Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2017/1389 E. , 2023/304 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2017/1389
Karar No:2023/304
TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Kaymakamlığı – …
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: İstanbul ili, Ataşehir İlçe Milli Eğitim Müdürlüğü tarafından oluşturulan bedel tespit komisyonunun …Anadolu İmam Hatip Lisesi okul kantin işletmesine ilişkin yaptığı bedel tespit işleminin hatalı olduğundan bahisle 28/12/2016 tarihinde gerçekleştirilen ihalenin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce verilen kararda; davacının İstanbul ili, Ataşehir ilçesi, … Anadolu İmam Hatip Lisesi kantinini ihale sonucu 30/04/2014 tarihinden itibaren 5 yıllık kira sözleşmesi ile işlettiği, bu süreç içerisinde okul idaresi ve öğrencilerinin ayrışmasından dolayı kantin işletmesi için yeniden ihaleye çıkılmasına karar verildiği, oluşturulan bedel tespit komisyonunca sabit tesis bedelinin ilk önce 17.500,00 TL olarak belirlenerek 24/12/2015 tarihli ihalenin yapıldığı, ancak davacı tarafından bedel tespit işleminin hatalı olduğu iddiasıyla ihalenin iptali istemiyle açılan davada … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla ihalenin iptaline karar verildiği, bu kararın Danıştay Onüçüncü Dairesi’nin 30/09/2016 tarih ve E:2016/2869, K:2016/3093 sayılı kararıyla onandığı, davalı idare tarafından bu kez İstanbul Kantinciler Esnaf Odası temsilcisinin de bulunduğu Okul Müdürü ve Okul Aile Birliği Başkanından oluşan komisyon tarafından bedel tespitinin yapıldığı, yapılan tespit üzerine Kantin Demirbaş Bedelinin 32.239,00-TL olarak belirlendiği, bu bedelin ihaleyi kazanan kişi tarafından eski kiracı olan davacıya ödenmesine ilişkin hususun şartnameye konulmak suretiyle 28/12/2016 tarihinde yeniden ihaleye çıkılması üzerine bakılan davanın açıldığı, ancak … Sulh Hukuk Mahkemesi’nin … D. İş sayılı dosyasında yapılan bilirkişi incelemesi ile sabit tesis bedelinin 111.122,00-TL olarak tespit edildiği görüldüğünden, bedel tespit komisyonunca yapılan 32.239,00-TL tutarındaki tespitin hatalı olduğu dikkate alındığında, dava konusu ihalede hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, adlî yargıda yapılan bilirkişi incelemesi neticesinde ortaya çıkan tutarın kabul edilmesinin mümkün olmadığı ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İİNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
İstanbul ili, Ataşehir ilçesi, … Anadolu İmam Hatip Lisesi kantini 30/04/2014 tarihinde gerçekleştirilen ihaleye istinaden davacı tarafından işletilmekte iken okul idaresi ve öğrencilerinin ayrışmasından dolayı kantin işletmesi için yeniden ihaleye çıkılmasına karar verilmiştir.
Oluşturulan bedel tespit komisyonunca, sabit tesis bedeli 17.500,00-TL olarak belirlenerek 24/12/2015 tarihinde ihale yapılmıştır.
Davacı tarafından ihalenin iptali istemiyle açılan davada, … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla, “davacı tarafından … Sulh Hukuk Mahkemesi’nin … D. İş esasına kayıtlı dosya ile tespit talebinde bulunulması üzerine yapılan bilirkişi incelemesi ile tesis masraflarının 111.122,00.-TL olarak tespit edildiği görüldüğünden, 17.500,00.-TL tutarındaki tespitin hatalı olduğu; ayrıca, İstanbul Kantinciler odası temsilcisinin bedel tespit komisyonunda yer almadığı” gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar Dairemizin 30/09/2016 tarih ve E:2016/2869, K:2016/3093 sayılı kararıyla onanmıştır.
Davalı idare tarafından bu kez İstanbul Kantinciler Esnaf Odası temsilcisinin de bulunduğu Okul Müdürü ve Okul Aile Birliği Başkanından oluşan komisyon tarafından bedel tespiti yapılarak Kantin Demirbaş Bedeli 32.239,00-TL olarak belirlenmiştir.
Söz konusu bedelin ihaleyi kazanan kişi tarafından eski kiracı olan davacıya ödenmesine ilişkin hususun şartnameye konulmak suretiyle 28/12/2016 tarihinde yeniden ihaleye çıkılması üzerine bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
1739 sayılı Milli Eğitim Temel Kanunu’nun “Eğitim kampüsleri ve okul ile ailenin işbirliği” başlıklı 16. maddesinin ikinci fıkrasında, “Eğitim kurumlarının amaçlarının gerçekleştirilmesine katkıda bulunmak için okul ile aile arasında işbirliği sağlanır. Bu amaçla okullarda okul-aile birlikleri kurulur. Okul-aile birlikleri, okulların eğitim ve öğretim hizmetlerine etkinlik ve verimlilik kazandırmak, okulların ve maddi imkânlardan yoksun öğrencilerin zorunlu ihtiyaçlarını karşılamak üzere; aynî ve nakdî bağışları kabul edebilir, maddi katkı sağlamak amacıyla sosyal ve kültürel etkinlikler ve kampanyalar düzenleyebilir, okulların bünyesinde bulunan açık alan, kantin, salon ve benzeri yerleri işlettirebilir veya işletebilirler. Öğrenci velileri hiçbir surette bağış yapmaya zorlanamaz. Okul-aile birliklerinin kuruluş ve işleyişi, birlik organlarının oluşturulması ve seçim şekilleri, sosyal ve kültürel etkinliklerden sağlanan maddi katkılar, bağışların kabulü, harcanması ve denetlenmesi ile açık alan, kantin, salon ve benzeri yerlerin işlettirilmesi veya işletilmesinden sağlanan gelirlerin dağıtım yerleri ve oranları, harcanması ve denetlenmesine dair usûl ve esaslar, Maliye Bakanlığı ve Milli Eğitim Bakanlığınca müştereken hazırlanan yönetmelikle düzenlenir.”; üçüncü fıkrasında, “Milli Eğitim Bakanlığınca belirlenecek usul ve esaslar çerçevesinde, gerekli görülen hâllerde il milli eğitim müdürlükleri; il sınırları içerisinde bulunan bir veya birden fazla eğitim kampüsü yönetiminin veya okul-aile birliğinin işlettirebileceği veya işletebileceği yerlere ilişkin ihaleleri bunlar adına yapmaya yetkilidir.” kuralına yer verilmiştir.
1739 sayılı Kanun’un 16. maddesine dayanılarak hazırlanan Millî Eğitim Bakanlığı Okul-Aile Birliği Yönetmeliği’nin 6. maddesinin birinci fıkrasının (g) bendinde, “Kantin ve benzeri yerleri işlettirmek veya işletmek” okul-aile birliğinin görev ve yetkileri arasında sayılmıştır.
Anılan Yönetmeliğin “Kiralama usûlü ve işlemleri” başlıklı 20. maddesinde, “(1) Birlik; kantin ve benzeri yerleri öncelikle işletmecilere kiralama usûlü ile işlettirir veya işletmecinin bulunmadığı durumlarda işletir. Kantin ve benzeri yerlerin kiraya verilmesinde, eğitim ve öğretimin aksatılmaması esastır.
(2) Söz konusu yerlerin birlik tarafından kiraya verilmesi 08/09/1983 tarih ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 51’inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendine göre pazarlık usûlü ile yapılır.
(3) Kiralama işlemleri, valilik/kaymakamlıkça görevlendirilecek il/ilçe millî eğitim müdür yardımcısı/şube müdürü başkanlığında ilgili birlik başkanı, defterdarlık/mal müdürlüğü temsilcisi, gerektiğinde il/ilçe özel idare müdürlüğü temsilcisinin katılımıyla oluşan ihale komisyonunca yapılır.”; “Sözleşme ve tarafların yükümlülükleri” başlıklı 21. maddesinin birinci fıkrasında, “Kiraya verilecek yerler için EK-2’de yer alan Kira Sözleşmesi Örneğine uygun olarak sözleşme düzenlenir.” kuralına yer verilmiştir.
Anılan Yönetmeliğin ekinde yer alan “Ek-2 Okullarda Bulunan Kantin ve Benzeri Yerleri Kiralama Sözleşmesi”nin “Özel Şartlar” başlıklı bölümünde yer alan 1. maddesinde, “Kiracının değişmesi durumunda; kantine kiracı tarafından yapılan tüm tesis masrafları, kullanım süresi ve amortisman da dikkate alınarak okul, birlik, varsa ilgili oda temsilcisinin/kuruluşun ve gerektiğinde bilirkişi katılımıyla oluşturulan komisyonca takdir edilen meblağ, eski kiracıya yeni kiracı tarafından ödenir. Bu husus ihale ilanında ve şartnamede belirtilir.” düzenlemesi yer almıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Uyuşmazlık, ihale konusu kantinin demirbaş bedelinin tespitinin hatalı olup olmadığı ve bu çerçevede ihalenin belirlenen bedel üzerinden gerçekleştirilmesinin hukuka aykırı olup olmadığı hususundan kaynaklanmaktadır.
Davalı idare tarafından, İstanbul Kantinciler Esnaf Odası temsilcisinin de katılımıyla Okul Müdürü ve Okul Aile Birliği Başkanından oluşan komisyon tarafından bedel tespiti yapılarak kantin demirbaş bedeli 32.239,00-TL olarak belirlenmiş; davacının talebi üzerinde … Sulh Hukuk Mahkemesi’nce yaptırılan keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda yapı ve demirbaş bedeli ise 111.122,00.-TL olarak hesaplanmıştır.
Delil tespiti, ileride açılacak veya açılmış olan bir dava ile ilgili delillerin bazı şartlar altında zamanından önce toplanıp emniyet altına alınmasını sağlamak için kabul edilmiş bir müessese olup, müstakbel davada kendisine karşı delil tespiti yapılan kişiye karşı ileri sürülebilir. Bununla birlikte, tespit edilen delilin değerlendirmesi o delilin niteliğine göre olacağından, keşif ve bilirkişi yoluyla yapılan tespitte edinilen delil takdiri delil olarak nitelendirilecektir (Pekcanıtez Usûl Medeni Usûl Hukuku, Cilt III, 15. Bası, İstanbul, 2017, s.2562-2573) .
Bu değerlendirmeler çerçevesinde, davacı tarafından yapılan müracaat üzerine gerçekleştirilen keşif ve bilirkişi incelemesi sonucunda tespit edilen demirbaş bedelinin takdiri bir delil niteliğinde olduğu, davalı idare tarafından yapılan tespit sonucunda belirlenen bedel ile ihalenin gerçekleştirilmiş olmasının ihalenin iptali için tek ve geçerli sebep olamayacağı, başka bir anlatımla, tespit edilen tutarın ihtilaflı olmasının anılan ihalenin sıhhatini etkilemediği sonucuna varılmaktadır. Kaldı ki, eski kiracı ile idare arasında ortaya çıkabilecek bir uyuşmazlığın yargı yerlerine başvurulmak suretiyle çözüme kavuşturulabileceği açıktır.
Bu itibarla, mevzuat hükümlerine uygun olarak gerçekleştirilen dava konusu ihalede hukuka aykırılık, ihalenin iptali yolundaki temyize konu İdare Mahkemesi kararında ise hukukî isabet görülmemiştir.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. DAVANIN REDDİNE,
4. Ayrıntısı aşağıda gösterilen …-TL ilk derece yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
5. Kullanılmayan …-TL ilk derece aşamasındaki yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davacıya iadesine,
6. Ayrıntısı aşağıda gösterilen …-TL temyiz yargılama gideri ile Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca …-TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
7. Davalı idare harçtan muaf olduğundan, 492 sayılı Harçlar Kanunu’nun 13/j maddesi uyarınca temyiz aşamasında tahsil edilmeyen toplam …-TL harcın davacıdan tahsil edilerek Hazine’ye irat kaydedilmesine, gereği için Mahkemece ilgili vergi dairesine müzekkere yazılmasına,
8. Posta giderleri avansından artan tutarın davalı idareye iadesine,
9. Dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine,
10. 2577 sayılı Kanun’un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 24/01/2023 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.
(X) KARŞI OY :
Dosyanın incelenmesinden, İstanbul ili, Ataşehir ilçesi, … Anadolu İmam Hatip Lisesi kantini 30/04/2014 tarihinde gerçekleştirilen ihaleye istinaden davacı tarafından işletilmekte iken okul idaresi ve öğrencilerinin ayrışmasından dolayı kantin işletmesi için yeniden ihaleye çıkılmasına karar verildiği, oluşturulan bedel tespit komisyonunca, sabit tesis bedeli 17.500,00-TL olarak belirlenerek 24/12/2015 tarihinde ihaleye çıkıldığı, davacı tarafından sabit tesis bedelinin yanlış belirlendiğinden bahisle ihalenin iptali istemiyle açılan dava …İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla, “… Sulh Hukuk Mahkemesi’nin … D.İş sayılı dosyasında yapılan bilirkişi incelemesi ile Tesis Masraflarının 111.122,00.-TL olarak tespit edildiği görüldüğünden 17.500,00.-TL tutarındaki tespitin hatalı olduğu” gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verildiği, bu kararın Dairemizin 30/09/2016 tarih ve E:2016/2869, K:2016/3093 sayılı kararıyla onandığı, davalı idare tarafından bu kez İstanbul Kantinciler Esnaf Odası temsilcisinin de bulunduğu Okul Müdürü ve Okul Aile Birliği Başkanından oluşan komisyon tarafından bedel tespitinin yapıldığı, yapılan tespit üzerine kantin demirbaş bedelinin 32.239,00-TL olarak belirlendiği anlaşılmaktadır.
Uyuşmazlığa konu kantin ihalesinde, adlî yargı yerlerince yaptırılan bilirkişi incelemesine atıf yapılmak suretiyle sabit tesis bedelinin hatalı belirlendiği yönünde kesinleşmiş yargı kararı bulunduğundan, dava konusu ihalenin söz konusu yargı kararının gereklerine uygun şekilde gerçekleştirilmesi gerekmektedir.
Bu itibarla, … Sulh Hukuk Mahkemesi’nin … D. İş sayılı dosyasında yapılan bilirkişi incelemesi ile tesis masraflarının 111.122,00.-TL olarak tespit edildiği görüldüğünden, 32.239,00-TL tutarındaki tespitin hatalı olduğu gerekçesiyle dava konusu ihalenin iptaline ilişkin temyize konu Mahkeme kararında hukukî isabetsizlik bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, davalının temyiz isteminin reddi ile dava konusu işlemin iptali yolundaki temyize konu İdare Mahkemesi kararının onanmasına karar verilmesi gerektiği oyu ile karara katılmıyorum.