Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2016/4206 E. , 2019/2217 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2016/4206
Karar No:2019/2217
TEMYİZ EDEN (DAVACI) : …
VEKİLİ : …
KARŞI TARAF (DAVALI) : …
İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: 3096 sayılı Kanun’un 4. maddesi uyarınca, … ili dahilinde …-… mevkiinde kurulu, … enerji üretim tesislerinin hazırlanması, gerçekleştirilmesi ve işletilmesi ile yetkilendirilmiş olan davacı şirketin, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’nun … tarih ve … sayılı kararı gereği sistem kullanım anlaşması yapması ve tahakkuk ettirilen sistem kullanma faturalarını ödemesi, aksi halde santralin dağıtım sistemi ile bağlantısının kesilerek mühür altına alınacağına ilişkin …’nin … tarih ve … sayılı işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce verilen kararda; Dairemizin … tarih ve E:…, K:… sayılı bozma kararına uyularak, davacı şirketin işletmiş olduğu santralin bir elektrik üretim santrali olduğu, üretmiş olduğu elektrik 34,5 KV seviyesinde olduğundan dağıtım tesisi üzerinden yaklaşık 7 km.’lik … ‘a ait hatlarla … II Trafo merkezine ulaştırıldığı, elektriği 34,5 KV üzerinden çıkış fideri ile sattığı ve enerji alım ve enerji satış anlaşmalarının … Anonim Şirketi (…) ile yapıldığı, bu sözleşmelerin 4628 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nda tanımlanan “mevcut sözleşmeler” kapsamında olduğu, uyuşmazlığa ilişkin mevzuat ve sözleşme hükümleri uyarınca davacı şirket, imtiyaz sözleşmesi hükümleri saklı kalmak kaydıyla 4628 sayılı Kanun ve bu Kanun kapsamındaki ikincil mevzuata tabi olup, ihtilafın çözümünde öncelikle varsa imtiyaz sözleşmesindeki özel nitelikli hükümlerin uygulanması, imtiyaz sözleşmesinde açıkça düzenlenmeyen hususlarda ise 4628 sayılı Kanun ve ikincil mevzuatın uygulanması gerektiği, davacı şirket ile idare arasında imzalanan …-… Santralinin (HES) Kurulması, İşletilmesi ve Üretilecek Elektrik Enerjisinin Türkiye Elektrik Kurumuna Toptan Satışına İzin Verilmesine İlişkin Sözleşme’nin “İhtilaflar ve Mer’i Mevzuatta Değişiklikler” başlıklı 20. maddesinde, bu sözleşmenin yürürlüğe girdiği tarihten sonra çıkartılan kanunlar ve ilgili mevzuatın lehte olan hükümlerinin bu sözleşmeye de teşmil edileceği düzenlendiği, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunun … sayılı kararı ile … tarihinden geçerli olmak üzere Dağıtım Sistemi Sistem Kullanım Fiyatlarının uygulanmasına karar verildiği ve dağıtım sistemi sistem kullanım fiyatlarının onaylanarak yürürlüğe konulduğu, EPDK’nın 324 sayılı Kurul kararı doğrultusunda … ‘ın YİD kapsamındaki şirketlere dağıtım hizmeti bedeli tahakkuk ettirerek faturalar düzenlediği, şirketler tarafından bu faturaların ödenmemesi üzerine idarenin ilgili kuruluşlarının bir araya gelerek YİD statüsündeki şirketlerin sözleşmelerinde mevzuat değişikliklerinin tarifeye yansıtılacağı yönünde hüküm ihtiva edenler için, … ‘a ödeyecekleri ilgili faturaları geçici bir süre için, ayrı faturalar düzenlenerek … tarafından … ‘a ödeneceği; ancak sözleşmelerinde mevzuat değişikliklerinin tarifeye yansıtılacağı yönünde hüküm bulunmayan …-… HES için …’ça …’a ödeme yapılmayacağı; anılan santrallerin dağıtım hizmet bedellerinin, bu santrali işleten şirket tarafından …’a ödenmesi gerektiği; bu hususa ilişkin mevzuat ve sözleşme açısından farklı bir düzenlemenin bulunmadığı, bu durumda, …Hidroelektrik Santralinde üretilecek elektriğin satışı konulu ve …Hidroelektrik Santralinin (HES) Kurulması, İşletilmesi ve Üretilecek Elektrik Enerjisinin Türkiye Elektrik Kurumuna Toptan Satışına İzin Verilmesine İlişkin Sözleşme kapsamında faaliyette bulunan davacı şirketin sistem kullanım anlaşması imzalaması ve sistem kullanım bedeli ödemesi yönünde tesis edilmiş olan işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, Enerji ve Tabii Bakanlığı (Bakanlık) ile imzaladıkları imtiyaz sözleşmesinin 20. maddesi gereğince yeni çıkarılan kanunlar ve ilgili mevzuatın ancak lehe olan hükümlerinin kendi sözleşmelerine uygulanması gerektiği, uyuşmazlığın sona erdiği, Bakanlığın 11/04/2014 tarihli yazısı ve söz konusu yazının içeriğindeki … tarihli olur ile santraller için sistem kullanım bedellerinin …’a fatura edilmesi uygulamasının devamına karar verildiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ … ‘İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin reddi ile Mahkeme kararının gerekçeli onanması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE :
MADDİ OLAY :
3096 sayılı Türkiye Elektrik Kurumu Dışındaki Kuruluşların Elektrik Üretimi, İletimi, Dağıtımı ve Ticareti ile Görevlendirilmesi Hakkında Kanun’un 4. maddesi uyarınca, Isparta ili, …-… mevkiinde kurulu, …enerji üretim tesislerinin hazırlanması, gerçekleştirilmesi ve işletilmesi ile yetkilendirilmiş olan davacı şirketin, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’nun … tarih ve … sayılı kararı gereği sistem kullanım anlaşması yapması ve tahakkuk ettirilen sistem kullanma faturalarını ödemesi, aksi hâlde santralin dağıtım sistemi ile bağlantısının kesilerek mühür altına alınacağına ilişkin ‘nin … tarih ve … sayılı işleminin iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
İLGİLİ MEVZUAT:
3096 sayılı Türkiye Elektrik Kurumu Dışındaki Kuruluşların Elektrik Üretimi, İletimi, Dağıtımı ve Ticareti ile Görevlendirilmesi Hakkında Kanun’un “Amaç” başlıklı 1. maddesinde, “Bu Kanunun amacı, Türkiye Elektrik Kurumu dışındaki özel hukuk hükümlerine tabi sermaye şirketleri statüsüne sahip yerli ve yabancı şirketlerin elektrik üretimi, iletimi, dağıtımı ve ticareti ile görevlendirilmesini düzenlemektir.” kuralına, “Kapsam” başlıklı 2. maddesinde, “Bu Kanun, Türkiye Elektrik Kurumu dışında elektrik üretimi, iletimi, dağıtımı ve ticareti görevinin verilmesi ile sözleşme, süre, tarife ve görevin sona ermesi şekil ve esaslarını kapsar.” kuralına, “Elektrik Üretimi Müsaadesi Verilmesi” başlıklı 4. maddesinin 1. fıkrasında, “, Devlet Planlama Teşkilatının, olumlu görüşünü almak suretiyle sadece elektrik üretmek amacı ile kurulacak sermaye şirketlerine, elektrik üretimi yapacak tesisi kurma ve tesisi işletme müsaadesi verebilir.” kuralına, 4. maddenin 2. fıkrasında “Bu tesiste üretilecek elektrik enerjisi, nca tespit olunacak tarifeye göre bölgelerinde Türkiye Elektrik Kurumuna veya o bölgede faaliyet gösteren görevli şirkete satılır.” kuralına, “Enerji Satış Şartları ve Tarife Esasları” başlıklı 9. maddesinin 1. fıkrasında, “Enerji tarifeleri, görevli şirketin teklifi ve nın onayı ile yürürlüğe girer.” kuralına, 9. maddenin 2. fıkrasında, “(Değişik fıkra: 07/03/1990 – 3613/2 md.) Tarifelerin tespitinde, yıllık işletme, bakım ve onarım giderleri, faiz ve kur farkı garantisi verilmemiş ise kur farkları, teknik ve sermaye amortismanları, (…) diğer masraf ve harcamalar ile ortaklara dağıtılacak makul bir temettü için gerekli gelirin sağlanması esas alınır.” hükmüne, 9. maddenin 3. fıkrasında ise, “Görevli şirketler ile üretilen elektriğin satılacağı kurum ve şirketler arasında bu satışların miktar ve şartlarını tanzim eden ve bir yıldan fazla süreli olabilen sözleşmeler yapılması ve bu sözleşmelere tarifeler ile ilgili özel hükümler konulması; Bakanlar Kurulu Kararı ile mümkündür.” kuralına yer verilmiş, 3096 sayılı Kanun, Türkiye Elektrik Kurumu dışındaki özel hukuk hükümlerine tabi sermaye şirketleri statüsüne sahip yerli ve yabancı şirketlerin elektrik üretimi, iletimi, dağıtımı ve ticareti ile görevlendirilmesini düzenlemiş, 04/09/1985 tarihli, 18858 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanan Türkiye Elektrik Kurumu Dışındaki Kuruluşlara Elektrik Enerjisi Üretim Tesisi Kurma ve İşletme İzni Verilmesini Belirleyen Yönetmelik ile de bu konuya ilişkin esas ve usuller belirlenmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Davacı şirket vekili tarafından 27/07/2016 tarihinde sunulan temyiz dilekçesinde, davacı şirkete tebliğ edilen ‘nın (Bakanlık) 11/04/2014 tarih ve … sayılı yazısı ile uyuşmazlığın sona erdiği iddiası üzerine, Dairemizin 26/12/2018 tarihli ara kararı ile , davalı ve davacıdan, dava konusu uyuşmazlığın devam edip etmediği, … HES’e ait dağıtım sistemi sistem kullanım fiyatlarının davacı şirket tarafından mı yoksa tarife yoluyla mı ödendiği, davacı şirketin sistem kullanım anlaşması imzalayıp imzalamadığı hususları sorulmuş, ara kararına Enerji İşleri Genel Müdürlüğü tarafından 08/02/2019 tarih ve 1824 sayılı yazı ile verilen cevapta, …enerji üretim santralinin imtiyaz sözleşmesinde, mevzuat değişikliğinden kaynaklanan maliyetlerin tarifesine yansıtılacağı yönünde hüküm bulunmadığı, bu sebeple dağıtım hizmet bedellerinin santrali işleten şirket tarafından ödenmesi gerektiği, bu hususun … ve …’a bildirilmesi sonrasında sistem kullanıma ilişkin faturaları iade eden davacı şirket tarafından işbu davanın açıldığı, davacı şirketin söz konusu santrale ilişkin dağıtım sistem kullanım anlaşmasını imzaladığı ve dağıtım bedellerini ödemeye başladığı hususlarına yer verildiği görüldüğünden, uyuşmazlığın sona ermediği anlaşılmaktadır.
Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’nun 28/05/2004 tarihli ve … sayılı kararı gereğince, dağıtım sistemi sistem kullanım bedeli tahakkuk ettirilen santrallerden hangilerinin faturalarının … tarafından …’a ödeneceği, santrallerin Bakanlık ile imzalamış olduğu imtiyaz sözleşmeleri çerçevesinde Bakanlık tarafından çıkarılan olurlar ile belirlenmiştir. Davacının, …enerji üretim santraline tahakkuk ettirilen dağıtım bedeline ilişkin faturaların diğer santrallerde olduğu gibi … tarafından …’a ödenmesi gerektiği yönündeki iddiasını imtiyaz sözleşmesinin tarafı olmayan davalı elektrik dağıtım şirketine karşı ileri sürmesi mümkün değildir. Söz konusu iddia, Bakanlığa yapılacak başvuru ile yahut Bakanlığın konuya ilişkin olurlarına karşı açılacak dava ile ancak Bakanlığa karşı ileri sürülebilir. Nitekim, davacı şirketin işlettiği aynı santrale uygulanan iletim sistem kullanım bedelinin tarifesine yansıtılması talebiyle Bakanlığa yaptığı başvurunun 17/12/2003 tarih ve … sayılı yazı ile reddilmesi üzerine açtığı davada, … İdare Mahkemesi’nce verilen … tarih ve E:…, K:… sayılı iptal kararı Dairemizin 24/06/2019 tarih ve E:2016/3394, K:2019/2216 sayılı kararıyla onanmıştır. Açıklanan nedenlerle, davacı şirkete ait santralin dağıtım sistemi sistem kullanım bedeli ödemesi gerekip gerekmediği hususunda yetkisi olmayan davacı elektrik dağıtım şirketinin dava konusu işleminde hukuka aykırılık, davanın reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararında sonucu itibarıyla bir isabetsizlik bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin reddine,
2. Davanın reddi yolundaki … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı temyize konu kararında, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesinde sayılan bozma nedenlerinden hiçbirisi bulunmadığından anılan Mahkeme kararının yukarıda belirtilen GEREKÇEYLE ONANMASINA,
3. Temyiz giderlerinin istemde bulunan üzerinde bırakılmasına,
4. Posta giderleri avansından artan tutarın davacıya iadesine,
5. Dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine,
6.Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 24/06/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.