Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2017/2954 E. , 2020/3927 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2017/2954
Karar No:2020/3927
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Elektrik Dağıtım A.Ş.
VEKİLLERİ : Av. …, Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … A.Ş. (…) Genel Müdürlüğü
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN_KONUSU : … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davalı TEİAŞ Genel Müdürlüğü tarafından düzenlenen Mayıs 2010 dönemine ilişkin … tarih ve … sayılı sistem kullanım ceza faturasının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı kararda; Mayıs 2010 dönemine ilişkin … tarih ve … sayılı dava konusu sistem kullanım ceza faturasının iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı, aynı davacı tarafından aynı işlemin iptali istemiyle açılan davada Mahkemelerinin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla daha önceden dava konusu işlemin iptaline karar verildiği, tarafları, sebebi ve konusu aynı olduğu anlaşılan temyize konu işbu davanın esasının derdestlik nedeniyle incelenme olanağı bulunmadığı gerekçesiyle davanın incelenmeksizin reddine karar verilmiştir.
Bölge İdare Mahkemesi kararının özeti: … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’nce; istinaf başvurusuna konu İdare Mahkemesi kararının usul ve hukuka uygun olduğu ve davacı tarafından ileri sürülen iddiaların söz konusu kararın kaldırılmasını sağlayacak nitelikte görülmediği belirtilerek 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 45. maddesinin 3. fıkrası uyarınca istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, ikinci davanın kanunî zorunluluk nedeniyle açıldığı, kanunî haklarının kullanılması amacıyla açılan davada derdestlik nedeniyle verilen incelenmeksizin ret kararının hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından, davacının Danıştay’da dava açtığı tarihte davanın hâlihazırda derdest olduğu, dilekçe ret üzerine işbu davayı açmaması gerektiği belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
USUL YÖNÜNDEN:
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun dava şartlarını düzenleyen 114. maddesinin 1. fıkrasının (ı) bendinde; “Aynı davanın, daha önceden açılmış ve halen görülmekte olmaması” kuralına yer verilmek suretiyle “derdestlik” doğrudan dava açma şartları arasında sayılmış, aynı Kanun’un 115. maddesinde ise, mahkemenin dava şartı noksanlığını tespit etmesi halinde, davayı usulden reddedeceği kurala bağlanmıştır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nda “derdestlik” müessesesi düzenlenmemiş ve Kanun’un 31. maddesinde, Hukuk Usulü Muhakemeleri Kanunu ve onun yerine çıkarılan Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun derdestlik ile ilgili maddelerine atıfta bulunulmamış olmakla birlikte, tarafları, konusu ve sebebi aynı olan bir davanın daha önce aynı veya başka bir mahkemede açıldığının ve görülmekte olduğunun tespit edilmesi hâlinde, usûl hukukunun temel kavramlarından olan derdestlik müessesesinin temelinde yatan, ilk davanın aynısı olan ikinci davanın açılmasında davacının hukukî yararı bulunmadığı olgusundan hareketle, ikinci davanın derdestlik nedeniyle incelenmesi mümkün değildir.
Derdestlik durumunun ortaya çıkması için, aynı davanın iki kere açılmış olması, birinci davanın görülmekte (derdest) olması, birinci dava ile ikinci davanın aynı dava olması şartları birlikte gerçekleşmelidir. Davaların aynı dava olarak kabul edilebilmesi de, davaların taraflarının, konularının, dava konusu işlemlerin hukuki sebeplerinin aynı olmasına bağlıdır.
Derdestlik, yeni açılmış olan bir davanın daha önce aynı veya başka bir mahkemede açılmış ve görülmekte (derdest) olduğunun taraflarca ileri sürülmesi ile ya da mahkemece re’sen yapılacak araştırma ile tespit olunur.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden, davacı tarafından Mayıs 2010 dönemine ilişkin … tarih ve …sayılı dava konusu sistem kullanım ceza faturasının iptali istemiyle 02/07/2013 tarihinde kayda giren dilekçe ile … İdare Mahkemesi’nin E:… esasına kayden dava açıldığı, anılan Mahkemenin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile davanın görev yönünden reddine karar verilmesi üzerine Dairemizin 27/12/2013 tarih ve E:2013/2714, K:2013/4021 sayılı kararıyla söz konusu kararın bozularak yeniden bir karar verilmek üzere … İdare Mahkemesi’ne gönderildiği, Mahkeme tarafından bu defa davanın derdestlik nedeniyle incelenmeksizin reddi yolundaki temyize konu … tarih ve E:…, K:2017/232 sayılı kararın verildiği, bu karara karşı yapılan istinaf başvurusunun ise … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı ile reddedildiği görülmektedir.
Öte yandan, yukarıda detaylarına yer verilen temyize konu işbu dava derdest iken, davacı tarafından, 11/07/2013 tarihinde Danıştay’da dava konusu işlem ile dayanağı olan 24/12/2009 tarih ve 2360 sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (Kurul) kararının (e) bendi ile 2 numaralı ekinde yer alan İletim Sistemi Sistem Kullanım ve Sistem İşletim Tarifelerini Hesaplama Yöntem Bildiriminin (Yöntem Bildirimi) 1.5. maddesinin iptali istemiyle dava açıldığı, Dairemizin 12/11/2013 tarih ve E:2013/2073, K:2013/2981 sayılı kararıyla, davacı şirket ile TEİAŞ arasında dava konusu edilen dönem itibarıyla akdedilmiş olan sistem kullanım anlaşması bulunduğu, cezaî şartın salt bu sözleşme hükümleri uyarınca tesis edildiği, diğer bir ifadeyle uygulama işleminin Yöntem Bildirimi’nden kaynaklanmadığı, dolayısıyla düzenleyici işlemin uygulama işlemi niteliğinde olmayan, aralarında maddî veya hukukî bağ ya da sebep-sonuç ilişkisi bulunmayan uygulama işlemi ile düzenleyici işlemin birlikte dava konusu edilemeyeceği gerekçesiyle 2577 sayılı İdarî Yargılama Usulü Kanunu’nun 5. maddesine uygun şekilde her bir işleme karşı ayrı ayrı dilekçelerle yeniden dava açmakta serbest olmak üzere dilekçenin reddine karar verildiği, Mayıs 2010 dönemine ilişkin 29/04/2013 tarih ve 079173 sayılı dava konusu sistem kullanım ceza faturasının iptali istemiyle 07/03/2014 tarihinde açılan davanın, Dairemizin 18/03/2014 tarih ve E:2014/616, K:2014/992 sayılı kararıyla görev yönünden reddedilerek dosyanın … İdare Mahkemesi’ne gönderildiği, … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla söz konusu ceza faturasının iptaline karar verildiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, tarafları, konusu ve sebebi aynı olan davalardan, temyize konu işbu davanın (02/07/2013 tarihinde) daha önce açıldığı ve böylece derdestlik şartının oluşmadığı görüldüğünden, derdestlik nedeniyle davanın incelenmeksizin reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararında usûl kurallarına uygunluk bulunmamaktadır.
Öte yandan, bozma kararı üzerine yeniden karar verilirken, dava konusu işlemin, Dairemizin 18/02/2015 tarih ve E:2014/2924 sayılı kararıyla yürütmesinin durdurulmasına, 15/11/2018 tarih ve E:2014/2924, K:2018/3202 sayılı kararla ise iptaline karar verilen ve 28/05/2014 tarih ve 29013 mükerrer sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Elektrik Şebeke Yönetmeliği’nin “Reaktif enerji cezası” başlıklı Geçici 7. maddesine dayanılarak tesis edildiğinin de göz önünde bulundurulması gerekmektedir.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. Davanın incelenmeksizin reddine ilişkin İdare Mahkemesi kararına yönelik olarak yapılan istinaf başvurusunun reddi yolundaki temyize konu … Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın …Bölge İdare Mahkemesi … İdari Dava Dairesi’ne gönderilmesine, 24/12/2020 tarihinde kesin olarak oybirliğiyle karar verildi.