Danıştay 13. Daire Başkanlığı         2015/1580 E.  ,  2018/1729 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2015/1580
Karar No:2018/1729

Temyiz İsteminde Bulunan (Davalı): Radyo ve Televizyon Üst Kurulu
Vekili : …
Karşı Taraf (Davacı): …
Vekili : …

İstemin Özeti : … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının; dava konusu yaptırımın ürün yerleştirme uygulamasında ürüne aşırı vurgu yapılması nedeniyle verildiği, yarışma programında sunucunun her fırsatta ürünün markasını telaffuz etmesiyle yarışma sonucunda verilecek üründen çok ürünün markasının öne çıkarıldığı ve dolayısıyla mevzuatta yer verilen “ürüne aşırı vurgu yapılmaması” ilkesinin ihlâl edildiği ileri sürülerek bozulması istenilmektedir.

Savunmanın Özeti : Temyiz isteminin reddi ile usul ve yasaya uygun olan İdare Mahkemesi kararının onanması gerektiği savunulmaktadır.

Danıştay Tetkik Hâkimi …’nın Düşüncesi : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
Dava, “…” logosu ile yayın yapan televizyon kanalında 07.01.2014 tarihinde yayınlanan “…” isimli programda 6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun’un 13. maddesinin 3. fıkrasının tekraren ihlâl edildiğinden bahisle …-TL idari para cezası verilmesine ilişkin Radyo ve Televizyon Üst Kurulu’nun … tarih ve … sayılı kararının iptali istemiyle açılmış, İdare Mahkemesince; yayınlanan programda, soru ve oyun etabı olarak iki ayrı kategoride kaynanalarla gelinlerin takım olarak birbirlerine karşı yarıştığı, damatların soru etabında haklı bulduğu taraf ile oyun etabını kazanan tarafa çeşitli hediyeler verildiği; başarılı olan takımın hangi hediyelere sahip olacağının ise sunucu tarafından, “İlk etabın sonunda profilodan mutlaka ve mutlaka çok güzel bir hediye geliyor size .. İlk etabın sonunda …’dan kazanan tarafın hepsine birden, birer tane çamaşır makinası vereceğim …. o profilo çamaşır makinesinin yanında bir de … çay makinası vereceğim .. İlk etabın sonunda kazanan tarafa …’den birer saat hediye edeceğim. İlk etabın sonunda kazanan tarafa …’den hediye çeki vereceğim … Bir de üstüne üstlük …’ten uyku seti vereceğim.” şeklinde ifade edildiği; benzer durumun program boyunca 5 defa daha tekrarlandığı; ürünlerin anılan şekilde belirtilmesinin, davalı idarece, program sunucusunun ürün yerleştirme uygulamasına aykırı olarak yerleştirilen ürünlere aşırı vurgu yapması olarak değerlendirilerek dava konusu işlemin tesis edildiği; dava dosyasında mevcut yayın cd’si ve deşifre edilmiş metinlerin incelenmesinden, programın formatı gereği yarışmacılara yarışmayı kazanmaları karşılığında verilecek hediye ürünlerin, marka ve modelleriyle birlikte söylendiği; bu durumun programın bütünlüğünü bozacak boyutta olmadığı; aksine, kazananın ödüllendirildiği bir yarışma programının olağan akışına uygun olduğu sonucuna varıldığından, aksi yöndeki değerlendirmeye istinaden tesis edilen işlemde hukuka uygunluk görülmediği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline karar verilmiş, bu karar davalı idare tarafından temyiz edilmiştir.
6112 sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkında Kanun’un 3. maddesinde, ürün yerleştirme, “bir ürün, hizmet veya ticarî markanın, ücret veya benzeri bir karşılıkla program içine dâhil edilerek veya bunlara atıf yapılarak, program içinde gösterildiği her tür ticarî iletişim” olarak tanımlanmış, “Ürün yerleştirme” başlıklı 13. maddesinin 3. fıkrasında, “Ürün yerleştirmenin, medya hizmet sağlayıcının editoryal bağımsızlığını ve sorumluluğunu etkilemesine izin verilmez. Ürün yerleştirmede, ürün veya hizmetlerin kiralanması veya satın alınması doğrudan teşvik edilemez ve ürüne aşırı vurgu yapılamaz. İzleyiciler, programın başında, sonunda ve reklam arası sonrasında program başladığında, ürün yerleştirmenin varlığı hakkında açıkça bilgilendirilir.” hükmüne yer verilmiştir.
Dosyanın incelenmesinden, yayınlanan programda, soru ve oyun etabı olarak iki ayrı kategoride kaynanalarla gelinlerin takım olarak birbirlerine karşı yarıştığı, damatların soru etabında haklı bulduğu taraf ile oyun etabını kazanan tarafa çeşitli hediyeler verildiği; başarılı olan takımın hangi hediyelere sahip olacağının sunucu tarafından belirtilmesi esnasında ürün yerleştirme uygulamasına aykırı olarak yerleştirilen ürünlere aşırı vurgu yaptığı sonucuna varılarak dava konusu işlemin tesis edildiği görülmüştür.
Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri değerlendirildiğinde, ürün yerleştirmenin, ürünün program içine dahil edilerek ya da atıf yapılarak gösterilmesi ve yayın akışını bozucu nitelikte olmaması, ürün yerleştirmesini haklı gösterecek bir yayın içeriğinin bulunması, reklam sloganı niteliğinde ya da doğrudan ürünü almaya sevk edecek ifadelerin kullanılmaması ve ürüne aşırı şekilde vurgu yapılmaması gerektiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, her yarışma etabının sonunda kazananlar ile birlikte sunucu tarafından çarşı olarak adlandırılan stüdyonun ayrı bir bölümüne gidildiği, burada yarışma sonucunda verilecek hediyelerin markalarının birden fazla kez vurgulu bir biçimde anons edildiği, kimi marka anonslarını takiben stüdyoda yer alan yarışmacıların ya da izleyicilerin sevinme ve şaşırma tepkilerinin duyulduğu dikkate alındığında, yayında ürün yerleştirmesi yapılan ürünlere aşırı vurgu yapılmaması gerektiği yönündeki yayın ilkesinin ihlâl edildiği görüldüğünden, anılan yayın ilkesinin ihlâl edildiğinden bahisle tesis edilen işlemde hukuka aykırılık, dava konusu işlemin iptali yolundaki temyize konu İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
Açıklanan nedenlerle, temyiz isteminin kabulü ile 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA, yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine, bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 16.05.2018 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.