Danıştay 13. Daire Başkanlığı         2014/4700 E.  ,  2020/2301 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2014/4700
Karar No:2020/2301

TEMYİZ EDEN (DAVALI) : … Genel Müdürlüğü (…)
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …
DİĞER DAVALI : … Bakanlığı
VEKİLİ : Hukuk Müşaviri …
KARŞI TARAF (DAVACI) : … Enerji ve San. Tic. A. Ş.
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: … II HES’e ait yatırım bedeli enerji payına ilişkin üçüncü taksit tutarının gecikme faiziyle birlikte istenilmesi yolunda tesis edilen 13/11/2006 tarih ve 9262 sayılı işlemin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce verilen kararda; Dairemizin 01/11/2012 tarih ve E. 2008/4276, K: 2012/2667 sayılı bozma kararına uyularak, sözleşmede davacı şirketin doğal su akımlarının yetersizliği nedeni ile bu üretim miktarına ulaşamaması hâlinde davalı idareden talepte bulunamayacağı, programlanan enerjinin altında üretim yapması hâlinde davalı idare ve …’tan herhangi bir talebinin olmayacağı hususuna yer verildiği, davacı vekili tarafından sunulan dilekçe ile, Enerji ve Tabiî Kaynaklar Bakanlığı’nın (Bakanlık) kendilerine uygulanan tarifeyi değiştirdiği, 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun’un Geçici 4. maddesi uyarınca ödeyeceği taksidin 72.000 Amerikan Doları olarak tespit edildiği, davacıya ait fon akış tablosunda da DSİ payının 72.000 Amerikan Doları olduğunun belirtildiği, bu durumda, dava konusu işlem ile davacıdan … II Hidroelektrik Santrali yatırım bedeli enerji payının üçüncü taksit tutarı olarak 249.000 Amerikan Doları karşılığı Türk Lirası’nın yatırılmasının istenilmesine rağmen, daha sonra yapılan düzeltmeler ile bu miktarın 72.000 Dolar’a düşürüldüğü anlaşıldığından, dava konusu işlemin 72.000 Dolar üzerindeki kısmının konusuz kaldığı ve bu kısım hakkında karar verilmesine yer olmadığı sonucuna ulaşılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle, dava konusu taksit bedeline yönelik işlemin 72.000 Dolar karşılığı TL’lik kısmında hukuka aykırılık bulunmadığından bu kısmın reddine, 177.000 Dolar karşılığı TL’lik kısmı hakkında ise konusuz kaldığından karar verilmesine yer olmadığına karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : … Genel Müdürlüğü tarafından, Mahkeme kararının hatalı olduğu, enerji bedeli katkı payının 249.000- USD olarak belirlendikten sonra bu tutarın değiştirilmesinin hukuken mümkün olmadığı, Bakanlığın 5346 sayılı Kanun’un Geçici 4. maddesini hatalı yorumladığı ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’İN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
ESAS YÖNÜNDEN:
MADDİ OLAY :
… Bakanlığı ile … Enerji Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi arasında 13/08/1990 tarihinde … II Hidroelektrik Santralinin Kurulması, İşletilmesi ve Üretilecek Elektrik Enerjisinin Türkiye Elektrik Kurumuna Toptan Satışına İzin Verilmesine Dair İmtiyaz Sözleşmesi imzalanmıştır.
Sözleşmenin 10. maddesi gereğince, Santralin işletme esnasındaki su kullanımına ve DSİ’ye ödenecek ortak tesis hisselerinin ödenmesine ilişkin esasların düzenlenmesi amacıyla DSİ Genel Müdürlüğü ile davacı şirket arasında “… II Hidroelektrik Santralinin Su Kullanımına İlişkin İşletme Esasları Hakkında Anlaşma” imzalanmış, bu anlaşma doğrultusunda davacı şirkete DSİ Genel Müdürlüğü’nün 13/11/2006 tarih ve 9262 sayılı yazısı ile … II HES’e ait 18/11/2006 tarihinde yatırılması gereken yatırım bedeli enerji payının 3. taksit tutarı olan 249.000-ABD Doları karşılığı Yeni Türk Lirasının belirtilen tarihine kadar DSİ Merkez Saymanlık Müdürlüğüne yatırılması istenilmiştir.
13/11/2006 tarih ve 9262 sayılı işlemin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
13/08/1990 tarihinde imzalanan ve 22/09/1995 ile 04/05/1999 tarihlerindeki Ek Protokoller ile değişiklik yapılan … II Hidroelektrik Santralı’nın Kurulması İşletilmesi ve Üretilecek Elektrik Enerjisinin Türkiye Elektrik Kurumuna Toptan Satışına izin Verilmesine Dair Sözleşmenin 10. maddesine göre, … II Hidroelektrik Santralinin işletilmesi ve işletme esnasındaki su kullanımına ve DSİ’ye ödenecek ortak tesis hisselerinin ödenmesine ilişkin esasların düzenlenmesi amacıyla Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğü ile … Enerji Sanayi ve Ticaret Anonim Şirketi arasında imzalanan “… II Hidroelektrik Santralinin Su Kullanımına İlişkin İşletme Esasları Hakkında Anlaşma’nın 5. maddesinde, çeşitli nedenlerle santrale beklenenden az su gelmesi veya suyun az olduğu süre içinde santralin çalıştırılmaması durumunda Şirketin DSİ’den herhangi bir talepte bulunamayacağı, 12. maddesinde, … I-… II Hidroelektrik Santraller için “Ayrılabilir Giderler-Artakalan Faydalar” yöntemine göre yapılan maliyet taksimi sonucunda enerji ve sulama hisselerinin %57 ve %43 olarak belirlendiği, ortak tesislerin (Mursal regülatörü A1 ana Kanalı, A3 ana kanalı ve kamulaştırma) fiili harcamalarının, 1997 yılı birim fiyatları ile 1.355.084.000,000 TL olarak hesaplandığı, ortak tesislerin sözleşme süresince (20 yıl) amortismana tekabül eden değerinin, 1997 yılı birim fiyatları ile 20/50×1.355.084.000,000 =542.034.000,000 TL olduğu Şirket tarafından DSİ’ye ödenmesi gereken bedelin, bu değerin enerji payına isabet eden miktarı olan, … II HES hissesi (%48) x enerji hissesi (%57)x542.034.000,00= 148.300.000,000 TL olduğu, şirket tarafından DSİ’ye ödenmesi gereken bu bedelin, DSİ çeviri fiyat indeksleri alınarak ödeme yılına getirilecek işletmeye alınmasından itibaren sözleşmede belirtilen esaslar dâhilinde, fizibilite raporundaki ödeme planına göre, devlet borçlarının ödenmesinde uygulanacak faiz haddi üzerinden hesaplanacak faizi ile DSİ Merkez Saymanlığına yatırılacağı, DSİ’ce ortak tesisler ile ilgili kesin hesabın çıkarılmasından sonra enerji payının revize edileceği belirlenmiştir.
18/05/2005 tarih ve 25819 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 5346 sayılı Yenilenebilir Enerji Kaynaklarının Elektrik Enerjisi Üretimi Amaçlı Kullanımına İlişkin Kanun’un Geçici 4. maddesinin uyuşmazlık tarihinde yürürlükte olan hâlinde, “Mevcut sözleşmeleri çerçevesinde faaliyet gösteren ve DSİ katılım payları tarife yoluyla … tarafından ödenen işletmedeki Yap-İşlet-Devret modeli hidroelektrik santrallerin sözleşmelerinde ABD Doları cinsinden yer alan DSİ enerji katılım payları, sözleşmede yer aldığı miktarda ödeme tarihindeki Merkez Bankası döviz kuru üzerinden her işletme yılının sonunda DSİ’ye ödenir. 4628 sayılı Kanun kapsamında kurulmuş veya kurulacak olan hidroelektrik santrallar için belirlenecek ve Devlet Su İşleri Genel Müdürlüğüne ödenecek olan enerji hissesi katılım payının hesabında esas alınacak ortak tesis bedeli, TEFE ile su kullanım anlaşmasının yapıldığı tarihe getirilmiş olan ihaleye esas ilk keşif bedelinin % 30’undan fazlasını geçemez. Proje ile ilgili kamulaştırmalar için yapılmış ve yapılacak olan ödemelerin TEFE ile su kullanım anlaşması tarihine getirilmiş bedelinin enerji hissesine düşen miktarının tamamı şirket tarafından ödenir.” kuralına yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden, “… II Hidroelektrik Santralinin Su Kullanımına İlişkin İşletme Esasları Hakkında Anlaşma” gereğince yatırım bedeli enerji payının üçüncü taksit tutarının 249.000-ABD Doları olarak belirlendiği, anılan taksit tutarının 5346 sayılı Kanun’un Geçici 4. maddesi uyarınca, Bakanlık tarafından yeniden hesaplanarak 72.000 USD’ye indirildiği, bu düzeltmeye diğer davalı DSİ Genel Müdürlüğü’nün itiraz ettiği ve bu itirazın hâlen devam ettiği görülmektedir. Dairemiz tarafından 30/06/2020 tarihli ve E:2014/4700 sayılı ara kararla, “Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’ndan, … II HES’e ait DSİ katkı payı tutarlarının yeniden tespit edilerek 2005 yılı için 72.000 USD olarak değiştirilmesinin hukuki gerekçesinin sorularak, anılan hesaplamanın hangi mevzuat çerçevesinde ve nasıl yapıldığının açıklanmasının ve bu hususa ilişkin tüm bilgi ve belgelerin istenilmesine” karar verildiği, ara karara verilen 12/08/2020 tarihli yanıtta, davacı şirketin ödeyeceği DSİ katılım payının 2005, 2006 ve 2007 yıllarında 72.333 USD olarak değiştirilmesinin hukuki dayanağının 5346 sayılı Kanun’un Geçici 4. maddesi olduğu açıklanmıştır.
Bakılan uyuşmazlıkta, davacı ile DSİ Genel Müdürlüğü arasında imzalanan Su Kullanım Hakkı Anlaşması’nın 12. maddesi uyarınca hesaplanacak olan DSİ payı hususunda sözleşmenin imzalanmasından sonra yürürlüğe giren 5346 sayılı Kanun’un Geçici 4. maddesiyle, mevcut sözleşmeleri çerçevesinde faaliyet gösteren ve DSİ katılım payları tarife yoluyla … tarafından ödenen işletmedeki Yap-İşlet-Devret modeli hidroelektrik santrallerin sözleşmelerinde ABD Doları cinsinden yer alan DSİ enerji katılım paylarının, sözleşmede yer aldığı miktarda, ödeme tarihindeki Merkez Bankası döviz kuru üzerinden her işletme yılının sonunda DSİ’ye ödeneceği kurala bağlanmış olup, belirtilen hükmün mevcut yürürlükteki sözleşmeler bakımından da uygulanacağı açıktır. Nitekim söz konusu düzenlemenin amacı, anılan maddenin gerekçesinde; YİD modeli hidroelektrik santrallerinde, tarife yoluyla son tüketici tarafından ödenen DSİ katılım payından meydana gelen tarife artışlarının önlenmesi olarak belirtilmiştir.
Bu çerçevede su kullanım hakkı sözleşmesinde ödeme yılına getirilerek ödenmesi gereken bedellerin, yapılan yasal düzenleme ile sözleşmenin imzalandığı tarihte ABD Doları cinsinden sözleşmede yer alan tutarlar üzerinden ödenmesi gerektiği açıktır.
Bu itibarla, İdare Mahkemesi’nce 5346 sayılı Kanun Geçici 4. maddesi uyarınca, sözleşmenin imzalandığı tarihte ABD Doları cinsinden sözleşmede yer alan tutarlar üzerinden ödenmesi gereken enerji katılım payları belirlenerek, ulaşılan sonuca göre, davanın esası hakkında bir karar verilmesi gerekirken, dava konusu taksit bedeline yönelik işlemin 72.000 Dolar karşılığı TL’lik kısmının reddine, 177.000 Dolar karşılığı TL’lik kısmı hakkında ise konusuz kaldığından karar verilmesine yer olmadığına karar verilmesinde usul hükümlerine uygunluk bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. … Genel Müdürlüğü’nün temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine,
4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 29/09/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.