Danıştay 13. Daire Başkanlığı         2013/415 E.  ,  2019/980 K.
T.C.
D A N I Ş T A Y
ONÜÇÜNCÜ DAİRE
Esas No:2013/415
Karar No:2019/980

TEMYİZ EDEN (DAVACI): …
VEKİLİ: …
KARŞI TARAF (DAVALI): …
VEKİLİ: …

İSTEMİN KONUSU: … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararının temyizen incelenerek bozulması istenilmektedir.

YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istem: Davacı ile davalı idare arasında imzalanan “Öğrenci parkının güvenlik, temizlik ve bakım işi işletmeciliğinin yedi yıl süreyle kiralanması” işine ilişkin sözleşmenin 3. maddesinin 6, 13, 14 ve 15. fıkralarının ihlâl edildiğinden bahisle 02/11/2011 tarih ve … sayılı encümen kararı ile davacı adına verilen …-TL para cezasının tahsili amacıyla düzenlenen 02/05/2012 tarih ve … sayılı ödeme emrinin iptali istenilmiştir.
İlk Derece Mahkemesi kararının özeti: … İdare Mahkemesi’nce; dava konusu … tarih ve … sayılı ödeme emrinin iptali istemiyle … İdare Mahkemesi’nin E: … sayılı esasına kayıtlı dosya ile dava açıldığı ve aynı ödeme emrinin iptali istemiyle de bakılan davanın açıldığı, bu durumda; … İdare Mahkemesi’nin E: … sayılı esasına kayıtlı olarak açılan dava ile tarafları, sebebi ve konusu aynı olduğu anlaşılan bu davanın esasının derdestlik nedeniyle incelenme olanağı bulunmadığı gerekçesiyle davanın incelenmeksizin reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI: Davacı tarafından, derdestlik şartının oluşmadığı, öncesinde aynı ödeme emrinin iptali istemiyle … Vergi Mahkemesi’nde 04/05/2012 tarihinde açılan davanın görev yönünden reddine karar verilmesi üzerine işbu davanın açıldığı, … İdare Mahkemesi’nde bakılmakta olan davanın ise 08/05/2012 tarihinde açıldığı ileri sürülmektedir.

KARŞI TARAFIN SAVUNMASI: Davalı idare tarafından, uyuşmazlıkta derdestlik şartının oluştuğu, dolayısıyla Mahkeme kararının usul ve yasaya uygun olduğu belirtilerek istemin reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HÂKİMİ …’İN DÜŞÜNCESİ: Temyiz isteminin kabulü gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Onüçüncü Dairesi’nce, Tetkik Hâkiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:
USUL YÖNÜNDEN:
6100 sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun dava şartlarını düzenleyen 114. maddesinin 1. fıkrasının (ı) bendinde; “Aynı davanın, daha önceden açılmış ve halen görülmekte olmaması” kuralına yer verilmek suretiyle “derdestlik” doğrudan dava açma şartları arasında sayılmış, aynı Kanun’un 115. maddesinde ise, mahkemenin dava şartı noksanlığını tespit etmesi halinde, davayı usulden reddedeceği kurala bağlanmıştır.
2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nda “derdestlik” müessesesi düzenlenmemiş ve Kanun’un 31. maddesinde Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun ilgili maddelerine atıfta bulunulmamış olmakla birlikte; tarafları, konusu ve sebebi aynı olan bir dava görülmekte iken, ikinci davanın esasının derdestlik nedeniyle incelenmemesi ve davanın usulden reddedilmesi gerektiğinin, usul hukukunun genel ilkelerinden biri olarak kabul edilmesi gerekmektedir.
Derdestlik durumunun ortaya çıkması için, aynı davanın iki kere açılmış olması, birinci davanın görülmekte (derdest) olması, birinci dava ile ikinci davanın aynı dava olması şartları birlikte gerçekleşmelidir. Davaların aynı dava olarak kabul edilebilmesi de, davaların taraflarının, konularının, dava konusu işlemlerin hukuki sebeplerinin aynı olmasına bağlıdır.
Derdestlik, yeni açılmış olan bir davanın daha önce aynı veya başka bir mahkemede açılmış ve görülmekte (derdest) olduğunun taraflarca ileri sürülmesi ile ya da mahkemece re’sen yapılacak araştırma ile tespit olunur.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:
Dosyanın incelenmesinden, davacı tarafından 02/05/2012 tarih ve 04/17 sayılı ödeme emrine karşı 04/05/2012 tarihinde kayda giren dilekçe ile … Vergi Mahkemesi’nin E:… sayılı dosyasıyla dava açıldığı, Mahkemenin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararı ile davanın görev yönünden reddine karar verilmesi üzerine, 27/06/2012 tarihinde, dosyanın … İdare Mahkemesi’nin E: … sayılı esasına kaydedildiği, anılan Mahkemece de davanın derdestlik nedeniyle incelenmeksizin reddi yolundaki temyize konu … tarih ve E: …, K: … sayılı kararın verildiği görülmektedir.
Öte yandan, yukarıda detaylarına yer verilen dava derdest iken, 08/05/2012 tarihinde kayda giren dilekçe ile, aynı davacı tarafından aynı ödeme emrinin … İdare Mahkemesi’nin E: … sayılı dosyasında yeniden dava konusu edildiği, … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararı ile dava konusu ödeme emrinin iptaline karar verildiği anlaşılmaktadır.
Bu durumda, tarafları, konusu ve sebebi aynı olan davalardan, temyize konu bu davanın daha önce açıldığı ve böylece derdestlik şartının oluşmadığı görüldüğünden, derdestlik nedeniyle davanın incelenmeksizin reddi yönündeki İdare Mahkemesi kararında usul kurallarına uygunluk bulunmamaktadır.

KARAR SONUCU :
Açıklanan nedenlerle;
1. Davacının temyiz isteminin kabulüne;
2. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 49. maddesi uyarınca … İdare Mahkemesi’nin … tarih ve E: …, K: … sayılı kararının BOZULMASINA,
3. Yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın anılan Mahkeme’ye gönderilmesine,
4. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 15 (on beş) gün içerisinde kararın düzeltilmesi yolu açık olmak üzere, 28/03/2019 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.