Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2015/1089 E. , 2020/2948 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2015/1089
Karar No:2020/2948
TEMYİZ EDEN (DAVACI): … Ltd. Şti.
VEKİLİ: Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI): … Kurumu
VEKİLİ: Av. …
İSTEMİN_KONUSU: … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: … A.Ş. Genel Müdürlüğü …- … Linyitleri İşletmesi Müdürlüğü’nce 29/03/2013 tarihinde 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 21. maddesinin (b) bendi uyarınca pazarlık usulü ile yapılan “Kışlaköy Kömür İşletmesi Karstik Akifer Susuzlaştırması İçin Drenaj Sondajları Yapımı” ihalesine ilişkin olarak davacı şirketin yaptığı itirazen şikâyet başvurusu üzerine, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 54. maddesinin onuncu fıkrasının (a) bendi uyarınca ihalenin iptal edilmesine ilişkin … tarih ve … sayılı Kamu İhale Kurulu (Kurul) kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce verilen kararda; dava konusu ihaleye ilişkin olarak davacı şirketin yaptığı itirazen şikayet başvurusu üzerine, Kamu İhale Kurulu kararı ile ihalenin iptal edilmesi üzerine bakılan davanın açıldığı, dava konusu ihaleye davacı hariç katılan diğer isteklilerin tekliflerinden aşırı düşük teklif açıklamasının yeterli olmadığı, davacının teklifinin ise tek geçerli teklif olarak kaldığı ve yaklaşık maliyete oranla düşük olduğu anlaşıldığından, kamu yararı amacı ve kamu ihale mevzuatı uyarınca tesis edilen dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Davacı tarafından, Kamu İhale Kurulu’nun aşırı düşük teklif açıklamalarının uygun olmadığına karar verip o noktada işlemi sonlandırması gerektiği, ihalenin iptaline karar veremeyeceği, ihalede 17 adet doküman satın alındığı, 5 teklif sunulduğu, 1 teklifin yaklaşık maliyetin üzerinde, 4 teklifin ise yaklaşık maliyetin altında olduğu, kendilerinin en avantajlı ikinci teklif olduğu, ihalenin kendileri üzerine bırakılması gerektiği leri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Davalı idare tarafından, Mahkeme kararının hukuka uygun olduğu, temyiz isteminin reddi gerektiği savunulmuştur.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’NIN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
Uyuşmazlık konusu ihalede yaklaşık maliyetin …-TL, sınır değerin …-TL olarak belirlendiği, ihaleye 5 isteklinin teklif verdiği, 3 istekliden aşırı düşük teklif açıklaması istendiği, 1 isteklinin teklifinin yaklaşık maliyetin üzerinde kaldığı, davacı tarafından yaklaşık maliyet altında ancak sınır değerin üstünde teklif verildiği, aşırı düşük teklif açıklaması uygun bulunan … firması üzerine ihalenin bırakıldığı görülmektedir.
Bunun üzerine, davacı tarafından ihale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının yeterli olmadığı iddiasıyla yapılan şikâyetin reddi üzerine, Kuruma itirazen şikâyet yoluna başvurulmuştur.
İtirazen şikâyet dilekçesinde; ihale üzerinde bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklamasının yeterli olmadığı iddiasına yer verildiğinden bahisle Kurum tarafından, 4734 sayılı Kanun’un 18. maddesi kapsamında eşit muamele ilkesi gereği tüm aşırı düşük teklif açıklamalarının incelenmiş, ihale üzerinde kalan … firması dahil diğer iki aşırı düşük teklif sunan isteklinin açıklamasının uygun bulunmadığı, başvuru sahibinin ihalede tek geçerli teklif sahibi olması ve başvuru sahibinin teklif bedeli ile (…-TL) yaklaşık maliyet (…-TL) arasındaki farkın (…-TL) yaklaşık maliyete oranla çok düşük olmasının 4734 sayılı Kanun’un “Temel İlkeler” başlıklı 5’inci maddesinde yer alan ihaledeki kaynakların verimli kullanılması ve rekabete uygun olmadığı gerekçesiyle ihalenin iptaline karar verilmiş, bu işlemin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
4734 sayılı Kanun’un “Temel ilkeler” başlıklı 5. maddesinde “İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur.” hükmü bulunmaktadır.
Anılan Kanun’un 56. maddesinin ikinci fıkrasında, “Kurum, itirazen şikâyet başvurularını, başvuru sahibinin iddiaları ile idarenin şikâyet üzerine aldığı kararda belirlenen hususlar ve itiraz edilen işlemler bakımından eşit muamele ilkesinin ihlâl edilip edilmediği açılarından inceler. İdare tarafından şikâyet veya itirazen şikâyet üzerine alınan ihalenin iptal edilmesi işlemine karşı yapılacak itirazen şikâyet başvuruları ise idarenin iptal gerekçeleriyle sınırlı incelenir.” kuralına yer verilmiştir. Fıkranın gerekçesi, “İdari başvuru yolunun amaca uygun biçimde kullanılmasını temin bakımından Kurum tarafından başvuru sahibinin iddiaları ve idarenin şikâyet üzerine verdiği kararda yer alan hususlar ile itiraz edilen işlemlerin diğer istekliler bakımından uygulanmasının eşit muamele ilkesini ihlal edip etmediği ile sınırlı bir incelemenin yapılması öngörülmekte, böylece şikâyet inceleme sürecinin kısa sürede sonuçlandırılması amaçlanmaktadır.” şeklinde ifade edilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Aktarılan düzenleme ve bu düzenlemeye ilişkin gerekçenin birlikte incelenmesinden, yasa koyucunun Kurul tarafından yapılan incelemenin kısa sürede sonuçlanmasını amaçladığı, bu nedenle de yapılan incelemenin maddede belirtilen hususlarla sınırlı olması gerektiği sonucuna ulaşılmaktadır.
Bu nedenle, Kanun’un açık düzenlemesi ve Kanun metnine ilişkin aktarılan gerekçe karşısında, Kurul’un yapacağı incelemenin maddede belirtilen hususlarla sınırlı olduğunun kabulü gerektiğinden, Kurul’un anılan hususlar dışında başka bir hususu incelemesi, diğer bir ifadeyle re’sen inceleme yapması durumunda, yasa tarafından kendisine verilen inceleme yetkisinin sınırı aşılmış olacaktır.
Yapılan bu değerlendirme bağlamında uyuşmazlık incelendiğinde, davacı tarafından ihalenin üzerine bırakılan isteklinin aşırı düşük teklif açıklaması hakkındaki iddialarla şikâyet ve itirazen şikâyet başvurusunda bulunulduğu, bu başvuruda uyuşmazlık konusu ihalede rekabetin sağlanıp sağlanmadığı, kamu kaynaklarının verimli kullanılıp kullanılmadığı hususunda herhangi bir iddia ileri sürülmediği gibi ihaleyi yapan idarece şikâyet üzerine tesis edilen işlemde de bu konuda herhangi bir değerlendirme yapılmadığı, rekabet ortamının oluşup oluşmadığı hususunun, davacının yapmış olduğu başvuruya konu iddialar bağlamında eşit muamele kapsamında değerlendirilebilecek bir konu olmadığı anlaşılmaktadır.
Bu durumda, ihalede rekabet ortamının oluşup oluşmadığı hususu, başvuru sahibinin iddiaları ile idarenin şikâyet üzerine aldığı kararda belirlenen hususlar ve itiraz edilen işlemler bakımından eşit muamele ilkesinin ihlâl edilip edilmediği yönünden yapılan incelemenin kapsamına dâhil olmadığından ve davalı idarenin bu yönden bir inceleme yapma yetkisi bulunmadığından, ihalenin iptali yönündeki dava konusu işlemde hukuka uygunluk bulunmamaktadır.
Öte yandan, Kurul tarafından düzeltici işlem belirlenmesine karar verildikten sonra ihale komisyonunca yeniden bir karar alınacağı, bu kararda 4734 sayılı Kanun’un 5. maddesindeki temel ilkelerin de dikkate alınacağı, ihalenin iptali gerekiyor ise bu yetkinin ihale makamı tarafından kullanılacağı açıktır. İdarece alınabilecek bu kararlarla yeni bir durum ortaya çıkmış olmasından dolayı, şikâyet ve itirazen şikâyet süreçleri işleyecek, neticede verilecek Kurul kararı da idari davaya konu edilebilecektir.
Bu itibarla, ihalenin iptaline yönelik Kurul kararında hukuka uygunluk, davanın reddi yolundaki temyize konu Mahkeme kararında ise hukukî isabet bulunmamaktadır
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararının BOZULMASINA,
3. DAVA KONUSU İŞLEMİN İPTALİNE,
4. Ayrıntısı aşağıda gösterilen ilk derece ve temyiz yargılama giderleri toplamı …-TL ile Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca …-TL vekâlet ücretinin davalı idareden alınarak davacıya verilmesine,
5. Posta giderleri avansından artan tutarın davacıya iadesine,
6. Dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine,
7. 2577 sayılı Kanun’un 20/A maddesinin ikinci fıkrasının (i) bendi uyarınca kesin olarak (karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere), 03/11/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.