Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2016/1998 E. , 2017/1077 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2016/1998
Karar No:2017/1077
Temyiz İsteminde Bulunan (Davalı): … Büyükşehir Belediye Başkanlığı
Vekili: Av. …
Karşı Taraf (Davacılar): 1- … İnşaat Madencilik Otomotiv Nakliyat Orman Ürünleri zirai Ürün Zirai Alet Hayvancılık Temizlik Tahmil Tahliye Yemek Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.
2- … Temizlik Nakliyat Gıda Orman İnşaat Tarım Sanayi ve Ticaret Ltd. Şti.
Vekili: Av. …
İstemin Özeti : … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının; 4734 sayılı Kanun’un 5. maddesindeki temel ihale ilkeleri ile hukuki güvenilirlik ve idari istikrar ilkeleri dikkate alınarak ihalenin iptal edildiği, Mahkeme kararının eksik inceleme sonucu verildiği ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.
Savunmanın Özeti: Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği savunulmaktadır.
Danıştay Tetkik Hâkimi …’in Düşüncesi : Uyuşmazlık konusu ihalede, ihalenin iptal edilmesinden önce, ihale sürecinde yer alan işlemlere karşı şikâyet ve itirazen şikâyet başvurusunda bulunulduğu göz önüne alındığında, 4734 sayılı Kanun gereğince ihalenin iptaline ilişkin karara karşı doğrudan Kamu İhale Kurumu’na itirazen şikâyet başvurusu yapılması gerekmektedir. Bu itibarla, temyiz isteminin kabulü ile Mahkeme kararının bozulmasına, 2577 sayılı Kanun’un 15. maddesinin 1. fıkrasının (e) bendi ile 20/A maddesi uyarınca, dava dilekçesinin Kamu İhale Kurumu’na tevdiine karar verilmesi gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
Dava; … Büyükşehir Belediye Başkanlığı Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı’nca 28.09.2015 tarihinde açık ihale usulü ile gerçekleştirilen … ihale kayıt numaralı “Personel Hizmet Alımı” ihalesinde, asgari ücrette yapılan öngörülmeyen artış üzerine, maliyetlerde meydana gelen artış sonucunda yeniden maliyet hesabı yapılarak işin ihale edilmesi gerekliliğinin hasıl olduğundan bahisle ihalenin iptaline ilişkin ihale komisyonu kararının iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesi’nce; kamu ihalelerine hâkim olan rekabet ve kamu kaynaklarının verimli kullanılması ilkeleri dikkate alındığında, ihalenin iptaline ilişkin dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmadığı gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 15. maddesinin birinci fıkrasının (e) bendi uyarınca, idari yargı yerlerinde dava açılmadan önce idari bir kuruluşa başvurulmasının kanun ile öngörülmesi durumunda, bu başvuru yerine getirilmeden dava açılması hâlinde idari merci tecavüzünden söz edileceği, bu durumda da dava dilekçesinin görevli idari kuruluşa gönderilmesine karar verileceği, yargıya başvuru tarihinin, merciine başvuru tarihi olarak kabul edileceği anlaşılmaktadır.
4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “İhalelere yönelik başvurular” başlıklı 54. maddesinin ikinci fıkrasında, “Şikâyet ve itirazen şikâyet başvuruları, dava açılmadan önce tüketilmesi zorunlu idari başvuru yollarıdır.” düzenlemesine yer verilmiş; “Kuruma itirazen şikâyet başvurusu” başlıklı 56. maddesinin birinci fıkrasında, “İdareye şikâyet başvurusunda bulunan veya idarece alınan kararı uygun bulmayan aday, istekli veya istekli olabilecekler tarafından 55. maddenin dördüncü fıkrasında belirtilen hallerde ve sürede, sözleşme imzalanmadan önce itirazen şikâyet başvurusunda bulunulabilir. İhalenin iptaline ilişkin işlem ve kararlardan, sadece şikâyet ve itirazen şikâyet üzerine alınanlar itirazen şikâyete konu edilebilir ve bu kararlara karşı beş gün içinde doğrudan Kuruma başvuruda bulunulabilir.” kuralı yer almış; 57. maddesinde ise, “Şikâyetler ile ilgili Kurum tarafından verilen nihai kararlar Türkiye Cumhuriyeti Mahkemelerinde dava konusu edilebilir ve bu davalar öncelikle görülür.” kuralına yer verilmiştir.
İhalelere Yönelik Başvurular Hakkında Tebliğ’in “İtirazen şikâyet başvurusu” başlığını taşıyan 8. maddesinin 2. fıkrasında ise, “İhalenin iptali kararlarından sadece aşağıda belirtilenler itirazen şikâyete konu edilebilir. a) Şikâyet başvurusu üzerine idare tarafından şikâyet dilekçesinin kayıtlara alındığı tarih veya sonrasında herhangi bir nedenle idare tarafından alınan iptal kararları, b) İtirazen şikâyet üzerine Kurul tarafından başvurunun reddine veya düzeltici işlem belirlenmesine karar verildikten sonra idare tarafından alınan iptal kararları” düzenlemesine yer verilmiştir.
Yukarıda belirtilen düzenlemelere göre; idarelerce ihalenin iptaline ilişkin verilen kararların öncesinde şikâyet ve itirazen şikâyet başvurusu bulunması durumunda, idari yargıda dava açılmadan önce itirazen şikâyet yoluyla Kamu İhale Kurumu’na başvurulması gerekmekte; başka bir anlatımla, şikâyet ve itirazen şikâyet başvurusu sonrasında, ihalenin iptaline ilişkin işlemlerin doğrudan dava konusu edilmesi mümkün olmamaktadır. Aksi hâlde zorunlu başvuru yolu olan itirazen şikâyet başvurusu tüketilmeden açılacak davada idarî merci tecavüzü hâli oluşacak, bu nedenle dilekçenin görevli idarî merciye tevdiine karar verilecektir.
Öte yandan; ihalenin iptaline ilişkin öngörülen itirazen şikâyet başvurusu hakkında, ihalenin iptal edilmesinin, daha önce yapılan şikâyet başvurusundaki gerekçelerden kaynaklanıp kaynaklanmadığına yönelik bir ayrım 4734 sayılı Kanun’da yapılmadığından, şikâyet ve itirazen şikâyet üzerine alınan ihalenin iptaline ilişkin işlemlerin tümü hakkında itirazen şikâyet başvurusunda bulunabilecektir.
Dosyanın incelenmesinden; davacı şirketlerin ortak girişim olarak, … Büyükşehir Belediye Başkanlığı Destek Hizmetleri Dairesi Başkanlığı’nca “Personel Hizmet Alımı” işine ilişkin olarak 4734 sayılı Kanun’un 19. maddesi uyarınca açık ihale usulü ile 28.09.2015 tarihinde yapılan … ihale kayıt numaralı ihaleye katılarak ekonomik açıdan en avantajlı teklifi sunduğu, ekonomik açıdan en avantajlı ikinci teklif sahibi olan ve aşırı düşük teklif açıklaması uygun görülen diğer ortak girişim tarafından anılan ihaleye ilişkin olarak yapılan şikâyet başvurusunun davalı idarenin 27.10.2015 tarihli işlemiyle reddedildiği, bu işleme karşı yapılan itirazen şikâyet başvurusu üzerine Kamu İhale Kurulu’nca 25.11.2015 tarih ve … sayılı kararın alındığı, bilahare, asgari ücrette yapılan öngörülmeyen artış üzerine maliyetlerde meydana gelen artış sonucunda yeniden maliyet hesabı yapılarak işin ihale edilmesi gerekliliğinin hasıl olduğu gerekçesiyle ihale komisyonunun 11.01.2016 tarihli kararı ile ihalenin iptaline karar verilmesi üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda, ihalenin iptal edilmesinden önce, ihale sürecinde yer alan işlemlere karşı şikâyet ve itirazen şikâyet başvurusunda bulunulduğu göz önüne alındığında, yukarıda aktarılan mevzuat gereğince ihalenin iptaline ilişkin karara karşı doğrudan Kamu İhale Kurumu’na itirazen şikâyet başvurusu yapılması gerektiğinden, Mahkeme tarafından işin esası incelenerek dava konusu işlemin iptali yönünde verilen kararda usul hükümlerine uygunluk bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle; temyiz isteminin kabulü ile 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA, anılan Kanun’un 15. maddesinin 1. fıkrasının (e) bendi ile 20/A maddesi uyarınca, dava dilekçesinin Kamu İhale Kurumu’na tevdiine, aşağıda ayrıntısı gösterilen …-TL ilk derece yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına, toplam …-TL yargılama giderinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine, Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi’nin 15. maddesinin ikinci fıkrası uyarınca vekâlet ücretine hükmedilmemesine, posta giderleri avasından artan tutarın taraflara iadesine, 2577 sayılı Kanun’un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 19.04.2017 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.