Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2014/3471 E. , 2020/91 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2014/3471
Karar No:2020/91
TEMYİZ EDEN (DAVACI): …
VEKİLLERİ : …
KARŞI TARAF (DAVALI): Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu
VEKİLİ : …
İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: İstasyonlu bayilik lisansının Petrol Piyasası Lisans Yönetmeliği’nin 17. maddesinin 1. fıkrasının (e) bendi uyarınca sona erdirilmesine ilişkin Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu Petrol Piyasası Dairesi Başkanlığı’nın … tarih ve … sayılı işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce verilen kararda; … Büyükşehir Belediye Başkanlığı ile arasındaki kira sözleşmesine istinaden “… ili, … ilçesi, … Mahallesi, … ada, … sayılı parsel” adresinde akaryakıt istasyonu işleten davacı tarafından, … tarih ve … sayılı işyeri açma ve çalışma ruhsatının iptaline ilişkin (… tarih ve … sayılı yazı ile bildirilen) … tarih ve … sayılı encümen kararının iptali istemiyle açılan davada … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla davanın reddine karar verildiği, diğer taraftan mülkiyeti Diyarbakır Büyükşehir Belediye Başkanlığı’na ait uyuşmazlığa konu parsel üzerinde davacı tarafından işletilmekte olan akaryakıt istasyonunun 2013 yılında uygulamaya konulacak olan … Peyzaj Projesi kapsamında ve imar planına göre yolda kaldığından bahisle 01/01/2013 tarihine kadar tahliyesine yönelik … tarih ve … sayılı işlemin iptali istemiyle açılan davada da … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararıyla davanın reddine karar verildiği görülmekte olup, sonuç olarak dava konusu olayda mevzuatta öngörülen süreler içerisinde işyeri açma ve çalışma ruhsatının davalı idareye sunulamadığı açık olduğundan davacıya verilen bayilik lisansının ilgili mevzuat hükümleri uyarınca sona erdirilmesine ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, idari yargının zayıf durumda olan bireyi, idarenin işlem ve eylemleri karşısında korumak amacıyla ortaya çıktığı, 1985 yılından itibaren Diyarbakır Büyükşehir Belediyesi’ne ait olan taşınmazın kiralandığı, 1996 yılına kadar kira sözleşmeleri yapılarak, 1996 yılından sonra ise her yıl Belediye Meclis kararı doğrultusunda yeni sözleşme yapılmaksızın kira ilişkisinin sürdürüldüğü, istasyonun işletilmesi için … tarih ve … sayılı işyeri açma ve çalışma ruhsatının alındığı, istasyonun tahliyesine karşı açılan davalarda henüz kesinleşmiş bir karar olmamasına rağmen ruhsatın iptal edilmesi ve akabinde bayilik lisansının iptal edilmesinin Anayasal hakların ihlâli niteliğinde olduğu ve Türk Medeni Kanunu’ndaki iyi niyet kuralı ile bağdaşmadığı, istasyonun bulunduğu taşınmazın önünden bölgenin trafiğine uygun yol geçiyor olmasına rağmen nazım imar planı kapsamında taşınmazın yol olarak planlanmasının hukuka aykırı olduğu, işlem tesis edilmeden önce ön araştırma ve soruşturma yapılmadığı, işlem nedeniyle maddi ve manevi zarara uğranıldığı, kararın hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’UN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacı tarafından, … tarih ve … sayılı bayilik lisansı ile “… ili, … ilçesi, … Mahallesi, … ada ve … parsel sayılı” taşınmaz üzerinde kurulu bulunan akaryakıt istasyonu … tarih ve … sayılı işyeri açma ruhsatı ile işletilmektedir.
… Büyükşehir Belediye Başkanlığı’nın … tarih ve … sayılı yazısıyla, davacının işyeri açma ve çalışma ruhsatının … tarih ve … sayılı Encümen kararı ile iptal edildiği Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’na bildirilmiştir.
Davalı idare tarafından söz konusu tesis için geçerli bir işyeri açma ve çalışma ruhsatının mevzuatta öngörülen süreler içerisinde kuruma ibraz edilmemesi hâlinde lisansın sona erdirileceğinin bildirilmesi üzerine bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanunu’nun 30. maddesiyle başlığı “Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun” olarak değiştirilen 4628 sayılı Kanun’un 5. maddesinin 7. fıkrasının (u) bendinde, uygun bulduğu konularda Başkanlığı görevlendirmek ya da yetkilendirmek, Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’nun (Kurul) yetkileri arasında sayılmış; 5/B maddesinin birinci fıkrasının (a) bendinde, Petrol Piyasası Kanunu hükümlerini uygulamanın; (b) bendinde ise Petrol Piyasası Kanunu hükümlerine, çıkarılan yönetmelik hükümlerine, Kurul tarafından onaylanan tarife ve yönetmeliklere, lisans hüküm ve şartlarına ve Kurul kararlarına aykırı davranıldığı durumlarda, idarî para cezası vermenin ve lisansları iptal etmenin Kurul’un görevlerinden olduğu belirtilmiş; 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu’nun 2. maddesinin 1. fıkrasının 27. bendinde, lisansın, 5015 sayılı Kanun’a göre gerçek ve tüzel kişilere piyasada faaliyet gösterebilmeleri için Kurul tarafından izin verildiğini gösteren belgeyi ifade edeceği kurala bağlanmış; 3. maddesinin ikinci fıkrasında, “Lisans taleplerine ilişkin değerlendirmeler 3. madde hükümleri ve Kurumca belirlenecek diğer unsurlar çerçevesinde tamamlanarak en geç altmış gün içinde karara bağlanır ve ilgiliye tebliğ edilir. Reddedilen taleplerin gerekçesi bildirilir.” kuralına; üçüncü fıkrasında ise, “Bu Kanuna göre; lisansların verilmesi, güncelleştirilmesi, geçici olarak durdurulması veya iptaline ilişkin işlemler Kurumca yapılır.” kuralına yer verilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
5015 sayılı Kanun’da lisans tanımı yapılırken lisansın, gerçek ve tüzel kişilerin anılan piyasalarda faaliyet gösterebilmeleri için Kurul tarafından izin verildiğini gösteren belgeyi ifade edeceği belirtilmiş olup, petrol piyasasına ilişkin lisans başvurularının Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu’na yapılacağı, lisansların verilmesine veya iptaline ilişkin işlemlerin Kurum’ca yapılacağı düzenlemesi bulunmaktadır. 5015 sayılı Kanun hükümlerini uygulamak ve Kanun’da sayılan durumlarda lisanları iptal etmek ise, 4628 sayılı Kanun’un 5/B maddesi uyarınca Kurul’un görevidir.
Bu itibarla, davacıya ait istasyonlu bayilik lisansının, yapılan inceleme sonucunda sona erdirilmesi gerektiğinin tespit edilmesi hâlinde, dosyanın Kurul’a sunulması ve davacı şirketin lisansının sona erdirilip erdirilmeyeceğinin Kurul tarafından değerlendirilmesi gerekirken, istasyonlu bayilik lisansının Daire Başkanlığı tarafından sona erdirilmesine ilişkin işlemde yetki unsuru yönünden hukuka uygunluk, davanın reddi yolundaki temyize konu İdare Mahkemesi kararında hukuki isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine,
5. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 09/01/2020 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.