Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2018/1417 E. , 2019/1349 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2018/1417
Karar No : 2019/1349
KARARIN DÜZELTİLMESİNİ
İSTEYEN (DAVACI) :
VEKİLİ :
KARŞI TARAF (DAVALI) :
VEKİLİ :
İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:…. sayılı kararının bozulmasına dair Danıştay 13. Dairesi’nin 19/12/2017 tarih ve E:2011/1080, K:2017/4073 sayılı kararının; 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi uyarınca düzeltilmesi istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı ile davalı idare arasında imzalanan ve konusu … Baraj Gölü’nde su ürünleri yetiştiriciliği için su yüzeyi kiralaması olan sözleşmenin feshine ilişkin İl Encümeni’nin 07/01/2010 tarih ve 2 sayılı kararının iptali istemiyle açılmıştır.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …. İdare Mahkemesince; davacı ile davalı arasında imzalanan 07/06/2007 tarihli su yüzeyi kiralama sözleşmesinin “işletme projesindeki termin planına göre 30/10/2008 tarihinde tam kapasiteyle üretime geçilmesi gerekirken bugüne kadar herhangi bir faaliyette bulunulmadığının Tarım İl Müdürlüğü elemanlarınca tespit edildiği” gerekçesiyle feshedildiği; feshedilen sözleşmede ise, bu kapsamda tek taraflı olarak fesih sebebini düzenleyen bir madde bulunmadığı, taraflar arasında usulünce imzalanıp yürürlüğe giren ve tarafların edimlerini ifa yükümlülüğünü başlatan sözleşmenin hükümleri arasında bulunmayan bir sebebe müsteniden ve tek taraflı irade beyanı içeren idari bir işlemle feshinin mümkün olmadığı, idarenin bu konuda amaçladığı sonucu adli yargıda açacağı sözleşmenin feshi davasıyla elde etmesi gerektiği, bu durumda, sözleşmede yer almayan bir nedene dayanılarak tesis edilen işlemde yetki yönüyle hukuka uyarlık bulunmadığı; davalı idarece sözleşmenin 8. maddesinin de ihlâl edildiği ve davacının temerrüde düştüğünden bahsedilmişse de, işlemin sebep unsurunu oluşturmayan bu hususun varılan sonucu etkiler nitelikte görülmediği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Daire kararının özeti: Davacının temyiz başvurusu üzerine Dairemizce; davacı ile arasında imzalanan 07/06/2007 tarihli su yüzeyi kiralama sözleşmesinin, işletme projesindeki termin planına göre 30/10/2008 tarihinde tam kapasiteyle üretime geçmesi gerekirken, bugüne kadar herhangi bir faaliyette bulunulmadığının Tarım İl Müdürlüğü elemanlarınca tespit edildiği gerekçesiyle feshedildiği, bu durumda, kurulacak tesisin, kiralama tarihi başlangıç kabul edilerek termin planında öngörülen sürenin bitimini takip eden bir yıl içerisinde yatırımını tamamlayıp üretime geçmesi gerektiği, bu süre içinde üretime geçmeyen müteşebbisin projesinin iptal edileceği yönündeki düzenleme uyarınca, 30/10/2008 tarihinde tam kapasiteyle üretime geçilmesi gerekirken, bu tarihten çok sonra yapılan tespite göre tesiste herhangi bir faaliyette bulunulmadığının anlaşılması üzerine tesis edilen dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesi ile temyize konu kararın bozulmasına karar verilmiştir.
KARAR DÜZELTME TALEP EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, … İdare Mahkemesi’nce verilen iptal kararının hukuka uygun olduğu, Manisa Tarım İl Müdürlüğü’nce tesis edilen 15/03/2010 tarih ve 2395 sayılı “Su ürünleri projesi iptali” konulu işleme karşı da dava açıldığı, … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:…. sayılı kararı ile projenin iptaline ilişkin işlemin iptal edildiği ve kararın kesinleştiği, böylelikle dava konusu işleme dayanak yapılan idari işlemin ortadan kalktığı, işlemin dayanaksız kaldığı, fesih şartları ortada yokken kira sözleşmesinin feshedildiği, üretime devam edildiği ileri sürülerek Dairemizce verilen kararın düzeltilmesi istenilmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Su Ürünleri Kira Şartnamesi’nin 20. maddesinde “Tarım İl Müdürlüğünce onaylanan su ürünleri üretim projesi aynen uygulanacaktır.” kuralı bulunduğu, su ürünleri üretim projesinde son tarih olan 30/10/2008’e kadar ve daha sonrasında davacı tarafından üretime geçilmediği, bunun üzerine 07/01/2010’da kira sözleşmesinin, 15/03/2010’da da Su Ürünleri Üretim Projesinin iptal edildiği, projeye dayalı kiralamalarda üretimin başlamaması durumunda kira sözleşmesinin idarece feshedileceği, proje termin planının iptaline ilişkin işlemin iptal edilmesi istemiyle açılan dava sonucunda proje iptalinin yürütmesinin durdurulduğu, ardından İl Tarım Müdürlüğü’nün davacı ile 16/12/2011’de yeniden Su Kira Sözleşmesi imzaladığı ve su ürünleri üretim projesinin geçerliliğini sürdürdüğü, ancak halen tam kapasite ile üretime geçilmediği, 26/03/2018 tarihinde yapılan denetimde suda balık kafesinin dahi olmadığının anlaşıldığı, davacının üretim yapmak gibi bir niyetinin olmadığı savunulmaktadır.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …. DÜŞÜNCESİ : Karar düzeltme isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
Kararın düzeltilmesi dilekçesinde ileri sürülen nedenler, 2577 sayılı Kanun’un Geçici 8. maddesi uyarınca uygulanmasına devam edilen 3622 sayılı Kanun ile değişik 54. maddesi hükmüne uygun bulunduğundan, karar düzeltme isteminin kabulü ile Dairemizin 19/12/2017 tarih ve E:2011/1080, K:2017/4073 sayılı kararı kaldırılarak uyuşmazlık yeniden incelendi:
İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
Davacı ile davalı idare arasında, 24/05/2007 tarih ve 341 sayılı İl Encümeni Kararı uyarınca, 08/06/2007 tarihli … 2. Noterliği tarafından düzenlenen sözleşme ile …. Baraj Gölü’nün 1.500 metrekarelik kısmına ilişkin su yüzeyi kiralama işlemi yapıldığı, söz konusu sözleşmenin 24/05/2007 başlangıç tarihi olmak üzere 5 yıllığına yapıldığı, Manisa Valiliği Tarım İl Müdürlüğü’nün 25/12/2009 tarih ve 10592 sayılı İl Özel İdaresi hitaplı yazısı ile, “…. Barajında yılda 20 ton alabalık, 5 ton aynalı sazan kapasiteli su ürünleri işletmesi tesis etmek üzere, projesi Tarım İl Müdürlüğünce 17/05/2007’de onaylanmış …. Alabalık ve Sazan İşletmesi Projesindeki Termin Plana göre 30/10/2008 tarihinde tam kapasite üretime başlaması gerekirken tesisin kiralama alanında bugüne kadar yapılan denetimlerde hiçbir şekilde su ürünleri üretimine dair herhangi bir faaliyete rastlanmadığı, 15/10/2005 tarih ve 25967 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Su Ürünleri Yetiştiriciliği Yönetmeliği’nin 10. maddesinin (a) bendi gereği proje termin planındaki tam kapasite ile faaliyete geçme tarihinden itibaren 1 yılın sonuna kadar (en geç 30/10/2008 tarihi) faaliyete geçmemesi nedeniyle İl Müdürlüğünce onaylanan projesinin iptal edileceği, projenin iptal edilebilmesi için ‘la yapılan kira sözleşmesinin feshedilerek fesih kararının bir örneğinin gönderilmesi”nin talep edildiği, söz konusu yazı gereği İl Encümeni’nin dava konusu 07/01/2010 tarih ve 2 sayılı kararı ile sözleşmenin iptal edildiği, iptal işlemine karşı iş bu davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden, davacı tarafından proje termin planının iptaline ilişkin işleme karşı da dava açıldığı, … İdare Mahkemesi’nin E:…. sayılı dosyasında görülen dava sonucunda verilen …. tarih ve K.:…. sayılı kararı ile söz konusu işlemin iptal edildiği ve anılan kararın taraflarca temyiz edilmeyerek kesinleştiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, kira sözleşmesinin feshedilmesinin sebebinin, davacı tarafından proje termin planına göre belirlenen tarihte faaliyete geçilmemesi nedeniyle proje termin planının iptal edilebilmesi için kira sözleşmesinin feshedilerek fesih kararının bir örneğinin gönderilmesine ilişkin Tarım İl Müdürlüğü yazısı olduğu, kira sözleşmesinde bu kapsamda tek taraflı olarak fesih sebebini düzenleyen bir madde bulunmadığı, proje termin planının iptaline ilişkin işlemin … İdare Mahkemesi’nin kararı ile iptal edildiği ve kararın taraflarca temyiz edilmeyerek kesinleştiği, dava konusu işlemin dayanağının kalmadığı anlaşıldığından, dava konusu işlemin iptali yolundaki İdare Mahkemesi kararında sonucu itibarıyla hukuka aykırılık bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. Dava konusu işlemin iptali yolundaki …. İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:…. sayılı temyize konu kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından anılan Mahkeme kararının yukarıda belirtilen GEREKÇEYLE ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. Dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine, 25/04/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.