Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2016/626 E. , 2019/478 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2016/626
Karar No:2019/478
TEMYİZ EDENLER : 1. (DAVALI) …
VEKİLİ : …
2. (DAVALI YANINDA MÜDAHİL) …
VEKİLİ : …
KARŞI TARAF (DAVACI) : …
VEKİLİ : …
İSTEMİN_KONUSU : …. İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: … ili, … Köyü, … mevkiinde bulunan … kaynağı ile … deresinden 300 lt/sn, … deresinden 300 lt/sn olmak üzere toplam 600 lt/sn kapasite miktarındaki suyun ‘a kiraya verilmesine ilişkin 22/02/2007 tarih ve 218 sayılı … İl Encümeni kararı ile bu karara dayanılarak düzenlenen 07/03/2007 başlangıç tarihli ve 10 yıl süreli su kaynağı kiralama sözleşmesinin … kaynağı ile … deresine yönelik kısmının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce verilen kararda; Dairemizin 20/06/2013 tarih ve 2011/4720, K:2013/1900 sayılı bozma kararına uyularak, alınan bilirkişi raporu doğrultusunda, … su kaynağı üzerinde davacıya ait bir isale hattının bulunduğu ve bu su kaynağından eskiden beri su kullanmakta olduğu, 14/07/2006 tarihli kiralama sözleşmesinde zikredilmiş olan 250 lt/sn’lik suyun bu alandaki ikinci kaynak durumunda bulunan … kaynağından kiralanmış olması gerektiği, … kaynak suyunun başka birine kiraya verilmesi hâlinde davacının anılan kaynaklardan kiraladığı miktarda suyun kullanımını engeller nitelikte olduğu anlaşıldığından, … kaynağı ile …deresinden 300/lt/sn, …deresinden 300 lt/sn olmak üzere toplam 600 lt/sn’lik suyun ‘a kiraya verilmesine ilişkin 22/02/2007 tarih ve 218 sayılı … İl Encümeni kararı ile bu karara dayanılarak düzenlenen 07/03/2007 başlangıç tarihli 10 yıl süreli su kaynağı kiralama sözleşmesinin … kaynağı ile …deresine yönelik kısmınında hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlemler hukuka aykırı bulunarak işlemlerin iptaline karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, davacı ile aralarında … kaynağından su teminine ilişkin herhangi bir sözleşmenin bulunmadığı, 14/07/2006 tarihli sözleşmeye sehven … ifadesinin yazıldığı, davacının kaynak suyu kullanımına ilişkin sözleşmelerinin …ve …kaynaklarına ilişkin olduğu, anılan sözleşmedeki yanlışlığın düzeltilmesinin noter ihtarıyla davacıya bildirilmesine rağmen gereğinin yerine getirilmediği, bu nedenle 14/07/2006 tarihli sözleşmenin 12/10/2009 tarih ve 17576 sayılı davalı idare işlemiyle feshedildiği, davacının kiralama miktarının üzerinde su kullanımı olduğunun tespit edildiği, sözleşmeyi tek taraflı fesih haklarının bulunduğu, tesis edilen işlemin hukuka uygun olduğu, müdahil tarafından, Tarım Bakanlığı’ndan her türlü izin alındıktan sonra tesisin kurulduğu, davacının … su kaynağı ile bir alâkasının bulunmadığı, … su kaynağının kendi taşınmazı üzerinde çıktığı ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davacı tarafından savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’NİN DÜŞÜNCESİ : Temyiz istemlerinin kabulü gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden davalı yanında müdahilin yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin işin gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Dosyanın incelenmesinden, davacı şirket tarafından … ili, … Köyü, … mevkiinde 1994 yılında Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’ndan onaylı projeye dayanılarak alabalık üretim tesisi kurulduğu, anılan tesisin su ihtiyacının …deresinden karşılanması amacıyla davacı ile davalı arasında süresi 05/05/1993 tarihinden başlamak üzere 15 yıllık 400 lt/sn kapasiteli su kullanım anlaşmasının imzalandığı, daha sonrasında anlaşmanın devamı niteliğinde 14/07/2006 tarihli ve 5 yıl süreli 250 lt/sn’lik … kaynağından su kiralama sözleşmesinin imzalandığı, davacının kullanmakta olduğu bu kaynaklardan … kaynağı ile …deresinden 300 lt/sn, …deresinden 300 lt/sn olmak üzere toplam 600 lt/sn kapasite miktarındaki suyun ‘a kiraya verilmesine ilişkin 22/02/2007 tarih ve 218 sayılı … İl Encümeni kararı ile bu karara dayanılarak düzenlenen 07/03/2007 başlangıç tarihli ve 10 yıl süreli su kaynağı kiralama sözleşmesinin … kaynağı ile …deresine yönelik kısmının iptali istemiyle bakılmakta olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
İLGİLİ MEVZUAT:
5302 sayılı İl Özel İdaresi Kanunu’nun 10. maddesinin (f) bendinde, taşınmaz mal alımına, satımına, trampa edilmesine, tahsisine, tahsis şeklinin değiştirilmesine veya tahsisli bir taşınmazın akar hâline getirilmesine izin; üç yıldan fazla kiralanmasına ve süresi yirmibeş yılı geçmemek kaydıyla bunlar üzerinde sınırlı aynî hak tesisine karar vermenin il genel meclisinin görev ve yetkileri arasında olduğu belirtilmiş; 26. maddesinin (g) bendinde ise, taşınmaz mal satımına, trampa edilmesine ve tahsisine ilişkin kararları uygulamak, süresi üç yılı geçmemek üzere kiralanmasına karar vermek encümenin görev ve yetkileri arasında sayılmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Uyuşmazlıkta, davalı idare tarafından, davacı ile aralarında … kaynağından su teminine ilişkin herhangi bir sözleşmenin bulunmadığı, 14/07/2006 tarihli sözleşmeye sehven … ifadesinin yazıldığı, davacının kaynak suyu kullanımına ilişkin sözleşmelerin …ve …kaynaklarına ilişkin olduğunun ileri sürüldüğü, anılan sözleşmedeki yanlışlığın düzeltilmesinin noter ihtarıyla davacıya bildirilmesine rağmen gereğinin yerine getirilmediğinden 14/07/2006 tarihli sözleşmenin 12/10/2009 tarih ve 17576 sayılı davalı idare işlemiyle feshedildiği, sözleşmenin feshine ilişkin işleme karşı açılan davada … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla uyuşmazlığı çözümlemek görevinin adlî yargı yerlerine ait olduğu gerekçesiyle davanın görev yönünden reddine karar verildiği ve bu kararın Dairemizin 28/03/2011 tarih ve E:2010/3402, K:2011/1174 sayılı kararıyla onandığı görülmektedir.
Mahkemece yaptırılan bilirkişi incelemesi sonucu düzenlenen raporda yer alan, anılan su kaynağının üçüncü kişilere kiralanması halinde davacının ihtiyacının dahi karşılanamayacağı yolundaki tespit, 14/07/2006 tarihli sözleşmede yer alan ifade nedeniyle, davacının … kaynağında hak sahibi olduğuna ilişkin kabulden hareketle yapıldığından, 14/07/2006 tarihli sözleşmenin geçerli olup olmadığının belirlenmesi gerekmektedir.
Bu nedenle, öncelikle davacı tarafından sözleşmenin feshine ilişkin adlî yargı yerinde bir dava açılıp açılmadığının, açıldı ise sonucunun ne olduğunun araştırılması, idare ile davacı arasında geçerli ve yürürlükte olan feshedilmemiş bir sözleşmenin varlığının tespit edilmesi gerekmektedir. Ancak bu aşamadan sonra yapılacak araştırma ile söz konusu kaynaktaki su miktarının üçüncü kişilere kiralama yapabilmek için yeterli olup olmadığının tespiti gerekmektedir.
Bu husus, Dairemizin 20/06/2013 tarih ve 2011/4720, K:2013/1900 sayılı bozma kararında da hüküm altına alınmıştır.
Bu itibarla, dava konusu işlemlerin iptali yönündeki İdare Mahkemesi kararında hukukî isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının ve davalı yanında müdahilin temyiz istemlerinin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3.Kullanılmayan …-TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde müdahile iadesine,
4. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 20/02/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.