Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2014/4785 E. , 2019/3031 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2014/4785
Karar No:2019/3031
TEMYİZ EDEN (DAVACI): …
VEKİLİ:
KARŞI TARAF (DAVALI): …
VEKİLİ: …
İSTEMİN_KONUSU: … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Davacı tarafından işletilen “… ili, … ilçesi, … Mahallesi, … Caddesi, No: …” adresinde bulunan “… Restaurant” isimli iş yeri için açık alkollü içki satış belgesinin yenilenmesi istemiyle yapılan başvurunun reddine ilişkin davalı idare işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce verilen kararda; davacı adına “… ili, … ilçesi, … Mahallesi, … Caddesi, No: …” adresinde bulunan “… Restaurant” isimli iş yeri için 06/03/2008 tarih ve … sayılı açık alkollü içki satış belgesi düzenlendiği ve bu yıldan itibaren davacının 2013 yılına kadar söz konusu belgeyi yenilediği, davacının 2013 yılında süre uzatım talebinde bulunurken Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkilerin Satış ve Sunumuna İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin (Yönetmelik) 14. maddesinde belirtilen belgeleri davalı idareye ibraz etmemesi nedeniyle aynı madde uyarınca satış belgesinin iptal edildiği, davacının tekrar yapacağı başvurunun, başvuru tarihinde geçerli mevzuat uyarınca değerlendirilmesi gerektiği, davacının 4250 sayılı İspirto ve İspirtolu İçkiler İnhisarı Kanunu’nun 9. maddesinde belirtilen mesafe şartını taşıması gerekirken bu şarta haiz olmadığı, bu sebeple satış belgesi başvurusunun kabul edilmesine olanak bulunmadığından bu yöndeki başvurunun reddine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Davacı tarafından, “… Restaurant” isimli iş yeri için Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu’nca (Kurum) verilen açık alkollü içki satış belgesinin her yıl süre uzatım bedeli yatırılarak yenilendiği, 25/11/2013 tarihinde söz konusu belgenin yenilenmesi istemiyle yapılan başvurunun mevzuatta öngörülen mesafe şartının sağlanmaması sebebiyle reddedildiği ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Davalı idare tarafından, davacı adına düzenlenmiş bulunan … sicil numaralı açık alkollü içki satış belgesi için süre uzatım işlem bedelinin ödendiği, ancak 25/11/2013 tarihinde anılan belgenin yenilenmesi talebiyle yapılan başvurunun 4250 sayılı Kanun uyarınca asgari mesafe şartının sağlanmaması nedeniyle reddedildiği belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmuştur.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’İN DÜŞÜNCESİ: Dava konusu uyuşmazlığın, Kurum tarafından tesis edilen işlemden kaynaklanması sebebiyle uyuşmazlığın çözümünde yetkili mahkemenin, söz konusu idarî işlemi yapan idarenin bulunduğu yer mahkemesi olan … İdare Mahkemesi olduğu anlaşıldığından, temyiz isteminin kabulü ile yetkisiz yargı yerince verilen temyize konu Mahkeme kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 52. maddesi uyarınca dosya incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:
24/12/2017 tarih ve 30280 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 81. maddesi ile 4733 sayılı Kanun’a eklenen Geçici 7. maddede, Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu’nun bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte kapatıldığı, Kurum’un taraf olduğu davalarda devir durumuna göre ilgili idarenin kendiliğinden taraf sıfatını kazanacağı, 78. maddesinde ise, tütün ve alkol piyasasına ilişkin görevlerin Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından yürütüleceği belirtilmiştir.
09/07/2018 tarih ve 30473 sayılı (3. Mükerrer) Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 703 sayılı Anayasada Yapılan Değişikliklere Uyum Sağlanması Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 27. maddesinde, “03/06/2011 tarihli ve 639 sayılı Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname yürürlükten kaldırılmıştır.”, Geçici 1. maddesinin 19. fıkrasında ise, “Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte kapatılan veya bünyesinde bulunduğu bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşu değiştirilen birimlerin görevlerinden dolayı yapılan işlem ya da taraf olunan sözleşmelerde bu birimlerin veya görevlerinin devredildiği bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşları taraf olur. Söz konusu birimlerin bünyesinde bulundukları bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarının leh ve aleyhlerine açılmış olan davalar, başlatılmış olan takipler ile başvurulan alternatif uyuşmazlık çözüm yollarında devredildikleri bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşları kendiliğinden taraf sıfatını kazanır. Söz konusu görevlere ilişkin olarak bu maddenin yürürlüğe girmesinden önce anılan birimler veya bunların bünyesinde bulundukları bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılmış iş ve işlemler sebebiyle açılacak davalar devredildikleri bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarına yöneltilir.” kuralına yer verilmiş, 10/07/2018 tarih ve 30474 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 410. maddesinde, Tarım ve Orman Bakanlığı’nın görev ve yetkileri sayılmış, (g) bendinde, kanunlarla veya Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle verilen diğer görevleri yapmanın anılan Bakanlığın görev ve yetkilerinden biri olduğu belirtilmiş, 412. maddesinin (l) bendinde ise, Tütün ve Alkol Dairesi Başkanlığı anılan Bakanlığın hizmet birimleri arasında sayılmıştır.
Bu düzenlemelere göre, kapatılan Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu’nun yerine Tarım ve Orman Bakanlığı’nın davalı sıfatıyla taraf olduğu görülerek esasın incelenmesine geçildi.
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacının “… ili, … ilçesi, … Mahallesi, … Caddesi, No: …” adresinde bulunan “…Restaurant” isimli iş yeri için düzenlenen 06/03/2008 tarih ve … sayılı açık alkollü içki satış belgesinin yenilenmesi talebiyle yapılan başvurunun 4250 sayılı Kanun’un 9. maddesinde belirtilen asgari mesafe şartının sağlanmadığından bahisle reddine ilişkin davalı Kurum işleminin tesis edilmesi üzerine söz konusu işlemin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 14. maddesinde, dilekçelerin görev ve yetki, idarî merci tecavüzü, ehliyet, idarî davaya konu olacak kesin ve yürütülmesi gereken bir işlem olup olmadığı, süre aşımı, husumet ve Kanun’un 3. ve 5. maddelerine uygun olup olmadıkları yönlerinden sırasıyla inceleneceği belirtilmiş; Kanun’un 15/1-a maddesinde ise, yetkili olmayan mahkemeye açılan davanın yetki yönünden reddine karar verileceği kurala bağlanmıştır.
2577 sayılı Kanun’un “İdari Davalarda Genel Yetki” başlıklı 32. maddesinde, göreve ilişkin hükümler saklı kalmak şartıyla bu Kanun’da veya özel kanunlarda yetkili idare mahkemesinin gösterilmemiş olması hâlinde, yetkili idare mahkemesinin, dava konusu olan idari işlemi veya idari sözleşmeyi yapan idari merciin bulunduğu yerdeki idare mahkemesi olduğu belirtilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Davacının açık alkollü içki satış belgesinin yenilenmesi isteminin reddine ilişkin davalı idare işleminin iptali istemiyle açılan bu davada, yetkili idare mahkemesi, idari davalarda genel yetkiyi düzenleyen 2577 sayılı Kanun’un 32. maddesine göre, dava konusu idari işlemi tesis eden Kurum’un bulunduğu yerdeki idare mahkemesidir.
Bu itibarla, Kurum kararının iptali istemiyle açılan davanın görüm ve çözümünde, 2577 sayılı Kanun’un 32. maddesi uyarınca, dava konusu işlemi tesis eden merciin bulunduğu yerdeki … İdare Mahkemesi yetkili olduğundan, yetkisiz yargı yerince verilen temyize konu kararda usul kurallarına uygunluk bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine,
4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 11/10/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.