Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2017/1473 E. , 2017/2824 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2017/1473
MÜDAHALE İSTEMİ HAKKINDA KARAR
…, …, …, …, …, …, …, …, … ve … vekili Av. … tarafından, … ili, … ilçesi, … (…) Mahallesi … ada, … parselde bulunan … ve … numaralı dubleks konutlar, … (…) Mahallesi … ada, … parselde bulunan … numaralı mesken, aynı Mahallede bulunan … ada, … parsel sayılı arsa, … (…) Mahallesinde bulunan … ada, … ve … ada, … parselde bulunan mesken yerleri ile … Mahallesinde bulunan … ada, … parsel sayılı arsanın, daha önce iki kez yapılan ihalelerine katılan olmadığından bahisle muhammen bedelleri düşürülerek 2886 sayılı Kanun uyarınca satışlarının yapılmasına ilişkin Belediye Meclisinin 04.05.2016 tarih ve 115 sayılı kararı ile bu karara istinaden … (…) Mahallesi … ada, … parselde bulunan … numaralı mesken, … ada, … parsel sayılı arsa, … (…) Mahallesinde bulunan … ada, … ve … ada, … parselde bulunan mesken yerlerinin 2886 sayılı Kanun’un 45. maddesine göre açık teklif usulü ile, … Mahallesinde bulunan … ada, … parsel sayılı arsanın ise, aynı Kanun’un 36. maddesine göre kapalı teklif usulü ile satışlarına ilişkin Belediye Encümeni’nce yapılan 31.05.2016 tarihli ihalelerin iptali istemiyle … Belediye Başkanlığı’na karşı açılan davada, dava konusu işlemin kısmen iptali, kısmen de davanın incelenmeksizin reddi yolundaki … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararına karşı davalı idarece temyiz isteminde bulunulması üzerine, dava konusu … Mahallesinde bulunan … ada, … parsel sayılı arsanın satış ihalesi uhdesinde bırakılan … Pazarlama Turizm Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti. vekili Av. … tarafından verilen, davalı yanında davaya müdahale istemini içeren dilekçe incelenerek gereği görüşüldü:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 31. maddesinde, üçüncü kişilerin davaya katılması konusunda Hukuk Muhakemeleri Kanunu hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiş, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 66. maddesinde ise üçüncü kişinin, davayı kazanmasında hukukî yararı bulunan taraf yanında ve ona yardımcı olmak amacıyla, fer’î müdahil olarak davada yer alabileceği kurala bağlanmıştır.
Dosyanın incelenmesinden, müdahale isteminde bulunan … Pazarlama Turizm Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.’nin davaya müdahalede hukukî yararının bulunduğu anlaşıldığından, davalı idare yanında MÜDAHALE İSTEMİNİN KABULÜNE, 06.11.2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2017/1473
Karar No:2017/2824
Temyiz İsteminde Bulunanlar : 1- (Davalı) … Belediye Başkanlığı
Vekili: Av….
2- (Davalı Yanında Müdahil) … Pazarlama Turizm Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.
Vekili : Av. …
Karşı Taraf (Davacılar) : 1- … 2- …
3- … 4- …
5- … 6- …
7- … 8- …
9- … 10-…
Vekili : Av. …
İstemin Özeti : … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının iptale ilişkin kısmının; ihale sürecinin mevzuata uygun gerçekleştirildiği, ihale ilanının usulüne uygun yapıldığı, taşınmazların idare tarafından belirlenen bedeller üzerinden satılmasının kamu zararı oluşturmayacağı, yerindelik denetimi yapıldığı, uyuşmazlıkta 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’na aykırı davranıldığına ilişkin bir iddianın ileri sürülmediği, bilirkişi raporunun gerçeğe aykırı olduğu ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Savunma verilmemiştir.
Danıştay Tetkik Hâkimi …’nin Düşüncesi : Temyiz isteminin kabulü ile, İdare Mahkemesi kararının ihale ile satışı yapılan taşınmazlar bakımından dava konusu işlemin iptaline ilişkin kısmının bozulmasına ve bu kısım yönünden davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkimi’nin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 17. maddesinin 2. fıkrası uyarınca davalı idarenin duruşma istemi yerinde görülmeyerek ve dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin işin gereği görüşüldü:
Dava; … ili, … ilçesi, … (…) Mahallesi … ada, … parselde bulunan … ve … numaralı dubleks konutlar, … (…) Mahallesi … ada, … parselde bulunan … numaralı mesken, aynı Mahallede bulunan … ada, … parsel sayılı arsa, … (…) Mahallesinde bulunan … ada, … ve … ada, … parselde bulunan mesken yerleri ile … Mahallesinde bulunan … ada, … parsel sayılı arsanın, daha önce iki kez yapılan ihalelerine katılan olmadığından bahisle muhammen bedelleri düşürülerek 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu uyarınca satışlarının yapılmasına ilişkin Belediye Meclisi’nin 04.05.2016 tarih ve … sayılı kararı ile bu karara istinaden … (…) Mahallesi … ada, … parselde bulunan … numaralı mesken, … ada, … parsel sayılı arsa, … (…) Mahallesinde bulunan … ada, … ve … ada, … parselde bulunan mesken yerlerinin 2886 sayılı Kanun’un 45. maddesine göre açık teklif usulü ile, … Mahallesinde bulunan … ada, … parsel sayılı arsanın ise, aynı Kanun’un 36. maddesine göre kapalı teklif usulü ile satışlarına ilişkin Belediye Encümeni’nce yapılan 31.05.2016 tarihli ihalelerin iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesi’nce; davanın belediye meclisi üyeleri tarafından açıldığı, idarelerin tüm eylem ve işlemlerinde ve özellikle takdirine bırakılan konularda kamu yararını gözeterek işlem tesis etmesi gerektiği, belediye gayrimenkulünün satışından mümkün olduğunca yüksek gelir elde edilmesinin kamunun yararına olduğu, taşınmazın en uygun şartlarla satılabilmesi için rayiç bedel esas alınarak tahmin edilen bedelin tespit edilmesi gerektiği, ihale konusu taşınmazların muhammen bedellerinin, taşınmazların rayiç değerlerinden düşük olduğu, taşınmazların gerçek değerlerinin altında ihaleye çıkarılması sonucunu doğuran dava konusu Meclis kararında mevzuata uygunluk bulunmadığı, Meclis kararının hukuka aykırı bulunması nedeniyle dayanaksız hâle gelmiş olması gerekçesiyle, 31.05.2016 tarihinde yapılan … Mahallesinde bulunan … ada, … parsel sayılı arsa, … (…) Mahallesi, … ada, … parsel sayılı arsa ve … (…) Mahallesinde bulunan … ada, … parselde bulunan mesken yerlerinin satışına yönelik ihale işlemlerin iptaline, … (…) Mahallesi … ada, … parselde bulunan … numaralı mesken ve … (…) Mahallesinde bulunan … ada, … parselde bulunan mesken yerinin ihalesine katılan bulunmadığı gerekçesiyle söz konusu taşınmazların satışına ilişkin ihalelerin, Belediye Encümeni’nin 31.05.2016 tarih ve … sayılı kararı ile, davanın açıldığı 15.06.2016 tarihinden önce iptal edilmesi nedeniyle bu taşınmazlara ilişkin kısım yönünden, davanın incelenmeksizin reddine” karar verilmiş, bu kararın iptale ilişkin kısmı davalı idare ve müdahil tarafından temyiz edilmiştir.
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 1. maddesinde; genel bütçeye dâhil dairelerle katma bütçeli idarelerin, özel idare ve belediyelerin alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işlerinin bu Kanun’da yazılı hükümlere göre yürütüleceği kurala bağlanmış, 4. maddesinde; tahmin edilen bedel, ihale konusu olan işlerin tahmin edilen bedeli ve yapım işlerinde keşif bedeli olarak; Uygun bedel: Artırmalarda, tahmin edilen bedelden aşağı olmamak üzere, teklif edilen bedellerin en yükseği şeklinde tanımlanmış; ihaleye hazırlık işlemlerinden olan “Tahmin edilen bedelin tespiti” başlıklı 9. maddesinde; “Tahmin edilen bedel, idarelerce tespit edilir veya ettirilir. İşin özelliğine göre gerektiğinde bu bedel veya bu bedelin hesabında kullanılacak fiyatlar belediye, ticaret odası, sanayi odası, borsa gibi kuruluşlardan veya bilirkişilerden soruşturulur. Tahmin edilen bedel, bunun dayanaklarının da eklendiği bir hesap tutanağında gösterilir ve asıl evrak arasında saklanır.” kuralına yer verilmiş, 13. maddesinde, belediyelere ait ihalelerin belediye encümenince bu Kanun hükümlerine göre yürütüleceği kurala bağlanmış; 17. maddesinde, günlük gazete çıkan yerlerde ihalelerin, ihalenin yapılacağı yerde çıkan gazetelerde en az bir gün aralıkla yayınlanmak suretiyle iki defa duyurulacağı, gazete ile yapılacak ilk ilan ile ihale günü arasının 10 günden, son ilan ile ihale günü arasının 5 günden az olamayacağı, günlük gazete çıkmayan yerlerdeki ihalelerde ilanın, yukarıda yer verilen süreler içinde ilgili idare ile hükümet ve belediye binalarının ilan tahtalarına asılacak yazılar ve belediye yayın araçları ile yapılacağı, bu işlemlerin bir tutanakla belgeleneceği, 39. maddesinde, bu Kanun’un 1. maddesinde yazılı işlere ilişkin ihalelerde, tekliflerin gizli olarak verilmesini sağlayan kapalı teklif usulünün esas olduğu, ancak, 44. maddede gösterilen işlerin belli istekliler arasında kapalı teklif usulüyle, 45. maddede gösterilen işlerin açık teklif usulüyle yaptırılabileceği öngörülmüş; 45. maddesinde, bu Kanun’un 1. maddesinde yazılı işlerden, tahmin edilen bedeli her yıl Genel Bütçe Kanunu ile tespit edilecek tutarı geçmeyen ihalelerin açık teklif usulüyle yapılabileceği belirtilerek, 47. maddesinde açık teklif usulünde ihalenin nasıl yapılacağı açıklanmış, 41. maddesinde ise; “40. madde gereğince kabul edilen teklifler incelenerek: a) İhalenin yapıldığı, ancak ita amirinin onayına bağlı kaldığı, b) Tekliflerin daha ayrıntılı bir şekilde incelenmesi için süreye ihtiyaç duyulduğu ve şartnamelerde daha uzun bir süre öngörülmemiş ise ihalenin 15 günü geçmemek üzere başka bir güne bırakıldığı, c) İhalenin yapılmadığı, hususlarından birine karar verilir ve bu husus gerekçeli bir karar veya karar özeti hâlinde yazılarak, komisyon başkan ve üyeleri tarafından imzalanır ve durum hazır bulunanlara bildirilir.” kuralına yer verilmiştir. 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 18. maddesinin (e) bendinde; “Taşınmaz mal alımına, satımına, takasına, tahsisine, tahsis şeklinin değiştirilmesine veya tahsisli bir taşınmazın kamu hizmetinde ihtiyaç duyulmaması hâlinde tahsisinin kaldırılmasına; üç yıldan fazla kiralanmasına ve süresi otuz yılı geçmemek kaydıyla bunlar üzerinde sınırlı aynî hak tesisine karar vermek” belediye meclisi’nin görev ve yetkileri arasında sayılmıştır.
Aktarılan mevzuat hükümlerinin irdelenmesinden; belediyeye ait taşınmazların satışına ilişkin ihalelerin 2886 sayılı Kanun hükümlerine tabi olduğu, belediyeye ait taşınmazların satışına karar verme konusunda belediye meclisinin yetkili olduğu, ihale işlemlerinin ise belediye encümenince yürütüleceği, tahmin edilen bedelin idarelerce tespit edileceği, işin özelliğine göre gerektiğinde bu bedelin hesabında kullanılacak fiyatların ticaret odası, sanayi odası, borsa gibi kuruluşlardan veya bilirkişilerden soruşturulurak oluşturulacağı, 2886 sayılı Kanuna tabi ihalelerde ilan usulünün tahmin edilen bedele göre tespit edileceği, satım ihalelerinde ihale konusu taşınır veya taşınmaz malın tahmin edilen satış tutarına göre bu usullerin belirleneceği, diğer yandan, idari işlemin o işlemi tesis eden organ ya da makamın iradesi ile tesis edildiği tarihten itibaren ortadan kaldırılması veya başka bir idari işlemle hükümsüz hâle getirilmesi, yani işlemin geri alınmasının sonuçları bakımından o işlemin yargı yerince iptaline benzediği açıktır.
Dosyanın incelenmesinden, … ili, … ilçesinde bulunan 37 adet taşınmazın satışı için 06.01.2016 tarih, … sayılı Belediye Meclis kararı üzerine, 20.01.2016 tarih, … sayılı Encümen kararı ile 15 adet gayrimenkulün ihaleye çıkarılmasına karar verildiği, yapılan ihalede 5 taşınmazın satıldığı, diğer taşınmazlara alıcı çıkmaması nedeniyle ikinci satış kararı alındığı, bu ihaleye katılım olmaması nedeniyle ihalenin iptal edildiği, taşınmazların bedellerinin yüksek olduğundan bahisle taşınmazlardan 7 tanesinin muhammen bedellerinin yeniden belirlenerek ihaleye çıkılmasına karar verildiği, 2886 sayılı Kanun’un 9. maddesi uyarınca Mimarlar ve Mühendisler Odası ile üç farklı emlak bürosundan alınan taşınmaz değerine ilişkin rayiç bedelin belirlenmesine yönelik görüş sorulduğu, bu kurum ve kuruluşlardan alınan görüşler, ülkenin ve beldenin içinde bulunduğu mevcut şartlar dikkate alınarak yeniden değer tespiti yapıldığı, Kanun’un 17. maddesi uyarınca 17.05.2017 tarihinde yerel gazetede, 25.05.2017 ulusal gazetede (Posta Gazetesi) ve 20.05.2017 tarihinde Resmî Gazete’de yayımlandığı, usulüne uygun olarak ilan edildiği, … (…) mevkii … ada, … parsel, … numaralı dubleks cinsi taşınmazın 110.000,00-TL’ye, … (…) mevkii … ada, … parsel, … sayılı dubleks cinsi taşınmazın 110.000,00-TL’ye, … (…) mevkii … ada, … parsel, … numaralı mesken cinsi taşınmazın 200.000,00-TL’ye, … (…) mevkii … ada, … parsel, … sayılı mesken yeri cinsi taşınmazın 115.000,00-TL’ye, … (…) mevkii … ada, … parsel, … numaralı mesken yeri cinsi taşınmazın 115.000,00-TL’ye, … (…) mevkii … ada, … parsel, arsa (876,64 m²) cinsi taşınmazın 720.000,00-TL’ye, … mevkii … ada, … parsel, arsa (2251 m²) cinsi taşınmazın 2.200.000,00-TL’ye bedelle 04.05.2016 tarih ve 115 no’lu Meclis kararı ile satışına karar verildiği ve bu meclis kararına istinadan 31.05.2016 tarihinde, … (…) mevkiinde bulunan iki adet dubleks cinsi taşınmaz dışında gösterilen 5 adet gayrimenkulün ihalesinin yapıldığı, … (…) Mahallesi, … ada, … parselde bulunan … numaralı mesken, … (…) Mahallesinde bulunan, … ada, … parselde bulunan mesken yerlerinin ihalesinin, katılımcı bulunmadığı gerekçesiyle Belediye Encümeni’nin 31.05.2016 tarih ve 329 sayılı kararı ile iptal edildiği, Encüme’nin aynı gün ve sırasıyla 328, 327 ve 326 sayılı kararlarıyla da, … Mahallesinde bulunan … ada, … parsel sayılı arsanın 2.315.000,00-TL bedelle, … (…) Mahallesi, 1730 ada, 2 parsel sayılı arsanın 760.000,00-TL bedelle, … (…) Mahallesinde bulunan, … ada, … parselde bulunan mesken yerinin ise 120.750,00-TL bedelle isteklilerine ihale edildiği, ihale sonucu 5 taşınmazdan 3 tanesinin satışının yapıldığı, satılan taşınmazlar için mahkemece iptal kararı verildiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda; 5393 sayılı Kanun’un 18. maddesi uyarınca belediye meclisinin satıma ilişkin kararı doğrultusunda 2886 sayılı Kanun’da belirlenen usule uygun olarak muhammen bedelleri belirlenmek ve ilan edilmek suretiyle davalı belediyeye ait taşınmazların satışına ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık, taşınmazın gerçek değerinin ihalede teklif edilen tutardan daha yüksek olduğu gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline yönelik Mahkeme kararında ise hukukî isabet bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, temyiz istemlerinin kabulü ile 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının; iptale ilişkin kısmının BOZULMASINA, bu kısım yönünden DAVANIN REDDİNE; ayrıntısı aşağıda gösterilen ve Mahkemece …-TL’si davacılar üzerinde bırakılan toplam …-TL yargılama giderinden geriye kalan …-TL’sinin de davacılar üzerinde bırakılmasına, …-TL temyiz yargılama gideri ile …-TL müdahil yargılama giderlerinin davacılardan alınıp davalı idareye ve müdahile verilmesine, posta giderleri avansından artan tutarın taraflara ve müdahile iadesine, kullanılmayan …-TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davalı idareye iade edilmesine, dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine, 2577 sayılı Kanun’un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 06.11.2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.