Danıştay 13. Daire Başkanlığı 2014/1624 E. , 2019/2757 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2014/1624
Karar No:2019/2757
TEMYİZ EDEN (DAVACI): …
VEKİLİ: …
KARŞI TARAF (DAVALI): …
İSTEMİN KONUSU: … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.
YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: … ili, … ilçesi, … Mahallesi, … Caddesi, No: … adresinde şarap üretimi ve dağıtımı faaliyetinde bulunan davacı şirketin, Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu’ndan (Kurum) toptan satış belgesi almadan perakende satıcılara toptan şarap satışı yapmak suretiyle 4733 sayılı Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun’un 8. maddesinin 5. fıkrasının (g) bendine aykırı hareket ettiğinden bahisle …-TL idarî para cezası ile cezalandırılmasına ilişkin 21/06/2012 tarih ve 1 sayılı davalı idare işleminin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce verilen kararda; 4733 sayılı Kanun ile Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkilerin Satışına ve Sunumuna İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik bir arada değerlendirildiğinde, alkollü içkilerin toptan ve perakende satışının yapılabilmesi için Kurum’dan toptan satış belgesi alınmasının zorunlu olduğu, olayda, Kurum uzmanınca düzenlenen 20/01/2012 tarih ve … sayılı inceleme raporunda; davacı şirketin toptan satış belgesi olmadan Mayıs/2010 döneminde … Market, … Market, … ve … Gıda ve Emlak Paz. San. ve Tic. Ltd. Şti.’ne ürün sattığının tespit edildiği hususuna yer verildiği, bu durumda, şarap üretimi ve dağıtımı faaliyeti yapan davacı şirketin, toptan satış belgesi olmadan toptan satış yaptığı anlaşıldığından dava konusu işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı, diğer yandan, davacı şirket tarafından, dağıtım yetki belgesinin iptali istemiyle açılan davada … İdare Mahkemesi’nce işlemin iptaline karar verildiği ileri sürülmekte ise de, anılan inceleme raporunda, işlemin iptal edilmiş olması sebebiyle iptal edilen dönemde gerçekleştirilen satış faaliyetlerinin yasal hâle geldiği yönünde görüş bildirildiği ve bu döneme ilişkin cezalandırma yoluna gidilmediği açık olduğundan davacının bu yöndeki iddialarının yerinde görülmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Davacı tarafından, 30/09/2009 tarih ve 4996 sayılı Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurulu (Kurul) kararına istinaden 28/03/2008 tarih ve … sayılı dağıtım yetki belgesinin iptal edilmesine ilişkin Kurum işlemine karşı açılan davada … İdare Mahkemesi’nin E: … sayılı kararıyla işlemin yürütmesinin durdurulmasına karar verildiği, iptal edilen toptan satış belgesinde “belgenin süresi” ibaresinin yer almadığı, dava konusu işlemin hukuka aykırı olduğu ileri sürülmektedir.
KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Davalı idare tarafından savunma dilekçesi verilmemiştir.
DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’İN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.
TÜRK MİLLETİ ADINA
Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY :
… ili, … ilçesi, … Mahallesi, … Caddesi, No: … adresinde şarap üretimi ve dağıtımı faaliyeti ile iştigal eden davacı şirketin, 4733 sayılı Kanun’a muhalefet suçunu işlediğinden bahisle hakkında … Asliye Ceza Mahkemesi’nin E: … sayılı dosyasıyla ceza davası açıldığı gerekçesiyle aynı Kanun’un 8. maddesinin 8. fıkrası uyarınca 30/03/2006 tarih ve … sicil numaralı toptan satış belgesi 23/11/2009 tarih ve 1462 sayılı Kurum işlemiyle iptal edilmiştir.
Davacı şirket, 21/05/2008-30/04/2010 döneminde Kurum’dan alınan … sicil numaralı toptan satış belgesi sahibi “… Pazarlama-…” ve 30/04/2010 tarihinde ise … Kurum sicil numaralı toptan satış belgesi sahibi “… Petrol Ürünleri Paz. Nak. Turz. Emlak İnşaat Mimarlık İnş. Proje Yönetimi İç ve Dış Tic. Ltd. Şti.” ile şarapların dağıtım ve satışının yapılmasına ilişkin pazarlama protokolleri imzalamıştır.
Davacı şirketin, “ürettiği ürünleri piyasaya kendisi sunmayıp anlaşma imzaladığı dağıtım firması kanalı ile sunduğu, bu durumda firmalarının toptan satış belgesi almasının gerekip gerekmediği” hususuna ilişkin 20/04/2010 tarihli başvurusuna karşı Kurum’un 22/06/2010 tarih ve 05704 sayılı cevabi yazısında, “31/12/2002 tarih ve 24980 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Tütün Mamulü, Alkol ve Alkollü İçkilerin Toptan ve Perakende Satışı ile Satış Belgelerine İlişkin Yönetmeliğin 6. maddesinin 3. fıkrası dikkate alınarak üretmiş ya da ithal etmiş oldukları ürünlerin satış ve dağıtımını doğrudan kendileri gerçekleştirmeyip bir pazarlama firması kanalıyla gerçekleştiren üretici/ithalatçı firmaların toptan satış belgesi alma zorunluluğunun bulunmadığı” belirtilmiştir.
Davacı şirketin faaliyetlerinin 4733 sayılı Kanun uyarınca denetlenmesi kapsamında Kurum uzmanınca düzenlenen 20/01/2012 tarih ve … sayılı inceleme raporuyla, Kurum’dan alınmış bir toptan satış belgesi bulunmaksızın 2010 yılı Mayıs ayında düzenlenen faturalarla … Market, … Market, … ve … Gıda ve Emlak Paz. San. ve Tic. Ltd. Şti’ne toptan şarap satışında bulunduğu tespit edildiğinden bahisle 4733 sayılı Kanun’un 8. maddesinin 5. fıkrasının (g) bendi uyarınca …-TL idarî para cezası verilmesine ilişkin 21/06/2012 tarih ve 1 sayılı işleminin tesis edilmesi üzerine anılan işlemin iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.
İLGİLİ MEVZUAT:
4733 sayılı Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun’un “Cezai hükümler” başlıklı 8. maddesinin 5. fıkrası ve devamında, “Tütün, tütün mamulleri, etil alkol, metanol ve alkollü içkiler piyasasında mal veya hizmet üreten, işleyen, ihraç veya ithal eden, pazarlayan, alan veya satan gerçek ve tüzel kişilere aşağıda yazılı idarî yaptırımlar uygulanır: …
g) Kurumdan satış belgesi almadan tütün mamulleri, etil alkol, metanol ve alkollü içkilerin toptan satışını yapanlara ellibin Yeni Türk Lirası; perakende satışını yapanlara ise beşbin Yeni Türk Lirası idarî para cezası verilir. …” kuralına yer verilmiştir.
31/12/2002 tarih ve 24980 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren Tütün Mamulü, Alkol ve Alkollü İçkilerin Toptan ve Perakende Satışı ile Satış Belgelerine İlişkin Yönetmeliğin 6. maddesinin 3. fıkrasında, “Üretici ve ithalatçı firmalar, faaliyet konusu ürünlerinin toptan ve/veya perakende satışını da yapmak istemeleri hâlinde yapılacak satışın niteliğine uygun olarak Kurumdan toptan ve/veya perakende satış belgesi almak zorundadırlar.” kuralı bulunmaktadır.
07/01/2011 tarih ve 27808 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Tütün Mamulleri ve Alkollü İçkilerin Satışına ve Sunumuna İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’in 7. maddesinin 1. fıkrasının (a) bendinde, “Tütün mamulü ve alkollü içki üreticileri ile ithalatçıları; Kurumdan üretim, ithalat ve dağıtım faaliyetleri için almış oldukları belgelere istinaden, toptan satıcılara ürünlerinin satışını ayrı bir toptan satış belgesi almalarına gerek bulunmaksızın yapabilirler. Bu kişilerin, doğrudan açık alkollü içki satıcılarına nargilelik tütün mamulü sunumu yapan kişilereve/veya perakende satıcılara satış yapmak istemeleri halinde toptan satış belgesi almaları zorunludur. Ayrıca; bu kişilerin ve toptan satıcıların, açık alkollü içki satışı ile perakende satış yapmak istemeleri halinde, faaliyet konusuna uygun açık alkollü içki satış belgesi ve/veya perakende satış belgesi almaları zorunludur.” kuralı yer almıştır.
5326 sayılı Kabahatler Kanunu’nun 5. maddesinde, Türk Ceza Kanunu’nun zaman bakımından uygulamaya ilişkin hükümlerinin kabahatler bakımından da uygulanacağı, ancak, kabahatler karşılığında öngörülen idarî yaptırımlara ilişkin kararların yerine getirilmesi bakımından derhâl uygulama kuralının geçerli olduğu, kabahatin, failin icraî veya ihmâli davranışı gerçekleştirdiği zaman işlenmiş sayılacağı, neticenin oluştuğu zamanın dikkate alınmayacağı; 17. maddesinin 7. fıkrasında ise, idari para cezalarının her takvim yılı başından geçerli olmak üzere o yıl için 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 298. maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında artırılarak uygulanacağı kurala bağlanmıştır.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Uyuşmazlıkta, dava konusu idari para cezasına esas alınan 20/01/2012 tarih ve … sayılı inceleme raporunda, davacı şirketin toptan satış belgesi olmadan 10/05/2010 tarih ve … sayılı faturayla …Market-…’a, 17/05/2010 tarih ve … sayılı faturayla … Market ve …- …’a ve 17/05/2010 tarih ve … sayılı faturayla … Gıda ve Emlak Paz. San. ve Tic. Ltd. Şti.’ne toptan şarap satışı yaptığı belirtilmekle birlikte söz konusu faturaların dosyada mevcut olmadığı ve davacı şirketin gerçekten Kurum’dan toptan satış belgesi almadan toptan şarap satışını yapıp-yapmadığı hususuna ilişkin olarak davalı idarece yeterli araştırma ve tespit yapılmadan işlem tesis edildiği anlaşılmaktadır.
Öte yandan, davacı şirketin anılan kurala aykırı fiilinin 2010 yılında gerçekleştiği, ancak idarî para cezasının, 5326 sayılı Kanun’un 17. maddesi uyarınca, 2012 yılına göre 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 298. maddesi hükümleri uyarınca tespit ve ilan edilen yeniden değerleme oranında artırılarak uygulandığı, davacı şirkete uygulanan cezaya esas alınan fiillerin 2010 yılında tespit edilmesi nedeniyle …-TL idarî para cezası uygulanması gerekirken, 2012 yılı için geçerli miktar olan …-TL uygulandığı görülmektedir.
Bu itibarla, dava konusu işlemde hukuka uygunluk, davanın reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararında hukukî isabet bulunmamaktadır.
KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine,
4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 27/09/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.