Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2016/3276 E. , 2017/851 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2016/3276
Karar No:2017/851
Temyiz İsteminde Bulunan (Davalı) :
Vekili : – Aynı adreste
Karşı Taraf (Davacı) :
Vekilleri :
İstemin Özeti : … 18. İdare Mahkemesi’nin … tarih ve … sayılı kararının; bandrol talebine konu olan içkinin alkollü içki kökenli karışım içkisi olduğu, yasal olarak alkollü içki kökenli karışım içkilerinin ithalatının yasak olduğu, içeceğin kullanılan marka adı, ambalaj ve şişe görüntüsüyle distile alkollü içki kategorisinde yer alan aynı marka adını taşıyan ve alkol oranı daha yüksek olan başka içkilerle karışabileceği ve bu hâliyle yanıltıcı niteliği sahip olduğu, içeceğin ithalatı sırasında … Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü tarafından 20.10.2015 tarihinde yaptırılan muayene ve analiz raporunda içeceğin “distile alkollü içki” ya da “fermente alkollü içki” grubuna ait olduğuna ilişkin bir tespitin yer almadığı ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği savunulmaktadır.
Danıştay Tetkik Hâkimi : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin işin gereği görüşüldü:
Dava; davacı şirketin, “……………..” markalı ürün için Aromatize Şarap Bazlı İçki bandrol onayı verilmesi talebinin reddine ilişkin Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurulu’nun 06.01.2016 tarih ve 10278 sayılı kararının istemiyle açılmış; İdare Mahkemesi’nce; davacı şirketin davalı idareden aldığı dağıtım yetki belgesi kapsamında alkollü içki ithalatçısı olarak faaliyet gösterdiği, söz konusu faaliyet kapsamında aromatize şarap bazlı içki kategorisindeki ……………… markalı alkollü içki için davalı idareden bandrol talebinde bulunduğu, …………… yurt dışında votka kullanılarak üretilen ve alkopop olarak isimlendirilen bir içki olarak satıldığı yolunda Kuruma ulaşan şikâyetlere dayalı yapılan araştırmalar neticesinde söz konusu bilginin doğruluğunun anlaşıldığı, anılan içkinin alkol oranının düşük olması ve şişesinin çekiciliği sebebiyle gençler arasında alkol tüketimini arttırabileceği, yasal olarak ithalatı mümkün olan aromatize şarap bazlı içki kategorisinden bir ürünün, Alkol ve Alkollü İçkilerin İç ve Dış Ticaretine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik hükümleri uyarınca ithalatı yasak olan ……………….. isimli alkopop ile aynı marka, amblem, tasarım ve ambalaj içinde sunulmasının uygun olmayacağı, bahse konu ürüne belirtilen isim, ambalaj ve etiket ile piyasaya arz için talep edilen bandrol başvurusunun kabul edilemeyeceği belirtilerek reddedildiği; bakılan davada, alkollü içki kökenli karışım içkilerinin (alkopop) ülkemize ithalatının yasak olduğu, dava konusu ürüne ait markanın da yurt dışında karışım bazlı içki olarak bilindiği, bununla birlikte ülkemize ithal edilmek istenilen ürünün bir karışım içkisi olmadığı, aromatize şarap bazlı içki olduğu ve söz konusu içkinin ülkemize ithalatı yönünden hukuki bir engelin bulunmadığı, her ne kadar davalı idarece dava konusu ürünün alkol oranının düşük olması ve şişesinin çekiciliği sebebiyle gençler arasında alkol tüketimini arttırabileceği ileri sürülmekte ise de, davacı tarafından dava dosyasına sunulan ve ülkemize ithalatı serbest olan örnek ürün ambalajlarına ait görsel verilerin incelenmesinden, anılan ürünlerin dava konusu ürün gibi alkol oranının az ve şişelerinin tasarımının dava konusu üründen daha fazla dikkat çekici olduğu, bu nedenle davalı idare tarafından ileri sürülen bu iddianın yerinde olmadığı, öte yandan dava idarece asıl gerekçe olarak ithalatı mümkün olan aromatize şarap bazlı içki kategorisinden bir ürünün ithalatı yasak olan Smirnoff Ice isimli alkopop ile aynı marka, amblem, tasarım ve ambalaj içinde sunulmasının uygun olmamasının gösterildiği, buna göre alkopop içkisi olmadığı ve ülkemize ithalatının serbest olduğu hususunda duraksama bulunmayan dava konusu ürünün, marka adının yurt dışında alkopop içkisi olarak tanınması gerekçesiyle ithalatına izin verilmemesinin eşitlik ve hakkaniyet kurallarına uygun olmayacağı; yine davalı idarece marka adının ürünün sahip olmadığı özellikleri (alkopop olması, votka olması gibi) çağrıştırdığı öne sürülmekte ise de, dava konusu ürünün şişesinde aromatize şarap bazlı içki olduğunun açık bir ifade ile yazıldığı, anılan ürünü kullanacak kullanıcı kitlesinin zaten söz konusu ürünün votka veya alkopop içkisi olmadığını anlayabilecek düzeyde olacağı sonucuna varıldığından dava konusu ürüne ilişkin bandrol talebinin reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı; her ne kadar davalı idarece yürütmenin durdurulması kararına itiraz dilekçesinde dava konusu ürüne ilişkin sunulan bilgilerin davacı firma tarafından sunulan bilgiler olduğu, ürünün piyasaya sürülmesinden sonra alkopop grubu içki olduğu kanaatinin oluştuğu ileri sürülmüş ise de, dava dosyası içerisinde yer alan … İl Gıda, Tarım ve Hayvancılık Müdürlüğü tarafından talep edilmesi üzerine düzenlenen deney raporu ile muayene ve analiz raporlarında ürünün aromatize şarap bazlı içki olduğunun belirtildiği, başka bir ifade ile ürünün alkopop grubu içki olmadığı, kaldı ki dava konusu işlemin ürünün alkopop grubu içki olması nedeniyle tesis edilmediği, davalı idarece bu yönde bir şüphe bulunması hâlinde ürün ile ilgili kendisi tarafından deney yapılabileceği ve ürünün alkopop grubunda bulunması hâlinde yeniden bir işlem tesis edilebileceği anlaşıldığından, davalı idarenin söz konusu itirazının yerinde görülmediği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir.
Alkol ve Alkollü İçkilerin İç ve Dış Ticaretine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 4. maddesinde, alkollü karışım, alkollü içki tanımı dışında kalan ve içinde hacmen % 60 ve daha fazla etil alkol içeren her türlü karışım olarak tanımlanmış; 5. maddesinin 4. fıkrasında, içeriği ekli listede (Ek-3) kayıtlı dökme alkollü içkiler, alkollü içki kökenli karışım içkileri, alkollü içki üretiminde kullanılabilecek tarımsal kökenli distilatlar ve su, gıda alkolü gibi hammadde veya katkı maddeleri ilavesiyle alkollü içki hazırlanmasında kullanılabilecek konsantre içkilerin serbest dolaşıma konu edilemeyeceğinden ve nakliyesi yapılamayacağından bu ürünlere ilişkin ithalat taleplerinin değerlendirmeye alınmayacağı belirtilmiş; “İthalata uygunluk belgesi başvurusu ve alkollü içki bildirimi” başlıklı 6. maddesinde, alkollü içki ithal etmek isteyen gerçek ve tüzel kişilerin alkollü içki bildirimlerini, ihracatçı ülkede çıkış işlemleri tamamlanmadan önce, “… b) Piyasaya arz ambalajında ithal edilecek alkol ve metanol için marka bazında düzenlenmiş ürün bilgileri:
1) Üretiminde uygulanan menşe ülke standardı veya teknik düzenlemesi (metanol hariç) ve üretim prosesi hakkında açıklama,
2) Ürünün varsa marka, etiket, şişe, kapak tescil belgelerinin birer örneği ile üreten, ambalajlayan firmaların isim ve adresleri,
3) Türk Gıda Kodeksi ve ilgili diğer mevzuat hükümleri uyarınca Türkçe etikette bulunması gereken bilgilere ek olarak ürünün Türkçe kategorisi, ürünün temel girdilerini ve karakteristik özelliklerini ifade eden bilgilerin ve alkol ve metanolün üretildiği ülke, ürün farklı bir ülkede ambalajlanmışsa, ambalajlamanın yapıldığı ülke isimlerinin yer aldığı Türkçe etiket örneği.
c) İthal edilecek dökme gıda alkolü, sanayi tipi etil alkol, alkollü karışımlar ve metanol için ürün bilgileri:
…
d) Piyasaya arz ambalajında ithal edilecek alkollü içki için marka bazında düzenlenmiş ürün bilgileri:
1) Tarım ve Köyişleri Bakanlığı evrak giriş kaydından geçmiş dilekçesi ve dilekçeyle onayı istenen kontrol belgesi örneği ve kontrol belgesine esas bilgi ve belgeler,
2) Üretiminde uygulanan menşe ülke standardı veya teknik düzenlemesi ve üretim prosesi hakkında açıklama,
3) Ürünün varsa coğrafi işaret, marka, etiket, şişe, kapak tescil belgelerinin birer örneği ile üreten, harmanlayan, ambalajlayan firmaların isim ve adresleri,
4) Türk Gıda Kodeksi ve ilgili diğer mevzuat hükümleri uyarınca Türkçe etikette bulunması gereken bilgilere ek olarak ürünün Türkçe kategorisi, alkollü içkinin üretim prosesinin doğru tanımlanmasını sağlayan, ürünün temel girdilerini ve karakteristik özelliklerini ifade eden bilgilerin ve alkollü içkinin üretildiği ülke, ürün farklı bir ülkede ambalajlanmışsa, ambalajlamanın yapıldığı ülke isimlerinin yer aldığı Türkçe etiket örneği”ni belgeleyerek dilekçe ile şahsen veya yetkili temsilcisi vasıtasıyla Kuruma intikal ettirilecekleri Kurala bağlanmıştır.
Türk Gıda Kodeksi Aromatize Şarap, Aromatize Şarap Bazlı İçki ve Aromatize Şarap Kokteyli Tebliği’nin (Tebliğ No: 2006/28) 4. maddesinin (b) bendinde, aromatize şarap bazlı içki, tebliğin 1 nolu Ekinin (a) ve (e) bendi haricindeki diğer ürünlere, üzüm şırası veya kısmen fermente edilmiş üzüm şırası veya bunların karışımları eklenerek veya eklenmeyerek, bir veya daha fazlasının karıştırılması ile elde edilen, retsina sofra şarabı ve alkol ilavesi ile üretilen şaraplar hariç aromalandırılmış şarap olarak tanımlanmış; 15. maddesinin (e) bendinde, tebliğ kapsamında yer alan ürünlerin üretiminde kullanılan alkol tek bir hammaddeden geliyorsa, alkolün elde edildiği hammadde ile birlikte ürün etiketinde belirtilebileceği, eğer alkol birden fazla hammaddeden geliyorsa bunların etiket üzerinde belirtilmeyeceği ifade edilmiş; 6.maddesinin 2. fıkranın (r) bendinde, tebliğ kapsamında yer alan ürünlerde kullanılabilecek hammaddelerin Ek-1’de yer alan a) Alkol ilave edilerek fermantasyonu durdurulmuş taze üzüm şırası, b) Fermantasyonu devam eden genç şarap, c) Sofra şarabı üretimine uygun şarap, ç) Sofra şarabı, d) Likör şarabı, e) Doğal köpüren şarap, f) Suni köpüren şarap, g) Doğal yarı köpüren şarap, ğ) Suni yarı köpüren şarap” olduğu belirtilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden; davacı şirketin davalı idareden aldığı dağıtım yetki belgesi kapsamında alkollü içki ithalatçısı olarak faaliyet gösterdiği, söz konusu faaliyet kapsamında aromatize şarap bazlı içki kategorisindeki ……………….markalı alkollü içki için davalı idareden bandrol talebinde bulunduğu, söz konusu talebin Alkol ve Alkollü İçkilerin İç ve Dış Ticaretine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 5. maddesinin 4. fıkrasına göre alkollü içki kökenli karışım içkileri, alkollü içki üretiminde kullanılabilecek tarımsal kökenli distilatlar ve su, gıda alkolü gibi hammadde veya katkı maddeleri ilavesiyle alkollü içki hazırlanmasında kullanılabilecek konsantre içkilerin serbest dolaşıma konu edilemeyeceği ve nakliyesi yapılamayacağı gerekçesiyle 06.01.2016 tarih ve 10278 sayılı Kurul kararıyla reddedildiği, anılan işlemin iptali istemiyle işbu davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Bakılan davada uyuşmazlık, bandrol talebine konu içkinin “alkollü içki kökenli karışım içkisi” mi yoksa “aromatize şarap bazlı içki” mi olduğu noktasında toplanmaktadır. İdare Mahkemesi’nce, bandrol talebine konu içkinin hangi yöntemle üretildiği ve üretim prosesine ilişkin araştırma yapılmadığı, içkinin üretiminde kullanılan hammaddelerin neler olduğunun tespit edilmediği, içkinin “alkollü içki kökenli karışım içkisi” mi yoksa “aromatize şarap bazlı içki” mi olduğu noktasında herhangi bir inceleme ve analiz yaptırılmadığı, salt davacının ithalat sırasında beyanı üzerine Mersin Gıda Tarım ve Hayvancılık İl Müdürlüğü tarafından 20.10.2015 tarihinde yaptırılan muayene ve analiz raporuna dayanıldığı, ancak … Kalite Kontrol Gıda Laboratuarı San. ve Tic. A.Ş. tarafından yapılan muayene ve analiz raporunda sadece bandrol talebine konu içkinin içeriğinde yer alan alkol, kurşun, okratoksin ve kükürtdioksit oranlarının belirlendiği, bunun ötesinde alkollü içkinin hangi yöntemle (fermente ya da distile) elde edildiğininin gösterilmediği; diğer taraftan, bandrol talebine konu içkinin “alkollü içki kökenli karışım içkisi” mi yoksa “aromatize şarap bazlı içki” mi olduğunun hangi yöntemlerle tespit edilebileceğine yönelik Dairemizin 23.12.2016 tarihli ara kararına davacı tarafça herhangi bir cevap verilmediği, davacının, içkinin üretiminde uygulanan menşe ülke standardı veya teknik düzenlemesi ve üretim prosesi hakkında açıklama yapmadığı, Türk Gıda Kodeksi ve ilgili diğer mevzuat hükümleri uyarınca Türkçe etikette bulunması gereken bilgilere ek olarak ürünün Türkçe kategorisini, alkollü içkinin üretim prosesinin doğru tanımlanmasını sağlayan ürünün temel girdilerini ve karakteristik özelliklerini ifade eden bilgilere yer vermediği, bir başka ifadeyle davacının bandrol talebine konu içkinin “aromatize şarap bazlı içki” olduğuna ilişkin iddiasını Mahkeme önünde ispatlamaya yeter bilgi, analiz ve delile dayanmadığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda, bandrol talebine konu içkinin “alkollü içki kökenli karışım içkisi” mi yoksa “aromatize şarap bazlı içki” mi olduğunun tespiti bakımından; Türk Gıda Kodeksi ve ilgili diğer mevzuat hükümleri uyarınca içkinin üretiminde uygulanan menşe ülke standardı veya teknik düzenlemesi (metanol hariç) ve üretim prosesi ile alkollü içkinin üretim prosesinin doğru tanımlanmasını sağlayan, ürünün temel girdilerini ve karakteristik özelliklerini ifade eden bilgilerin incelenmesi, Türk Gıda Kodeksi Aromatize Şarap, Aromatize Şarap Bazlı İçki ve Aromatize Şarap Kokteyli Tebliği’ne göre bandrol talebine konu içkinin hazırlanmasında kullanılmasına izin verilen hammaddeleri içerip içermediğinin tespit edilmesi ve gerekirse bilirkişi incelemesi yaptırılmak suretiyle alınacak rapor sonucuna göre karar verilmesi gerekirken eksik inceleme sonucu verilen İdare Mahkemesi kararında hukukî isabet bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle; temyiz isteminin kabulü ile 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca … 18. İdare Mahkemesi’nin … tarih ve … sayılı kararının BOZULMASINA, yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 28.03.2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.