Danıştay 13. Daire Başkanlığı         2016/624 E.  ,  2017/877 K.

T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2016/624
Karar No : 2017/877

Davacı : 1- …
Vekili : …
Davalı : ….
Vekilleri : …
Davanın Özeti : 24.06.2015 tarih ve 29396 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan … Hidroelektrik Santrali ve bu santral tarafından kullanılan taşınmazların özelleştirme kapsam ve programına alınmasına ilişkin 15.06.2015 tarih ve 2015/55 sayılı Özelleştirme Yüksek Kurulu kararının ve ihale ilanının; … Şelalesi ve Hidroelektrik Santralinin 1. derece sit alanı olduğu, santralin çevreye zarar vermemesi ve daha yüksek rakamlarla üretim yapabilmesi için ciddi şekilde yatırım yapılması ve gölün zeminindeki su kaçaklarının önüne geçilmesi gerektiği, kullanım hakkı devredildikten sonra sözleşmenin sonunda hangi durum ve şartlarda tekrar kamuya devredileceği hususlarında sözleşmede düzenleme bulunmadığı ileri sürülerek iptali istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Davacıların, dava açma ehliyetleri bulunmadığı, davanın süresi içinde açılmadığı, ihale ilanının icrailik niteliği taşımadığı, iptal davasına konu edilemeyeceği, …HES’in özelleştirilmesine ilişkin ihale hazırlık çalışmaları kapsamında Erzurum Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nden taşınmazların özelleştirilmesinde herhangi bir sakınca bulunup bulunmadığına ilişkin görüş sorulduğu, sakınca bulunmadığı yönünde görüş verildiği, özelleştirmeye ilişkin gerçekleştirilen iş ve işlemlerde hukuka aykırı bir husus bulunmadığı, santrali devralan yatırımcının, santralin işletilmesi ile ilgili tüm konularda konuya ilişkin mevzuata uymakla yükümlü olduğu, santralin sözleşme süresi sonunda EÜAŞ’a devredileceği, bu konularda da ihale şartnamesi ve işletme hakkı devir sözleşmesi taslağında düzenlemeler yapıldığı belirtilerek davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.
Danıştay Tetkik Hâkimi …un Düşüncesi : Davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.
Danıştay Savcısı…’un Düşüncesi : Dava, 24.06.2015 tarih ve 29396 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan … Hidroelektrik Santrali ve bu santral tarafından kullanılan taşınmazların özelleştirme kapsam ve programına alınmasına ilişkin 15.06.2015 tarih ve 2015/55 sayılı Özelleştirme Yüksek Kurulu kararının iptali istemi ile açılmıştır.
4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun’un “Amaç ve Kapsam” başlıklı 1. maddesinin (A) fıkrasında, bu Kanunun amacının, bu maddede sayılan kuruluşların ekonomide verimlilik artışı ve kamu giderlerinde azalma sağlamak için özelleştirilmesine ilişkin esasları düzenlemek olduğu belirtilmiş, 2. maddesinde, özelleştirme uygulamalarındaki ilkeler belirtilmiş, 3. maddesinin (a) fıkrasında, ” Bu Kanunun 1. maddesinde sayılan kuruluşların “Özelleştirme kapsamına” alınmasına, özelleştirme kapsamına alınanlardan mevcut durumu itibariyla özelleştirilebilir nitelikte olmayanların mali ve hukuki açıdan “özelleştirmeye hazırlanmasına”, hazırlık işlemleri tamamlananların bu işlemlerin tamamlanmasından sonra, hazırlık işlemlerine gerek görülmeyenlerin ise doğrudan “özelleştirme programına” alınmasına karar vermek ve özelleştirme kapsamına alınan kuruluşların özelleştirme işlemlerinin tamamlanması için süre tespit etmek,” hükmü yer almış, 4. maddesinde, Kurul kararlarının uygulanması, Kurul tarafından verilen görev ve yetkilerle ilgili konularda karar verilmesi ve gerekli işlemlerin yürütülmesi, kuruluşların özelleştirilmesine ilişkin her türlü işlemin yerine getirilmesi idarenin görevleri arasında sayılmıştır.
Dava dosyasının incelenmesinden; 24.06.2015 günlü, 29396 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 15.06.2015 tarih ve 2015/55 sayılı Özelleştirme Yüksek Kurulu Kararının 2. maddesinde EÜAŞ’ a ait … Hidroelektrik Santralleri ile bu Santraller tarafından kullanılan taşınmazların özelleştirme kapsam ve programına alındığı, kararın bu kısmının iptali istemiyle de bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Anılan Kanun hükümleri ve kuruluşun özelleştirme kapsam ve programına alınma amacı dikkate alındığında, davaya konu edilen, … Hidroelektrik Santrali ve bu santral tarafından kullanılan taşınmazların özelleştirme kapsam ve programına alınmasına dair işlemin, 4046 sayılı Kanunun öngördüğü, ekonomide verimlilik artışı ve kamu giderlerinde azalma sağlamak amacına ve özelleştirme ilkesi ile anılan mevzuat hükümlerine uygun olduğu sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, davanın reddine karar verilmesinin uygun olacağı düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
Dava, 24.06.2015 tarih ve 29396 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan … Hidroelektrik Santrali ve bu santral tarafından kullanılan taşınmazların özelleştirme kapsam ve programına alınmasına ilişkin 15.06.2015 tarih ve 2015/55 sayılı Özelleştirme Yüksek Kurulu kararının ve ihale ilanının iptali istemiyle açılmıştır.
Davalı idarenin usule ilişkin iddiaları yerinde görülmeyerek, esasın incelenmesine geçildi.
6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nun 1. maddesinde, Kanun’un amacı, elektriğin yeterli, kaliteli, sürekli, düşük maliyetli ve çevreye uyumlu bir şekilde tüketicilerin kullanımına sunulması için, rekabet ortamında özel hukuk hükümlerine göre faaliyet gösterebilecek, malî açıdan güçlü, istikrarlı ve şeffaf bir elektrik enerjisi piyasasının oluşturulması ve bu piyasada bağımsız bir düzenleme ve denetimin yapılmasının sağlanması olarak ifade edilmiş; 18. maddesinde ise, Bakanlığın (Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı), TEDAŞ, EÜAŞ ve bunların müessese, bağlı ortaklık, iştirak, işletme ve işletme birimleri ile varlıklarının özelleştirilmesine yönelik öneri ve görüşlerini ‘na bildireceği, özelleştirme işlemlerinin 4046 sayılı Özelleştirme Uygulamaları Hakkında Kanun hükümleri dairesinde tarafından yürütüleceği belirtilmiştir.
4046 sayılı Kanun’un “Amaç ve Kapsam” başlıklı 1. maddesinin 1. fıkrasında, Kanun’un amacının, bu fıkranın (A) bendinde sayılan kuruluşların ekonomide verimlilik artışı ve kamu giderlerinde azalma sağlamak için özelleştirilmesine ilişkin esasları düzenlemek olduğu; özelleştirme uygulamalarındaki ilkelerin sayıldığı 2. maddesinde, Kanun’daki amaç ve ilkeler doğrultusunda alınacak kararlarda öncelikler ile bunların tabi olacağı özelleştirme uygulamalarına ilişkin esas ve usullerin, kuruluşların nitelikleri ve ülke ekonomisinin gerektirdiği şartlar da dikkate alınarak Özelleştirme Yüksek Kurulu’nca tespit edileceği; 3. maddesinin 2. fıkrasının (c) bendinde ise, kuruluşların; satış, kiralama, işletme hakkı devri, mülkiyetin gayri ayni hakların tesisi ve işin gereğine uygun sair hukukî tasarruflar ile devredilmelerine ilişkin özelleştirme yöntemlerinden hangisi ile özelleştirileceğini belirlemenin Kurul’un görevleri arasında olduğu kurala bağlanmıştır.
Dava dosyasının incelenmesinden, Özelleştirme Yüksek Kurulu’nun 15.06.2015 tarih ve 2015/55 sayılı kararıyla, ……. mahallesi’nde bulunan Hidroelektrik Santrali’nin özelleştirme kapsam ve programına alınmasına ve santralin işletme hakkının verilmesi yöntemi ile özelleştirilmesine karar verildiği, söz konusu hidroelektrik santralinin özelleştirilmesine ilişkin ihale hazırlıkları çalışmaları kapsamında Erzurum Valiliği Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nden, … HES’in üzerinde bulunduğu parsellerden Çağlayan mahallesi, …. ada, 1 parsel sayılı taşınmazın kısmen 2. ve …. derece; …. ada … parsel sayılı taşınmazın kısmen 1. derece; … ada …. parsel sayılı taşınmazın kısmen 1., 2. ve 3. derece doğal sit alanı içinde kaldıkları yönünde … Kadastro Mahkemesi’nin …. tarih ve E: ….. sayılı şerh verilmesine karar verildiği belirtilerek bahse konu taşınmazların işletme hakkının verilmesi yöntemiyle özelleştirilmesinde herhangi bir sakınca bulunup bulunmadığı yönünde sorulan görüşe, 01.10.2015 tarihli yazıyla, yazı ekinde yer alan Erzurum Tabiat Varlıkları Koruma Koruma Bölge Komisyonu’nun 21.09.2015 tarih ve 146 sayılı kararı ile herhangi bir sakınca bulunmadığı belirtilerek olumlu yönde görüş bildirildiği; yine … HES’in üzerinde bulunduğu Balıklı mahallesi, … ada, … parsel ve … ada …. parsel sayılı taşınmazlar ile …. mahallesi, … ada, … parsel sayılı taşınmazın doğal sit alanında kaldığının anlaşıldığı belirtilerek aynı yönde sorulan görüşe, 02.03.2016 tarihli yazıyla, yazı ekinde yer alan Erzurum Tabiat Varlıkları Koruma Koruma Bölge Komisyonu’nun 26.02.2016 tarih ve 157 sayılı kararıyla herhangi bir sakınca bulunmadığı yönünde görüş verildiği görülmektedir.
6446 sayılı Kanun’da öngörülen amaç doğrultusunda elektrik piyasasını yeniden yapılandırmak üzere kamu payının daraltılması ve özel sektör payının artırılması, kamunun denetim faaliyetindeki etkinliğinin çoğaltılması çalışmalarına önem verildiği görülmektedir.
Yüksek Planlama Kurulu’nun 18.05.2009 tarih ve 2009/11 sayılı kararı ile kabul edilen Elektrik Enerjisi Piyasası ve Arz Güvenliği Strateji Belgesinde, üretim tesislerinin özelleştirilmesindeki amaçlar, elektrik üretim kapasitesinin geliştirilmesi, mevcut üretim tesislerinin emre ama deliklerinin artırılması ve kapasite kullanım faktörlerinin yükseltilmesi ve sektördeki rekabetin artırılması için özel sektör kaynaklarının harekete geçirilmesi olarak ifade edilmiştir.
4046 sayılı Kanun’un amacı, kuruluşların ekonomide verimlilik artışı ve kamu giderlerinde azalma sağlamak için özelleştirilmelerine ilişkin esasları düzenlemek olup, dava konusu santralin verimliliğinin artırılması için gereken finansmanın kamu kaynaklarından karşılanmayıp, özelleştirme yoluyla özel sektörden temin edilmesinin idarece hedeflendiği açıktır.
Öte yandan, elektrik üretiminin kamu tüzel kişilerine herhangi bir yük getirilmeden özel sektörce yapılabilmesi ile elektrik enerjisi üretimi ve ticareti faaliyetlerinde oluşacak rekabet yoluyla ve hizmet kalitesinin düzenlenmesiyle tüketicilere fayda sağlanacağı kuşkusuzdur.
4046 sayılı Kanun’da tabiî kaynakların belli bir süre içinde sadece işletme hakkının verilmesi suretiyle özelleştirilebileceği ilkesine yer verilmiş olup, işleme konu hidroelektrik santrali ve üzerinde bulunduğu taşınmazların özelleştirilmesinde bu ilkeye uygun hareket edildiği anlaşılmaktadır.
Dava konusu, … Hidroelektrik Santrali’nin İşletme Hakkının Verilmesi Yöntemiyle Özelleştirilmesine İlişkin İhale Şartnamesi’nin “İşleticinin Taahhütleri” başlıklı 15.3. maddesinde, işleticinin, mevzuattan kaynaklanan zorunlu yatırımları mevzuata uygun olarak yerine getirmek zorunda olduğu, bu çerçevede yapılacak iş ve işlemleri EÜAŞ’ın onayını alarak gerçekleştireceği, sözleşme süresi boyunca ihtiyaç duyulacak her türlü ilave tesis ile rehabilitasyon ve geliştirme amaçlı yatırımları yine EÜAŞ’tan onay almak suretiyle gerekleştireceği ve sözleşme süresi sonunda da devredilen mevcut tesisler ile lisans ve sözleşme kapsamında gerçekleştirilen yatırımlar sonucu elde edilen taşınmazlar ve yapılan ilave tesisleri işler hâlde ve bedelsiz olarak EÜAŞ’a devredeceği düzenlenmiş ve bu düzenleme İşletme Hakkı Devir Sözleşmesi Taslağı’nda da yer almıştır. Bu anlamda, davacıların, şartnamede, santrale yatırım yapılması gerektiğine ilişkin ve santralin tekrar kamuya iade edildiği tarihte hangi vaziyette devredileceğine ilişkin olarak herhangi bir şart bulunmadığı yönündeki iddiaları geçerli görülmemiştir.
Bu itibarla … Hidroelektrik Santrali ve bu santral tarafından kullanılan taşınmazların özelleştirme kapsam ve programa alınmasına ilişkin Özelleştirme Yüksek Kurulu’nun 15.06.2015 tarih ve 2015/55 sayılı kararında ve ihale ilanında hukuka aykırılık görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle, davanın REDDİNE, ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam …artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacılara iadesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’na temyiz yolu açık olmak üzere, 31.03.2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.