Danıştay 13. Daire Başkanlığı         2015/6115 E.  ,  2016/4494 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2015/6115
Karar No:2016/4494

Temyiz İsteminde Bulunan (Davacı): …
Vekili: …
Karşı Taraf (Davalı): …
Vekili: …

İstemin Özeti: … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararının; hak sahipliğinin tapuya çevrilmesi için yaptığı başvurunun idarece reddine ilişkin işlemin iptali talebiyle açılan davada … İdare Mahkemesi’nin davanın reddi yolundaki … tarihli, E: …, K: … sayılı kararının temyiz incelemesinden geçerek kesinleşmediği ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.

Savunmanın Özeti: Savunma verilmemiştir.

Danıştay Tetkik Hâkimi …’in Düşüncesi: Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra, dosya tekemmül ettiğinden yürütmenin durdurulması istemi hakkında ayrıca bir karar verilmeksizin işin gereği görüşüldü:
Dava; davacı tarafından, “…” adresinde ve tapu sicilinde … ili, … ilçesi, … Mahallesi’nde kain … ada, … parselde kayıtlı bulunan taşınmazın 13.11.2014 tarih ve 29174 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan ilanla tarafından 27.11.2014 tarihinde ihale yoluyla satışının yapılmasına ilişkin kararın, belirtilen taşınmaz üzerinde bulunan gecekondusu için 2981 sayılı Kanun kapsamında aldığı tapu tahsis belgesi ile hak sahipliği bulunduğu, hak sahipliğinin tapuya çevrilmesi için yaptığı başvurunun idarece reddedildiği, bu işlemin iptali için … İdare Mahkemesi’nin E: … sayılı dosyasında dava açıldığı gerekçesiyle iptali istemiyle açılmış; İdare Mahkemesi’nce; … İli, … İlçesi, … Mahallesi, … Büyükşehir Belediye Meclisi’nin 16.07.2010 tarih ve 2199 sayılı kararı ile kentsel dönüşüm alanı olarak ilan edildiği ve … Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Projesi Alanına ilişkin 1/5000 ölçekli … planı ve 1/1000 ölçekli Uygulama İmar planının … Büyükşehir Belediye Meclisi’nin 13.08.2010 tarih ve 2496 sayılı kararı ile değişiklik yapılarak ilan edildiği, söz konusu imar planının … Büyükşehir Belediye Meclisi’nin 30.11.2010 tarihli ve 3392 sayılı kararı ile onanarak kesinleştiği, onanan imar planlarına ilişkin hazırlanan … nolu parselasyon planının … Büyükşehir Belediye Encümeni’nin 30.12.2010 tarih ve 2357 sayılı kararı ile onaylandığı, yine … Büyükşehir Belediye Meclisi’nin 17.02.2006 tarihli ve 483 sayılı kararı ile kentsel dönüşüm projesine ilişkin uygulama esaslarının kabul edildiği, uygulama esasları kapsamında bulunan davacıya, mevcut gecekondusu yıkılarak yerine yeni yapılacak konut verilmesi amacıyla sözleşme yapılmak üzere çağrıda bulunulduğu, ancak davacının buna muvafakat etmediği, söz konusu gecekondu için 2981 sayılı Kanun gereğince hak sahibi olan davacının, gecekondusuna karşılık bitmiş konut verilmesine yönelik sözleşmeyi kabul etmediği, akabinde hak sahipliğinin tapuya çevrilmesi suretiyle gecekondusunun bulunduğu yerden arsa verilmesi istemiyle idareye başvuruda bulunduğu ancak başvurunun süresi içinde cevap verilmeyerek zımnen reddedilmesi işlemine karşı … İdare Mahkemesi’nde dava açıldığı, anılan Mahkeme’nin … tarihli, E: …, K: … sayılı kararıyla “Yukarıda hükümlerine yer verilen 2981 sayılı Kanun’un gerekçesinde, Kanun’un amacı, ekonomik ve sosyal nedenlerle birer çekim merkezi haline gelen kentlere akın eden vatandaşların mutlak olan barınak ihtiyaçlarının giderilmesi, imar mevzuatı ve planlara uygun hale getirilebilecek yapıların belli şartlarda hukukileştirilmesi olarak belirtilmiştir. Kanun, en temel ihtiyaçlardan biri olan barınma ihtiyacını dahi karşılayamayacak durumdaki dar gelirli vatandaşların mağduriyetini gidererek bu durumda olanlara aileleriyle birlikte barınma olanağı sağlamak için hazine, belediye, il özel idaresi ve vakıf arazisi üzerine yapılan, barınma amacıyla yada kısmen barınma kısmen işyeri olarak kullanılan kaçak yapıları meşrulaştırmıştır.
Bu meşrulaştırma sırasında yasaya özgü olan ve tapuya esas teşkil ederek hak sahipliğini belirleyecek olan tapu tahsis belgesi verilmekte ve bu tahsisin yapıldığı tapu sicilinin beyanlar hanesinde gösterilmektedir.
Bu belge, Medeni Kanunda tanımlanan tasarruf belgelerinden farklıdır. Mülkiyeti değil, hak sahipliğini belirlediğinden ve tapuya dönüşünceye kadar işlevi, içinde oturan dar gelirli ailenin barınma ihtiyacını karşılamak olduğundan bu şekilde tasarruf edilen bir gecekondunun yıkılması ya da yıkılarak yeniden yapılması tahsisin iptali sonucunu doğurur ve tapu verilemez. Dolayısıyla tapu tahsis belgesi ile hak sahibi kabul edilenlerin tasarruf hakları yasanın belirlediği amaçlar çerçevesinde kısıtlanmıştır.
Olayda, kentsel dönüşüm ve gelişim proje alanlarında bulunan yapıların boşaltılması, yıkımı ve kamulaştırılmasında anlaşma yolunun esas olduğu, … Mahallesi Kentsel Dönüşüm Projesi uygulama esasları belirlenirken, tapu tahsis belgesi bulunan gecekondulara karşılık bitmiş konut verme koşuluyla gecekondu sahipleri ile anlaşma yoluna gidildiği, ancak davacı tarafından bu önerinin kabul edilmediği anlaşılmakta olup, Kentsel Dönüşüm ve Gelişim Projelerinin Kanun’daki getirilen amacına bakıldığında, mevcut yapıların varlığının sürdürülmesinin proje kapsamında hukuken olanaklı bulunmadığı görüldüğünden, kendisi ile anlaşma sağlanamayan davacının talebinin başka bir mevkîden arsa tahsis edilerek taşınmazının 2981 sayılı Kanun’un 13/b maddesi uyarınca tahliyesinin ve yıkımının mümkün olduğundan bahisle reddine yönelik tesis edilen dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Öte yandan, dava konusu işlemin, dava konusu arsa üzerinde hak sahipliğinin tapuya çevrilmesi hususuna ilişkin olması nedeni ile arsa tahsisi yapılması durumunda esas alınacak m² birim fiyatı ile ilgili bir niza bulunmadığından, dava ve savunma dilekçelerinde tahsis yapılması durumunda esas alınması gereken m² birim fiyatı ile ilgili ileri sürülen farklı iddiaların iş bu davada dikkate alınması olanaklı değildir.” gerekçesiyle davanın reddedildiği, anılan taşınmazın 13.11.2014 tarih ve 29174 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan ilanla tarafından 27.11.2014 tarihinde ihale yoluyla satışının yapılmasına ilişkin kararın iptali istemiyle de görülmekte olan davanın açıldığı, bu durumda, dava konusu işlemin dayanağı olan hak sahipliğinin tapuya çevrilmesi için yaptığı başvurunun reddedilmesine ilişkin işlemin … İdare Mahkemesi’nce reddedildiği göz önüne alındığında, satışına ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varıldığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiş, bu karar davacı tarafından temyiz edilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden; … ” adresinde ve tapu sicilinde … ili, … ilçesi, …’nde kain … ada, … parselde kayıtlı bulunan taşınmazın 13.11.2014 tarih ve 29174 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan ilanla tarafından 27.11.2014 tarihinde ihale yoluyla satışının yapılmasına ilişkin kararın, belirtilen taşınmaz üzerinde bulunan gecekondusu için 2981 sayılı Kanun kapsamında aldığı tapu tahsis belgesi ile hak sahipliği bulunduğu, hak sahipliğinin tapuya çevrilmesi için yaptığı başvurunun idarece reddedildiği, bu işlemin iptali istemiyle … İdare Mahkemesi’nde E: … sayılı davanın açıldığı ileri sürülerek bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Temyize konu Mahkeme Kararı’nın dayanağı olan … İdare Mahkemesinin … tarih ve E: … , K: … sayılı kararının temyizi üzerine, Danıştay 14. Daire’sinin 09/05/2016 tarih ve E:2014/8345 , K:2016/3679 sayılı kararı ile; “Dosyanın incelenmesinden; davacı tarafından, … İli, … İlçesi, … Mahallesi … )adresinde bulunan gecekondusu nedeniyle 2981 sayılı Yasadan kaynaklanan hak sahipliğinin tapuya çevrilmesi suretiyle gecekondunun bulunduğu yerden arsa tahsis edilmesi yönündeki 13.06.2013 günlü, 12115 sayılı başvurusunun cevap verilmeyerek zımnen reddedildiği, zımnen ret işlemine karşı açılan iş bu davada davalı idarece verilen savunmada anılan bölgede Kentsel Dönüşüm Projesi uygulandığı, bu uygulama neticesinde davacıya 2981 sayılı Yasadan doğan hakkına karşılık, bitmiş hazır konutlardan verileceği gerekçesiyle davacının talebinin kabul edilmediği anlaşılmıştır. Olayda, davacının gecekondusu için 2981 sayılı Yasa uyarınca hak sahipliği kabul edilerek adına tapu tahsis belgesi düzenlendiği, bu durumda davacının tapu verilmesi isteminin, yukarıda anılan yasa maddesinde yer alan koşullar dikkate alınarak değerlendirilmesi ve yapı yerinde korunamıyorsa başka bir ıslah veya gecekondu bölgesinden ya da alanda üretilecek konutlardan davacıya tahsis yapılması gerekirken, kentsel dönüşüm alanında ne zaman yapılacağı belli olmayan konutlardan daire tapusu verileceğinden bahisle tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığından, aksi yönde verilen İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet görülmemiştir.” gerekçesiyle … İdare Mahkemesinin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararı bozulmuştur.
Yukarıda yer verilen Danıştay 14. Dairesi kararı çerçevesinde; davacının ihalesi yapılacak taşınmaz üzerinde bulunan gecekondusu için 2981 sayılı Kanun uyarınca hak sahipliği kabul edilerek adına tapu tahsis belgesi düzenlendiği, davacıya ait söz konusu yapı yerinde korunamıyorsa başka bir ıslah veya gecekondu bölgesinden ya da alanda üretilecek konutlardan davacıya tahsis yapılması gerekirken, bu tahsis yapılmadan taşınmazın ihale yoluyla satışına ilişkin dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığından, aksi yönde verilen İdare Mahkemesi kararında hukuki isâbet görülmemiştir.
Açıklanan nedenlerle; temyiz isteminin kabulü ile 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararının BOZULMASINA, DAVA KONUSU İŞLEMİN İPTALİNE dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine, aşağıda ayrıntısı gösterilen …-TL yargılama gideri ile Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca belirlenen …-TL vekâlet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine, posta giderleri avansından artan tutarın davacıya iadesine, kullanılmayan …-TL yürütmeyi durdurma harcının istemi hâlinde davacıya iadesine, 2577 sayılı Kanun’un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 28.12.2016 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.