Danıştay 13. Daire Başkanlığı         2013/519 E.  ,  2019/1181 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2013/519
Karar No:2019/1181

TEMYİZ EDEN (DAVACI): … Ltd. Şti.
VEKİLİ: …
KARŞI TARAF (DAVALI): …
VEKİLİ: …

İSTEMİN_KONUSU: … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Davacı tarafından, alkol ve alkollü içki üretimine yönelik “Tesis Kurma İzin Belgesi”nin iptali ile deneme kapsamında üretilen ürünün şarap veya sirke üreticisine yahut başka bir alkollü içki üreticisine dökme olarak satışına ilişkin 29/12/2010 tarih ve … sayılı Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurulu (Kurul) kararının iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce; davacı şirkete 25/03/2010 tarihli yazıyla Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu’ndan (TAPDK) izin alınmadan deneme üretiminde bulunulmamasının bildirilmesine rağmen izin alınmaksızın deneme üretimi yapılması nedeniyle tesis kurma izin belgesinin iptali ile bu şekilde üretilen 43.750 litre şarabın üretim iznini haiz şarap veya sirke üreticisine ya da ürünün içerisindeki alkolün geri kazanımı amacıyla üretim iznine sahip başka bir alkollü içki üreticisine dökme olarak satışına ilişkin dava konusu işlemde hukuka aykırılık görülmediği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Davacı tarafından, deneme üretiminin Kurum ile yapılan karşılıklı yazışmalar ve izinler çerçevesinde gerçekleştirildiği, usule ve mevzuata aykırı olduğu değerlendirilen hususların giderilmesi için süre verilmeden tesis kurma izin belgesinin iptaline karar verilmesinde hukuka uygunluk bulunmadığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Savunma verilmemiştir.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’NUN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü ve Mahkeme kararının yetki yönünden bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:
24/12/2017 tarih ve 30280 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 696 sayılı Kanun Hükmünde Kararname’nin 81. maddesi ile 4733 sayılı Kanun’a eklenen Geçici 7. maddede, Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu’nun bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte kapatıldığı, Kurum’un taraf olduğu davalarda devir durumuna göre ilgili idarenin kendiliğinden taraf sıfatını kazanacağı, 78. maddesinde ise tütün ve alkol piyasasına ilişkin görevlerin Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı tarafından yürütüleceği belirtilmiştir.
09/07/2018 tarih ve 30473 sayılı (3. Mükerrer) Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 703 sayılı Anayasada Yapılan Değişikliklere Uyum Sağlanması Amacıyla Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’nin 27. maddesinde; “3/6/2011 tarihli ve 639 sayılı Gıda, Tarım ve Hayvancılık Bakanlığı’nın Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanun Hükmünde Kararname yürürlükten kaldırılmıştır.”, Geçici 1. maddesinin 19. fıkrasında ise, “Bu maddenin yürürlüğe girdiği tarihte kapatılan veya bünyesinde bulunduğu bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşu değiştirilen birimlerin görevlerinden dolayı yapılan işlem ya da taraf olunan sözleşmelerde bu birimlerin veya görevlerinin devredildiği bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşları taraf olur. Söz konusu birimlerin bünyesinde bulundukları bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarının leh ve aleyhlerine açılmış olan davalar, başlatılmış olan takipler ile başvurulan alternatif uyuşmazlık çözüm yollarında devredildikleri bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşları kendiliğinden taraf sıfatını kazanır. Söz konusu görevlere ilişkin olarak bu maddenin yürürlüğe girmesinden önce anılan birimler veya bunların bünyesinde bulundukları bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca yapılmış iş ve işlemler sebebiyle açılacak davalar devredildikleri bakanlık veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarına yöneltilir.” kuralına yer verilmiş, 10/07/2018 tarih ve 30474 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe giren 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi’nin 410. maddesinde, nın görev ve yetkileri sayılmış, (g) bendinde, kanunlarla veya Cumhurbaşkanlığı kararnameleriyle verilen diğer görevleri yapmanın anılan Bakanlığın görev ve yetkilerinden biri olduğu belirtilmiş; 412. maddesinin (k) bendinde ise, Tütün ve Alkol Dairesi Başkanlığı anılan Bakanlığın hizmet birimleri arasında sayılmıştır.
Bu düzenlemelere göre, kapatılan Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu’nun yerine ‘nın davalı sıfatıyla taraf olduğu görülerek esasın incelenmesine geçildi.

İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
“… İli, … İlçesi, … Mahallesi, … Sokak, No: …” adresinde bulunan tesis için davacı şirkete verilen 24/03/2010 tarihli ve … belge numaralı tesis kurma izin belgesinin iptali ile Kurum’dan izin alınmaksızın üretilen 43.750 litre ürünün üretim iznine sahip başka bir firmaya, sirke üreticisine veya alkollü içki üreticisine dökme olarak satışı yapılarak değerlendirilmesine ilişkin 29/12/2010 tarih ve … sayılı Kurul kararı alınmış, anılan Kurul kararının iptali istemiyle bakılan dava açılmıştır.

İLGİLİ MEVZUAT:
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 14. maddesinde, dilekçelerin görev ve yetki, idarî merci tecavüzü, ehliyet, idarî davaya konu olacak kesin ve yürütülmesi gereken bir işlem olup olmadığı, süre aşımı, husumet ve Kanun’un 3. ve 5. maddelerine uygun olup olmadıkları yönlerinden sırasıyla inceleneceği belirtilmiş; Kanun’un 15/1-a maddesinde ise; yetkili olmayan mahkemeye açılan davanın yetki yönünden reddine karar verileceği kurala bağlanmıştır.
2577 sayılı Kanun’un “İdari Davalarda Genel Yetki” başlıklı 32. maddesinde, göreve ilişkin hükümler saklı kalmak şartıyla bu Kanun’da veya özel kanunlarda yetkili idare mahkemesinin gösterilmemiş olması halinde, yetkili idare mahkemesinin, dava konusu olan idari işlemi veya idari sözleşmeyi yapan idari merciin bulunduğu yerdeki idare mahkemesi olduğu belirtilmiştir.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
İdari yargıda yetki kamu düzenine ilişkindir ve yargılamanın her safhasında hâkim tarafından re’sen dikkate alınır. Dolayısıyla, davacı tarafından, tesis kurma izin belgesinin iptaline ve ürünün satışına ilişkin 29/12/2010 tarih ve … sayılı Kurul kararının iptali istemiyle açılan davada, yetkili idare mahkemesi, idari davalarda genel yetkiyi düzenleyen 2577 sayılı Kanun’un 32. maddesine göre, dava konusu idari işlemi tesis eden Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurumu’nun bulunduğu yerdeki idare mahkemesidir.
Bu itibarla, Tütün ve Alkol Piyasası Düzenleme Kurulu kararının iptali istemiyle açılan davanın görüm ve çözümünde, 2577 sayılı Kanun’un 32. maddesi uyarınca, dava konusu işlemi tesis eden merciin bulunduğu yerdeki … İdare Mahkemesi yetkili olduğundan, yetkisiz yargı yerince verilen temyize konu kararda usul kurallarına uygunluk bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU:
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine,
4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 11/04/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.