Danıştay 13. Daire Başkanlığı         2015/5626 E.  ,  2019/133 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2015/5626
Karar No:2019/133

TEMYİZ EDEN (DAVACI): …
KARŞI TARAF (DAVALI): …
VEKİLİ: …

İSTEMİN KONUSU: … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: … Belediyesi sınırları içinde Belediyece tespit edilen yerlere açık hava reklam araçlarının imal edilerek konulması ve 10 yıl süre ile işletilmek üzere kiralanmasına dair ihaleye ilişkin 28/11/2000 tarihli sözleşmenin … Limited Şirketine devrinin yeni bir sözleşme yapılması kaydıyla uygun bulunduğuna dair 05/07/2007 tarih ve … sayılı Belediye Encümeni kararı ile sözleşmenin on yıl daha uzatılarak ilave reklam ünitelerinin konulmasına ilişkin 18/09/2007 tarih ve … sayılı Belediye Encümeni Kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce; belediye ve mücavir alan sınırları içerisinde belediyece tespit edilecek yerlere otobüs durağı, raket, pisa gibi reklam ünitelerinin imal, montaj yapılarak konulması ve on yıl süreyle işletilmesine dair yapılan ihale sonucunda … A.Ş. ile davalı idare arasında 28/11/2000 tarihinde sözleşmenin imzalandığı, adı geçen şirketin, 03/07/2007 tarihli dilekçeyle davalı idare ile imzaladıkları sözleşmeyi ve sözleşmeden doğan tüm hak ve yükümlülüklerini … Limited Şirketi’ne devretmek istediğini bildirmesi üzerine Belediye Encümeni’nin 05/07/2007 tarih ve … sayılı kararıyla sözleşmenin … Limited Şirketi’ne devrine ve yeni firma ile belediyenin muvafakat vereceği yeni bir sözleşme yapılmasının uygunluğuna karar verildiği, daha sonra Belediye Encümeni’nin 18/09/2007 tarih ve … sayılı kararıyla, açık hava reklam araçlarının ilave reklam üniteleriyle beraber on yıllığına … Limited Şirketi tarafından işletilmesine dair taslak sözleşmenin uygunluğuna karar verildiği, bu karar ile Belediye Encümeni’nin 05/07/2007 tarih ve … sayılı kararının iptali istemiyle bakılan davanın açıldığı, sözleşme aşamasına kadar idarelerce alınan kararlar ve yapılan işlemlerin tek yanlı ve icrai nitelikte idari işlemler olduğu, bu tür işlemlere karşı açılacak davaların idari yargının görev alanında yer aldığı, sözleşmenin imzalanmasından sonra sözleşme hükümlerinin uygulanmasından kaynaklanan uyuşmazlıkların ise özel hukuk hükümlerine göre adli yargı yerinde görülmesi gerektiği anlaşıldığından, uyuşmazlığın görüm ve çözümünün adli yargı yerine ait olduğu sonucuna varılarak davanın görev yönünden reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Davacı tarafından, iptali istenen belediye encümeni kararlarının sözleşmenin imzalanmasından önce alınan kararlar olduğu, dava konusu edilen kararların sözleşmenin uygulanmasından kaynaklanmadığı ve idare tarafından tek yanlı ve kamu gücüne dayanılarak tesis edilen işlemler olduğu ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’IN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davalı Belediyece tespit edilecek yerlere reklam ünitelerinin konulması ve on yıl süreyle işletilmesine dair yapılan ihale sonucunda … A.Ş. ile davalı idare arasında 28/11/2000 tarihinde imzalanan sözleşmenin ve sözleşmeden doğan tüm hak ve yükümlülüklerin yüklenici tarafından başka bir firmaya devredilmek istenmesi üzerine, sözleşmenin … Limited Şirketi’ne devrine ve yeni firma ile sözleşme yapılmasının uygunluğuna dair Belediye Encümeni’nin 05/07/2007 tarih ve … sayılı kararı ile yeni firmaya ilave süre ve haklar verilmesine dair Belediye Encümeni’nin 18/09/2007 tarih ve 478 sayılı kararının iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun “İdari dava türleri ve idari yargı yetkisinin sınırı” başlıklı 2. maddesinin 1. fıkrasında, “İdari dava türleri şunlardır: a) İdari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlâl edilenler tarafından açılan iptal davaları, b) İdari eylem ve işlemlerden dolayı kişisel hakları doğrudan muhtel olanlar tarafından açılan tam yargı davaları, c) Tahkim yolu öngörülen imtiyaz şartlaşma ve sözleşmelerinden doğan uyuşmazlıklar hariç, kamu hizmetlerinden birinin yürütülmesi için yapılan her türlü idari sözleşmelerden dolayı taraflar arasında çıkan uyuşmazlıklara ilişkin davalar.” kuralı yer almıştır.
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 1. maddesinde, genel bütçeye dahil dairelerle katma bütçeli idarelerin, özel idare ve belediyelerin alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işlerinin bu Kanunda yazılı hükümlere göre yürütüleceği kurala bağlanmış; 4. maddesinde, “İhale: Bu Kanunda yazılı usul ve şartlarla, işin istekliler arasından seçilecek birisi üzerine bırakıldığını gösteren ve yetkili mercilerin onayı ile tamamlanan sözleşmeden önceki işlemler” olarak tanımlanmıştır. Yine aynı Kanunun 66. maddesinde, “Sözleşme, ita amirinin yazılı izni ile başkasına devredilebilir. Ancak, devir alacaklarda ilk ihaledeki şartlar aranır. İzinsiz devir yapılması halinde, sözleşme bozulur ve müteahhit veya müşteri hakkında 62. madde hükümleri uygulanır.” kuralına yer verilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
2577 sayılı Kanun’un 2. maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde, idari işlemler hakkında yetki, şekil, sebep, konu ve maksat yönlerinden biri ile hukuka aykırı olduklarından dolayı iptalleri için menfaatleri ihlâl edilenler tarafından açılan iptal davaları idari dava türleri arasında sayılmış olup, idare tarafından, bir kamu hizmetinin yürütülmesi dolayısıyla kamu gücü kullanılarak tek taraflı iradeyle tesis edilen kesin ve yürütülmesi zorunlu idari işlemlere karşı açılacak davalarda idari yargı yerleri görevli bulunmaktadır.
Kamu ihaleleri çerçevesinde ortaya çıkan uyuşmazlıklar açısından ise, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu veya sair ihale mevzuatı çerçevesinde ihale aşamasında tesis edilen işlemlerden doğabilecek uyuşmazlıkların idari yargı yerlerince; ihale safhası tamamlanıp, taraflar arasında sözleşme imzalandıktan sonra sözleşmenin uygulanmasından kaynaklanan uyuşmazlıkların ise adli yargı yerinde ele alınması gerekmektedir. Nitekim, Danıştay içtihadı da bu doğrultuda olup ihale aşamasındaki işlemler idarenin kamu gücüne dayalı olarak tesis ettiği idari işlemler olarak değerlendirilmektedir.
Öte yandan, sözleşmenin uygulanmasından kaynaklanmayan, sözleşme öncesine ve ihale sürecine ilişkin sözleşme sonrası işlemlerin iptali istemiyle açılan davaların da idari yargı yerinde görülüp çözümlenmesi gerekmektedir.
Davalı belediye tarafından sözleşmenin diğer tarafının talebi üzerine ihale sonucunda imzalanan sözleşmenin devrine onay verildiği, devralan yeni firma ile davalı belediye arasında yeni bir sözleşme imzalandığı, 18/09/2007 tarih ve … sayılı Belediye Encümeni kararı ile sözleşmenin on yıl daha uzatılmasına ve ilave reklam ünitelerinin konulmasına karar verildiği, bunun üzerine bakılan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda, uyuşmazlığın, sözleşmenin uygulanmasından kaynaklanmadığı, sözleşmenin üçüncü kişiye devrinin ve sonrasında işin süresinin ve kapsamının encümen kararıyla değiştirilmesinin hukuka aykırı olduğu iddiasının ileri sürüldüğü dikkate alındığında, işbu davanın görüm ve çözümünde idari yargının görevli olduğu sonucuna varılmaktadır.
Bu itibarla, uyuşmazlığın, özel hukuk sözleşmesinden doğan bir ihtilaf olarak nitelendirilmek suretiyle, adli yargının görev alanına girdiği gerekçesiyle davanın görev yönünden reddi yolunda verilen temyize konu Mahkeme kararında usul hükümlerine uygunluk bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine,
4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 16/01/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.