Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2015/4486 E. , 2020/3213 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2015/4486
MÜDAHALE İSTEMİ HAKKINDA KARAR
… Turizm Elektronik Gıda Tekstil Petrol Nakliyet ve Metalurji Ürünleri Sanayi Ticaret Ltd. Şti. vekili Av. … tarafından, … ili, … ilçesi, … Mahalle, … Caddesi, No:… adresinde … Gıda Taşımacılık Hayvancılık Akaryakıt İnşaat Dayanıklı Tüketim Malları Hizmet İşletmesi Gıda Tekstil Turizm Sanayi Limited Şirketi’ne verilen … tarih ve … sayılı bayilik lisansının iptali istemiyle Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’na karşı açılan davada, dava konusu işlemin iptaline ilişkin …. İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararına karşı davalı idarece temyiz isteminde bulunulması üzerine, … Gıda Taşımacılık Hayvancılık Akaryakıt İnşaat Dayanıklı Tüketim Malları Hizmet İşletmesi Gıda Tekstil Turizm Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi vekili Av. … tarafından verilen davalı idare yanında davaya müdahale istemini içeren dilekçe incelenerek gereği görüşüldü:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 31. maddesinde, üçüncü kişilerin davaya katılması konusunda Hukuk Muhakemeleri Kanunu hükümlerinin uygulanacağı belirtilmiş, 6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun 66. maddesinde ise üçüncü kişinin, davayı kazanmasında hukukî yararı bulunan taraf yanında ve ona yardımcı olmak amacıyla, fer’î müdahil olarak davada yer alabileceği kurala bağlanmıştır.
Dosyanın incelenmesinden, müdahale isteminde bulunan … Gıda Taşımacılık Hayvancılık Akaryakıt İnşaat Dayanıklı Tüketim Malları Hizmet İşletmesi Gıda Tekstil Turizm Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi’nin davaya müdahalede hukukî yararının bulunduğu anlaşıldığından, davalı idare yanında MÜDAHALE İSTEMİNİN KABULÜNE, 17/11/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2015/4486
Karar No:2020/3213
TEMYİZ EDENLER : 1. (DAVALI) … Kurumu
VEKİLİ : Av. …
2. (DAVALI YANINDA MÜDAHİL)
… Gıda Taşımacılık Hayvancılık Akaryakıt, İnşaat Dayanıklı Tüketim Malları Hizmet İşletmesi Gıda Tekstil Turizm Sanayi ve Ticaret Limited Şirketi
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVACI) : … Turizm Elektronik Gıda Tekstil Petrol Nakliyet ve Metalurji Ürünleri Sanayi Ticaret Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : …. İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı şirket tarafından, … ili, … ilçesi, … Mahalle, … Caddesi, No:… adresinde … Gıda Taşımacılık Hayvancılık Akaryakıt İnşaat Dayanıklı Tüketim Malları Hizmet İşletmesi Gıda Tekstil Turizm Sanayi Limited Şirketi’ne (… Akaryakıt) verilen … tarih ve … sayılı bayilik lisansının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: …. İdare Mahkemesi’nce verilen kararda; Tuzluca Belediye Başkanlığı tarafından “… Akaryakıt” adına akaryakıt ve LPG satış istasyonu faaliyeti için 25/08/2011 günlü işyeri açma ve çalıştırma ruhsatı düzenlendiği, bu ruhsatla ve gerekli diğer belgelerle birlikte davalı idareye başvurulması üzerine anılan şirket için 30/09/2011 tarihli bayilik lisansının verildiği, 25/08/2011 tarihli işyeri açma ve çalıştırma ruhsatının iptali istemiyle davacı şirket tarafından açılan davada, …. İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:… sayılı kararıyla dava konusu işlemin yürütülmesinin durdurulmasına karar verilmesi üzerine, anılan şirkete gerekli işyeri açma ve çalışma ruhsatını sunması için davalı idarece 15 günlük süre verildiği, verilen süre içerisinde ruhsat sunulmaması üzerine 30/09/2011 tarihli bayilik lisansının iptal edildiği, anılan şirket tarafından bu kez 15/02/2013 tarihli işyeri açma ve çalışma ruhsatı ile bayilik lisansı başvurusunda bulunulması üzerine … tarih ve … sayılı bayilik lisansının düzenlendiği, bu lisansın iptalinin talep edildiği, uyuşmazlığa konu akaryakıt istasyonunun faaliyette bulunduğu alanı kapsayan imar planı değişikliğinin iptali istemiyle açılan davada … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla imar planı değişikliğinin iptal edildiği, dava konusu bayilik lisansına dayanak teşkil eden 15/02/2013 tarihli işyeri açma ve çalışma ruhsatının ise anılan Mahkemenin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla akaryakıt istasyonunun bulunduğu alanı kapsayan imar planı değişikliğinin iptal edilmiş olması nedeniyle iptaline karar verildiği, bu durumda, bayilik lisansına konu akaryakıt istasyonunun bulunduğu alana ilişkin imar planı ile bayilik lisansına dayanak alınan işyeri açma ve çalışma ruhsatının yargı kararlarıyla iptal edildiğinden, davaya konu bayilik lisansında hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle hukuka aykırı bulunan dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENLERİN İDDİALARI : Davalı idare tarafından, lisans verilmesine ilişkin işlemin hukuka uygun olduğu, mahkeme tarafından iptal yönünde hüküm kurulmasının bozma nedeni olduğu; Davalı idare yanında müdahil tarafından, mahkemenin dayanak olarak aldığı … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararın Danıştay tarafından bozulduğu, yine Mahkemenin iptal kararına dayanak olarak aldığı imar planına ilişkin … İdare Mahkemesinin E:…, K:… sayılı iptal kararından sonra belediyece yeniden imar planı değişikliği yapıldığı bu değişikliğe istinaden yeniden iş yeri açma ve çalışma ruhsatı verildiği, 2012 yılında yapılan imar planının halen yürürlükte olduğu ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
… Belediye Başkanlığı tarafından “… Akaryakıt” firması adına akaryakıt ve LPG Satış İstasyonu faaliyeti için 25/08/2011 tarihli işyeri açma ve çalıştırma ruhsatı düzenlenmiş, bu ruhsatla ve gerekli diğer belgelerle birlikte davalı idareye başvurulması üzerine anılan şirket için 30/09/2011 tarihli bayilik lisansı verilmiştir.
25/08/2011 tarihli işyeri açma ve çalıştırma ruhsatının iptali istemiyle davacı şirket tarafından açılan davada, … İdare Mahkemesi’nin … tarihli, E:… sayılı kararıyla dava konusu işlemin yürütülmesinin durdurulmasına karar verilmiştir.
Davalı idarece anılan şirkete gerekli işyeri açma ve çalışma ruhsatını sunması için davalı idarece 15 günlük süre verilmiş, verilen süre içerisinde ruhsat sunulmaması üzerine 30/09/2011 tarihli bayilik lisansı iptal edilmiş, anılan şirket tarafından sonradan alınan 15/02/2013 tarihli işyeri açma ve çalışma ruhsatı ile bayilik lisansı başvurusunda bulunulması üzerine davalı idarece bu kez … tarih ve … sayılı bayilik lisansı verilmiştir.
Söz konusu işlemin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nun 30. maddesiyle başlığı “Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun” olarak değiştirilen 4628 sayılı Kanun’un 5. maddesinin yedinci fıkrasının (u) bendinde; uygun bulduğu konularda Başkanlığı görevlendirmek ya da yetkilendirmek Kurul’un yetkileri arasında sayılmış; 5307 sayılı Sıvılaştırılmış Petrol Gazları Piyasası Kanunu ve Elektrik Piyasası Kanununda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 2. maddesinin birinci fıkrasının (h) bendinde lisansın; bu Kanun’a göre gerçek ve tüzel kişilere (tüplü LPG bayileri hariç) piyasada faaliyet gösterebilmeleri için Kurul tarafından izin verildiğini gösterir belgeyi ifade edeceği, 3. maddesinin üçüncü fıkrasında; lisans taleplerine ilişkin değerlendirmelerin bu madde hükümleri çerçevesinde tamamlanarak en geç altmış gün içerisinde karara bağlanacağı ve ilgiliye tebliğ edileceği, reddedilen taleplerin gerekçesinin bildirileceği, dördüncü fıkrasında ise; bu Kanuna göre lisansların verilmesi, güncelleştirilmesi, geçici olarak durdurulması veya iptaline ilişkin işlemlerin Kurumca yapılacağı, lisansların verilmesinde pazara giriş açısından teknoloji, kalite, güvenlik, hizmet ve teşebbüsün sürdürülebilirliğinin dikkate alınacağı kurala bağlanmıştır.
5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu’nun 8. maddesinin dördüncü fıkrasında, “Kurul, teknik ve ekonomik kriterlere göre bayilik kategorileri oluşturabilir. Bu durumda bayilik lisansları kategorilerine göre düzenlenir. Akaryakıt ve LPG istasyonları arasındaki mesafeler, aynı yönde olmak üzere, şehirler arası yollarda on kilometreden, şehir içi yollarda bir kilometreden az olmamak üzere Kurul tarafından çıkarılacak ve 01/01/2005 tarihinde yürürlüğe girecek yönetmelikle düzenlenir.” kuralına yer verilmiştir.
17/06/2004 tarih ve 25495 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Petrol Piyasası Lisans Yönetmeliği’nin 45. maddesinde, “İki akaryakıt ve/veya LPG istasyonu arasındaki mesafe, aynı yönde olmak üzere;
a) Şehirlerarası yollarda on,
b) Şehir içi yollarda bir,
kilometreden az olamaz.” kuralı yer almıştır.
16/09/2005 tarih ve 25938 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Sıvılaştırılmış Petrol Gazları (LPG) Piyasası Lisans Yönetmeliği’nin 37. maddesinde, “Şehir içi veya şehirlerarası trafiğe açık yollarda aynı istikamette iki akaryakıt ve/veya otogaz istasyonu arasındaki mesafe, aynı yönde olmak üzere; şehirlerarası yollarda on, şehir içi yollarda bir kilometreden az olamaz.” kuralı bulunmaktadır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dava dosyasının incelenmesinden, temyize konu Mahkeme kararıyla, her ne kadar uyuşmazlığa konu akaryakıt istasyonunun faaliyette bulunduğu alanı kapsayan imar planı değişikliğinin iptali istemiyle açılan davada … İdare Mahkemesi’nin … tarihli E:…, K:… sayılı kararıyla imar planı değişikliğinin iptal edildiği, yine dava konusu bayilik lisansına dayanak teşkil eden … tarihli işyeri açma ve çalışma ruhsatının ise aynı Mahkemenin … tarihli E:…, K:… sayılı kararı ile akaryakıt istasyonunun bulunduğu alanı kapsayan imar planı değişikliğinin iptal edilmiş olması nedeniyle iptaline karar verildiği, bu durumda, bayilik lisansına konu akaryakıt istasyonunun bulunduğu alana ilişkin imar planı ile bayilik lisansına dayanak alınan işyeri açma ve çalışma ruhsatının yargı kararlarıyla iptal edildiği dikkate alındığında, dava konusu bayilik lisansının iptaline karar verilmiş ise de … İdare Mahkemesi’nin … tarihli E:…, K:… sayılı kararı kapatılan Danıştay Onyedinci Dairesi’nin E:2015/9740, K: 2016/4669 sayılı kararı ile bozulduğu akabinde anılan mahkemece … tarihli E:…, K:… sayılı karar ile bozma kararına uyularak davanın reddine karar verildiği anlaşılmaktadır.
Diğer taraftan, temyizi istenen Mahkeme kararında iptal kararına dayanak olarak … Belediyesi’nin … tarih ve … sayılı imar planı değişikliğinin … İdare Mahkemesi’nin E: …, K: … sayılı kararı ile iptali gösterilmekle birlikte, dava konusu ruhsatın dayanağı olan taşınmazı da kapsayan alanda bulunan … tarihli, … sayılı belediye meclisi kararıyla kabul edilen imar planlarının … İdare Mahkemesinin … tarihli, E:…, K:… sayılı kararıyla “plan açıklama raporunun bulunmadığı, plan müellifinin bulunmadığı, planların ilan edilmediği” gerekçeleriyle iptal edildiği, ancak müdahil tarafından söz konusu alanda 2012 yılında kabul edilen imar planlarının bulunduğu, dava konusu ruhsatın dayanağının bu planlar olduğu hususlarının ileri sürüldüğü, diğer taraftan müdahil tarafından ruhsatın iptal edilmesi sonrasında yeniden işyeri açma ve çalışma ruhsatı düzenlenmesi talebiyle yapılan başvurunun davalı idarece planların iptali gerekçe gösterilerek reddedildiği, anılan işlemin iptali istemiyle açılan davada … İdare Mahkemesinin E:…, K:… sayılı kararıyla “… Belediye Meclisinin … tarih ve … sayılı kararı ile onaylanarak yürürlüğe konulan ve halihazırda yürürlükte olduğu anlaşılan Iğdır İli Tuzluca İlçesine ait Kesin İmar Planları kapsamında değerlendirildikten sonra 3572 sayılı Kanun ile bu Kanuna dayalı olarak çıkarılan Yönetmelikte öngörülen kriterler yönünden araştırma ve inceleme yapılması gerekirken idarece bunun yapılmadığı” gerekçeleriyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiştir.
Uyuşmazlığın çözümlenebilmesi için öncelikle, dava konusu işlemin dayanağını teşkil eden … tarih ve … sayılı belediye meclisi kararı ile kabul edilen imar planlarının iptali istemiyle dava açılıp açılmadığı, anılan planlarda taşınmazın hangi fonksiyonda öngörüldüğü, ruhsatın dayanağı planlara uygun olup olmadığı, … Akaryakıt firmasına ait istasyonunun aynı güzergâhta kendisinden önceki ve sonraki bayiler ile arasında olması gereken asgari mesafe koşulunu sağlayıp sağlamadığı hususlarını araştırarak bir karar vermesi gerekirken Danıştay tarafından daha sonradan bozulmuş olan Mahkeme kararları dayanak alınarak lisans iptaline karar verilmesinde hukuka uygunluk bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Bu itibarla, dava konusu işlemin iptali yönündeki İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davalının ve davalı yanında müdahilin temyiz istemlerinin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca …. İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun’un Geçici 8. maddesi uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 17/11/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.