Danıştay 13. Daire Başkanlığı         2014/577 E.  ,  2020/3663 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2014/577
Karar No:2020/3663

TEMYİZ EDEN (DAVACI) : … Petrol Otomotiv Nakliyat İnşaat Market Ticaret ve Sanayi Ltd.Şti.
VEKİLİ : Av. …, Av. …

KARŞI TARAF (DAVALI) : … Kurumu
VEKİLİ : Av. …

İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Davacı şirkete ait akaryakıt istasyonunda 08/02/2012 tarihinde yapılan denetim sonucunda alınan numunenin teknik düzenlemelere aykırı olduğunun tespit edildiğinden bahisle, 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu’nun 19. maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendinin (3) numaralı alt bendi uyarınca 67.962,00-TL idarî para cezası verilmesine ilişkin 03/10/2012 tarih ve 4064-26 sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu (Kurul) kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce verilen kararda; davacı şirkete ait akaryakıt istasyonundan alınan numuneler üzerinde yapılan analiz sonuçlarına göre, söz konusu akaryakıt numunelerinin ilgili teknik düzenlemelere uygun olmadığı tespit edildiğinden, davacı şirkete 5015 sayılı Kanun’un 19. maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendinin (3) numaralı alt bendi ve aynı maddenin dördüncü fıkrası ile “Petrol Piyasası Kanunu’nun 19. maddesi Uyarınca 2012 Yılında Uygulanacak Para Cezaları Hakkında Tebliğ hükümleri uyarınca 67.962,00-TL idarî para cezası verilmesine ilişkin Kurul kararında hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, dağıtıcı dışında akaryakıt ikmal edilmediği, tankların düzenli olarak bakımlarının yapıldığı, bir sorumluluk varsa da akaryakıtı aldıkları dağıtıcının sorumlu tutulması gerektiği, parametreleri kendilerinin değiştirmelerinin mümkün olmadığı, kaldı ki bu tür işlemleri yapmakta bir menfaatlerinin de bulunmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
“… Mahallesi, …Kasabası, …/…” adresinde 19/03/2005 tarihli ve BAY/459-845/06918 sayılı bayilik lisansı ile faaliyet gösteren davacı şirkete ait akaryakıt istasyonunda 08/02/2012 tarihinde yapılan denetimde alınan benzin numunesinin …Üniversitesi PAL Laboratuvarında yapılan analiz sonuçlarına göre yeterli şart ve seviyede ulusal marker içermekle birlikte “potasyum” ve “mangan” parametreleri açısından teknik düzenlemelere uygun olmadığı yönünde rapor düzenlenmiş, daha sonra hazırlanan revize raporda ise numunenin sadece “Buharlaşma yüzdeleri (E70)” parametresinin ilgili teknik düzenlemelere uygun olmadığı tespit edilmiştir.
Yine aynı tarihte alınan motorin numunesinin anılan laboratuvarca yapılan analiz sonuçlarına göre yeterli şart ve seviyede ulusal marker içermekle birlikte “kükürt” parametresi açısından ilgili teknik düzenlemelere uygun olmadığı tespit edilmiştir.
Söz konusu raporlar esas alınarak, davacı şirkete, teknik düzenlemelerde yer alan özelliklere aykırı akaryakıt ikmâl etmek suretiyle 5015 sayılı Kanun’un 4. maddesinin dördüncü fıkrasının (ı) bendine aykırı hareket ettiğinden bahisle, Kanun’un 19. maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendinin (3) numaralı alt bendi ve aynı maddenin dördüncü fıkrası ile “Petrol Piyasası Kanunu’nun 19. Maddesi Uyarınca 2012 Yılında Uygulanacak Para Cezaları Hakkında Tebliğ” hükümleri uyarınca bayiler için belirlenen 67.962,00-TL idarî para cezası uygulanmasına karar verilmiştir.
Bunun üzerine bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu’nun “Lisans sahiplerinin temel hak ve yükümlülükleri” başlıklı 4. maddesinin dördüncü fıkrasının (ı) bendinde, bu Kanun’a göre faaliyette bulunanların; piyasa faaliyetlerinde, Kurul’un belirleyeceği teknik düzenlemelere uygun akaryakıt sağlamakla yükümlü oldukları; işlem tarihinde yürürlükte bulunan 19. maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendinin (3) numaralı alt bendinde, 4. madde hükümlerinin ihlâli hâlinde, sorumlularına ikiyüzellibin Türk Lirası idarî para cezası verileceği, aynı maddenin dördüncü fıkrasında, bayiler için para cezalarının beşte birinin uygulanacağı kurala bağlanmıştır.
Petrol piyasasına ilişkin faaliyetler kapsamındaki tesislerin ve piyasaya sunulan petrol ve madenî yağın teknik düzenlemelere ve standartlara uygunluğu ile ilgili usul ve esasların belirlenmesi amacıyla çıkarılan ve 10/09/2004 tarih ve 25579 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Petrol Piyasasında Uygulanacak Teknik Kriterler Hakkında Yönetmeliğin 5. maddesinin üçüncü fıkrasının (a) bendinde, akaryakıtın teknik düzenlemelere uygun olmasının zorunlu olduğu; (b) bendinde, ürünlerin öncelik sırasıyla TS veya EN standartlarına veya bu standartlar da yoksa, TSE tarafından kabul gören diğer standartlara uygun olmasının esas olduğu; 7. maddesinin (d) bendinde ise, lisans sahiplerinin akaryakıtı teknik düzenlemelere uygun olarak arz etmekle yükümlü oldukları kural altına alınmıştır.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Motorin numunesi için hazırlanan raporun değerlendirilmesi :
Yukarıda belirtildiği üzere, dava konusu işlem, davacının teknik düzenlemelere aykırı akaryakıt ikmal ettiğinden bahisle tesis edilmiş olup, analize tâbi tutulan motorin numunesi yalnızca “kükürt” parametresi yönünden teknik düzenlemelere aykırı bulunmuştur.
Benzer bir uyuşmazlıkta, Dairemizin E:2010/4463 sayılı dosyasına kayden açılan davada uyuşmazlığın çözümlenebilmesi için 12/12/2013 tarihli ara kararı ile TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi’nden, “…diğer bütün parametreler sınır değerlere uygun tutulmak suretiyle sadece kükürt parametresinin sonradan müdahale ile standardının altında veya üzerinde olacak şekilde değiştirilmesinin teknik olarak mümkün olup olmadığı ve saklama koşullarından ve analize başlama süresinden kaynaklanan sebeplerle kükürt parametresinin etkilenip etkilenmeyeceği…” sorulmuş; 07/03/2014 tarihli ara kararı cevabında, kükürt parametresi değerinin sonradan müdahale ile değiştirilmesinin teknik olarak mümkün olup olmadığı hakkındaki bilginin üretici firma olan Türkiye Petrol Rafinerileri A.Ş.’den alınabileceği, kükürt parametresinin laboratuvardaki saklama koşullarından ve analize başlama süresinden kaynaklanan sebeplerden etkilenmediği belirtilmiştir.
TÜBİTAK tarafından verilen bu cevap üzerine Dairemizin 28/01/2015 tarihli ara kararı ile TÜPRAŞ’tan ve TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi’nden konuya ilişkin bilgi ve belge istenilmiş, ara kararına TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi’nce verilen 13/04/2015 tarihli cevapta, motorin numunelerinde kükürt parametresinin sonradan müdahale ile değiştirilmesinin teknik olarak mümkün olup olmadığının, çalışma konularının dışında olduğu; … tarafından verilen cevapta ise, ulusal marker seviyesi geçerli ve özellikleri itibarıyla teknik düzenlemelere uygun bir ürünün, kükürt haricindeki özelliklerini standartların dışında bırakmayacak şekilde sadece kükürt parametresinin belirlenen üst sınır değerinin üzerinde olan bir ürün ile karıştırılması durumunda kükürt parametresinin yüksek sonuç verebileceği teknik olarak mümkün olmakla birlikte, bu durumun farklı bir sebebe bağlı olarak ortaya çıkıp çıkmayacağına yönelik değerlendirmelerinin bulunmadığı ifade edilmiştir.
Akabinde Dairemizin 14/05/2015 tarihli ara kararı ile ODTÜ Petrol Araştırma Merkezi’nden; ulusal marker seviyesi geçerli çıkan ve yalnızca “kükürt” parametresi teknik düzenlemelere aykırı bulunan numunenin, diğer bütün parametreler sınır değerlere uygun tutulmak suretiyle sadece kükürt parametresinin sonradan müdahale ile standardının altında veya üzerinde olacak şekilde değiştirilmesinin teknik olarak mümkün olup olmadığının ve bu durumun farklı bir sebebe bağlı olarak ortaya çıkıp çıkmayacağının, TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi ve TÜPRAŞ tarafından ara kararlarımıza verilen cevaplardaki değerlendirme farklılıklarının neden kaynaklanabileceğinin sorularak, analiz raporu, ara kararları ve ara kararlarına verilen cevapların bir bütün olarak değerlendirilmesi suretiyle konuya ilişkin ayrıntılı açıklama yapılmasının istenilmesine karar verilmiş; ODTÜ Petrol Araştırma Merkezi’nin 05/08/2015 tarihli cevabında, “…bahse konu numunenin alım tarihi olan 11/06/2009’da 29/11/2008 tarih ve 27069 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan “Motorin Türlerinin Üretimi, Yurtdışı ve Yurtiçi Kaynaklardan Temini ve Piyasaya Arzına İlişkin Teknik Düzenleme Tebliği (Akaryakıt Seri No:1)’nin yürürlükte olduğu, bu tarihte piyasada kırsal motorinin de bulunabileceği, yüksek kükürtlü kırsal motorin ile düşük kükürtlü motorin karıştırılmış ise elde edilen ürünün kükürt parametresinin standardın üzerinde olacak şekilde değişmesinin teknik olarak mümkün olabileceği değerlendirilmektedir.” şeklinde açıklama yapıldığı görülmüştür.
Tüm bu hususlar bir arada değerlendirildiğinde, kükürt parametresine ilişkin numune alınan yakıt tankında, yüksek kükürtlü kırsal motorin ile düşük kükürtlü motorin karıştırılmış ise elde edilen ürünün kükürt parametresinin standardın üzerinde olacak şekilde değişmesi mümkün olmakla birlikte, eğer böyle bir karıştırma işlemi yapıldı ise diğer parametrelerde de sınır değerlerine aykırılık olması beklenecektir.
Uyuşmazlık konusu olayda, davacıya ait akaryakıt istasyonundan alınan numunenin analizi sonucunda düzenlenen motorin muayene raporunda, analizi yapılan akaryakıtın ulusal marker seviyesinin geçerli olduğunun ve kükürt parametresi dışındaki diğer tüm parametrelerin teknik düzenlemelere uygun bulunduğunun tespit edildiği, ayrıca, davacının akaryakıta müdahale ettiğine ilişkin somut bir tespite de yer verilmediği görülmektedir.
Bu durumda, akredite laboratuvarlar tarafından verilen görüşler de göz önünde bulundurulduğunda, numunenin ulusal marker seviyesinin geçerli olması, sadece kükürt parametresinin teknik düzenlemelere aykırı çıkması, diğer parametrelerin uygun bulunması ve davacının numune alınan akaryakıta bir müdahalesinin olduğuna ilişkin somut bir tespitin de bulunmaması karşısında, davacının, yukarıda yer verilen, lisans sahiplerinin akaryakıtı teknik düzenlemelere uygun olarak arz etme yükümlülüğünü yerine getirmediğinden söz etmeye imkân bulunmadığından, dava konusu işlemde bu yönüyle hukuka uygunluk bulunmamaktadır.
Benzin numunesi için hazırlanan raporun değerlendirilmesi :
Dairemizin 07/07/2020 tarih ve E:2014/577 sayılı ara kararı ile, … Üniversitesi Akaryakıt Petrol Analiz Laboratuvarında; “Buharlaşma yüzdeleri (E70)” parametresinin üretim aşamasında ayarlanıp ayarlanmadığı, numunenin uygun koşullarda muhafaza edilmemesi hâlinde sonucun teknik düzenlemelere aykırı çıkıp çıkmayacağı, bu parametrenin ölçümünde dış etkenlerin ve/veya dışarıdan herhangi bir müdahalenin ne kadar etkili olduğu, böyle bir dış etken ve/veya müdahale varsayımı altında numunenin ulusal marker seviyesi ile birlikte diğer teknik düzenleme parametrelerinde de değişiklik olup olmayacağı sorulmuş; bila tarihli ve 73416582 sayılı cevabî yazıda özetle “… Ulusal marker seviyesi geçerli bir üründe, diğer bütün parametreler sınır değerlere uygun tutulmak suretiyle sadece “Buharlaşma yüzdeleri (E70)” parametresinin sonradan müdahale ile standardın altında veya üzerinde olacak şekilde değiştirilmesinin teknik olarak mümkün olmadığı” yönünde görüş bildirilmiştir.
Bununla birlikte, Dairemizde görülen başka davalarda ulusal marker seviyesi geçerli olmakla birlikte diğer bütün parametreler sınır değerlere uygun tutulmak suretiyle sadece tek bir parametrenin sonradan müdahale ile standardın altında veya üzerinde olacak şekilde değiştirilmesinin teknik olarak mümkün olup olmadığı hususunda, farklı akredite laboratuvarlar tarafından farklı görüşler verildiği anlaşılmaktadır.
Bu defa uyuşmazlığın çözümlenebilmesi için 09/09/2020 tarihli ara kararı ile TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi’nden; “Buharlaşma yüzdeleri (E70)” parametresinin üretim aşamasında ayarlanıp ayarlanmadığı, “Buharlaşma yüzdeleri (E70)” parametresinin ölçümünde dış etkenlerin ve/veya dışarıdan herhangi bir müdahalenin ne kadar etkili olduğu, böyle bir dış etken ve/veya müdahale varsayımı altında numunenin ulusal marker seviyesi ile birlikte diğer teknik düzenleme parametrelerinde de değişiklik olup olmayacağı, özellikle, ulusal marker seviyesi geçerli bir numunede diğer bütün parametreler sınır değerlere uygun tutulmak suretiyle, ürün rafineriden çıktıktan sonra bayilerin sorumluluğu altındayken, bu kişiler tarafından sadece “Buharlaşma yüzdeleri (E70)” parametresinin sonradan müdahale ile standardının altında veya üzerinde olacak şekilde değiştirilmesinin teknik olarak mümkün olup olmadığı, akaryakıtın nakli için kullanılan tankerde ya da numune alınan tankta daha önceden motorin, fuel-oil gibi maddelerin bulunması ve sonrasında tankın iyi temizlenmemesi ya da küçük miktarda da olsa motorin ve benzinin depoda ya da taşıma için kullanılan tankerde yanlışlıkla karıştırılması hâllerinde analiz raporunda ulusal marker seviyesi geçerli çıkmakla birlikte, “Buharlaşma yüzdeleri (E70)” parametresinin teknik düzenlemelere aykırı, diğer bütün parametrelerin ise sınır değerlere uygun çıkmasına sebebiyet verip vermeyeceği hususları sorulmuştur.
TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi tarafından verilen … tarih ve E…. sayılı cevabî yazıda özetle, “Buharlaşma yüzdeleri (E70)” parametresinin ürün rafineriden çıktıktan sonra dağıtıcı veya bayilerin sorumluluğu altındayken müdahale ile teknik olarak standardın altında veya üzerinde olacak şekilde değiştirilebileceği, fakat bununla birlikte ürünün diğer parametrelerinde de değişim görülebileceği, ayrıca yine akaryakıtın nakli için kullanılan tankerde ya da numune alınan tankta daha önceden motorin, fuel-oil gibi maddelerin bulunması ve sonrasında tankın iyi temizlenmemesi ya da küçük miktarda da olsa motorin ve benzinin depoda ya da taşıma için kullanılan tankerde yanlışlıkla karıştırılması hâlinde analiz raporunda ulusal marker seviyesi geçerli çıkmakla birlikte, “Buharlaşma yüzdeleri (E70)” parametresi ile birlikte diğer parametrelere ait ölçüm değerlerinde de değişim olabileceği, sadece “Buharlaşma yüzdeleri (E70)” parametresinin aykırı, diğer parametrelerin uygun çıkamayacağının değerlendirildiği” yönünde görüş bildirilmiştir.
Bu durumda, benzin numunesinin analizi sonucunda düzenlenen muayene raporunda, analizi yapılan akaryakıtın ulusal marker seviyesinin geçerli olduğunun bir parametre haricinde teknik düzenlemelere aykırılık bulunmadığının tespit edildiği, TÜBİTAK Marmara Araştırma Merkezi tarafından verilen, “Buharlaşma yüzdeleri (E70)” parametresinin tamamen ürünün rafinasyon aşamasında gerçekleştirilen süreçlerle ilgili bir sonuç olduğu ve sonradan müdahale ile değiştirilebilmekle birlikte bu müdahale ile diğer parametrelerin uygun çıkmayacağı yönündeki ara kararı cevabı göz önünde bulundurulduğunda, davacının akaryakıta bir müdahalesinin olduğuna ve piyasaya teknik kriterlere aykırı akaryakıt arz ettiğine ilişkin somut bir tespitin de bulunmaması karşısında, davacının, akaryakıtı teknik düzenlemelere uygun olarak arz etme yükümlülüğünü yerine getirmediği fiilinin somut olarak ortaya konulamadığı sonucuna ulaşıldığından, dava konusu işlemde bu yönüyle de hukuka uygunluk görülmemiştir.
Bu itibarla, davanın reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:.. sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun’un Geçici 8. maddesi uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 15/12/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.