Danıştay 13. Daire Başkanlığı         2018/1535 E.  ,  2020/3070 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2018/1535
Karar No : 2020/3070

DAVACI: … A.Ş.
VEKİLİ : Av. …
DAVALI: … Başkanlığı
VEKİLİ: Av. …

DAVANIN KONUSU : 11/01/2018 tarih ve 30298 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Özelleştirme Yüksek Kurulu’nun … tarih ve … sayılı kararının, Sütçüler Hidroelektrik Santrali ile bu santral tarafından kullanılan taşınmazların özelleştirme kapsam ve programına alınmasına ve anılan hidroelektrik santralinin işletme hakkının verilmesi ve bu santral tarafından kullanılan taşınmazların işletme hakkının verilmesi ve/veya kullanım izninin verilmesi yöntemiyle özelleştirilmesine ilişkin kısmı ile 30/01/2018 tarih ve 30317 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sütçüler Hidroelektrik Santrali ile bu santral tarafından kullanılan taşınmazların işletme hakkının verilmesi yöntemiyle özelleştirilmesine ilişkin olarak 21/03/2018 tarihinde gerçekleştirilecek ihaleye çıkılmasına ilişkin işlemin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI :
“Yap-İşlet-Devret” modeli ile inşa edilen Sütçüler Hidroelektrik Santrali’nin işletilmesi için Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile 14/09/1991 tarihinde imzalanan sözleşmenin 24. maddesinde yer alan, “yeni şartlarla şirkete yeniden işletme izni verilecektir.” kuralı uyarınca Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’na yazılı ve sözlü başvurularla yeni şartlarla işletmeye hazır olunduğunun bildirildiği, sözleşmenin 18/08/2018 tarihinde süresinin dolacağı, işletme süresi dolmadan sözleşmenin 24. maddesine aykırı olarak gerçekleştirilen özelleştirme kararı ile ihale işleminin iptal edilmesi gerektiği, Bakanlığın 30/01/2018 tarihli yazısı ile özelleştirme kapsamına alındığı ve ihaleye çıkarıldığının öğrenildiği, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın sözleşmenin uzatılmasına ilişkin hükümleri yerine getirmediği, özelleştirme ile ilgili bildirimde bulunulmadığı, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’ndan işletmeden kaynaklı alacağının bulunduğu, santralin 20 yıldır işletildiği, kamu yararına aykırı işlem tesis edildiği ileri sürülmüştür.

DAVALININ SAVUNMASI :
Öncelikle, usule ilişkin olarak, davanın ehliyet yönünden reddi gerektiği; ihale ilanının 30/01/2018 tarih ve 30317 sayılı Resmî Gazete’de yayımlandığı, Resmî Gazete’de yayım tarihinden itibaren 15 günlük süre içinde dava açılmadığı, davanın süre aşımı nedeniyle reddine karar verilmesi gerektiği ileri sürülmüştür.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın … tarih ve … sayılı yazısı ile ekinde yer alan Elektrik Üretim A.Ş.’nin (EÜAŞ) … tarih ve … sayılı yazısında, “Yap-İşlet-Devret” modeliyle inşa edilen ve EÜAŞ’a devredilecek olan santrallerin bakım onarım, güvenlik giderlerinin kamu eliyle işletilmesi durumunda yüksek olması nedenleriyle EÜAŞ’a devredileceği tarih itibarıyla özelleştirme çalışmalarını sonuçlandıracak şekilde kapsam ve programa alınması amacıyla gerekli çalışmaların yapılmasının idarelerinden talep edildiği, ihaleye ilişkin nihai pazarlık görüşmelerinin 27/03/2018 tarihinde gerçekleştirildiği, idarece davacı şirkete yeniden işletme izni vermesi zorunluluğunun olmadığı, işlemlerin hukuka uygun olduğu savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’UN DÜŞÜNCESİ :
Davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI …’NIN DÜŞÜNCESİ :
“Yap-İşlet-Devret” modeliyle davacı şirket tarafından işletilen Sütçüler Hidroelektrik Santrali ile santral tarafından kullanılan taşınmazların, özelleştirme kapsam ve programına alınması yolundaki … gün ve … sayılı Özelleştirme Yüksek Kurulu kararı ile 21/03/2018 tarihinde gerçekleştirilecek özelleştirme ihalesinin iptali istenilmektedir. Davalı idarelerin usule yönelik itirazları yerinde görülmediğinden, işin esasına geçilmiştir.
Dosyadaki mevcut belge ve bilgilerden; 3096 sayılı Türkiye Elektrik Kurumu Dışındaki Kuruluşların Elektrik Üretimi, İletimi, Dağıtımı ve Ticareti ile Görevlendirilmesi Hakkında Kanun kapsamında, “Yap-İşlet-Devret” modeliyle yapılan Sütçüler Hidroelektrik Santrali ile santral tarafından kullanılan taşınmazların, güvenlik, bakım ve onarım masraflarının kamu eliyle işletilmesi durumunda yüksek olacağı gerekçesiyle EÜAŞ’a devredileceği tarih itibarıyla 4046 sayılı Kanun uyarınca işletme hakkının verilmesi yöntemiyle özelleştirilmesi için … gün ve … sayılı Özelleştirme Yüksek Kurulu kararı ile özelleştirme kapsam ve programına alındığı, özelleştirme ihalesinin 30/01/2018 tarihli ve 30317 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak ilan edildiği, ihaleye son teklif verme tarihinin 21/03/2018 olarak belirlendiği anlaşılmıştır.
Davacı şirketin “Yap-İşlet-Devret” modeliyle Sütçüler Hidroelektrik Santralini 18/06/1998 tarihinden itibaren işlettiği ve Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile davacı arasında 20 yıl süre ile 14/04/1991 tarihinde Uygulama Sözleşmesi imzalandığı görülmekte olup, bu sözleşmenin 24. maddesinde yeni şartlarla davacı şirkete yeniden işletme izni verilebileceği hükmü olmasına karşın işletmenin devir süresi dolmadan sözleşmeye aykırı olarak özelleştirme kararı alındığı, özelleştirme konusunda herhangi bir bildirim yapılmadığı, 700 ortaklı bir şirketin işletmeye devam etmesinin, kamu yararına da olacağı, dava konusu işlemin amaç yönünden hukuka aykırı olduğu iddiasıyla Sütçüler Hidroelektrik Santralinin işletme hakkının verilmesi yöntemiyle özelleştirilmesi ve özelleştirme ihalesinin iptali istemiyle dava açılmıştır.
Olayda, davacı şirket tarafından, Sütçüler Hidroelektrik Santralinin işletilmesi amacıyla taraflar arasında imzalanmış 14/04/1991 tarihli Uygulama Sözleşmesi’nin 24. maddesinde yeni şartlarla yeniden işletme izni verilebileceği için özelleştirme kararı alınmasının sözleşmeye aykırı olduğu ileri sürülmüşse de, Uygulama Sözleşmesi’nin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren tesis kurma süresinin 2 yıl, işletme süresinin de ek protokol uyarınca 20 yıl olarak belirlendiği, ancak 24. maddedeki düzenlemenin işletme süresinin uzatılması konusunda emredici nitelikte olmadığı gibi “Yap-İşlet-Devret” modeliyle yapılan Sütçüler Hidroelektrik Santrali ile santral tarafından kullanılan taşınmazların sözleşme süresi sonunda EÜAŞ’a devrinin gerekeceği ve özelleştirme işleminin de devir işleminden bağımsız bir nitelik taşıdığı dikkate alındığında, Uygulama Sözleşmesi’ne aykırılık görülmemiştir.
Bu itibarla, özelleştirme çalışmalarının, Santralin EÜAŞ’a devir tarihinde tamamlanmasının planlandığı ve taşınmazların devir ve teslimini düzenleyen İhale Şartnamesi’nin 19. maddesi uyarınca Santral’in EÜAŞ’a döneceği 18/06/2018 tarihinde veya bu tarihten sonraki bir tarihte Sözleşme imzalanabileceği, santral ve kullanılan taşınmazların güvenlik, bakım ve onarım masraflarının kamu eliyle işletilmesi durumunda yüksek olacağı gerekçesiyle EÜAŞ’a devredileceği tarih itibarıyla 4046 sayılı Kanun uyarınca özelleştirme kapsam ve programına alındığı anlaşıldığından, Sütçüler Hidroelektrik Santralinin işletme hakkının verilmesi yöntemiyle özelleştirilmesine ilişkin olarak kapsam ve programa alınması yolundaki … gün ve … sayılı Özelleştirme Yüksek Kurulu kararı ile 21/03/2018 tarihinde gerçekleştirilecek özelleştirme ihalesinin mevzuata uygun olduğu ve davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmüştür.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesince, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
Davalı idarenin usule yönelik itirazları geçerli görülmeyerek esasın incelenmesine geçildi.

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
3096 sayılı Türkiye Elektrik Kurumu Dışındaki Kuruluşların Elektrik Üretimi, İletimi, Dağıtımı ve Ticareti ile Görevlendirilmesi Hakkında Kanun kapsamında, Yap-İşlet-Devret modeliyle yapılan Sütçüler Hidroelektrik Santralinin işletilmesi amacıyla Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile davacı şirket arasında, tesisi kurma süresi 2 yıl, işletme süresi 15 yıl toplam 17 yıl süreli olmak üzere 14/04/1991 tarihinde sözleşme imzalanmış, 08/03/1995 tarihli ek protokol uyarınca da işletme süresi 20 yıl olmak üzere toplam 22 yıl olarak belirlenmiş olup, santral 18/06/1998 tarihinde ticari işletmeye açılmıştır.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından Enerji Üretim A.Ş.’ye (EÜAŞ) hitaplı … tarih ve … sayılı ile … tarih ve … sayılı yazılarla, 3096 sayılı Kanun ve ilgili Yönetmelikler çerçevesinde, Sütçüler Elektrik Üretim A.Ş. tarafından tesis edilen Sütçüler Hidroelektrik Santraline (HES) ilişkin 20 yıllık işletme süresinin sözleşmeye göre 18/06/2018 tarihinde sona ereceği ve bu tarihte Sütçüler HES ve yardımcı tesislerinin “3096 sayılı Kanun Kapsamındaki Yap İşlet Devret Santrallerinin Devrine İlişkin Usul ve Esaslar” çerçevesinde EÜAŞ’a devredileceği bildirilmiştir.
EÜAŞ’ın … tarih ve … sayılı yazısıyla da, kurulu güçleri ve üretimleri düşük olan santrallerin Kuruluşlarına devredilmesi hâlinde, çalışanların kullanabileceği lojman ve sosyal tesislerin bulunmaması, nitelikli kamu personelinin temininde yaşanacak zorluklar ve işletme, güvenlik, bakım ve onarım masraflarının kamu eliyle işletilmesi durumunda yüksek olması nedenleriyle, Sütçüler HES’in devir tarihli itibarıyla özelleştirilmesinin uygun olacağının değerlendirildiği belirtilerek Sütçüler HES’in Kuruluşlarına devredileceği tarih itibarıyla özelleştirme çalışmalarını nihayetlendirilecek şekilde özelleştirme kapsam ve programına alınması amacıyla gerekli çalışmaların yapılması Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’ndan talep edilmiştir.
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı Enerji İşleri Genel Müdürlüğü’nün … tarih ve … sayılı yazısında, EÜAŞ’ın … tarih ve … sayılı yazısıyla, aralarında uyuşmazlığa konu santralinde bulunduğu santrallerin ve yardımcı tesislerinin, 3096 sayılı Kanun çerçevesinde EÜAŞ’a devredileceği tarih itibarıyla özelleştirme çalışmalarının sonuçlandırılacak şekilde özelleştirme kapsam ve programına alınmasının talep edildiği hususunun Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’na bildirilmesi üzerine Özelleştirme Yüksek Kurulu’nun … tarih ve … sayılı kararıyla, Gönen, Tohma ve Sütçüler Hidroelektrik Santralleri ile bu santraller tarafından kullanılan taşınmazların özelleştirme kapsam ve programına alınmasına ve söz konusu hidroelektrik santrallerinin işletme hakkının verilmesi ve bu santraller tarafından kullanılan taşınmazların işletme hakkının verilmesi ve/veya kullanım izninin verilmesi yöntemiyle özelleştirilmesine karar verilmiştir.
Bu kapsamda Özelleştirme İdaresi Başkanlığı’nın … tarih ve … sayılı Olur’u ile Sütçüler HES’in özelleştirilmesini teminen ihaleye çıkarılmasına ve son teklif tarihinin 21/03/2018 olarak belirlenmesine karar verilmiştir.
Bakılan dava, 11/01/2018 tarih ve 30298 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Özelleştirme Yüksek Kurulu’nun … tarih ve … sayılı kararının, Sütçüler Hidroelektrik Santrali ile bu santral tarafından kullanılan taşınmazların özelleştirme kapsam ve programına alınmasına ve anılan hidroelektrik santralinin işletme hakkının verilmesi ve bu santral tarafından kullanılan taşınmazların işletme hakkının verilmesi ve/veya kullanım izninin verilmesi yöntemiyle özelleştirilmesine ilişkin kısmı ile 30/01/2018 tarih ve 30317 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Sütçüler Hidroelektrik Santrali ile bu santral tarafından kullanılan taşınmazların işletme hakkının verilmesi yöntemiyle özelleştirilmesine ilişkin olarak 21/03/2018 tarihinde gerçekleştirilecek ihaleye çıkılmasına ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE:
İLGİLİ MEVZUAT:
4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun’un “Amaç ve Kapsam” başlıklı 1. maddesinin 1. fıkrasının işlem tarihinde yürürlükte olan hâlinde, bu Kanun’un amacının, (A) fıkrasında sayılan kuruluşların, ekonomide verimlilik artışı ve kamu giderlerinde azalma sağlamak için özelleştirilmesine ilişkin esasları düzenlemek olduğu; 2. maddesinde, özelleştirme uygulamalarında esas alınacak ilkeler düzenlenerek, 1. fıkrasının (h) bendinde, “Tabii kaynakların, belli bir süre için sadece işletme hakkının verilmesi suretiyle özelleştirilmesi” ilkesinin esas alınacağı; maddenin son fıkrasında, Kanun’daki amaç ve ilkeler doğrultusunda alınacak kararlarda öncelikler ile bunların tâbi olacağı özelleştirme uygulamalarına ilişkin esas ve usûllerin, kuruluşların nitelikleri ve ülke ekonomisinin gerektirdiği şartlar da dikkate alınarak Özelleştirme Yüksek Kurulu’nca belirleneceği; 3. maddesinin 2. fıkrasının (c) bendinde ise, kuruluşların; satış, kiralama, işletme hakkı devri, mülkiyetin gayri ayni hakların tesisi ve işin gereğine uygun sair hukukî tasarruflar ile devredilmelerine ilişkin özelleştirme yöntemlerinden hangisi ile özelleştirileceğini belirlemenin Kurul’un görevleri arasında olduğu kurala bağlanmıştır.
Sütçüler Hidroelektrik Santralinin “İşletme Hakkının Verilmesi” Yöntemiyle Özelleştirilmesine İlişkin İhale Şartnamesi’nin “Devir ve Teslim” başlıklı 19. maddesinin 2. fıkrasında, “Santralin EÜAŞ’a döneceği 18/06/2018 tarihinde veya bu tarihten sonraki bir tarihte sözleşme imzalanabilecektir.” kuralına yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Uyuşmazlığa konu santralin, santralde çalışanların kullanabileceği lojman ve sosyal tesislerin bulunmaması, nitelikli kamu personelinin temininde yaşanacak zorluklar ve işletme, güvenlik, bakım ve onarım masraflarının kamu eliyle işletilmesi durumunda yüksek olması nedenleriyle özelleştirme kapsam ve programına alındığı anlaşıldığından, Kurul’un davaya konu …tarih ve … sayılı kararının, 4046 sayılı Kanun’da yer alan usul ile ekonomide verimlilik artışı ve kamu giderlerinde azalma sağlama amacına uygun olarak tesis edildiği açıktır.
Öte yandan, elektrik üretiminin kamu tüzel kişilerine herhangi bir yük getirilmeden özel sektörce yapılabilmesi ile elektrik enerjisi üretimi ve ticareti faaliyetlerinde oluşacak rekabet yoluyla ve hizmet kalitesinin düzenlenmesiyle tüketicilere fayda sağlanacağı da kuşkusuzdur.
4046 sayılı Kanun’da tabiî kaynakların belli bir süre içinde sadece işletme hakkının verilmesi suretiyle özelleştirilebileceği ilkesine yer verilmiş olup davaya konu hidroelektrik santrali ve üzerinde bulunduğu taşınmazların özelleştirilmesinde bu ilkeye uygun hareket edildiği anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, Sütçüler Hidroelektrik Santrali ve bu santral tarafından kullanılan taşınmazların özelleştirme kapsam ve programa alınmasına ilişkin Özelleştirme Yüksek Kurulu’nun … tarih ve …sayılı kararında ve Sütçüler Hidroelektrik Santrali ile bu santral tarafından kullanılan taşınmazların işletme hakkının verilmesi yöntemiyle özelleştirilmesine ilişkin olarak 21/03/2018 tarihinde gerçekleştirilecek ihaleye çıkılmasına ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Davacı şirket tarafından, dava konusu işlemlerin Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile imzalanan sözleşmeye aykırı olarak gerçekleştirildiği ileri sürülmüş ise de dava dosyasının incelenmesinden, söz konusu sözleşmenin 18/06/2018 tarihinde sona erdiği, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı tarafından sözleşme konusu işletme yetki süresinin uzatıldığına ilişkin olarak verilmiş bir kararın bulunmadığı, İhale Şartnamesi’nin 19. maddesi uyarınca da, santralin EÜAŞ’a döneceği 18/06/2019 tarihinde veya bu tarihten sonraki bir tarihte sözleşmenin imzalanabileceği kuralına yer verildiği görüldüğünden, bu iddiaya itibar edilmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVANIN REDDİNE,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam …-TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
3. Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca … -TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
4. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’na temyiz yolu açık olmak üzere, 11/11/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.