Danıştay 13. Daire Başkanlığı         2017/2961 E.  ,  2018/40 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2017/2961
Karar No:2018/40

Temyiz İsteminde Bulunan (Davalı) : … Belediye Başkanlığı
Vekili : …
Karşı Taraf (Davacı) : …
Vekili : …

İstemin Özeti : … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının; ekonomik ömrünü tamamlamış 5 adet aracın satılması amacıyla ihaleye çıkıldığı, ancak ihale tarihinde encümen kararı ile satış ihalesinin iptaline karar verildiği, satışa çıkarılan bu araçların MKE Kurumuna satış yoluyla devredilecek hurda tarifi içine girmediği, hâlen Belediye’de kullanıldığı ve araçlara olan ihtiyaç dolayısıyla ihalenin iptal edildiği dolayısıyla devrinin mümkün olmadığı ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği savunulmaktadır.
Danıştay Tetkik Hâkimi …’nin Düşüncesi : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin işin gereği görüşüldü:
Dava; … tarih ve … sayılı yazı ile ‘nın 04.04.2017 tarihli, 5 adet hurda taşıt satış ihalesinin iptal edilerek, davacı Kurum’a satış suretiyle devrinin yapılması yönündeki başvurusunun zımnen reddine ilişkin işlemin iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesi’nce; davalı idare tarafından ekonomik ömrünü tamamlamış olan 5 adet taşıtın 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 45. maddesi uyarınca açık teklif usulüyle satışı için ihaleye çıkılmasına karar verilmesi üzerine davacı tarafından, …tarih ve … sayılı yazı ile 5 adet hurda taşıt satış ihalesinin iptal edilerek, Kurum’a satış suretiyle devrinin yapılması istemiyle başvuruda bulunduğu, bu başvurusunun cevap verilmeyerek zımnen reddedilmesi üzerine anılan işlemin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı, 04.04.2017 tarihli, 5 adet hurda taşıt satış ihalesinin iptal edilmesi istemiyle yaptığı başvurunun zımnen reddine ilişkin işlemin bu kısmı yönünden; Encümeni’nin … tarih ve … sayılı kararıyla davalı idare tarafından satış ihalesinin iptal edilmesine karar verildiği, bu yönüyle davanın esası hakkında karar verilmesine imkân bulunmadığı gerekçesiyle karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiş; 5 adet hurda taşıtın davacı Kurum’a satış suretiyle devrinin yapılması istemiyle yaptığı başvurunun zımnen reddine ilişkin işlemin bu kısmı yönünden; mevzuat gereği resmî daire ve idareler ve iktisadi devlet teşekkülleri ile bunlara ait müessese ve iştiraklerinin malik oldukları her çeşit maden hurdaları ile bunların hurda hâlindeki halitalarının ve kullanılmayacak bir hâle gelmiş bulunan muharrik ve müteharrik araçlarının kendi ihtiyaçlarından fazlalarının, stoklarında zamanla oluşan ihtiyaç fazlası yedek parça ve malzemelerden resmî dairelerin satın almadıkları ve herhangi bir değerlendirme imkânı da bulunmayan malzemelerin Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu’na satılacağı, … tarih ve … sayılı ve … tarih ve … sayılı Bakanlar Kurulu kararı kapsamında olan davalı idarenin sözü edilen Bakanlar Kurulu kararlarını dikkate almaksızın bünyesinde bulunan ekonomik ömrünü tamamlamış 5 adet hurda taşıtın MKE Kurumu’na satışının yapılması için yapılan başvurunun zımnen reddine ilişkin işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle bu kısım yönünden iptaline karar verilmiş, bu kararın iptale ilişkin kısmı davalı idare tarafından temyiz edilmiştir.
237 sayılı Taşıt Kanunu’nun 1. maddesinde, iktisadi devlet teşekkülleri tarafından kullanılacak taşıtların bu Kanun hükümlerine tâbi olduğu; 13. maddesinde, bu Kanunun konusuna giren taşıtların satılabilmelerinin, tahsis edildiği hizmet konusunun artık kalmamış olmasına veya ekonomik ömrünü doldurmuş bulunmasına bağlı olduğu, bu taşıtların ekonomik ömürlerini doldurmuş olmaları hâlinin, ilgili dairesinin teklifi üzerine Karayolları veya Devlet Su İşleri idaresinden bir makine uzmanı, kurumun yetkili bir personeli ile trafik teşkilatından bir uzmandan teşekkül edecek komisyon tarafından verilecek raporla belirtileceği, bu raporların kurumun bağlı olduğu bakanlıkların tasvibine sunulacağı, bu taşıtların yürürlükte bulunan hükümlere göre satılacağı kurala bağlanmıştır.
3284 sayılı Bazı Maden Hurdalarının Dışarı Çıkarılmasının Yasak Edilmesi ve Satın Alınması Hakkında Kanun’un 1. maddesinde, demir, bakır, kurşun, kalay, tutya, alüminyum, antimuvan ve nikel hurdalar ile bunların hurda hâlindeki halitalarının ve kullanılamayacak bir hâle gelmiş bilumum muharrik veya müteharrik vasıtaların memleket dışına çıkarılmasını yasak etmeye İcra Vekilleri Heyetinin yetkili bulunduğu, bu maddelerin memleket içinde satılmasının serbest olduğu; 2. maddesinde, resmî daire ve müesseselerde birinci maddede yazılı mevaddan kendi ihtiyaçlarından fazla olanların 2490 sayılı Kanun’un 66. maddesine göre askeri fabrikalara devredileceği belirtilmiştir.
20.03.1971 tarih ve 7/2156 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile, resmî daire ve idareler ve iktisadi devlet teşekkülleri ile bunlara ait müessese ve iştiraklerinin malik oldukları her çeşit maden hurdaları ile bunların hurda hâlindeki halitalarının ve kullanılmayacak bir hâle gelmiş bulunan muharrik ve müteharrik araçlarının kendi ihtiyaçlarından fazlalarının, Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu tarafından altı ayda bir piyasa etütlerine dayanılarak yapacağı tespit ve teklif ile Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nca kabul edilecek fiyatlarla adı geçen Kurum’a satış suretiyle devrine karar verilmiştir.
Anılan kararname eki Sanayi ve Ticaret Bakanlığı’nın … tarih ve … sayılı yazısında, “tedarik maksat ve gayesine uygun şekilde kullanılması imkânı kalmayan her çeşit malzeme, parça, makina, tezgâh, aparat, tesisat, muharrik ve müteharrik araç ve gereçlerden, giderilmesi mümkün veya iktisadî olmayan arızalar dolayısıyla kullanma kabiliyetleri kalmayanlar, normal çalışma süresini doldurması nedeniyle kullanılması imkânı kalmayan veya kullanılması ekonomik bulunmayan veya kullanılmasında tehlike olanlar, teknik ve teknolojinin gelişmesi karşısında tip, kapasite ve mahiyetleri itibarıyla kullanılışından ekonomik fayda temin edilmesi mümkün olmayanlar, muhafaza sürelerinin sona ermesi ve miadını doldurması veya muhafaza şartlarının aksaması hesabıyla kullanma imkânı kalmayan veya kullanılışından iktisadî fayda elde edilmesi mümkün olmayanlar, kullanılması men olup da imhası cihetine gidilecek olanlar” hurda olarak tanımlanmıştır.
Karayolları Trafik Yönetmeliği’nin 39. maddesinde, ekonomik ömrünü doldurma, eskime, yıpranma, kaza, yanma, tahrip edilme ve benzeri nedenlerle kullanılamaz duruma gelen araçların hurdaya çıkarılacağı; 40. maddesinde, ekonomik ömrünü doldurma ya da tahsis edildiği hizmet konusunun kalmaması nedenleriyle, gerek kamu kurum veya kuruluşları gerekse Maliye Bakanlığınca satışı yapılacak olan resmi taşıtların satışı yapılmadan önce, taşıtın maliki olan kurum tarafından trafik tescil şube veya bürolarında trafikten çekme veya hurdaya ayırma işlemi yaptırılmasının zorunlu olduğu, trafikten çekme veya hurdaya ayırma işlemi için, 237 sayılı Taşıt Kanunu’nun 13. maddesi gereğince düzenlenen, taşıtın hizmet dışı bırakıldığını gösteren raporun eklendiği bir yazı ile trafik tescil şube veya bürolarına müracaat edileceği, rapordaki kayıtlara ve talebe göre, a) tescil belgesine “hurdaya çıkarılmıştır” kaydı konulacağı ve bu durumun bilgisayar kayıtlarına işleneceği, hurdaya ayrılmış olan taşıtların tamir edilmiş olsalar dahi yeniden tescil edilemeyecekleri, b) ekonomik ömrünü doldurduğundan ya da tahsis edildiği hizmet konusunun kalmamasından dolayı satışı öngörülen taşıtlar için trafikten çekme işlemi yapılacağı, bu taşıtların muayenesi yaptırılmak ve tescil için gerekli diğer belgeler de istenilmek suretiyle, satış işlemini yapan kurum veya kuruluş tarafından düzenlenmiş olan satışa ilişkin belge esas alınarak, alıcısı adına tescil edileceği belirtilmiştir.
Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu Ana Statüsü’nün 4. maddesinde, resmî daireler ve idareler, iktisadi devlet teşebbüsleri, müesseseler ve bağlı ortaklıklar, uluslararası ikili
anlaşmalara giren kuruluş ve teşekküllerin hurdaya ayırdıkları her türlü maden, malzeme, araç ve gereçleri toplamak, değerlendirmek ve kullanmak Kurum’un yapacağı işler arasında sayılmıştır.
Dosyanın incelenmesinden, tarafından ekonomik ömrünü tamamlamış olan …, …, …, …, … plakalı taşıtların 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 45. maddesi uyarınca açık teklif usulüyle satışı için ihaleye çıkılmasına karar verilmesi üzerine davacı tarafından, … tarih ve … sayılı yazı ile ‘nın 04.04.2017 tarihli, 5 adet hurda taşıt satış ihalesinin iptal edilerek, Kuruma satış suretiyle devrinin yapılması istemiyle başvuru yapıldığı, bu başvurunun zımnen reddedilmesi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Aktarılan mevzuat uyarınca, iktisadi devlet teşekkülleri ile bunlara ait müessese ve iştiraklerinin malik oldukları her çeşit maden hurdaları ile bunların hurda hâlindeki halitalarının ve kullanılmayacak bir hâle gelmiş bulunan muharrik ve müteharrik araçlarının kendi ihtiyaçlarından fazlalarının Makina ve Kimya Endüstrisi Kurumu’na satışının söz konusu olabileceği, iktisadi devlet teşekküllerinin taşıtlarını satabilmeleri için tahsis edildiği hizmetin konusunun kalmaması veya taşıtın ekonomik ömrünü doldurmuş olması gerektiği açıktır.
Diğer taraftan, taşıtların hurdaya çıkarılması için “kullanılamaz duruma gelmesi” gerekmekte olup ekonomik ömrünü doldurma nedeniyle kamu kurumlarınca yapılacak resmî araç satışlarında trafikten çekme veya hurdaya ayırma işlemi yaptırılması gerektiğinden, ekonomik ömrünü doldurmuş her aracın hurdaya ayrılmış sayılması sonucuna ulaşılamacayacağı kuşkusuzdur.
7/2156 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ekinde, tedarik maksat ve gayesine uygun şekilde kullanılması imkânı kalmayan araçlardan giderilmesi mümkün veya ekonomik olmayan arızalar nedeniyle kullanma imkânı kalmayanların hurda sayılacağı belirtildiğinden, tamiri ve kullanımı mümkün olan araçların bu kapsamda değerlendirilmeyeceği anlaşılmaktadır.
Davalı idare tarafından “ekonomik ömrünü doldurmuş taşıt satışı” ihalesine çıkılmakla birlikte, davalı idare tarafından taşıtların hurdaya ayrılmasına ilişkin mevzuata uygun işlem tesis edilmediği, davalı idarenin ihaleye konu taşıtları satmaktan vazgeçtiği ve bu taşıtların kamu hizmetinde kullanılacağı anlaşılmaktadır.
Bu itibarla, ihaleye konu taşıtların değeri, ihale süreci ve davalı idarenin ihaleyi iptal nedenleri birlikte değerlendirildiğinde, 5 adet hurda taşıt satış ihalesinin iptal edilerek, davacı Kurum’a satış suretiyle devrinin yapılması yönündeki başvurusunun zımnen reddine ilişkin işlemde hukuka aykırılık, dava konusu işlemin iptali yolundaki Mahkeme kararında ise hukukî isabet bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle; temyiz isteminin kabulü ile 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının yargılama giderleri ve iptale ilişkin kısmının BOZULMASINA, bu kısım yönünden DAVANIN REDDİNE, ayrıntısı aşağıda gösterilen ….-TL ilk derece yargılama giderinin yarısı olan …-TL’nin davacı üzerinde bırakılmasına, kalan …-TL’nin davalıdan alınarak davacıya verilmesine, …-TL temyiz yargılama giderinin yarısı olan …-TL’nin davalı üzerinde bırakılmasına, …-TL’nin ve Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca belirlenen …-TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalıya verilmesine, posta giderleri avansından artan tutarın taraflara iadesine, kullanılmayan …-TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davalıya iadesine, dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine, 2577 sayılı Kanun’un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 04.01.2018 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

(X) KARŞI OY :

Temyize konu İdare Mahkemesi kararının iptale ilişkin kısmında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinin 1. fıkrasında sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından, davalının temyiz isteminin reddi ile İdare Mahkemesi kararının iptale ilişkin kısmının onanması gerektiği oyu ile karara katılmıyoruz.