otuz günlük süre verilir. Verilen süreye rağmen şartı yerine getirmeyen kuruluşun yayınları üç ay süreyle durdurulur. Bu süre zarfında şartın yerine getirilmemesi hâlinde ise, ilgili kuruluşun yayın lisansı iptal edilerek yayınlarına son verilir.”; ikinci fıkrasında, “Mevzuatta öngörülen yükümlüklere uymadıkları sonradan tespit edilen veya uygunluklarını sonradan kaybeden ve Üst Kurulca verilen süre içerisinde durumlarını uygun hâle getirmeyen kuruluşlar ile yayın lisansının verilmesi için gerekli şartlara uygunluğunu hile ile elde ettiği tespit edilen kuruluşun yayın lisansı iptal edilir.” kuralına yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
6112 sayılı Kanun’un gerekçesinde, 14. maddeye ilişkin olarak, “Madde ile yayın hizmetlerinin içeriği düzenlenmektedir. Yayın hizmetleri genel ve tematik olmak üzere iki türlüdür. Maddede, yayın yapacak kuruluşların yayın türleri konusundaki yapacakları iş ve işlemlerle ilgili düzenlemelere yer verilmektedir. Genel veya tematik içerikli yayın yapmak isteyen radyo ve televizyon kuruluşları, yayın lisansı başvurusu sırasında bu hususu Üst Kurula yazılı olarak bildirmek zorundadırlar. Yayın türü değişiklikleri Üst Kurulun iznine bağlıdır. (…)”; 32. maddeye ilişkin ise “(…) Yayın ihlâli niteliğinde olmayan, daha ziyade yayıncı niteliğini kazanma ve sürdürme ile ilgili ihlâller için yayın ihlâllerinden farklı bir müeyyide sistemi öngörülmektedir. Buna göre yayın lisansı verilmesi için Üst Kurulca öngörülen şartlardan birini ihlâl eden veya kaybeden medya hizmet sağlayıcı kuruluşa, gerekli şartları tamamlaması için otuz gün süre verilecektir. Verilen süre içinde de gereken şartları yerine getirmeyen kuruluşun yayınları, üç ay süreyle geçici olarak durdurulacak, bu süre içinde de gerekli şartları yerine getirmeyen kuruluşun yayın lisansı iptal edilerek, kanal ve frekans kullanımına son verilecektir. (…)” açıklamalarına yer verilmiştir.
“Sağlık-Spor” içerikli “Tematik Yayın” türünde lisansı bulunan davacının, yayınlarının tamamını Dr. … tarafından üretilen bitkisel ürünlerin çeşitli hastalıklara iyi geldiği veya tedavi ettiği iddiasıyla bitkisel ürün tanıtım ve pazarlamasına ayırdığının tespiti üzerine Üst Kurul’un … tarih ve … sayılı kararıyla yapılan yayınların “Sağlık-Spor” içerikli yayın olarak değerlendirilemeyeceği belirtilerek davacı şirketin 6112 sayılı Kanun’un 14. maddesinin ikinci fıkrasını ihlâl ettiğinden bahisle yayınlarını 30 gün içerisinde “Sağlık-Spor” içerikli “Tematik Yayın” lisansına uygun olarak düzeltmesi, aksi takdirde üç ay süreyle yayınlarının durdurulacağı yönünde uyarı yapıldığı, Üst Kurul tarafından yapılan uyarıya rağmen davacının incelenen 04/01/2016 tarihli 24 saatlik yayınının tamamında bitkisel ürün tanıtım ve pazarlamasına yer verdiğinin tespit edildiği, bu durumda, davacının lisans başvurusu sırasında Kurul’a bildirdiği ve lisans belgesi verilmesinin ön şartı olan “Sağlık-Spor” türünde yayın yapma yükümlülüğünü ihlâl ettiği anlaşılmaktadır.
Bu bakımdan, medya hizmet sağlayıcı kuruluşların lisans başvurusu esnasında yayın türüne ilişkin yapacakları bildirimin, Kurul tarafından verilecek yayın lisansı belgesi için bir ön şart olarak belirlendiği, yayın hizmetlerinin Kurul’a bildirilen türde yapılmasının zorunlu olduğu, yayın türü değişikliği için de taleplerin Kurul’a iletilmesi gerektiği, lisans belgesinde belirtilen türe aykırı yayın yapan kuruluşların lisans şartlarını ihlâl etmiş sayılacağı açıktır.
6112 sayılı Kanun’un gerekçesinde de vurgulandığı üzere, lisans şartlarının ihlâl edilmesinin, lisans şartlarının sonradan kaybedilmesi sonucunu doğurduğu, bu durum karşısında Kanun’un 32. maddesinin altıncı fıkrasında öngörülen yaptırımın uygulanması gerektiği sonucuna varıldığından, Kanun’da düzenlenen zorunluluklara aykırı olarak ve lisans şartlarını ihlâl etmek suretiyle yayın yapan davacının, 30 gün süre verilerek yayın türünü Üst Kurul’un kayıtlarındaki mevcut yayın türüne göre düzeltmesi, aksi takdirde 3 ay süreyle yayınlarının durdurulacağına ilişkin Kurul kararının gereğini yerine getirmediğinden bahisle tesis edilen 3 ay süre ile yayın durdurma işleminde hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
Bu itibarla, davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile dava konusu işlemin 3 ay süre ile yayın durdurma cezasına ilişkin kısmı yönünden Mahkeme kararının kaldırılması ve dava konusu işlemin iptali yolundaki temyize konu Bölge İdare Mahkemesi kararında hukukî isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin kabulüne;
2. Davanın yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun kısmen kabulü ile Mahkeme kararının kaldırılması ve dava konusu işlemin 3 ay süre ile yayın durdurmaya ilişkin kısmının yukarıda özetlenen gerekçeyle iptali yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’nin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca BOZULMASINA,
3. Bozulan kısım hakkında yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’ne gönderilmesine, 18/04/2023 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.