Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2018/1338 E. , 2023/66 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2018/1338
Karar No:2023/66
TEMYİZ EDENLER : 1- (DAVALI) … Kurumu
…
VEKİLİ : Av. …
2- (DAVALI YANINDA MÜDAHİL) … İnşaat Akaryakıt
Oto Antrepo Sanayi ve Ticaret A.Ş.
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : … Petrol Ürünleri Ticaret A.Ş.
VEKİLLERİ : Av. … ,
Av. …
İSTEMİN KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’nin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı şirketin maliki olduğu, İstanbul İkitelli Organize sanayi Bölgesi … ada, … parselde bulunan akaryakıt istasyonunun komşu parseli olan … ada … parsel üzerinde akaryakıt istasyonu işletmek amacıyla müdahil … İnşaat Akaryakıt Oto Antrepo Sanayi ve Ticaret A.Ş.’ye (… İnşaat) verilen … tarih ve … no’lu akaryakıt bayilik lisansının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce verilen … tarih ve E:… , K:… kararda; İstanbul İkitelli Organize Sanayi Bölgesi … ada, … parselde bulunan akaryakıt istasyonunun komşu parseli olan … ada … parsel üzerinde akaryakıt istasyonu işletmek amacıyla … İnşaat’ın bayilik lisansı başvurusunda bulunduğu, başvuru dilekçesi ekinde İkitelli Organize Sanayi Bölgesi Başkanlığı tarafından düzenlenen … tarih ve … sayılı İşyeri Açma ve Çalışma Ruhsatı ile … tarih ve … sayılı ”Akaryakıt ve LPG İstayonu”na dair Asgari Mesafe Tespitine ilişkin teyit yazısı sunulduğu, anılan belgelerin incelenmesi sonucu … İnşaat’a Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’nun … tarihli ve … sayılı kararına istinaden 12 (on iki) yıl süre ile … sayılı istasyonlu bayilik lisansı verildiği, İstanbul İkitelli Organize Sanayi Bölgesi … ada, … parselde bulunan akaryakıt istasyonunun maliki olan davacı tarafından ise; … İnşaat’a verilmiş olan … tarihli ve … sayılı lisansın; … ada, … parselde bulunan akaryakıt istasyonu ile … ada, … parsel üzerinde kurulmak istenilen akaryakıt istasyonunun aynı istikamette olduğu ve kendilerine ait parsel ile diğer parsel bitişik olduğundan istasyonlar arası mesafenin sıfır olduğu, bu durumun asgari mesafe şartına ilişkin kurallara aykırı olduğu, plan değişikliğine, yapı ruhsatı verilmesine, yapı kullanma izin belgesi ve işyeri açma ve çalışma ruhsatı verilmesine ilişkin işlemlere dava açıldığı, dava konusu işlemin hukuka aykırı olduğu ileri sürülerek, iptal edilmesi istemiyle bakılan davanın açıldığı,
Olayda, mesafe şartının sağlanıp sağlanmadığının tespiti bakımından Mahkemenin 02/09/2016 tarihli ara kararı ile dava dosyasının yerinde keşif ve bilirkişi incelemesi yapılmak üzere talimat yoluyla İstanbul İdare Mahkemesi’ne gönderilmesine karar verildiği, … İdare Mahkemesi’nce yerinde yapılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonrasında bilirkişi tarafından hazırlanan rapor incelendiğinde; özetle davaya konu … parsel sayılı taşınmazın bulunduğu Atatürk Bulvarı’na cephe olan kısmından mahreç sağlayabilme imkanına haiz olduğu, Atatürk Bulvarı’ndan konumuz istasyona giriş-çıkış sağlandığı takdirde, bu iki istasyon arasındaki mesafe şartının “0” olduğu, mesafe şartının yerine getirilmediğinin belirtildiği görülmüş olup, rapora karşı yapılan itirazlar yerinde görülmeyerek bilirkişi raporunun hükme esas alınabileceği kanaatine varılmıştır.
Bu durumda, dava konusu olay yukarıda zikredilen mevzuat hükümleri ile birlikte değerlendirildiğinde, davacı tarafından işletilmekte olan akaryakıt istasyonu yönünden mesafe şartını sağlamayan ikinci bir akaryakıt istasyonuna bayilik lisansının verildiği, kurulan yeni istasyonun mesafe şartını sağlamadığının bilirkişi raporuyla sabit olduğu, bu halde bahsi geçen istasyonlar arasındaki mesafenin Bedrettin Dalan bulvarı giriş yönüne göre değerlendirilmesinin mümkün olmadığı, Atatürk bulvarı üzerinden girişlerin çok kolay kaldırılabilir yol bariyerleriyle (plastik trafik dubaları) kesildiğinden, bu halde mesafenin “0” olduğu dikkate alındığında, mevzuatta öngörülen kriterleri sağlamaksızın akaryakıt istasyonu bayilik lisansı verilmesine dair dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Öte yandan, her ne kadar müdahil tarafından akaryakıt istasyonunun bulunduğu alana ilişkin imar planının bayilik lisansının verildiği tarihte henüz iptal edilmediği, daha sonra iptal edilen imar planının kazanılmış hakları etkilemeyeceği iddia edilmiş ise de, imar planına ilişkin durumun işbu davanın esasına etkili olacak şekilde değerlendirilmediği, uyuşmazlığın iki akaryakıt istasyonu arasındaki mesafe şartına ilişkin olduğu belirtilmiştir.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’nce; … İnşaat mülkiyetinde bulunan … ada … no’lu parsel üzerinde bulunan ve akaryakıt istasyonu olarak inşaa edilen yapıların kullanımı için İkitelli Organize Sanayi Bölgesi Başkanlığı tarafından tanzim edilen … tarih ve … sayılı yapı kullanma izni belgesinin … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararıyla, yine aynı şirkete ait işyeri açma ve çalışma ruhsatının … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararıyla, anılan şirkete yenileme amaçlı olarak verilen … tarih ve … sayılı ruhsatın … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararıyla ve nihayet anılan şirkete verilen ruhsatın ihya edilmesine yönelik … tarih ve … no’lu yönetim kurulu kararının da, … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:… , K:… sayılı kararıyla iptaline karar verildiği,
… İnşaat’a akaryakıt istasyonu işletmek üzere İkitelli Organize Sanayi Bölgesi Başkanlığı tarafından verilen … tarih ve … sayılı işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptali istemiyle açılan davada, … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:… K:… sayılı kararıyla; ”Dava konusu işyeri açma ve çalışma ruhsatının … tarih ve … sayılı Komisyon kararı ile ihya edilen yapı ruhsatına istinaden verildiği, … ada, … parsele ruhsat verilmesine dayanak olan 1/5000 ölçekli nazım imar planı ve 1/1000 ölçekli uygulama imar planı değişikliği ile söz konusu parsele “konut dışı kentsel çalışma alanı” fonksiyonu verildiği ve ”ilgili kurum ve kuruluşlardan onay almak koşulu ile parsel üzerine akaryakıt istasyonunun kurulabileceği” plan notunun eklendiği, yapılan bu plan değişikliğine ilişkin işlemin iptali talebiyle açılan dava sonucunda; … İdare Mahkemesi’nin E:… , K… sayılı kararı ile plan değişikliği işleminin iptal edildiği, temyiz incelemesi aşamasında Danıştay Altıncı Dairesi’nin 16/10/2014 tarih ve E:2014/665, K: 2014/6024 sayılı kararı ile bozulmakla birlikte karar düzeltme aşamasında yine, aynı Dairenin 12/04/2016 tarih ve E:2015/2581,K: 2016/1620 sayılı kararı ile karar düzeltme talebinin kabul edilerek iptal kararının onandığı,
Bu şekilde dava konusu parselde akaryakıt istasyonu çalıştırmak amacıyla müdahil … İnşaat’a verilen işyeri açma ve çalışma ruhsatının dayanağı durumundaki yapı ruhsatına dayanak imar planı değişikliğinin yürürlükte olmadığının, aynı zamanda Mahkeme’nin 22/08/2016 tarihli ara kararına verilen cevaptan söz konusu parselle ilgili olarak yeni bir plan tadilatının da onaylanmadığının anlaşıldığı, parselin yürürlükte bulunan 08/01/1996 tasdik tarihli 1/5000 ölçekli nazım imar planında MS (Müstakil Sanayi) alanı olarak gösterildiğinin anlaşıldığı, buna göre dava konusu parsele verilen ruhsata dayanak imar planının yürürlükte bulunmadığının görüldüğü, yürürlükte bulunmayan imar planına istinaden yapı ruhsatının ihya edilmesine ilişkin komisyon kararının Mahkeme’nin … tarih ve E:… , K:… kararı ile iptaline karar verildiği, tüm bu hususlara göre de, … ada, … no’lu parsel üzerinde akaryakıt istasyonu işletmek üzere … İnşaat adına davalı idare tarafından düzenlenen … tarih ve … sayılı işyeri açma ve çalışma ruhsatında da hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptaline karar verildiği, işyeri açma ve çalışma ruhsatı, bayilik lisansı başvurusu sırasında davalı idareye ibraz edilmesi gereken belgeler arasında olup, bakılan davaya davalı idare yanında müdahil olarak katılan ve bayilik lisansının iptali istenen … İnşaat’a ait işyeri açma ve çalışma ruhsatı, … İdare Mahkemesi kararıyla iptal edildiğinden, … İnşaat’a verilen bayilik lisansının dayanağı belgelerden birisi olan işyeri açma ve çalışma ruhsatının yargı kararı ile iptal edilmiş olması karşısında, anılan şirkete akaryakıt bayilik lisansı verilmesine ilişkin işlemin dayanağı ortadan kalmış olduğundan, dava konusu işlemde hukuka ve mevzuata uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçeyle İdare Mahkemesi kararının usul ve hukuka uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun gerekçeli olarak reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, usule ilişkin olarak, kanunen harçtan muaf olduklarından aleyhlerine harca hükmedilmesinin hukuka aykırı olduğu, asgari mesafe tespit tutanağı dahil, lisans başvurusunda talep edilen tüm belgeler usulüne uygun olarak ibraz edildiğinden … İnşaat’a lisans verildiği, işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı,
Davalı idare yanında müdahil tarafından, bilirkişi raporundaki değerlendirmenin hatalı olduğu, ilgili akaryakıt istasyonunun Atatürk Bulvarı üzerinde değil, Bedrettin Dalan Bulvarı üzerinde olduğu, imar planlarının iptaline ilişkin yargı sürecinin hâlen devam ettiği, işyeri açma ve çalıştırma ruhsatının iptaline ilişkin yargı kararının da imar planlarının iptaline dayandığı, bu durumun bekletici mesele yapılması gerekirken doğrudan iptal kararı verilmesinin hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından, lisans verilen istasyonun 1 kilometrelik asgari mesafe şartı ile 50 m’lik kavşak mesafesi şartlarını sağlamadığı, imar planlarının ve işyeri açma ve çalıştırma ruhsatının mahkeme kararlarıyla iptal edildiği belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … ‘NİN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Bölge idare mahkemesi kararlarının temyizen bozulması, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde yer alan sebeplerden birinin varlığı hâlinde mümkündür.
İstanbul ili, Başakşehir ilçesi, İkitelli Organize Sanayi Bölgesi sınırları içerisinde, S.S. … Küçük Sanayi Sitesi Yapı Kooperatifi’nin mülkiyetinde bulunan … ada, … numaralı parselin yeşil alandan konut dışı kentsel çalışma alanına dönüştürülmesine ilişkin Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nca onaylanan 1/1000 ölçekli uygulama imar ve 1/5000 ölçekli nazım imar plan değişikliğine dair … tarih ve … sayılı işlemin iptaline ilişkin Mahkeme kararının Danıştay Altıncı Dairesi’nin 12/04/2016 tarih ve E:2015/2581, K:2016/1620 sayılı kararı ile; yine aynı adreste akaryakıt istasyonu işletmek üzere müdahil şirkete verilen … tarih ve … sayılı işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptali istemiyle açılan dava sonucunda, … İdare Mahkemesi’nce verilen işyeri açma ve çalıştırma ruhsatının iptaline ilişkin karar Danıştay Onuncu Dairesi’nin 17/10/2018 tarih ve E:2018/3638, K:2018/3161 sayılı kararı ile onanarak kesinleşmiştir.
Temyizen incelenen karar usûl ve hukuka uygun olup, dilekçede ileri sürülen temyiz nedenleri kararın bozulmasını gerektirecek nitelikte görülmemiştir.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin reddine,
2. Dava konusu işlemin yukarıda özetlenen gerekçeyle iptaline ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun yukarıda özetlenen gerekçeyle reddine dair … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’nin … tarih E:… ve K:… sayılı temyize konu kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından anılan Mahkeme kararının ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. Davalı idare harçtan muaf olduğundan temyiz aşamasında yatırılan toplam … -TL harcın istemi hâlinde davalıya iadesine,
5. Posta giderleri avansından artan tutarın davalıya ve müdahile iadesine,
6. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 50. maddesi uyarınca, bu onama kararının taraflara tebliğini ve bir örneğinin de … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’ne gönderilmesini teminen dosyanın … İdare Mahkemesi’ne gönderilmesine, 11/01/2023 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.