Danıştay 13. Daire Başkanlığı         2015/5179 E.  ,  2020/2303 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2015/5179
Karar No:2020/2303

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Genel Müdürlüğü (…)
VEKİLLERİ : Av. …, Av. …
DİĞER DAVALI : … Bakanlığı
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : … Enerji ve Sanayi Ticaret A.Ş
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: … II HES’e ait yatırım bedeli enerji payına ilişkin birinci taksit tutarının gecikme faiziyle birlikte istenilmesi yolunda tesis edilen 17/12/2004 tarih ve 2254 sayılı … Genel Müdürlüğü işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce verilen kararda; Dairemizin 31/03/2014 tarih ve E: 2009/184, K: 2014/1211 sayılı bozma kararına uyularak, davacının 24/09/2009 tarihinde kayda giren dilekçesi ve ekli belgelerin incelenmesi sonucunda dava konusu işlemle davacıdan … II Hidroelektrik Santrali yatırım bedeli enerji payının taksit tutarı olarak 249.000 Amerikan Doları karşılığı Türk Lirası’nın yatırılmasının istenilmesine rağmen, daha sonra yapılan düzeltmeler ile bu miktarın 72.000 Amerikan Doları’na düşürüldüğü anlaşıldığından, bakılan davanın konusuz kaldığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle konusu kalmayan dava hakkında karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : … Genel Müdürlüğü tarafından, Mahkeme kararının hatalı olduğu, enerji bedeli katkı payının 249.000- USD olarak belirlendikten sonra bu tutarın değiştirilmesinin hukuken mümkün olmadığı, sözleşmenin tarafı olmayan Bakanlığın tesis ettiği işlemin hukuka aykırı olduğu ve Bakanlığın 5346 sayılı Kanun’un Geçici 4. maddesini hatalı yorumladığı ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı ile … Enerji Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi arasında 13/08/1990 tarihinde Ahiköy II Hidroelektrik Santralinin Kurulması, İşletilmesi ve Üretilecek Elektrik Enerjisinin Türkiye Elektrik Kurumuna Toptan Satışına İzin Verilmesine Dair İmtiyaz Sözleşmesi imzalanmıştır.
Sözleşmenin 10. maddesi gereğince, Santrali işletme esnasındaki su kullanımına ve DSİ’ye ödenecek ortak tesis hisselerinin ödenmesine ilişkin esasların düzenlenmesi amacıyla DSİ Genel Müdürlüğü ile davacı şirket arasında “… II Hidroelektrik Santralinin Su Kullanımına İlişkin İşletme Esasları Hakkında Anlaşma” imzalanmış, bu anlaşma doğrultusunda davacı şirkete DSİ Genel Müdürlüğü’nün 17/12/2004 tarih ve 2254 sayılı yazısı ile … II HES’e ait yatırılması gereken yatırım bedeli enerji payının birinci taksit tutarı olan 249.000-ABD Doları karşılığı Yeni Türk Lirasının belirtilen tarihine kadar DSİ Merkez Saymanlık Müdürlüğüne yatırılması istenilmiştir.
17/12/2004 tarih ve 2254 sayılı işlemin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
13/08/1990 tarihinde imzalanan ve 22/09/1995 ile 04/05/1999 tarihlerindeki Ek Protokoller ile değişiklik yapılan … II Hidroelektrik Santralı’nın Kurulması İşletilmesi ve Üretilecek Elektrik Enerjisinin Türkiye Elektrik Kurumuna Toptan Satışına izin Verilmesine Dair Sözleşmenin 10. maddesine göre, … II Hidroelektrik Santralinin işletilmesi ve işletme esnasındaki su kullanımına ve DSİ’ye ödenecek ortak tesis hisselerinin ödenmesine ilişkin esasların düzenlenmesi amacıyla Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü ile … Enerji Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi arasında imzalanan “… II Hidroelektrik Santralinin Su Kullanımına İlişkin İşletme Esasları Hakkında Anlaşma’nın 5. maddesinde, çeşitli nedenlerle santrale beklenenden az su gelmesi veya suyun az olduğu süre içinde santralin çalıştırılmaması durumunda Şirketin DSİ’den herhangi bir talepte bulunamayacağı, 12. maddesinde, … I-… II Hidroelektrik Santraller için “Ayrılabilir Giderler-Artakalan Faydalar” yöntemine göre yapılan maliyet taksimi sonucunda enerji ve sulama hisselerinin %57 ve %43 olarak belirlendiği, ortak tesislerin (Mursal regülatörü A1 ana Kanalı, A3 ana kanalı ve kamulaştırma) fiili harcamalarının, 1997 yılı birim fiyatları ile 1.355.084.000,000 TL olarak hesaplandığı, ortak tesislerin sözleşme süresince (20 yıl) amortismana tekabül eden değerinin, 1997 yılı birim fiyatları ile 20/50×1.355.084.000,000 =542.034.000,000 TL olduğu, Şirket tarafından DSİ’ye ödenmesi gereken bedelin, bu değerin enerji payına isabet eden miktarı olan, … II HES hissesi (%48) x enerji hissesi (%57)x542.034.000,00= 148.300.000,000 TL olduğu, şirket tarafından DSİ’ye ödenmesi gereken bu bedelin, DSİ çeviri fiyat indeksleri alınarak ödeme yılına getirilecek işletmeye alınmasından itibaren sözleşmede belirtilen esaslar dâhilinde, fizibilite raporundaki ödeme planına göre, devlet borçlarının ödenmesinde uygulanacak faiz haddi üzerinden hesaplanacak faizi ile DSİ Merkez Saymanlığına yatırılacağı, DSİ’ce ortak tesisler ile ilgili kesin hesabın çıkarılmasından sonra enerji payının revize edileceği belirlenmiştir.
18/05/2005 tarih ve 25819 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun’un Geçici 4. maddesinin uyuşmazlık tarihinde yürürlükte olan hâlinde, “Mevcut sözleşmeleri çerçevesinde faaliyet gösteren ve DSİ katılım payları tarife yoluyla … tarafından ödenen işletmedeki Yap-İşlet-Devret modeli hidroelektrik santrallerin sözleşmelerinde ABD Doları cinsinden yer alan DSİ enerji katılım payları, sözleşmede yer aldığı miktarda ödeme tarihindeki Merkez Bankası döviz kuru üzerinden her işletme yılının sonunda DSİ’ye ödenir. 4628 sayılı Kanun kapsamında kurulmuş veya kurulacak olan hidroelektrik santrallar için belirlenecek ve Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğüne ödenecek olan enerji hissesi katılım payının hesabında esas alınacak ortak tesis bedeli, TEFE ile su kullanım anlaşmasının yapıldığı tarihe getirilmiş olan ihaleye esas ilk keşif bedelinin % 30’undan fazlasını geçemez. Proje ile ilgili kamulaştırmalar için yapılmış ve yapılacak olan ödemelerin TEFE ile su kullanım anlaşması tarihine getirilmiş bedelinin enerji hissesine düşen miktarının tamamı şirket tarafından ödenir.” kuralına yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden, “… II Hidroelektrik Santralinin Su Kullanımına İlişkin İşletme Esasları Hakkında Anlaşma” gereğince yatırım bedeli enerji payının birinci taksit tutarının 249.000-ABD Doları olarak belirlendiği, anılan taksit tutarının 5346 sayılı Kanun’un Geçici 4. maddesi uyarınca, Bakanlık tarafından yeniden hesaplanarak 72.000 USD’ye indirildiği, bu düzeltmeye diğer davalı DSİ Genel Müdürlüğü’nün itiraz ettiği, Dairemizin 31/03/2014 tarih ve E:2009/184, K:2014/1211 sayılı bozma kararında, davacının ödeyeceği enerji bedeli katkı payının sonradan düzeltilmesi nedeniyle, 5346 sayılı Kanun’un Geçici 4. maddesi yönünden değerlendirilme yapılarak karar verilmesi gerektiğinin belirtildiği, bozma kararı sonrasında temyize konu Mahkeme kararında, 5346 sayılı Kanun’un Geçici 4. maddesi yönünden hukuki bir değerlendirme yapılmadığı, DSİ Genel Müdürlüğü’nün Geçici 4. madde yönünden yaptığı itirazlarının karşılanmadığı ve salt davacı tarafından sunulan beyan dilekçesi dikkate alınarak davanın konusuz kaldığı gerekçesiyle karar verilmesine yer olmadığına karar verildiği anlaşılmaktadır.
Bakılan uyuşmazlıkta, davacı ile DSİ Genel Müdürlüğü arasında imzalanan Su Kullanım Hakkı Anlaşması’nın 12. maddesi uyarınca hesaplanacak olan DSİ payı hususunda sözleşmenin imzalanmasından sonra yürürlüğe giren 5346 sayılı Kanun’un Geçici 4. maddesiyle, mevcut sözleşmeleri çerçevesinde faaliyet gösteren ve DSİ katılım payları tarife yoluyla TETAŞ tarafından ödenen işletmedeki Yap-İşlet-Devret modeli hidroelektrik santrallerin sözleşmelerinde ABD Doları cinsinden yer alan DSİ enerji katılım paylarının, sözleşmede yer aldığı miktarda, ödeme tarihindeki Merkez Bankası döviz kuru üzerinden her işletme yılının sonunda DSİ’ye ödeneceği kurala bağlanmış olup, belirtilen hükmün mevcut yürürlükteki sözleşmeler bakımından da uygulanacağı açıktır. Nitekim söz konusu düzenlemenin amacı, anılan maddenin gerekçesinde; YİD modeli hidroelektrik santrallerinde, tarife yoluyla son tüketici tarafından ödenen DSİ katılım payından meydana gelen tarife artışlarının önlenmesi olarak belirtilmiştir.
Bu çerçevede su kullanım hakkı sözleşmesinde ödeme yılına getirilerek ödenmesi gereken bedellerin, yapılan yasal düzenleme ile sözleşmenin imzalandığı tarihte ABD Doları cinsinden sözleşmede yer alan tutarlar üzerinden ödenmesi gerektiği açıktır.
Bu itibarla, İdare Mahkemesince 5346 sayılı Kanun Geçici 4. maddesi uyarınca, sözleşmenin imzalandığı tarihte ABD Doları cinsinden sözleşmede yer alan tutarlar üzerinden ödenmesi gereken enerji katılım payları belirlenerek, ulaşılan sonuca göre davanın esası hakkında bir karar verilmesi gerekirken, konusu kalmadığı gerekçesiyle dava hakkında karar verilmesine yer olmadığı yönündeki kararda usul hükümlerine uygunluk bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. … Genel Müdürlüğü’nün temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine,
4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 29/09/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.