Danıştay 13. Daire Başkanlığı         2016/4248 E.  ,  2019/359 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2016/4248
Karar No:2019/359

TEMYİZ EDEN (DAVACI): … Ltd. Şti.
VEKİLİ: …
KARŞI TARAF (DAVALI): … A.Ş. (… Şeker Fabrikası)
VEKİLİ: …

İSTEMİN KONUSU: … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Davacı şirket tarafından, idare ile hizmet alımına ilişkin imzalanan sözleşmenin feshi ve kesin teminatın gelir kaydedilmesine ilişkin 11/09/2015 tarih ve 2928 sayılı … A.Ş. … Şeker Fabrikası Müdürlüğü işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce; ihale kararının alınmasından sözleşmenin imzalanması aşamasına kadar idarece alınan kararların ve yapılan işlemlerin iptali istemiyle açılan davaların idarî yargı yerinde, sözleşme imzalandıktan sonra sözleşme hükümlerinin uygulanması nedeniyle ortaya çıkan uyuşmazlıkların özel hukuk hükümlerine göre adlî yargı yerinde görülmesi gerektiği, 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun “İdarenin sözleşmeyi feshetmesi” başlıklı 20. maddesi gereği 16/09/2015 tarihi itibariyle sözleşmenin feshi ile kesin teminatın irat kaydedilmesine ilişkin dava konusu işlemin görüm ve çözümünün adli yargı mercilerine ait olduğu sonucuna varılarak davanın görev yönünden reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Davacı tarafından, idarenin kamu gücüne dayalı, resen ve tek yanlı olarak tesis edilen işlemlerinin yargısal denetiminin idare hukuku ilke ve kuralları çerçevesinde idari yargı mercileri tarafından yerine getirilmesi gerektiği ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Davalı idare tarafından, sözleşmenin uygulanması aşamasında meydana gelen ve sözleşme hükümlerinin uygulanmasına yönelik uyuşmazlığın adli yargı mercilerinde çözüme kavuşturulması gerektiği belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’NUN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Dava, davacı şirket ile davalı idare arasında imzalanan … Şeker Fabrikası Müdürlüğü’nün “Ofis Temizliği, Odacılık ve Memur Misafirhanesi Hizmet Sözleşmesi”nin feshine ve kesin teminatın gelir kaydedilmesine ilişkin 11/09/2015 tarih ve 2928 sayılı davalı idare işleminin iptali istemiyle açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2576 sayılı Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanun’un “İdare Mahkemelerinin görevleri” başlıklı 5. maddesinde, “İdare mahkemeleri, vergi mahkemelerinin görevine giren davalarla ilk derecede Danıştayda çözümlenecek olanlar dışındaki: a) İptal davalarını, b) Tam yargı davalarını, c) Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklardan hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan idarî sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davaları, d) Diğer kanunlarla verilen işleri, çözümler.” kuralına yer verilmiştir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “İdari dava türleri ve idari yargı yetkisinin sınırı” başlıklı 2. maddesinde, “İdari dava türleri şunlardır: a) İdarî işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlâl edilenler tarafından açılan iptal davaları, b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları, c) Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar.” düzenlemesine yer verilmiştir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 2. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde, idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlâl edilenler tarafından açılan iptal davaları idarî dava türleri arasında sayılmış olup, idare tarafından, bir kamu hizmetinin yürütülmesi dolayısıyla kamu gücü kullanılarak tek taraflı iradeyle tesis edilen kesin ve yürütülmesi zorunlu idari işlemlere karşı açılacak davalarda idari yargı yerleri görevli bulunmaktadır.
2577 sayılı Kanun’un 14. maddesinde, dilekçelerin görev ve yetki, idarî merci tecavüzü, ehliyet, idarî davaya konu olacak kesin ve yürütülmesi gereken bir işlem olup olmadığı, süre aşımı, husumet ve Kanun’un 3. ve 5. maddelerine uygun olup olmadıkları yönlerinden sırasıyla inceleneceği belirtilmiş; Kanun’un 15/1-a maddesinde ise; yetkili olmayan mahkemeye açılan davanın yetki yönünden reddine karar verileceği kurala bağlanmıştır.
2577 sayılı Kanun’un “İdari Davalarda Genel Yetki” başlıklı 32. maddesinde; göreve ilişkin hükümler saklı kalmak şartıyla bu Kanun’da veya özel kanunlarda yetkili idare mahkemesinin gösterilmemiş olması halinde, yetkili idare mahkemesinin, dava konusu olan idari işlemi veya idari sözleşmeyi yapan idari merciin bulunduğu yerdeki idare mahkemesi olduğu belirtilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Kamu ihaleleri çerçevesinde ortaya çıkan uyuşmazlıklar açısından; 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu başta olmak üzere ihale mevzuatı çerçevesinde, ihale aşamasında tesis edilen işlemlerden doğabilecek uyuşmazlıkların idari yargı yerlerince, ihale safhası tamamlanıp taraflar arasında sözleşme imzalandıktan sonra ortaya çıkan ve sözleşmenin uygulanmasından kaynaklanan uyuşmazlıkların ise adli yargı yerinde görülmesi gerekmektedir. Dolayısıyla, sözleşmenin uygulanmasından kaynaklanmayan sözleşme öncesine ve ihale sürecine ilişkin hususlar nedeniyle tesis edilen sözleşmenin feshi işlemlerinin iptali istemiyle açılan davaların da idarî yargı yerinde çözümlenmesi gerekir.
Dosyanın incelenmesinden, davalı idare tarafından gerçekleştirilen 2015/8878 ihale kayıt numaralı “… Şeker Fabrikası Ofis Temizliği, Odacılık ve Memur Misafirhanesi Hizmet İhalesi”nin davacı şirket üzerinde bırakıldığı, taraflar arasında 14/04/2015 tarihinde işe ilişkin hizmet alım sözleşmesinin imzalandığı, davalı idarece, 11/09/2015 tarihinde, davacı şirket tarafından ihale dosyasına sunulan sosyal güvenlik borcu bulunmadığına ilişkin “e-borcu yoktur” belgesinin gerçeğe aykırı olarak düzenlendiği gerekçesiyle 4735 sayılı Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun 20. maddesine dayanılarak 16/09/2015 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere sözleşmenin feshine ve kesin teminatların irat kaydedilmesine karar verildiği, davanın, sözleşmenin feshi ve kesin teminatın irat kaydedilmesine ilişkin 11/09/2015 tarih ve 2928 sayılı davalı idare işleminin iptali istemiyle açıldığı anlaşılmaktadır.
Davaya konu işlem sözleşmenin feshi şeklinde tesis edilmiş ise de; ihale aşamasında sunulan sosyal güvenlik prim borcu bulunmadığına ilişkin belgenin gerçeğe aykırı düzenlenmiş olması nedeniyle tesis edilmiş olduğundan dava konusu uyuşmazlığın sözleşmenin uygulanması aşamasına ilişkin değil, sözleşmeden önceki ihale aşamasına ilişkin olduğunun kabulü gerekmektedir. Bu durumda uyuşmazlığın idarenin tek yanlı idari işleminden kaynaklandığı anlaşıldığından uyuşmazlığın görüm ve çözümünde idari yargının görevli olduğu sonucuna varılmıştır.
Nitekim, Dairemizin 12/02/2019 tarih ve E.2016/4920, K:2019/358 sayılı kararı ile … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E. …, K. … sayılı davanın görev yönünden reddine ilişkin kararında hukuka uygunluk görülmemiş ve anılan hükmün bozulmasına karar verilmiştir.
Öte yandan; idari yargıda yetki kamu düzenine ilişkindir ve yargılamanın her safhasında hâkim tarafından re’sen dikkate alınır. Dolayısıyla, davacı tarafından, … Şeker Fabrikası Müdürlüğü’nün “Ofis Temizliği, Odacılık ve Memur Misafirhanesi Hizmet Sözleşmesi”nin feshine ve kesin teminatın gelir kaydedilmesine ilişkin 11/09/2015 tarih ve 2928 sayılı davalı … A.Ş. … Şeker Fabrikası Müdürlüğü işleminin iptali istemiyle açılan davada, yetkili idare mahkemesi, idari davalarda genel yetkiyi düzenleyen 2577 sayılı Kanun’un 32. maddesine göre, dava konusu olan idari işlemi yapan … Şeker Fabrikası Müdürlüğü’nün bulunduğu yerdeki idare mahkemesidir.
Bu itibarla, … A.Ş. … Şeker Fabrikası Müdürlüğü işleminin iptali istemiyle açılan davanın görüm ve çözümünde, 2577 sayılı Kanun’un 32. maddesi uyarınca, dava konusu işlemi tesis eden makamın bulunduğu yerdeki … İdare Mahkemesi yetkili olduğundan, yetkisiz yargı yerince verilen davanın görev yönünden reddine dair kararda usul kurallarına uygunluk görülmemiştir.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca, davanın görev yönünden reddi yolundaki … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun’un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 12/02/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.