Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2016/1133 E. , 2020/3074 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2016/1133
Karar No:2020/3074
TEMYİZ EDEN (DAVACILAR) : 1. … 2. …
3. … 4. …
5. … 6. …
7. …
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI) : … Valiliği (… Başkanlığı)
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: … ili, … ilçesi, … Mahallesi’nde bulunan mülkiyeti Hazineye ait … ada, … parsel sayılı 109,10 m² yüzölçümlü taşınmazın satışına ilişkin olarak 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 45. maddesi uyarınca açık teklif usulüyle gerçekleştirilecek olan ihalenin geri çekilmesi istemiyle … tarafından yapılan 12/02/2009 tarihli başvurunun reddine ilişkin 16/02/2009 tarih ve 011731 sayılı … Valiliği Defterdarlık Avrupa Yakası Milli Emlak Dairesi Başkanlığı işlemi ile 17/02/2009 tarihinde gerçekleştirilen ihalenin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …. İdare Mahkemesi’nce; Dairemizin 09/03/2015 tarih ve E:2010/948, K:2015/928 sayılı bozma kararına uyularak, uyuşmazlığa konu taşınmazın dereden ihdas suretiyle 27/11/1992 tarihinde Hazine adına tescil edildiği, davalı idarece 06/12/2006 tarihinde yapılan tespitte, taşınmazın üzerinde … mirasçıları …, …, …, …, …, …, … ve …’e ait 2 katlı bina tecavüzü ve tek katlı yığma yapı olduğu, iki katlı binanın 12 m² lik kısmın bakkal dükkanı olarak kullanıldığı, diğer kısımların ise boş ve kullanılmadığının tespit edildiği, taşınmazın Milli Emlak Genel Müdürlüğü’nün 21/11/2008 tarih ve 60414 sayılı yazısına istinaden 2886 sayılı Kanun’un 45. maddesi uyarınca açık teklif usulüyle 99.000,00.-TL bedel üzerinden satışa çıkarıldığı, ihale yapılacağının 19/01/2009 tarih ve 4140-3 sayılı yazıyla … mirasçılarına bildirildiği, … tarafından yapılan 12/02/2009 tarihli başvuruyla, satışa çıkarılan taşınmaz hakkında babası … adına tapu tahsis müracaatı olduğu belirtilerek başvuruya imar ve gecekondu mevzuatına aykırı olarak yapılan gecekondulara ait başvuru dilekçe formu ile … Bankası hesabına yatırılan 2.000,00-TL makbuz eklenerek ihalenin iptalinin istenildiği, 16/02/2009 tarih ve 11731 sayılı yazıyla başvurunun reddedildiğinin …’e bildirildiği, 17/02/2009 tarihinde gerçekleştirilen ihalenin 115.000,00.-TL bedel üzerinden … uhdesinde kalması üzerine bakılan davanın açıldığı,
Dava konusu olayda davacılar murisinin 20/06/1983 tarih ve 1069/210 no.lu başvuru formu ile 2981 sayılı İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı İşlemler ve 6785 Sayılı İmar Kanunu’nun Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun çerçevesinde tapu tahsis belgesi almak için başvuruda bulunduğu, 2981 sayılı Kanun’un 8. maddesinde, müracaat tarihinde ilgili taşınmazın Hazine malı olması ve başvuruya esas gecekondunun da bu Hazine taşınmazı üzerinde kalması gerektiği, ancak taşınmazın dereden ihdas suretiyle 27/11/1992 tarihinde Hazine adına tescil edildiği, davacılar murisi tarafından yapılan müracaatın 2981 sayılı Kanun kapsamında değerlendirilemeyeceğinden davacılar tarafından ileri sürülen, taşınmaza ilişkin olarak tapu tahsis belgesi almaya hak kazanıldığı iddiasına itibar edilemeyeceği, diğer yandan davacılar adına düzenlenmiş herhangi bir tapu tahsis belgesi bulunmadığı gibi yine davacılar tarafından tapu tahsis belgesi verilmemesi işlemine karşı açılmış herhangi bir dava da bulunmadığı anlaşıldığından, mülkiyeti Hazineye ait taşınmazın verimli ve düzenli bir şekilde işletilmesi ile değerlendirilmesi amacıyla yapılan ihalenin, iptali isteminin reddine dair işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı,
Öte yandan, davanın 17/02/2009 tarihinde yapılan ihaleye ilişkin kısmı bakımından ise … mirasçılarına taşınmazın ihalesinin yapılacağı hususunun bildirilmesine rağmen davacıların ihaleye katılmadığı, 99.000,00.-TL muhammen bedel üzerinden gerçekleştirilen ihalenin 115.000,00.-TL bedel üzerinden … üzerinde kalarak taşınmazın anılan şahsa satışının yapıldığı ihalede de hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlemler hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, miras bırakanın uyuşmazlığa konu taşınmazın 1960 yılından beri malik sıfatıyla zilyedi bulunduğu, 20/06/1983 tarihli başvuru formuyla imar affından yararlanarak tapu tahsis belgesi için başvuruda bulunduğu, bu yöndeki edimlerini de kesintisiz olarak yerine getirdiği, taşınmazın Hazine adına tapuya tescil edilen bir taşınmaz olduğu, iskâna açık olup kamuya tahsis edilmediği, murisleri tarafından ilgili form ve belgeler düzenlenerek idareye yasal süresi içinde ibraz edilerek başvuru yapıldığı, öncesinde de usulüne uygun olarak 3 katlı meskenin inşa edildiği, dolayısıyla yasal şartlara uygun olarak başvurusunu yaparak tapu tahsisi belgesi almaya hak kazandığı, murislerinin ve kendilerinin tüm birikimlerini harcadıkları taşınmazın başkasına bağışlandığı ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’UN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
Davacılar 26/03/1994 tarihinde vefat eden …’in çocukları olup yasal mirasçılarıdır.
… ili, … ilçesi, … Mahallesi, … ada, … parsel sayılı 109,10 m² yüzölçümlü taşınmaz dereden ihdas suretiyle 27/11/1992 tarih ve … yevmiye numarasıyla Hazine adına tescil edilmiştir.
Taşınmaz, satışı yapılmak üzere 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 45. maddesi uyarınca 99.000,00-TL bedel üzerinden açık teklif usulüyle ihaleye çıkarılmış, ihalenin yapılacağı hususu …’in mirasçılarına 19/01/2009 tarih ve 4140-3 sayılı yazıyla bildirilmiştir.
Bekir Şen tarafından yapılan 12/02/2009 tarih ve 9390 sayılı başvuruyla, ihaleyle satışı yapılacak taşınmaza ilişkin olarak babaları … adına tapu tahsis müracaatı bulunduğundan ihalenin geri çekilmesi talebinde bulunulmuştur.
Söz konusu başvuru 16/02/2009 tarih ve 011731 sayılı … Valiliği Defterdarlık … Milli Emlak Dairesi Başkanlığı işlemi ile söz konusu taşınmazın dereden ihdas suretiyle 27/11/1992 tarihinde Hazine adına tescil edildiği, 2981 sayılı İmar ve Gecekondu Mevzuatına Aykırı Yapılara Uygulanacak Bazı İşlemler ve 6785 Sayılı İmar Kanunu’nun Bir Maddesinin Değiştirilmesi Hakkında Kanun’un 8. maddesine göre taşınmaz malların anılan kanun kapsamında değerlendirilebilmesi için müracaat edildiği tarihte Hazine adına kayıtlı olması ve gecekondunun Hazine taşınmazı üzerinde kalması gerektiğinden, taşınmazın üzerindeki gecekondu için 2805 sayılı İmar Affı Kanunu’na göre … tarafından yapılan müracaatın kanun kapsamında değerlendirilemeyeceği belirtilerek reddedilmiştir.
Taşınmazın satışına ilişkin olarak 17/02/2009 tarihinde gerçekleştirilen ihale, 115.000,00-TL bedel üzerinden … üzerinde bırakılmış ve anılan şahısla sözleşme imzalanmıştır.
Bunun üzerine davacılar tarafından, ihalenin geri çekilmesi istemiyle yapılan başvurunun reddine dair işlem ile ihalenin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
Dava konusu işlem tarihinde yürürlükte bulunan hâliyle 4706 sayılı Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanunu’nda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un “Taksitle ödeme, satış bedelinden pay verilmesi, belediyelere devir” başlıklı 5. maddesinin altıncı fıkrasında, “Belediye ve mücavir alan sınırları içinde olup, Bakanlıkça tespit edilen, Hazine’ye ait taşınmazlardan, 31/12/2000 tarihinden önce üzerinde yapılanma olanlar; Hazine adına tescil tarihine bakılmaksızın öncelikle yapı sahipleri ile bunların kanunî veya akdi haleflerine satılmak ya da genel hükümlere göre değerlendirilmek üzere ilgili belediyelere bedelsiz olarak devredilir. Bu şekilde devredilen taşınmazlar, haczedilemez ve üzerinde üçüncü kişiler lehine herhangi bir sınırlı ayni hak tesis edilemez. Bu taşınmazlar belediyelerce öncelikle talepleri üzerine yapı sahipleri ile bunların kanunî veya akdi haleflerine, rayiç bedel üzerinden doğrudan satılır. Bu suretle yapılacak satışlarda satış bedeli, en az yüzde onu peşin ödenmek üzere beş yıla kadar taksitlendirilebilir. Taksit tutarlarına kanunî faiz oranının yarısı uygulanır. Taksitle satışa esas bedel ile taksit süresi ve sayısını belirlemeye belediyeler yetkilidir.” kuralı yer almıştır.
HUKUKÎ DEĞERLENDİRME:
4706 sayılı Kanun’un aktarılan 5. maddesinin altıncı fıkrasına göre Belediye veya mücavir alan sınırları içinde bulunan Hazine adına kayıtlı olan taşınmazlardan, 31/12/2000 tarihinden önce üzerinde yapılanma olanların, öncelikle yapı sahipleri ile bu kişilerin külli veya akdi haleflerine satılmak ya da genel hükümlere göre değerlendirilmek üzere ilgili belediyelere bedelsiz olarak devredileceği ve belediyelerce öncelikle talepleri üzerine yapı sahipleri ile bunların kanunî veya akdi haleflerine, rayiç bedel üzerinden doğrudan satılacağı anlaşılmaktadır.
Dosyaya sunulan belgeler arasında ihale konusu taşınmaz üzerinde davacılar murisi … tarafından 01/01/1960 yılında yapımı bitirilen binaya ilişkin olarak yapılan 20/06/1983 tarih ve 10691 sayılı gecekondulara ait imar ve gecekondu mevzuatına aykırı olarak yapılan gecekondulara ait başvuru formu ile emlak vergisi beyannameleri ve elektrik faturaları bulunduğu görüldüğünden, Dairemizin 10/06/2020 tarihli ara kararıyla, uyuşmazlığa konu taşınmaz üzerinde davacıların bir hak sahipliğinin bulunup bulunmadığının, bu konuda söz konusu ihaleye hazırlık sürecinde herhangi bir araştırma yapılıp yapılmadığının, davacıların veya mirasçılarının bu kapsamda bir doğrudan satış talebinde bulunup bulunmadıklarının, davacılara veya mirasçılarına doğrudan satış teklifi yöneltilip yöneltilmediğinin sorularak bu hususları tevsik eden bilgi ve belgelerin gönderilmesi istenilmiş; davalı idare tarafından ara kararına verilen cevapta, davacılar veya … Belediye Başkanlığı tarafından taşınmazın satışının veya devrinin talep edilmediği ve davacılar veya mirasçıları tarafından doğrudan satın alma talebinde bulunulmadığı belirtilmiştir.
Bu durumda, uyuşmazlığa konu taşınmazın üzerinde 31/12/2000 tarihinden önce yapılanma olduğu anlaşıldığından, taşınmazın Hazine adına tescil tarihine bakılmaksızın belediyeye bedelsiz olarak devredilmesi ve belediye tarafından öncelikle yapı sahipleri ile bunların kanunî veya akdi haleflerine satılması ya da genel hükümlere göre değerlendirilmesi gerekmektedir.
Bu itibarla, dava konusu taşınmazın satışına ilişkin ihalenin geri çekilmesi istemiyle yapılan başvurunun reddine dair işlem ile ihale işleminde hukuka uygunluk, davanın reddi yolundaki Mahkeme kararında ise hukukî isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacıların temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca …. İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. DAVA KONUSU İŞLEMLERİN İPTALİNE,
4. Ayrıntısı aşağıda gösterilen ilk derece ve temyiz yargılama giderleri toplamı …-TL ile Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca …-TL vekâlet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
5. Posta giderleri avansından artan tutarın taraflara iadesine,
6. Dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine,
7. 2577 sayılı Kanun’un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 11/11/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.