Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2016/4378 E. , 2019/570 K.Personel çalıştırılamsına dayalı hizmet alımı ihaleleri, toplu iş sözleşmeleri, fiyat farkı
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No : 2016/4378
Karar No : 2019/570
DAVACI : …
VEKİLLERİ : …
DAVALI : …
VEKİLİ : …
DAVANIN KONUSU : Maliye Bakanlığı tarafından çıkarılan 13/10/2016 tarih ve 29856 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımlarında Toplu İş Sözleşmelerinden Kaynaklanan Fiyat Farkının Ödenmesine Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”in iptali istenilmektedir.
DAVACININ İDDİALARI : Dava konusu Yönetmeliğin, Anayasa’ya, 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’na, 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmeleri Kanunu’na ve hukukun genel ilkelerine aykırı olduğu, her ne kadar kaynak olarak 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 62. maddesine dayandırılsa da dayanak maddelerin özüyle çeliştiği, uygulanması sonucunda Belediyenin iradesi dışında ortaya çıkacak fiyat farkı maliyetinin yüksekliğinin yerel yönetim olan Belediyelere getirdiği malî yükümlülük dikkate alındığında bu yükümlülüğün genel bütçeden karşılanmayıp vatandaşın ödediği emlak vergileri vs. ile karşılanıyor olması ve açıkça hukuka aykırı olması karşısında iptali gerektiği ileri sürülmüştür.
DAVALININ SAVUNMASI : 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun 8. maddesinin üçüncü fıkrasının üçüncü cümlesinin iptali istemiyle açılan davanın Anayasa Mahkemesi’nin 14/05/2015 tarih ve E:2014/177, K:2015/49 sayılı kararıyla reddedildiği, toplu iş sözleşmeleri için de fiyat farkı ödenmesi amacıyla Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından … tarih ve … sayılı yazının kendilerine iletildiği, yetki belgesi tarihi itibarıyla bir yıldan az süresi kalan ihale sözleşmelerine ilişkin yetkilendirmeleri reddeden kamu işveren sendikalarının işlemlerinin iptali istemiyle açılan davalarda mahkemeler tarafından alt işverenler tarafından yapılan yetkilendirmelerin geçerli olduğuna ilişkin kararlar verildiği, Yargıtay 22. Hukuk Dairesi’nin E:2016/12859, K:2016/16444 ve E:2016/10289, K:2016/16443 sayılı kararlarında, bitimine bir yıldan az süre kalmış hizmet alım sözleşmeleriyle ilgili alt işverenlerin kamu işveren sendikalarını yetkilendirme işlemlerinin geçerli olduğu, kamu işveren sendikalarının yetkilendirmelerin reddine ilişkin işlemlerinin hukuka aykırı olduğunun belirtildiği, 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediyelerin gelirleri” başlıklı 59. maddesine göre belediye gelirleri arasında genel bütçe vergi gelirlerinden ayrılan payın da yer aldığı ve bu payın belediye gelirleri arasında önemli bir yer tuttuğu, dava konusu Yönetmeliği, Yönetmelik kapsamındaki tüm idarelerin uygulamakla yükümlü olduğu, değişikliğin hukuka uygun olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … DÜŞÜNCESİ : Davanın reddi gerektiği düşünülmektedir.
DANIŞTAY SAVCISI … DÜŞÜNCESİ : Dava, Maliye Bakanlığı tarafından 13.10.2016 tarih ve 29856 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımlarında Toplu İş Sözleşmelerinden Kaynaklanan Fiyat Farkının Ödenmesine Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin” iptali istemine ilişkindir.
Anayasa’nın “Toplu iş sözleşmesi ve toplu sözleşme hakkı” başlıklı 53. maddesinde; “İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu iş sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler. Toplu iş sözleşmesinin nasıl yapılacağı kanunla düzenlenir. Memurlar ve diğer kamu görevlileri, toplu sözleşme yapma hakkına sahiptirler. Toplu sözleşme yapılması sırasında uyuşmazlık çıkması halinde taraflar Kamu Görevlileri Hakem Kuruluna başvurabilir. Kamu Görevlileri Hakem Kurulu kararları kesindir ve toplu sözleşme hükmündedir. Toplu sözleşme hakkının kapsamı, istisnaları, toplu sözleşmeden yararlanacaklar, toplu sözleşmenin yapılma şekli, usulü ve yürürlüğü, toplu sözleşme hükümlerinin emeklilere yansıtılması, Kamu Görevlileri Hakem Kurulunun teşkili, çalışma usul ve esasları ile diğer hususlar kanunla düzenlenir.” hükmü yer almaktadır.
4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun 8/3. maddesinde; 4/1/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanununun 62. maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi uyarınca ihale edilen işlerde, 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanunu’nun 2. maddesinde tanımlanan asıl işveren-alt işveren ilişkisi çerçevesinde alt işveren tarafından münhasıran bu Kanun kapsamına giren kamu kurum ve kuruluşlarına ait işyerlerinde çalıştırılan işçileri kapsayacak olan toplu iş sözleşmeleri; alt işverenin yetkilendirmesi kaydıyla merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin üyesi bulunduğu kamu işveren sendikalarından birisi tarafından 18/10/2012 tarihli ve 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu hükümlerine göre yürütülür ve sonuçlandırılır. Toplu iş sözleşmesinin kamu işveren sendikası tarafından bu fıkraya göre sonuçlandırılması hâlinde, belirlenen ücret ve sosyal haklardan kaynaklanan bedel artışı kadar idarece fiyat farkı ödenir. Kamu işveren sendikası tarafından yürütülmeyen ve sonuçlandırılmayan toplu iş sözleşmeleri için fiyat farkı ödenemez, 4857 sayılı Kanunun 2 nci maddesinin yedinci fıkrası esas alınarak asıl işveren sıfatından dolayı ücret farkına hükmedilemez ve asıl işveren sıfatıyla sorumluluk yüklenemez. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin esas ve usuller, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının görüşü alınmak suretiyle Maliye Bakanlığınca belirlenir.” denilmektedir.
6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun 35. maddesinde; toplu iş sözleşmesinin süresi en az bir ve en çok üç yıl süreli olarak yapılabilir. Toplu iş sözleşmesinin süresi, sözleşmenin imzalanmasından sonra taraflarca uzatılamaz, kısaltılamaz ve sözleşme süresinden önce sona erdirilemez, kuralı öngörülmüştür.
Öte yandan, 22/1/2015 tarihli 29244 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımlarında Toplu İş Sözleşmesinden Kaynaklanan Fiyat Farkının Ödenmesine Dair Yönetmeliğin 4 üncü maddesinin birinci fıkrasında “4734 sayılı Kanunun 62 nci maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi uyarınca ihale edilen işlerde, 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununun 2 nci maddesinde tanımlanan asıl işveren-alt işveren ilişkisi çerçevesinde alt işveren tarafından münhasıran 4734 sayılı Kanun kapsamına giren kamu kurum ve kuruluşlarına ait işyerlerinde çalıştırılan işçileri kapsayacak olan toplu iş sözleşmeleri; alt işverenin yetkilendirmesi kaydıyla merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin üyesi bulunduğu kamu işveren sendikalarından birisi tarafından 6356 sayılı Kanun hükümlerine göre yürütülür ve sonuçlandırılır. Kamu işveren sendikalannca yürütülen toplu iş sözleşmeleri için bir uyuşmazlık söz konusu olduğunda bu uyuşmazlığın 6356 sayılı Kanun hükümlerine göre sonuçlandırılması halinde de fiyat farkı ödenir.” hükmü yer almakta iken 13/10/2016 tarih ve 29856 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren uyuşmazlık konusu Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımlarında Toplu İş Sözleşmesinden Kaynaklanan Fiyat Farkının Ödenmesine Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile 4 üncü maddenin birinci fıkrasına “Ayrıca kamu işveren sendikalarının yetkilendirilmelerine rağmen, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca yetki belgesinin verildiği tarih itibarıyla ihale sözleşmesinin bitimine bir yıldan az süre kaldığı gerekçesiyle kamu işveren sendikaları tarafından yürütülmeyen ve tüm maddeleri Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan toplu iş sözleşmeleri için de fiyat farkı ödenir” hükmü, aynı yönetmeliğe “süresi içinde yapılmayan “yetkisiz düzenlemeler” başlığı altında geçici madde 3’le “alt işverenlerce 4 üncü maddenin üçüncü fıkrasında belirtilen süre içinde yetkilendirme yapılmamasından dolayı kamu işveren sendikaları tarafından 22/1/2015 tarihinden bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihe kadar reddedilen ve tüm maddeleri Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan veya bağlanacak toplu iş sözleşmeleri için de fiyat farkı ödenir.” hükmü eklenmiştir.
Olayda, dava konusu edilen yönetmelik değişikliğinin gerek 4. maddesinin 1. fıkrasının sonuna eklenen cümle ile gerekse geçici madde 3 ile Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca yetki belgesinin verildiği tarih itibarıyla ihale sözleşmesinin bitimine bir yıldan az süre kaldığı gerekçesiyle kamu işveren sendikaları tarafından yürütülmeyen ve tüm maddeleri Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan ve alt işverenlerce Yönetmeliğin 4. maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen süre içinde yetkilendirme yapılmamasından dolayı anılan sendika tarafından 22/01/2015 tarihinden bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihe 13/10/2016 kadar reddedilen ve tüm maddeleri Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan ve bağlanacak toplu iş sözleşmeleri için de fiyat farkı ödenmesi amaçlanmıştır.
Bu durumda, 6356 sayılı Kanunu’nun 35. maddesi ile faaliyetleri bir yıldan az süren işlere ilişkin toplu iş sözlemelerinin süresinin bir yıldan az olabileceği açıkça ifade edildiğinden, kamu işveren sendikalarının yetkilendirilmelerine rağmen, yukarıda anılan mevzuata aykırı olarak kamu işveren sendikalarınca yetkilendirmenin reddi durumlarda Yüksek Hakem Kurulunca karara bağlanan toplu iş sözleşmeleri için de fiyat farkı ödenmesi yönündeki değişikliğin Anayasa’ya ve 4734 sayılı ile 6356 sayılı Yasa hükümlerine aykırılık oluşturmadığı, ayrıca eklenen cümlede yer alan 10 günlük süre içinde yetkilendirme yapılmamasından dolayı 22/01/2015-13/10/2016 tarihleri arasında kamu işveren sendikaları tarafından reddedilmesinde, bu sendikalarca yürütülmeyen ancak tüm maddeleri Yüksek Hakem Kurulunca karara bağlanan veya bağlanacak toplu iş sözleşmeleri için de fiyat farkı ödeneceği yönünde geçici madde ile düzenleme getirilmesinde de mevzuata ve hukuk genel kurallarına aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Açıklanan nedenlerle, davanın reddine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesince duruşma için taraflara önceden bildirilen 26/02/2019 tarihinde, davacı vekili Av. B.. ve davalı idare vekili … geldiği, Danıştay Savcısının hazır olduğu görülmekle, açık duruşmaya başlandı. Taraflara usulüne uygun olarak söz verilerek dinlendikten ve Danıştay Savcısının düşüncesi alındıktan sonra taraflara son kez söz verilip, duruşma tamamlandı. Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
MADDİ OLAY VE HUKUKÎ SÜREÇ :
Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı Çalışma Genel Müdürlüğü tarafından …’na gönderilen 11/08/2016 tarih ve … sayılı yazıda; “Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımlarında Toplu İş Sözleşmesinden Kaynaklanan Fiyat Farkının Ödenmesine Dair Yönetmeliğin 4. maddesinin yedinci fıkrasında yapılan düzenleme ile toplu iş sözleşmesinin süresinin hem 6356 sayılı Kanun’a uygun olacağının belirtildiği hem de yürürlük süresinin ihale sözleşmesinin süresi ile sınırlandırıldığı, bir anlamda toplu iş sözleşmesinin yürürlüğünün sona ereceği tarihin belirlendiği, buna göre de yetki belgesi verildiği tarihte ihale sözleşmesinin sona ermesine bir yılın altında kalan işyerleri için kamu işveren sendikalarına toplu iş sözleşmesi yapma imkanı tanınmadığı, bu nedenle de kamu işveren sendikaları tarafından yetki belgesi verildiği tarihte ihale sözleşmesinin sona ermesine bir yıldan az süre kalan işyerleri için yapılan yetkilendirmelerin kabul edilmediği, toplu iş sözleşmesi prosedürünün yürütülmediği, bunun üzerine işçi sendikaları tarafından toplu iş sözleşmesi prosedürünün alt işverenler muhatap alınarak uyuşmazlık yolları takip edilerek yürütüldüğü ve çok sayıda iş sözleşmesinin Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlandığı, bunun üzerine gerek alt işverenler gerekse işçi sendikaları tarafından 6356 sayılı Kanun’un kamu işveren sendikaları tarafından ihale süresinin sona ermesine bir yıldan az süre kalması durumunda toplu iş sözleşmesi yapılamayacağının düzenlenmediği ileri sürülerek alt işverenler tarafından yapılan yetkilendirmenin geçerli olduğunun tespiti ile kamu işveren sendikalarının yetkilendirmeyi kabul etmemelerine ilişkin işlemlerin iptali istemine ilişkin davalar açıldığı, mahkemelerce alt işverenler tarafından yapılan yetkilendirmenin geçerli olduğuna dair kararlar verildiği, ayrıca alt işverenler tarafından on günlük süre geçtikten sonra yapılmış olan yetkilendirmelerin reddedilmesi üzerine açılan davalarda da davaların kabulüne karar verildiği, mahkeme kararlarının kesinleşmesi durumunda kamu kurum ve kuruluşlarının toplu iş sözleşmesinden kaynaklanan fiyat farkı ile birlikte aynı zamanda dava masrafları ve vekâlet ücretlerini de ödemek zorunda kalacakları … ” belirtilmek suretiyle bu çerçevede düzenleme yapılması talep edilmiştir.
Bunun üzerine, tarafından 13/10/2016 tarih ve 29856 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımlarında Toplu İş Sözleşmesinden Kaynaklanan Fiyat Farkının Ödenmesine Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile 22/01/2015 tarih ve 29244 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımlarında Toplu İş Sözleşmesinden Kaynaklanan Fiyat Farkının Ödenmesine Dair Yönetmelik’te değişiklik yapılması üzerine, davacı tarafından anılan değişikliğin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İNCELEME VE GEREKÇE:
Türkiye Cumhuriyeti Anayasası’nın “Toplu iş sözleşmesi ve toplu sözleşme hakkı” başlıklı 53. maddesinde, “İşçiler ve işverenler, karşılıklı olarak ekonomik ve sosyal durumlarını ve çalışma şartlarını düzenlemek amacıyla toplu iş sözleşmesi yapma hakkına sahiptirler. Toplu iş sözleşmesinin nasıl yapılacağı kanunla düzenlenir. Memurlar ve diğer kamu görevlileri, toplu sözleşme yapma hakkına sahiptirler. Toplu sözleşme yapılması sırasında uyuşmazlık çıkması halinde taraflar Kamu Görevlileri Hakem Kuruluna başvurabilir. Kamu Görevlileri Hakem Kurulu kararları kesindir ve toplu sözleşme hükmündedir. Toplu sözleşme hakkının kapsamı, istisnaları, toplu sözleşmeden yararlanacaklar, toplu sözleşmenin yapılma şekli, usulü ve yürürlüğü, toplu sözleşme hükümlerinin emeklilere yansıtılması, Kamu Görevlileri Hakem Kurulunun teşkili, çalışma usul ve esasları ile diğer hususlar kanunla düzenlenir.” kuralı yer almaktadır.
6552 sayılı İş Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması ile Bazı Alacakların Yeniden Yapılandırılmasına Dair Kanun’un 13. maddesiyle 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun “Fiyat farkı verilebilmesi” başlıklı 8. maddesine eklenen 3. fıkrasında, ” 04/01/2002 tarihli ve 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 62. maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi uyarınca ihale edilen işlerde, 22/05/2003 tarih ve 4857 sayılı İş Kanunu’nun 2. maddesinde tanımlanan asıl işveren-alt işveren ilişkisi çerçevesinde alt işveren tarafından münhasıran bu Kanun kapsamına giren kamu kurum ve kuruluşlarına ait işyerlerinde çalıştırılan işçileri kapsayacak olan toplu iş sözleşmeleri; alt işverenin yetkilendirmesi kaydıyla merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin üyesi bulunduğu kamu işveren sendikalarından birisi tarafından 18/10/2012 tarihli ve 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu hükümlerine göre yürütülür ve sonuçlandırılır. Toplu iş sözleşmesinin kamu işveren sendikası tarafından bu fıkraya göre sonuçlandırılması hâlinde, belirlenen ücret ve sosyal haklardan kaynaklanan bedel artışı kadar idarece fiyat farkı ödenir. Kamu işveren sendikası tarafından yürütülmeyen ve sonuçlandırılmayan toplu iş sözleşmeleri için fiyat farkı ödenemez, 4857 sayılı Kanun’un 2. maddesinin yedinci fıkrası esas alınarak asıl işveren sıfatından dolayı ücret farkına hükmedilemez ve asıl işveren sıfatıyla sorumluluk yüklenemez. Bu fıkranın uygulanmasına ilişkin esas ve usuller, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığının görüşü alınmak suretiyle Maliye Bakanlığınca belirlenir.” kuralı yer almıştır.
6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun “Toplu iş sözleşmesinin şekli ve süresi” başlıklı 35. maddesinde,”(1) Toplu iş sözleşmesi yazılı olarak yapılır. (2) Toplu iş sözleşmesi en az bir ve en çok üç yıl süreli olarak yapılabilir. Toplu iş sözleşmesinin süresi, sözleşmenin imzalanmasından sonra taraflarca uzatılamaz, kısaltılamaz ve sözleşme süresinden önce sona erdirilemez. (3) Faaliyetleri bir yıldan az süren işlerde uygulanmak üzere yapılan toplu iş sözleşmelerinin süresi bir yıldan az olabilir. İşin bitmemesi hâlinde bu sözleşmeler bir yılın sonuna kadar uygulanır. (4) Toplu iş sözleşmesi süresinin bitmesinden önceki yüz yirmi gün içinde, yeni sözleşme için yetki başvurusunda bulunulabilir. Ancak, yapılacak toplu iş sözleşmesi önceki sözleşme sona ermedikçe yürürlüğe giremez.” kuralı bulunmaktadır.
22/01/2015 tarih ve 29244 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımlarında Toplu İş Sözleşmesinden Kaynaklanan Fiyat Farkının Ödenmesine Dair Yönetmeliğin “Toplu iş sözleşmesinin kapsamı ve yürütülmesi” başlıklı 4. maddesinin birinci fıkrasında, “4734 sayılı Kanunun 62. maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi uyarınca ihale edilen işlerde, 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanununun 2 nci maddesinde tanımlanan asıl işveren-alt işveren ilişkisi çerçevesinde alt işveren tarafından münhasıran 4734 sayılı Kanun kapsamına giren kamu kurum ve kuruluşlarına ait işyerlerinde çalıştırılan işçileri kapsayacak olan toplu iş sözleşmeleri; alt işverenin yetkilendirmesi kaydıyla merkezi yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin üyesi bulunduğu kamu işveren sendikalarından birisi tarafından 6356 sayılı Kanun hükümlerine göre yürütülür ve sonuçlandırılır. Kamu işveren sendikalarınca yürütülen toplu iş sözleşmeleri için bir uyuşmazlık söz konusu olduğunda bu uyuşmazlığın 6356 sayılı Kanun hükümlerine göre sonuçlandırılması halinde de fiyat farkı ödenir.” kuralı yer almakta iken 13/10/2016 tarih ve 29856 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren dava konusu Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımlarında Toplu İş Sözleşmesinden Kaynaklanan Fiyat Farkının Ödenmesine Dair Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik ile anılan Yönetmeliğin 4. maddesinin birinci fıkrasına “Ayrıca kamu işveren sendikalarının yetkilendirilmelerine rağmen, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca yetki belgesinin verildiği tarih itibarıyla ihale sözleşmesinin bitimine bir yıldan az süre kaldığı gerekçesiyle kamu işveren sendikaları tarafından yürütülmeyen ve tüm maddeleri Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan toplu iş sözleşmeleri için de fiyat farkı ödenir.” kuralı; “Süresi içinde yapılmayan yetkilendirmeler” başlıklı geçici 3. madde ile ise, “Alt işverenlerce 4. maddenin üçüncü fıkrasında belirtilen süre içinde yetkilendirme yapılmamasından dolayı kamu işveren sendikaları tarafından 22/1/2015 tarihinden bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihe kadar reddedilen ve tüm maddeleri Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan veya bağlanacak toplu iş sözleşmeleri için de fiyat farkı ödenir.” kuralı eklenmiştir.
Sözlük anlamı ile “düzenli hâle koymak, düzen vermek, tanzim ve tertip etmek” olarak tanımlanan “düzenleme”, kamu hukukunda kural koyma ile eş anlamlıdır. Kural ise; sürekli, soyut, nesnel, genel (kişilik dışı) durumları belirleyen ve gösteren norm olarak tanımlanmaktadır. Yasama organının yasama tasarrufları dışında, idare, Anayasa ve kanunlardan aldığı yetki ile, kural koyma (düzenleme yapma) yetkisine sahiptir. “Kural işlemler” (ya da diğer adıyla “genel düzenleyici işlemler”), üst hukuk kurallarına uygun olarak hukuk düzenine yeni kural getiren ya da mevcut bir kuralı değiştiren veya kaldıran tek yanlı idarî işlemlerdir. Düzenleme yetkisini kullanarak tüzük, yönetmelik, tebliğ, genelge gibi genel düzenleyici işlemleri yapan idarenin bir işleminin düzenleyici nitelik taşıdığının kabul edilebilmesi için, söz konusu işlemin sürekli, soyut, nesnel, genel durumları belirleyen ve gösteren hükümler içermesi, başka bir anlatımla, belirtilen nitelikte kurallar konulmuş olması zorunlu olup, bu genel düzenlemelerin üst hukuk kurallarına aykırı hükümler içermemesi gerekir. (ÖZAY İl Han, Günışığında Yönetim, 2017, İstanbul, s.426)
Uyuşmazlığa konu değişiklik ile, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığınca yetki belgesinin verildiği tarih itibarıyla ihale sözleşmesinin bitimine bir yıldan az süre kaldığı gerekçesiyle kamu işveren sendikaları tarafından yürütülmeyen ve tüm maddeleri Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan ve alt işverenlerce Yönetmeliğin 4. maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen 10 günlük süre içinde yetkilendirme yapılmamasından dolayı kamu işveren sendikaları tarafından 22/01/2015 tarihinden bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihe kadar reddedilen ve tüm maddeleri Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan ve bağlanacak toplu iş sözleşmeleri için de fiyat farkı ödenmesi amaçlanmıştır.
Öte yandan, dava konusu değişiklik konusunda görüş bildiren Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı yazısında, yetki belgesi tarihi itibarıyla bir yıldan az süresi kalan ihale sözleşmelerine ilişkin yetkilendirmeleri reddeden kamu işveren sendikalarının bu işlemlerinin iptali istemiyle açılan davalarda, mahkemelerce alt işverenler tarafından yapılan yetkilendirmelerin geçerli olduğuna ilişkin kararlar verildiği, mahkeme kararlarının kesinleşmesi durumunda kamu kurum ve kuruluşlarının toplu iş sözleşmesinde kaynaklanan fiyat farkı ile birlikte aynı zamanda dava masrafları ve vekâlet ücretlerini de ödemek zorunda kalacakları belirtilmiştir.
Nitekim, … . Ltd. Şti. tarafından; alt işveren şirket olarak … Kurumu ile aralarında … tarihleri arasında geçerli hizmet alım sözleşmesi imzalandığı, alt işveren işyeri ile ilgili davalı işçi sendikasına toplu iş sözleşmesi imzalamaya yetkili olduğuna dair 11/06/2015 tarihli yetki belgesi verdiği, bilahare 4735 sayılı Kanun’un 8. maddesi ve “Personel Çalıştırılmasına Dayalı Hizmet Alımlarında Toplu İş Sözleşmesinden Kaynaklanan Fiyat Farkının Ödenmesine Dair Yönetmelik” hükümleri gereğince toplu iş sözleşmesi görüşmelerini yürütmesi için 16/06/2015 tarihinde davalı kamu işveren sendikasına yetki belgesi verdiği, ancak davalı kamu işveren sendikası tarafından yetki belgesinin alındığı tarih itibarıyla ihale sözleşmesinin bitimine bir yıldan az süre kalmış olması sebebiyle, 6356 sayılı Kanun’un 35. maddesinin ikinci fıkrası gereğince toplu iş sözleşmesi akdetme imkânı bulunmadığı gerekçesiyle yetkilendirmenin reddedilmesi üzerine davacı şirket tarafından, davalının alt işveren şirket tarafından verilen yetkiyi kabul etmemek suretiyle sendika üyesi işçilerin zarara uğramasına yol açan dava konusu işlemin hukuka aykırı olduğunun tespiti ile iptaline ve sataşmanın önlenmesine karar verilmesi istemiyle … Sendikası ile .. Sendikasına açılan davada, davanın reddi yolundaki …. İş Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararı, Yargıtay 22. Hukuk Dairesi’nin 06/06/2016 tarih ve E:2016/10289, K:2016/16443 sayılı kararıyla; inceleme konusu davada, yetki belgesinin alındığı tarih itibarıyla hizmet alım sözleşmesinin süresinin bitimine bir yıldan az süre kalmış ise de, toplu iş sözleşmesinin süresinin hizmet alım sözleşmesinin süresi ile sınırlı olmasının gerektiği, mevcut durumda faaliyetin bir yıldan az sürdüğü bir işin ve 6356 sayılı Kanun’un 35. maddesinin üçüncü fıkrasının uygulanacağının kabulü gerektiği, alt işveren tarafından kamu işveren sendikasına verilen yetkilendirmenin geçerli olduğunun ve toplu iş sözleşmelerinin davalılar arasında yürütülmesi gerektiğinin tespitine karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle bozulmuştur.
Bu durumda, 6356 sayılı Kanun’un 35. maddesi gereğince, faaliyetleri bir yıldan az süren işlere ilişkin toplu iş sözleşmelerinin süresinin bir yıldan az olabileceği, kamu işveren sendikalarının yetkilendirilmelerine rağmen yetkilendirmelerin reddedilmesi durumlarında açılan davalarda mahkemelerce yetkilendirmelerin kabulü yönünde kararlar verildiği anlaşıldığından, tarafından Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın görüşü alınmak suretiyle kanunla verilen yetki çerçevesinde, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca yetki belgesinin verildiği tarih itibarıyla ihale sözleşmesinin bitimine bir yıldan az süre kaldığı gerekçesiyle kamu işveren sendikaları tarafından yürütülmeyen ve tüm maddeleri Yüksek Hakem Kurulunca karara bağlanan ve anılan Yönetmeliğin 4. maddesinin üçüncü fıkrasında belirtilen 10 günlük süre içinde yetkilendirme yapılmamasından dolayı kamu işveren sendikaları tarafından 22/01/2015 tarihinden bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihe kadar reddedilerek tüm maddeleri Yüksek Hakem Kurulu tarafından karara bağlanan veya bağlanacak toplu iş sözleşmeleri için de fiyat farkı ödenmesine ilişkin olarak düzenleme getirilmesi yönünde yapılan dava konusu değişikliğin hukuka aykırılık oluşturmadığı sonucuna varılmıştır.
KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. DAVANIN REDDİNE,
2. Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam …-TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,
3. Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca belirlenen …-TL vekâlet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,
4. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra davacıya iadesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu’na temyiz yolu açık olmak üzere, 26/02/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.