Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2014/2625 E. , 2019/4457 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2014/2625
Karar No:2019/4457
TEMYİZ EDEN (DAVACI): … Lpg Gaz Sistemleri Ticaret ve Sanayi Ltd. Şti.
VEKİLİ : Av. …
KARŞI TARAF (DAVALI): Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu
VEKİLİ : Av. …
İSTEMİN KONUSU : … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ :
Dava konusu istem: Akaryakıt bayilik lisansı sahibi davacı şirket tarafından, lisans başvuru evrakı içerisinde sahte ruhsat ibraz ettiğinden bahisle 5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu’nun (Kanun) 19. maddesinin ikinci fıkrasının (b) bendinin (1) numaralı alt bendi uyarınca 61.638,00-TL idari para cezası verilmesine ve 20. maddesinin beşinci fıkrası uyarınca bayilik lisansının iptal edilmesine ilişkin Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu’nun (Kurul) 09/05/2013 tarih ve … sayılı kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce verilen kararda; davacı tarafından ilgili belediyece düzenlenmeyen işyeri açma ve çalışma ruhsatı dayanak gösterilerek bayilik lisansı başvurusu yapıldığının dosyada bulunan belgelerden anlaşılması karşısında, gerçek dışı beyanda bulunduğu açık olan davacı şirkete idarî para cezası verilmesine ve hukuka aykırı belge uyarınca düzenlenen lisansının iptal edilmesine ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.
Belirtilen gerekçelerle dava konusu işlem hukuka uygun bulunarak davanın reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI : Davacı tarafından, Valiliğin düzenlemiş olduğu ruhsat ile davalı idareye yapılan başvuru neticesinde LPG ve akaryakıt lisansı alındığı, dağıtıcı ile uzlaşılamaması nedeniyle bayilik sözleşmesi tek taraflı olarak feshedildiğinden lisansın iptal edildiği, ruhsat verme yetkisinin belediyelere 14/07/2005 tarih ve 2005-9207 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile verildiği, bu tarihten önce yetkinin Valiliklerde olduğu, … Belediyesi’nden alınan işyeri açma ve çalıştırma ruhsatı sahte olduğundan gerçek ruhsatın davalı idareye gönderildiği, davalı idare tarafından bu durumun göz ardı edildiği, sahte ruhsat LPG istasyonu için verilmiş olmasına rağmen davalı kurumun yanlış ruhsatı iptal ettiği, kararın hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI : Davalı idare tarafından savunma verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’UN DÜŞÜNCESİ : Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
Davacı şirketin “… Yolu Üzeri … Karşısı / …” adresinde faaliyet göstermesi için verilen 07/07/2005 tarih ve … sayılı bayilik lisansı, dağıtıcı lisansı sahibi ile sözleşmesinin sona ermesinden itibaren üç ay içerisinde herhangi bir dağıtıcı ile sözleşme yapılmaması nedeniyle 28/11/2012 tarih ve 5805 sayılı Olur’la sona erdirilmiştir.
Aynı adreste akaryakıt bayiliği faaliyeti yürütmek üzere yapılan 06/03/2012 tarih ve … sayılı lisans başvuru dosyasında, … Belediye Başkanlığı tarafından düzenlenen 05/04/2011 tarih ve … sayılı ikinci sınıf gayri sıhhi müesseselere ilişkin işyeri açma ve çalışma ruhsatı ibraz edilmiş, davacı şirkete bu kez 23/03/2012 tarih ve BAY/…sayılı bayilik lisansı verilmiştir.
Davalı idarece 28/03/2012 tarih ve 2899 sayılı yazı ile ruhsatın doğru ve hâlen geçerli olup olmadığı hakkında bilgi istenilmiş, … Belediye Başkanlığı’nca 14/06/2012 tarih ve 289 sayılı yazıyla verilen cevapta, davacı şirkete böyle bir belge düzenlenmediğinin tespit edildiği ve şirket hakkında suç duyurusunda bulunulduğu belirtilmiştir.
Bunun üzerine Kurul’un 22/11/2012 tarih ve 4135-35 sayılı kararıyla davacının yazılı savunması istenilmiş, savunması yerinde görülmeyerek, lisans başvuru evrakı içerisinde sahte gayrısıhhi müessese ruhsatı sunmak suretiyle Kanun’un 3. maddesinin birinci fıkrasının (b) bendine ve 20. maddesinin 5. fıkrasına aykırılık nedeniyle idari para cezası verilmesine ve bayilik lisansının iptaline karar verilmesi üzerine bakılan davanın açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
30/03/2013 tarih ve 6446 sayılı Kanun’un 30. maddesi ile başlığı “Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun” olarak değiştirilen 4628 sayılı Kanun’un 4. maddesinin 1. fıkrasında, “Kamu tüzel kişiliğini haiz, idari ve mali özerkliğe sahip ve bu Kanun ile kendisine verilen görevleri yerine getirmek üzere Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu kurulmuştur.”; 2. fıkrasında, “Kurum, tüzel kişilerin yetkili oldukları faaliyetleri ve bu faaliyetlerden kaynaklanan hak ve yükümlülüklerini tanımlayan Kurul onaylı lisansların verilmesinden, işletme hakkı devri kapsamındaki mevcut sözleşmelerin bu Kanun hükümlerine göre düzenlenmesinden, piyasa performansının izlenmesinden, performans standartlarının ve dağıtım ve müşteri hizmetleri yönetmeliklerinin oluşturulmasından, tadilinden ve uygulattırılmasından, denetlenmesinden, bu Kanunda yer alan fiyatlandırma esaslarını tespit etmekten, piyasa ihtiyaçlarını dikkate alarak serbest olmayan tüketicilere yapılan elektrik satışında uygulanacak fiyatlandırma esaslarını tespit etmekten ve bu fiyatlarda enflasyon nedeniyle ihtiyaç duyulacak ayarlamalara ilişkin formülleri uygulamaktan ve bunların denetlenmesinden ve piyasada bu Kanuna uygun şekilde davranılmasını sağlamaktan sorumludur.” kuralına yer verilmiş; “Enerji Piyasası Düzenleme Kurulu ve Kurul Başkanlığı” başlıklı 5. maddesinin 6. fıkrasının (i) bendinde, piyasada faaliyet gösteren tüzel kişilerin eşitlik ve şeffaflık standartlarına uymalarını sağlamak için faaliyetlerini, uygulamalarını ve ilgili lisans hüküm ve şartlarına uyup uymadıklarını denetleme görevinin Kurul’a ait olduğu belirtilmiş; Kurul’un petrol piyasası ile ilgili görevlerinin düzenlendiği 5/B maddesinin 1. fıkrasının (c) bendinde ise, petrol piyasa faaliyetleriyle ilgili denetleme, ön araştırma ve soruşturma işlemlerini yürütmek, yetkisi dâhilindeki ceza ve yaptırımları uygulamak ve dava açmak da dâhil olmak üzere her türlü adli ve idari makama başvuru kararlarını almak, Kurul’un görevleri arasında sayılmıştır.
5015 sayılı Petrol Piyasası Kanunu’nun “Amaç ve Kapsam” başlıklı 1. maddesinde, “Bu Kanunun amacı; yurt içi ve yurt dışı kaynaklardan temin olunan petrolün doğrudan veya işlenerek güvenli ve ekonomik olarak rekabet ortamı içerisinde kullanıcılara sunumuna ilişkin piyasa faaliyetlerinin şeffaf, eşitlikçi ve istikrarlı biçimde sürdürülmesi için yönlendirme, gözetim ve denetim faaliyetlerinin düzenlenmesini sağlamaktır.”; 14. maddesinin 4. fıkrasında, “Kurum, piyasa faaliyetlerini kendi personeli eliyle veya gerektiğinde diğer kamu kurum ve kuruluşları personeli eliyle denetime tabi tutar. Kurum, denetlemelerde kullanılmak üzere, Türk Akreditasyon Kurumu ile işbirliği yaparak akredite sabit ve gezici laboratuvarlar kurabilir, kurulmasına kaynak aktarabilir. Denetlemede, ön araştırmada ve soruşturmada takip edilecek usul ve esaslar Kurum tarafından, Gümrük ve Ticaret Bakanlığı, Bilim, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, İçişleri Bakanlığı ve Maliye Bakanlığının görüşü alınarak çıkarılan yönetmelikle düzenlenir.” kuralına yer verilmiştir.
5015 sayılı Kanun’un “Çeşitli Hükümler” başlıklı İkinci Kısmının “Cezalar, idarî Yaptırımlar, Dava Hakkı, Yönetmelik ve Yürürlükten Kaldırılan ve Uygulanmayacak Hükümler” başlıklı Birinci Bölümünde yer alan “İdarî Para Cezaları” başlıklı 19. maddesinde idarî para cezaları ile ilgili düzenlemelere yer verilmiş; “İdari Yaptırımlar” başlıklı 20. maddesinin birinci fıkrasının son cümlesinde, lisans iptallerinin Kurumca yapılacak soruşturma neticesine göre karara bağlanacağı; “Ön Araştırma, Soruşturma ve Dava Hakkı” başlıklı 21. maddesinde ise, Kurulun re’sen veya kendisine intikal eden ihbar veya şikâyetler üzerine doğrudan soruşturma açılmasına ya da soruşturma açılmasına gerek olup olmadığının tespiti için ön araştırma yapılmasına karar vereceği belirtilmiştir.
Anılan Kanun’un 19. maddesinde, ön araştırma ve soruşturma usulüyle ilgili bir düzenlemeye yer verilmemiş iken, 28.03.2013 tarih ve 6455 sayılı Gümrük Kanunu ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’un 44. maddesiyle yeniden düzenlenen maddenin 4. fıkrasında, idarî para cezalarının, ön araştırma veya soruşturma aşamasının tamamlanmasından sonra Kurul tarafından en geç üç ay içinde karara bağlanacağı kuralı getirilmiştir.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Uyuşmazlıkta, davacı şirketin mevzuata aykırı olduğu değerlendirilen fiili nedeniyle, Petrol Piyasasında Yapılacak Denetimler ile Ön Araştırma ve Soruşturmalarda Takip Edilecek Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmeliğin 25. maddesi uyarınca, ön araştırma ve soruşturma yapılmasına gerek görülmeyerek konuya ilişkin davacı şirketten yazılı savunma alınmasına karar verildiği ve yazılı savunma verilmesinin ardından dava konusu 09/05/2013 tarihli Kurul kararıyla idarî para cezası uygulandığı ve lisansın iptal edildiği görülmektedir.
Bu durumda, 5015 sayılı Kanun’un (11/04/2013 tarihli Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 6455 sayılı Kanun’un 44. maddesiyle değişik) 19. maddesinin 4. fıkrasına göre, idari para cezalarının ancak ön araştırma ve soruşturma aşamasının tamamlanmasından sonra en geç üç ay içinde ve lisans iptallerinin de Kurumca yapılacak soruşturma neticesine göre karara bağlanacağı yolundaki emredici kurallara aykırı şekilde, ön araştırma ve soruşturma prosedürü uygulanmadan idari para cezası verilmesine ve lisansın iptal edilmesine ilişkin dava konusu Kurul kararında hukuka uygunluk, davanın reddi yolundaki İdare Mahkemesi kararında ise hukuki isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E:…, K:… sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine,
4. 2577 sayılı Kanun’un Geçici 8. maddesi uyarınca bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 18/12/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.