Danıştay 13. Daire Başkanlığı         2017/1871 E.  ,  2020/2669 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2017/1871
Karar No : 2020/2669

DAVACI : … Doğalgaz Dağıtım GYO A.Ş.
VEKİLLERİ : Av. …
Av. …
DAVALI : … Kurumu
VEKİLİ : Av. …

DAVANIN KONUSU :
09/06/2017 tarih ve 30091 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren, Doğal Gaz Piyasası Dağıtım ve Müşteri Hizmetleri Yönetmeliği’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 8. maddesiyle değiştirilen 40. maddesinin 2. fıkrasının ikinci cümlesinde yer alan, “Abone sayaçlarında meydana gelen ve gaz arzının sürdürülmesini engelleyen tüm arıza ve sorunlar dağıtım şirketine arızabildirimi yapıldıktan sonra en geç 24 saat içerisinde giderilir. Müşteri, sayaca hiçbir şekilde müdahale edemez. Sayaçlara dışarıdan yapılan müdahale sonucu oluşacak zarar ve ziyan müşteri tarafından karşılanır.” ibaresinin, 9. maddesiyle değiştirilen 44. maddesinin birinci fıkrasında yer alan, “b) Müşterinin; ödenmemiş faturalarına esas tüketim miktarının 50 m³’ü geçmesi halinde, faturanın son ödeme tarihinden itibaren on beş gün içerisinde ödenmemesi halinde fatura borcundan dolayı doğal gaz kesintisi yapılacağının en az üç gün önceden bir tanesi adrese ihbarname olmak kaydıyla kısa mesaj, telefon, e-posta, ihbarname, fatura altında bildirim vb. yöntemlerden de en az ikisi yoluyla haber verilmek suretiyle” ibaresi ile Yönetmeliğin 44. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinin anılan değişiklikle ilga edilmesinin, 10. maddesiyle değiştirilen 45. maddesinin 1. fıkrasında yer alan “en geç 24 saat içinde” ile ” bu süre içinde”, “(a)” ve “(h)” ibarelerinin, 15. maddeyle değiştirilen 51. maddesinin birinci fıkrasında yer alan, “Dağıtım şirketi, kendi hatasından kaynaklanan eksik faturalandırma halinde, tüketim bedelini, eksik faturalandırmanın gerçekleştiği aylardaki perakende satış fiyatlarının, düzeltme katsayısının ve üst ısıl değerin ortalaması alınarak bulunan değerler ile hesaplar, eksik faturalandırmanın yapıldığı ay sayısı kadar eşit tutarda taksitlendirir ve bu durumda gecikme cezası uygulanmaz.” ibaresinin ve 19. maddesiyle Yönetmeliğe eklenen Geçici 10. maddesinde yer alan ” 1/6/2018 tarihine kadar” ibaresinin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI : Yönetmeliğin; 8. maddesi yönünden, ön ödemeli sayaçların sık arıza verdiği ve 24 saat içinde söz konusu arızasın giderilmesinin imkânsız olduğu, abone sayısının yüzde 50’sinden fazlasının ön ödemeli sayaç sahibi olduğu, abone sayısı fazla olan Ankara ilinin özellikle dikkate alınması gerektiği, değişiklikte yer alan “tüm arıza ve sorunlar” ibaresinin geniş ve belirsiz bir kavram olduğu, İş Kanunu’na göre çalışma sürelerinin belirli olduğu ve 24 saat çalışan bir ekip kurulmasının mümkün olmadığı; 9. maddesi yönünden, 50m³ altındaki tüketimler için doğalgazın kesilmemesinin söz konusu tüketim bedellerinin tahsil edilememesi anlamına geldiği, doğal gazı kesilmediği için ödeme yapmayan abonelere karşı takip ve dava açmak zorunda kalınarak yapılacak masraflar nedeniyle doğal gazın daha pahalıya mal olacağı, toplam abone sayısının yüzde 73’ünün 50m³ altında tüketime sahip olduğundan bu durumun doğal gaz şirketleri için büyük bir risk oluşturacağı; 10. maddesi yönünden, 24 saatlik sürenin çok kısa olduğu, müşteriden kaynaklanan nedenlerle doğalgaz kesildiğinde açma kapama bedeli talep edilmemesinin eşitlik ilkesine aykırı olduğu, verilen ek hizmetin karşılığının doğalgaz şirketine ödenmesi gerektiği; 15. madde yönünde, eksi gaz veya fazla gaz borçlandırmalarında tüketimin gerçekleştiği dönemin tespiti yapılamadığından, yani sayacın hangi tarihten itibaren eksi tüketime geçtiği belirlenmediğinden bu hesabın yapılmasının mümkün olmadığı, ücretlendirme yapılırken kendi isteği ile gaz alan aboneler ile eksi gaz tüketim borçlandırması yapılan aboneler arasında dengesizlik yaratacağı; 19. maddesi yönünden, 24 saatlik sürenin çok az olduğu, bu süre içinde arızaya müdahale etmenin imkânsız olduğu ve 01/06/2018 tarihine kadar bu sürenin 48 saat olarak uygulanmasının hukuka aykırı olduğu; 44. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinin anılan değişiklikle ilga edilmesi yönünden, ilga edilen düzenleme ile borçlarını düzenli ödeyen tüketicilerle diğer tüketiciler arasında eşitsizlik yaratıldığı, yükümlülüğünü yerine getirmeyen abone karşısında doğalgaz hizmeti sunmaya devam edilmesinin hukuka aykırı olduğu ileri sürülmüştür.

DAVALININ SAVUNMASI : Yönetmeliğin; 8. maddesi yönünden, değişikliğin nedeninin sayaç arızalarına hızla müdahale edilmesi gerekliliği olduğu, ön ödemeli sayaçlarda genellikle ortaya çıkan arızanın pil bitmesi şeklinde olduğu ve basitçe çözüldüğü, davacı şirketin Yönetmelik değişiklik taslağında bu süreye itiraz etmediği; 9. maddesi yönünden, tüketicilerden alınan güvence bedelinin zaten düşük tüketimli aboneler için sorun yaratmayacağı, 50m³ altındaki tüketimler için gaz arzının kesilmemesinin tüketici memnuniyeti açısından getirildiği; 10. maddesi yönünden, iç tesisat kontrolü sonrasında gaz arzının sağlanması için 24 saatin yeterli olduğu; 15. maddesi yönünden, faturalı sayaç kullanan tüketiciler için eksik faturalandırma yapılan aylardaki perakende satış fiyatı, düzeltme kat sayısı ve üst ısıl değerin aylık olarak değişiklik göstermekte olduğu, bu değerlerin ortalamasının alınmasının en adil çözüm olduğu; 19. maddesi yönünden, 24 saatlik sürenin kaldırılması halinde tüketicilerin en çok ihtiyaç duyduğu gaz arzının sağlanmasında sorunlar yaşanacağı; Yönetmeliğin 44. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinin anılan değişiklikle ilga edilmesi yönünden, değişikliğin amacının doğalgaz faturasını ödeyemeyen tüketicilerin farklı adreslerde yer alan ticari amaçla kullanılan doğalgaz arzını kesilmesinin önüne geçerek gelir elde etmesi ve faturalarını ödeyebilme imkânına kavuşmasını sağlamak olduğu ve her abone için güvence bedeli alınmasına karşılık, borcunu ödemeyen abonenin diğer abonelikteki gaz arzının kesilmesinin hakkaniyetli olmadığı savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’İN DÜŞÜNCESİ : Davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.
DANIŞTAY SAVCISI …’UN DÜŞÜNCESİ :
Dava; 09.06.2017 tarih ve 30091 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren, Doğal Gaz Piyasası Dağıtım ve Müşteri Hizmetleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 8, 9, 10, 15 ve 19. maddeleri ile Yönetmeliğin 44. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinin anılan değişiklikle ilga edilmesinin iptali istemi ile açılmıştır.
03/11/2002 günlü ve 24925 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren Doğal Gaz Piyasası Dağıtım ve Müşteri Hizmetleri Yönetmeliğinin “Amaç” başlıklı 1. maddesinde; “Bu Yönetmeliğin amacı, doğal gaz şehir içi dağıtım lisansı verilecek şirketin seçimi ve dağıtım lisansı sahibi şirketlerin yapacağı doğal gaz dağıtım faaliyetleri ile müşteri hizmetlerine ilişkin usul ve esasların düzenlenmesidir.” hükmü yer almaktadır.
4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ile 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanununa dayanılarak hazırlanan Yönetmelik, yayımlandığı günden bu yana bu Yönetmeliğin amacı, doğal gaz şehir içi dağıtım lisansı verilecek şirketin , müşteri hizmetlerine ilişkin usul ve esasların düzenlenmesidir. Çeşitli zamanlarda ortaya çıkan ihtiyaçlara binaen değişikliğe uğramıştır.
09.06.2017 tarih ve 30091 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren, Doğal Gaz Piyasası Dağıtım ve Müşteri Hizmetleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile de, asıl yönetmelikte bir takım değişiklikler yapılmış ve bir kısmı bu uyuşmazlıkta davaya konu edilmiştir.
Davaya konu edilen Yönetmelik değişikliğinin;
8. maddesinde; “Aynı Yönetmeliğin 40 ıncı maddesinin ikinci fıkrası aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Sayaçların takılması, sökülmesi, değiştirilmesi, kontrolü ve benzeri her türlü işlem, dağıtım şirketi tarafından gerçekleştirilir. Abone sayaçlarında meydana gelen ve gaz arzının sürdürülmesini engelleyen tüm arıza ve sorunlar dağıtım şirketine arıza bildirimi yapıldıktan sonra en geç 24 saat içerisinde giderilir. Müşteri, sayaca hiçbir şekilde müdahale edemez. Sayaçlara dışarıdan yapılan müdahale sonucu oluşacak zarar ve ziyan müşteri tarafından karşılanır.” hükmü;
9. maddesinde; ” Aynı Yönetmeliğin 44 üncü maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Madde 44 – Dağıtım şirketince;
a) Müşterinin belli bir süre için doğal gazı kullanmak istememesi halinde, o döneme kadar tükettiği doğal gazın bedelini ödemesi şartıyla üç gün içinde,
b) Müşterinin; ödenmemiş faturalarına esas tüketim miktarının 50 m³’ü geçmesi halinde, faturanın son ödeme tarihinden itibaren on beş gün içerisinde ödenmemesi halinde fatura borcundan dolayı doğal gaz kesintisi yapılacağının en az üç gün önceden bir tanesi adrese ihbarname olmak kaydıyla kısa mesaj, telefon, e-posta, ihbarname, fatura altında bildirim vb. yöntemlerden de en az ikisi yoluyla haber verilmek suretiyle,
c) Mahkeme veya Kurul Kararına istinaden ya da kaçak veya usulsüz doğal gaz kullanıldığının tespiti halinde,
d) Müşteriden kaynaklanan nedenlerle sayacın en az iki fatura dönemi okunamamasından dolayı dağıtım şirketince bırakılan bildirime üç iş günü içinde cevap verilmemesi halinde,
e) 63 üncü maddedeki hallerde,
f) Bina kolon tesisatında tadilat gerekmesi durumunda,
g) Üst üste üç faturalandırma döneminde tüketiciden kaynaklanan nedenlerle ulaşılamayan sayaçlar için dağıtım şirketince aboneye yapılan bildirim neticesinde durumun belgelendirilmesi şartıyla, üç gün içinde sayacın ulaşılabilir duruma getirilmemesi durumunda,
h) Periyodik kontrollerde müşteriden kaynaklanan nedenlerden dolayı üç defa arka arkaya iç tesisatın kontrolünün yapılamaması durumunda,
ı) Diğer mevzuattan kaynaklanan zorunlu hallerde,
doğal gaz kesilerek hizmet durdurulur ve bu hususlar müşteri sözleşmesinde belirtilir.
Birinci fıkranın (c) ve (e) bentleri hariç, doğal gaz hizmet kesintileri mesai saatleri içinde ve resmi tatil günleri dışında yapılır. Konut müşterileri için Cuma günleri ve resmi tatillerin başladığı günden önceki gün kesinti yapılamaz. Ayrıca yukarıda belirtilen hizmet kesintileri ile ilgili olarak gönderilecek ihbarname açık ve kolay anlaşılabilir bir şekilde düzenlenir, içeriğinde hizmet durdurma tarihi ve gerekçesi ile bu konuda daha fazla bilgi alınabilmesi için dağıtım şirketinin telefon numaraları yer alır.” hükmü;
10. maddesinde;” Aynı Yönetmeliğin 45 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Madde 45 – Doğal gazı kesilen müşterinin, yükümlülüklerini yerine getirmesi ve dağıtım şirketine başvurusu üzerine, 44 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) ve (e) bentleri hariç müşteriye en geç 24 saat içinde yeniden doğal gaz verilir. 44 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) ve (e) bentlerinde tanımlanan durumlarda ise, bu süre söz konusu durumun ortadan kalkmasından itibaren başlar. Ancak, gerekiyorsa iç tesisatın kontrol ve testlerine ilişkin işlemler bu süre içinde yeniden yapılır. Doğal gazı 44 üncü maddenin birinci fıkrasının (a), (e), (h) ve (ı) bentleri hariç diğer hükümlerine göre kesilen müşteriden, ilgili yıl için Kurul tarafından belirlenen sayaç açma kapama bedeli alınır.” hükmü;
15. maddesinde; “Aynı Yönetmeliğin 51 inci maddesi aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.
“Madde 51 – Dağıtım şirketi, kendi hatasından kaynaklanan eksik faturalandırma halinde, tüketim bedelini, eksik faturalandırmanın gerçekleştiği aylardaki perakende satış fiyatlarının, düzeltme katsayısının ve üst ısıl değerin ortalaması alınarak bulunan değerler ile hesaplar, eksik faturalandırmanın yapıldığı ay sayısı kadar eşit tutarda taksitlendirir ve bu durumda gecikme cezası uygulanmaz.
Fazla faturalandırma halinde ise, tahsil edilen fazla bedel, tespit edildiği tarihten itibaren en geç beş iş günü içinde müşteriye, bu Yönetmeliğin 49 uncu maddesine göre belirlenecek gecikme zammı ile birlikte nakit olarak ödenir veya müşterinin kabul etmesi halinde bir sonraki faturasından mahsup edilir.” hükmü;
19. maddesinde ise; “Aynı Yönetmeliğe aşağıdaki geçici madde eklenmiştir.
“Geçici Madde 10 – Bu Yönetmeliğin 40 ıncı maddesinin ikinci fıkrasında 24 saat olarak belirtilen süre ön ödemeli sayaçlar için 1/6/2018 tarihine kadar 48 saat olarak uygulanır.” hükmü yer almıştır.
Sayaç arızalarında, arızanın giderilmesi amacıyla mevzuatta herhangi bir süre kıstının bulunmaması, özellikle karasal iklimin özelliği göz önüne alındığında, sayaç arızalarının giderilmesinin günlerce sürmesi, tüketicinin oldukça büyük mağduriyetler yaşamasına sebep olacağından, doğal gaz arzının sekteye uğramaması amaçlanmıştır.
Ayrıca, arz kesintisinin, mümkün olduğunca azaltılarak kaliteli hizmet verilebilmesini teminen söz konusu düzenlemede süre kısıtının bulunması gerektiği açıktır.
Diğer taraftan doğal gazı kesilen müşterinin yükümlülüklerini yerine getirmesi ve dağıtım şirketine başvurularda, talebin 24 saat içinde yerine getirilmesi yükümlülüğü, tüketici memnuniyetinin yükselmesi ve doğal gaz ihtiyacının en kısa sürede giderilebilmesi açısından önemlidir. Bu nedenle, dağıtım şirketlerinin, hizmet bölgesinde gerekli hizmet ağına sahip olduğunun kabulü gerekmektedir.
Düşük tutarlı faturaların ödenmemesi halinde gaz arzının hemen durdurulmaması, bu sayede tüketici memnuniyetinin arttırılması ve dağıtım şirketlerinin personellerinin açma-kapama işlemleri için kullanılmaması ve işletme verimliliğinin arttırılması, bildirim yöntemlerinin artırılması ile tüketici şikayetlerinin azaltılmasının amaçlandığı açıktır.
Diğer taraftan, doğal gaz tüketim bedelleri, tüketicilerden alınan güvence bedelleri, 50 metreküp karşılığı gaz bedeli, gaz arzının durdurulması halinde, alınacak sayaç açma- kapama bedeli ve sayaca aparat takmak suretiyle gaz arzını durduracak personel maliyeti birlikte değerlendirildiğinde, dağıtım şirketlerinde bulunan güvence bedelinin çok büyük oranda bu ve buna benzer sorunların giderilmesi açısından yeterlidir.
Ayrıca, güncel sayaç açma-kapama bedeli (bu her yıl güncellenmektedir), dağıtım şirketlerinin, tüketicilerin faturalarını ödeyememeleri halinde gecikme zammı tahsil ediyor olmaları, 50 metreküp gaz karşılığı bedelin tüm bu bedeller göz önüne alındığında, dağıtım şirketlerinin lehine bir durum çıkmaktadır.
Doğal gaz kesintisi yapılabilmesi için yazılı bildirim yapılması hususu tamamen, tüketicilerin mağduriyet yaşamaması açısından gereklidir. Tüketicinin önceden durumu bilmesi halinde borcunu ödeyebileceği gözetilerek, tüketicinin konuyu öğrenmesi ihtimalinin arttırılması amacıyla iki farklı haberleşme yolu ile bildirim yapılması yükümlülüğü getirilmiştir.
Diğer aboneliklerdeki borç nedeniyle doğal gazın kesilmesine yönelik imkan sağlayan düzenlemenin kaldırılması, farklı bir adreste ticari amaçla doğal gaz kullanımı yapmakta olduğu aboneliğinde, gazın kesilmesi halinde, gelir elde etme imkanını ortadan kalkması ve ödeyebileceği faturayı ödeyebilme olasılığının azalmasının ortadan kaldırılmasına yöneliktir. Ayrıca, her abonelik ayrı ayrı güvence altına alınıyor olmasına rağmen, bir abonelikteki borç nedeniyle, iki ayrı aboneliğin birbirine bağlıymış gibi, diğer abonelikteki gaz arzının kesilmesi hukuka uygun görülmediğinden söz konusu hükmün kaldırılması yerindedir.
Eksik faturalandırma halinde; eksik faturalandırma yapılan aylardaki perakende satış fiyatı, düzeltme katsayısı ve üst ısıl değer aylık olarak gösterdiğinden, bu açıdan bu değerlerin ortalamasının alınmasının, ön ödemeli sayaç kullanan aboneler için de, son gaz alımı yapılan tarihten, son tarihe kadar olan ortalama değerlerin kullanılmasının doğru olduğu görülmektedir.
Ancak, ön ödemeli sayaç kullanan aboneler açısından, eksi tüketimin oluşması halinde, sayaca gaz yüklemesi yapılarak eksi tüketimin sıfırlanması gerektiği, bu durumda cari değerler üzerinden gaz alımı yapılması gerektiği açıktır. Eksi tüketim dışında kalan hesaplamalar için ortalama değerler kullanılması gerekmektedir.
Bilindiği üzere, mevzuat düzenleme tekniği olarak, bir takım düzenlemelerde geçici maddelere yer veriliyor olması, o düzenlemenin yapılabilmesi amacının gerçekleştirebilmesi için bir geçiş döneminin öngörülmesi ile açıklanabilir.
Bu geçiş döneminde, düzenleme ile getirilen yeniliğin veya değişikliğin, düzenlemeyi uygulamakla görevli olanlar tarafından, eksiksiz yerine getirilebilmesi için gerekli şartların sağlanabilmesi amacıyla verilmiş olan bir süredir.
Bu geçici maddeler ile getirilen esnekliğin ortadan kaldırılması, yukarıda belirtildiği üzere, yapılan değişikliklerin Yönetmeliğin amacının gerçekleştirilebilmesine engel teşkil edebileceği sonucunu doğurur.
Belirtilen nedenlerle; Doğal Gaz Piyasası Dağıtım ve Müşteri Hizmetleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 8, 9, 10, 15 ve 19. maddeleri ile Yönetmeliğin 44. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinin anılan değişiklikle ilga edilmesinde hukuka aykırılık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesince duruşma için taraflara önceden bildirilen 21/10/2020 tarihinde, davacı vekilleri Av. …, Av. …’ın ve davalı idare vekili Av. …’un geldiği, Danıştay Savcısının hazır olduğu görülmekle, açık duruşmaya başlandı. Taraflara usulüne uygun olarak söz verilerek dinlendikten ve Danıştay Savcısının düşüncesi alındıktan sonra taraflara son kez söz verilip, duruşma tamamlandı. Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

MADDİ OLAY VE HUKUKİ SÜREÇ :
4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu ile 4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanununa dayanılarak hazırlanan ve 03/11/2002 tarih ve 24925 sayılı Resmî Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe giren Doğal Gaz Piyasası Dağıtım ve Müşteri Hizmetleri Yönetmeliğinde, 09/06/2017 tarih ve 30091 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Doğal Gaz Piyasası Dağıtım ve Müşteri Hizmetleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelikle değişiklikler yapılmıştır.
Bakılan dava Doğal Gaz Piyasası Dağıtım ve Müşteri Hizmetleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 8, 9, 10, 15 ve 19. maddeleriyle yapılan bazı değişikliklerin ve Yönetmeliğin 44. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinin anılan değişiklikle ilga edilmesinin hukuka aykırı olduğu iddialarıyla açılmıştır.

İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
İLGİLİ MEVZUAT:
4628 sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun’un “Kurulun doğal gaz piyasası ile ilgili görevleri” başlıklı 5/A maddesinin (c) bendinde, “Doğal Gaz Piyasası Kanunu ile Kuruma yetki verilen konularda, doğal gaz piyasa faaliyetlerine ilişkin her türlü düzenlemeleri onaylamak ve bunların yürütülmesini sağlamak” Kurulun görevleri arasında sayılmıştır.
4646 sayılı Doğal Gaz Piyasası Kanunu’nun “Amaç” başlıklı 1. maddesinde, “Bu Kanunun amacı; doğal gazın kaliteli, sürekli, ucuz, rekabete dayalı esaslar çerçevesinde çevreye zarar vermeyecek şekilde tüketicilerin kullanımına sunulması için, doğal gaz piyasasının serbestleştirilerek mali açıdan güçlü, istikrarlı ve şeffaf bir doğal gaz piyasasının oluşturulması ve bu piyasada bağımsız bir düzenleme ve denetimin sağlanmasıdır.” kuralına yer verilmiş; “Tanımlar” başlıklı 3. maddesinde, serbest olmayan tüketici (abone) : Doğal gazı kendi kullanımı için dağıtım şirketlerinden almak zorunda olan gerçek veya tüzel kişiyi, ifade eder.” şeklinde tanımlanmıştır.
Doğal Gaz Piyasası Dağıtım ve Müşteri Hizmetleri Yönetmeliğinin 40. maddesinin ikinci fıkrasında, “Sayaçların takılması, sökülmesi, değiştirilmesi, kontrolü ve benzeri her türlü işlem, dağıtım şirketi tarafından gerçekleştirilir. Abone sayaçlarında meydana gelen ve gaz arzının sürdürülmesini engelleyen tüm arıza ve sorunlar dağıtım şirketine arıza bildirimi yapıldıktan sonra en geç 24 saat içerisinde giderilir. Müşteri, sayaca hiçbir şekilde müdahale edemez. Sayaçlara dışarıdan yapılan müdahale sonucu oluşacak zarar ve ziyan müşteri tarafından karşılanır.”; 44. maddesinde, “Dağıtım şirketince; a) Müşterinin belli bir süre için doğal gazı kullanmak istememesi halinde, o döneme kadar tükettiği doğal gazın bedelini ödemesi şartıyla üç gün içinde, b) Müşterinin; ödenmemiş faturalarına esas tüketim miktarının 50 m³’ü geçmesi halinde, faturanın son ödeme tarihinden itibaren on beş gün içerisinde ödenmemesi halinde fatura borcundan dolayı doğal gaz kesintisi yapılacağının en az üç gün önceden bir tanesi adrese ihbarname olmak kaydıyla kısa mesaj, telefon, e-posta, ihbarname, fatura altında bildirim vb. yöntemlerden de en az ikisi yoluyla haber verilmek suretiyle, c) Mahkeme veya Kurul Kararına istinaden ya da kaçak veya usulsüz doğal gaz kullanıldığının tespiti halinde, d) Müşteriden kaynaklanan nedenlerle sayacın en az iki fatura dönemi okunamamasından dolayı dağıtım şirketince bırakılan bildirime üç iş günü içinde cevap verilmemesi halinde, e) 63 üncü maddedeki hallerde, f) Bina kolon tesisatında tadilat gerekmesi durumunda, g) Üst üste üç faturalandırma döneminde tüketiciden kaynaklanan nedenlerle ulaşılamayan sayaçlar için dağıtım şirketince aboneye yapılan bildirim neticesinde durumun belgelendirilmesi şartıyla, üç gün içinde sayacın ulaşılabilir duruma getirilmemesi durumunda, h) Periyodik kontrollerde müşteriden kaynaklanan nedenlerden dolayı üç defa arka arkaya iç tesisatın kontrolünün yapılamaması durumunda, ı) Diğer mevzuattan kaynaklanan zorunlu hallerde, doğal gaz kesilerek hizmet durdurulur ve bu hususlar müşteri sözleşmesinde belirtilir. Birinci fıkranın (c) ve (e) bentleri hariç, doğal gaz hizmet kesintileri mesai saatleri içinde ve resmi tatil günleri dışında yapılır. Konut müşterileri için Cuma günleri ve resmi tatillerin başladığı günden önceki gün kesinti yapılamaz. Ayrıca yukarıda belirtilen hizmet kesintileri ile ilgili olarak gönderilecek ihbarname açık ve kolay anlaşılabilir bir şekilde düzenlenir, içeriğinde hizmet durdurma tarihi ve gerekçesi ile bu konuda daha fazla bilgi alınabilmesi için dağıtım şirketinin telefon numaraları yer alır.”; 45. maddesinde, “Doğal gazı kesilen müşterinin, yükümlülüklerini yerine getirmesi ve dağıtım şirketine başvurusu üzerine, 44 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) ve (e) bentleri hariç müşteriye en geç 24 saat içinde yeniden doğal gaz verilir. 44’üncü maddenin birinci fıkrasının (c) ve (e) bentlerinde tanımlanan durumlarda ise, bu süre söz konusu durumun ortadan kalkmasından itibaren başlar. Ancak, gerekiyorsa iç tesisatın kontrol ve testlerine ilişkin işlemler bu süre içinde yeniden yapılır. Doğal gazı 44’üncü maddenin birinci fıkrasının (a), (e), (h) ve (ı) bentleri hariç diğer hükümlerine göre kesilen müşteriden, ilgili yıl için Kurul tarafından belirlenen sayaç açma kapama bedeli alınır.” kuralı yer almıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Sözlük anlamı ile “düzenli hâle koymak, düzen vermek, tanzim ve tertip etmek” olarak tanımlanan “düzenleme”, kamu hukukunda kural koyma ile eş anlamlıdır. Kural ise; sürekli, soyut, nesnel, genel (kişilik dışı) durumları belirleyen ve gösteren norm olarak tanımlanmaktadır. (ÖZAY İl Han, Günışığında Yönetim, 2017, İstanbul, s. 426). Yasama organının yasama tasarrufları dışında, idare, Anayasa ve kanunlardan aldığı yetki ile, kural koyma (düzenleme yapma) yetkisine sahiptir.
4628 sayılı Kanun’un 5/A maddesinde yer alan “Doğal Gaz Piyasası Kanunu ile Kuruma yetki verilen konularda, doğal gaz piyasa faaliyetlerine ilişkin her türlü düzenlemeleri onaylamak ve bunların yürütülmesini sağlamak” kuralı ile davalı idareye yönetmelik ile düzenleme yapma yetkisi verilmiştir. Davalı idarenin bu yetkiyi Kanunla kendisine tanınan alan ve sınırlar içerisinde kullanarak düzenleme yapabileceği açıktır.
Dava konusu Yönetmeliğin 8. 9., 10. ve 19. maddelerinin iptali istenen kısımlarının incelenmesi:
Dava konusu Yönetmeliğin 8. maddesiyle, aynı Yönetmeliğin 40. maddesinin ikinci fıkrası, “Sayaçların takılması, sökülmesi, değiştirilmesi, kontrolü ve benzeri her türlü işlem, dağıtım şirketi tarafından gerçekleştirilir. Abone sayaçlarında meydana gelen ve gaz arzının sürdürülmesini engelleyen tüm arıza ve sorunlar dağıtım şirketine arıza bildirimi yapıldıktan sonra en geç 24 saat içerisinde giderilir. Müşteri, sayaca hiçbir şekilde müdahale edemez. Sayaçlara dışarıdan yapılan müdahale sonucu oluşacak zarar ve ziyan müşteri tarafından karşılanır.” şeklinde, 9. maddesiyle, aynı Yönetmeliğin 44. maddesi, “Dağıtım şirketince;
a) Müşterinin belli bir süre için doğal gazı kullanmak istememesi halinde, o döneme kadar tükettiği doğal gazın bedelini ödemesi şartıyla üç gün içinde,
b) Müşterinin; ödenmemiş faturalarına esas tüketim miktarının 50 m³’ü geçmesi halinde, faturanın son ödeme tarihinden itibaren on beş gün içerisinde ödenmemesi halinde fatura borcundan dolayı doğal gaz kesintisi yapılacağının en az üç gün önceden bir tanesi adrese ihbarname olmak kaydıyla kısa mesaj, telefon, e-posta, ihbarname, fatura altında bildirim vb. yöntemlerden de en az ikisi yoluyla haber verilmek suretiyle,
c) Mahkeme veya Kurul Kararına istinaden ya da kaçak veya usulsüz doğal gaz kullanıldığının tespiti halinde,
d) Müşteriden kaynaklanan nedenlerle sayacın en az iki fatura dönemi okunamamasından dolayı dağıtım şirketince bırakılan bildirime üç iş günü içinde cevap verilmemesi halinde,
e) 63 üncü maddedeki hallerde,
f) Bina kolon tesisatında tadilat gerekmesi durumunda,
g) Üst üste üç faturalandırma döneminde tüketiciden kaynaklanan nedenlerle ulaşılamayan sayaçlar için dağıtım şirketince aboneye yapılan bildirim neticesinde durumun belgelendirilmesi şartıyla, üç gün içinde sayacın ulaşılabilir duruma getirilmemesi durumunda,
h) Periyodik kontrollerde müşteriden kaynaklanan nedenlerden dolayı üç defa arka arkaya iç tesisatın kontrolünün yapılamaması durumunda,
ı) Diğer mevzuattan kaynaklanan zorunlu hallerde, doğal gaz kesilerek hizmet durdurulur ve bu hususlar müşteri sözleşmesinde belirtilir.
Birinci fıkranın (c) ve (e) bentleri hariç, doğal gaz hizmet kesintileri mesai saatleri içinde ve resmi tatil günleri dışında yapılır. Konut müşterileri için Cuma günleri ve resmi tatillerin başladığı günden önceki gün kesinti yapılamaz. Ayrıca yukarıda belirtilen hizmet kesintileri ile ilgili olarak gönderilecek ihbarname açık ve kolay anlaşılabilir bir şekilde düzenlenir, içeriğinde hizmet durdurma tarihi ve gerekçesi ile bu konuda daha fazla bilgi alınabilmesi için dağıtım şirketinin telefon numaraları yer alır.” şeklinde, 10 . maddesiyle, aynı Yönetmeliğin 45. maddesi, “Doğal gazı kesilen müşterinin, yükümlülüklerini yerine getirmesi ve dağıtım şirketine başvurusu üzerine, 44 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) ve (e) bentleri hariç müşteriye en geç 24 saat içinde yeniden doğal gaz verilir. 44 üncü maddenin birinci fıkrasının (c) ve (e) bentlerinde tanımlanan durumlarda ise, bu süre söz konusu durumun ortadan kalkmasından itibaren başlar. Ancak, gerekiyorsa iç tesisatın kontrol ve testlerine ilişkin işlemler bu süre içinde yeniden yapılır. Doğal gazı 44 üncü maddenin birinci fıkrasının (a), (e), (h) ve (ı) bentleri hariç diğer hükümlerine göre kesilen müşteriden, ilgili yıl için Kurul tarafından belirlenen sayaç açma kapama bedeli alınır.”; 19. maddesiyle, aynı Yönetmeliğe eklenen geçici 10. maddesine göre, “Yönetmeliğin 40. maddesinin ikinci fıkrasında 24 saat olarak belirtilen süre ön ödemeli sayaçlar için 1/6/2018 tarihine kadar 48 saat olarak uygulanır.” şeklinde değiştirilmiştir.
Dava konusu, Yönetmeliğin 8. maddesiyle getirilen değişikliğin sayaç arızalarına hızla müdahale edilmesi ve gaz arzının sekteye uğramaması maksadıyla getirildiği, bu maksatla abone sayaçlarında meydana gelen ve gaz arzının sürdürülmesini engelleyen tüm arıza ve sorunların dağıtım şirketine arıza bildirimi yapıldıktan sonra en geç 24 saat içerisinde giderilmesine yönelik süre yönünden bir kısıtlama getirildiği, 19. maddesiyle 24 saat olarak belirtilen sürenin ön ödemeli sayaçlar için 1/6/2018 tarihine kadar 48 saat olarak uygulanacağı, Yönetmeliğin 9. maddesiyle, doğal gaz arzının kesilerek hizmetin durdurulmasıyla ilgili tüketicinin 50 m³ üzerinde tüketiminin olması esasının getirilerek doğal gaz arzının kesintiye uğramasının engellendiği, 10. maddesiyle doğal gazı kesilen müşterinin, yükümlülüklerini yerine getirmesi ve dağıtım şirketine başvurusu üzerine, müşteriye en geç 24 saat içinde yeniden doğal gaz verileceği anlaşılmaktadır.
Doğal gazın temel zorunlu bir ihtiyaç haline geldiği günümüzde, (özellikle ısınma ihtiyacının karşılanması maksadıyla sonbahar ve kış aylarında) doğal gaz dağıtım hizmetin kesintisiz ve aksamadan yürütülmesi büyük önem taşımaktadır. Tüketicilerin doğal gaza erişimi ve hizmet kalitesini artırılması maksadıyla gerekli kuralları koyma ve tedbirleri alma konusunda davalı idarenin yetkili olduğu noktasında duraksama bulunmamaktadır. Bu anlamda dava konusu edilen Yönetmelik değişikliklerinin doğal gaz hizmetinin sunulmasında tüketici memnuniyetinin ve hizmet kalitesinin yükseltilme maksadıyla gerçekleştirildiği ve idarenin Kanunla kendisine verilen takdir yetkisi içinde düzenleme yapıldığı görülmektedir.
Her ne kadar davalı idarece 24 saat içinde tüm arıza ve sorunların giderilmesinin fiilen imkansız olması karşısında idari yaptırımlarla karşılaşma ihtimali olduğu ileri sürülmüşse de 24 saatlik kısıtlamaya uyulmadığı gerekçesiyle uygulanacak idari yaptırımlara karşı açılacak davalarda bu husus yargı makamlarınca ayrıca değerlendirileceğinden bu iddiaya itibar edilmemiştir.
Dava konusu Yönetmeliğin 15. maddesinin incelenmesi:
Dava konusu Yönetmeliğin 15. maddesi ile aynı Yönetmeliğin 51. maddesi, “Dağıtım şirketi, kendi hatasından kaynaklanan eksik faturalandırma halinde, tüketim bedelini, eksik faturalandırmanın gerçekleştiği aylardaki perakende satış fiyatlarının, düzeltme katsayısının ve üst ısıl değerin ortalaması alınarak bulunan değerler ile hesaplar, eksik faturalandırmanın yapıldığı ay sayısı kadar eşit tutarda taksitlendirir ve bu durumda gecikme cezası uygulanmaz. Fazla faturalandırma halinde ise, tahsil edilen fazla bedel, tespit edildiği tarihten itibaren en geç beş iş günü içinde müşteriye, bu Yönetmeliğin 49 uncu maddesine göre belirlenecek gecikme zammı ile birlikte nakit olarak ödenir veya müşterinin kabul etmesi halinde bir sonraki faturasından mahsup edilir.” şeklinde değiştirilmiştir.
Değişiklikle mekanik sayaç kullanan abonelerin ödemek zorunda kaldığı ve dağıtım şirketinin kendi hatasından kaynaklanan eksik faturalandırma nedeniyle ortaya çıkan tüketim bedelinin eksik faturalandırmanın gerçekleştiği aylardaki perakende satış fiyatlarının, düzeltme katsayısının ve üst ısıl değerin ortalaması alınarak bulunan değerler ile hesaplanacağı, eşit tutarda taksitlendirileceği ve gecikme cezası uygulanmayacağı kurala bağlanmıştır.
Anılan değişikliğin mekanik sayaç kullanan abonelerin ödemek zorunda kaldığı ve dağıtım şirketinin kendi hatasından kaynaklanan eksik faturalandırma nedeniyle ortaya çıkan tüketim bedelinin iadesine yönelik haksızlığı gidermeye yönelik olarak getirildiği ve hukuka aykırılık içermediği görülmektedir.
Yönetmeliğin 44. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinin anılan değişiklikle ilga edilmesi yönünden ise;
Yönetmeliğin “Hizmetin Durdurulması” başlıklı eski 44. maddesinin 1/d bendinde yer alan ve “d) Abonenin diğer bir adreste bulunan doğal gaz aboneliği ile ilgili mali yükümlülüklerini yerine getirmemesi halinde” şeklindeki kural, dava konusu Yönetmeliğin 9. maddesiyle yeniden düzenlenen 44. maddeye alınmamıştır.
Yönetmeliğin 44. maddesinin 1. fıkrasının (d) bendinin ilga edilmesiyle, aynı abonenin diğer bir adreste bulunan (ticari ya da mesken) aboneliği ile ilgili mali yükümlülüklerini yerine getirmemesinin, mevcut aboneliğinde kullandığı doğal gaz hizmetinin durdurulması uygulamasına son verilmektedir.
Abonelerin mali yükümlüklerini yerine getirilmesini icbar etmek maksadıyla tesis edilen ve mali yükümlülüğünü yerine getirmeyen abonenin mevcut bir başka aboneliğe ait doğal gaz hizmetinin engellenmesi yönteminin tüketicilerin yararına olacak şekilde terk edilmesinin idarenin takdir yetkisi kapsamında olduğu ve hukuka aykırılık içermediği görülmektedir.
Bu itibarla, iptali talep edilen kuralların 4646 sayılı Kanun’un amacına aykırı bir yönü bulunmadığı ve düzenlemenin Kanunla davalı idareye verilen yetkinin kapsamında kaldığı görüldüğünden dava konusu düzenlemelerde hukuka aykırılık görülmemiştir.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVANIN REDDİNE,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam …-TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
3. Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca duruşmalı işler belirlenen …-TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
4. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’na temyiz yolu açık olmak üzere, 21/10/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.